Sagan í sjónvarpi 20. nóvember 2006 05:00 llugi Gunnarsson er menningarsinni eins og gömlum róttæklingi sæmir. Honum er annt um hlutverk Ríkisútvarpsins og líka um sögu landsins (Fréttablaðið, 5. nóv.). Hann vill sjá heimildamyndir um þessa sögu í Ríkisútvarpinu. Heyr, heyr! Hann er velkominn í hóp áhugamanna um þessi mál. Við þurfum þó ekki að stofna ný stjórnmálasamtök um þennan áhuga því hann sker á öll flokksbönd og á hljómgrunn víða þó að minna verði úr framkvæmdum. Illugi vill að RÚV búi til þáttaröð um sögu landsins frá upphafi til þessa dags. Það er svolítið Hriflu-Jónasar bragð af þessari hugmynd en það er hægt að finna sögunni og RÚV fleiri hlutverk og aðra farvegi.Enginn skortur á hugmyndumÞorsteinn HelgasonKvikmyndagerðarmenn hafa áhuga á sögu lands og heims og sagnfræðingar hafa áhuga á sjónvarpi. RÚV þarf ekki annað en að segja: Komið með hugmyndirnar og þá skulum við kaupa þær á því verði að þið getið vandað til verka.Til að sanna mál okkar getum við minnt á heimildamyndir sem hafa verið sýndar í sjónvarpi að frumkvæði kvikmyndagerðarmannanna sjálfra og fjalla um sögu sjávarútvegsins, Tyrkjaránið og Ameríkusiglingu Leifs heppna og félaga svo að fáein dæmi séu nefnd. Við getum líka talið nokkur verk sem eru ýmist í burðarliðnum eða á óskalista hjá kvikmyndagerðarmönnum um þessar mundir. Þar eru myndir um árásina á Goðafoss á stríðsárunum, um forsætisráðherra lýðveldisins og um sögu og tilvist jólasveinanna (hér og erlendis), um „dönsk spor“ á Íslandi, um Svein Bergsveinsson sem eyddi ævinni bæði í Hitlers-Þýskalandi og Austur-Þýskalandi, um ferðir Guðríðar Þorbjarnardóttur og um einstakar ættir og ættfræðiáhuga Íslendinga.Þetta eru nokkrar hugmyndir kvikmyndagerðarmannanna sjálfra og það er í anda gamallar sjálfstæðisstefnu jafnt sem frjálslyndrar jafnaðarstefnu að skapa hugviti einstaklinganna frjóan jarðveg og að vökva grasrótina.ÁtaksverkefniRÚV hefur stöku sinnum ýtt af stað röð heimildamynda og boðið sjálfstæðu fagfólki þátttöku. Þannig var listasaga lýðveldisins tekin fyrir í þemum – bókmenntir, myndlist, tónlist, kvikmyndalist – og verkinu skipt milli kvikmyndafyrirtækja með fagkunnáttu og reynslu. Þegar Sveinn Einarsson var dagskrárstjóri fyrir um fimmtán árum hleypti hann af stað röð sem hann kenndi við aldamótamenn og vísindamenn, kallaði sjálfstæða fagmenn til verksins og nokkrir þættir litu dagsins ljós meðan Sveinn sat við stjórnvölinn.Nokkur dæmi mætti nefna í viðbót. Þetta er ekki slæm leið, hún vekur athygli og gefur tilefni til tenginga og samanburðar. Hugsanlega er auðveldara að fá fjársterka til að veita slíkum röðum stuðning. Slíkar myndaraðir eiga ekki að vera of langar og þær þurfa að vera ólíkar því sagan hefur mörg andlit.Allt frá landnámi til okkar daga?Megintillaga Illuga er að RÚV búi til heimildamyndaröð „um sögu landsins frá landnámi og fram á okkar daga“. Þetta hafi BBC gert með því að fá sagnfræðinginn Simon Schama til verksins og þættir hans hafi orðið vinsælir. Það er alveg rétt en þar er fyrst að telja að Simon Schama var orðinn geysivinsæll og jafnframt vandaður sagnfræðingur með bókum sínum áður en hann gekk til liðs við BBC. Söguskoðun hans hafði ekki bara „eitthvað að segja um efnistök“, eins og Illugi orðar þarð, heldur mikið að segja, næstum allt. Við heyrðum hann lýsa því á ráðstefnu „sögugerðarmanna“ (history producers) í Boston 2001 að hann hefði sett það sem skilyrði að þættirnir yrðu hans verk og að hann hefði íhlutunarrétt um alla gerðina, stórt og smátt, tónlistina líka.Þáttaröðin heitir því ekki History of Britain heldur A History of Britain, þ.e. ein af mögulegum sögugerðum, í þessu tilviki sögugerð Simons Schama. Eigum við einhvern Simon Schama hér á landi? Við höfum átt spretti í þessa átt. Við eignuðumst einu sinni sjónvarpssyrpu um Íslendingaslóðir í Kaupmannahöfn þar sem Björn Th. Björnsson leiddi okkur um gömlu höfuðborgina okkar. Þetta voru persónulega litaðir þættir sem glöddu augu og eyru okkar. En þetta var ekki yfirlit allrar Íslandssögunnar heldur valið snið í tíma og rúmi. Þannig er Bretasaga Schama raunar líka þó að hann dreifi vali sínu á margar aldir.Sagan hefur nefnilega marga svipi sem ráðast af sögugerðarmanninum, tíðarandanum, heimildastöðunni og ótal þáttum öðrum. Þetta er það sem er heillandi og því ætti að gefa mörgum tækifæri til að þróa sýn og tök sín að eigin vali með fagmennsku og vönduð vinnubrögð sem einu skilyrðin. Sýnum alla flóru sögunnar – sögu einstaklinga, þekktra og óþekktra, karla og kvenna, fjölskyldna og einfara, atvinnuhátta og alþjóðatengsla, langsnið og þversnið sögunnar, sannleiksleit og lygimál. Íslandssaga Hriflu-Jónasar var vel sögð en hún var varasöm meðan hún var eina söguskoðunin sem haldið var að nemendum. Endurtökum ekki þann leik í sjónvarpinu. Höfundar hafa búið til sögulegt efni fyrir sjónvarp. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Skoðanir Skoðun Mest lesið Riddarar kærleikans Halla Tómasdóttir Skoðun Þegar Joe Camel varð jafngóður vinur barnanna og Mikki mús Eyrún Magnúsdóttir Skoðun Um mennsku og samfélag Bolli Pétur Bollason Skoðun Skynsemi Miðflokksins Ása Lind Finnbogadóttir Skoðun Er rúmdýnan þín hægt og rólega að murka úr þér líftóruna? Gunnar Dan Wiium Skoðun Það er verið að hafa okkur að fíflum. Davíð Bergmann Skoðun Svarar ekki kostnaði að bjarga sjálfum sér Kári Helgason Skoðun Íslenska er ekki eina málið Lilja Magnúsdóttir Skoðun Að búa til steind getur haft skelfilegar afleiðingar! Elínrós Erlingsdóttir Skoðun Dauði vefsíðunnar eins og við þekkjum hana Kristján Már Hauksson Skoðun Skoðun Skoðun Þegar Joe Camel varð jafngóður vinur barnanna og Mikki mús Eyrún Magnúsdóttir skrifar Skoðun Riddarar kærleikans Halla Tómasdóttir skrifar Skoðun Um mennsku og samfélag Bolli Pétur Bollason skrifar Skoðun Er rúmdýnan þín hægt og rólega að murka úr þér líftóruna? Gunnar Dan Wiium skrifar Skoðun Sársaukafull vaxtarmörk Berglind Ósk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Skynsemi Miðflokksins Ása Lind Finnbogadóttir skrifar Skoðun Tölum íslensku Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Er Miðflokkurinn fyrir ungt fólk? Anton Sveinn McKee skrifar Skoðun Svarar ekki kostnaði að bjarga sjálfum sér Kári Helgason skrifar Skoðun Um orkuskort, auðlindir og endurvinnslu Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Er padda í vaskinum? Vilborg Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Neikvæð samskipti barna og ungmenna á samfélagsmiðlunum Þórarinn Torfi Finnbogason skrifar Skoðun Rannsökum og ræðum menntakerfið Kolbrún Þ. Pálsdóttir skrifar Skoðun Kæra sig ekki um evruna Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Opið bréf til fjölmiðla Magnús Guðmundsson skrifar Skoðun Horfið á möguleikana í samfélagslegri ábyrgð Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun Aftur til fortíðar Birta Karen Tryggvadóttir skrifar Skoðun Að kjarna orku þjóðar Ísak Einar Rúnarsson skrifar Skoðun Orðræða seðlabankastjóra veldur mér áhyggjum Ágúst Bjarni Garðarsson skrifar Skoðun Flogið á milli landa á endurnýjanlegri orku: Draumsýn eða Raunveruleiki? Gnýr Guðmundsson skrifar Skoðun Það er verið að hafa okkur að fíflum. Davíð Bergmann skrifar Skoðun Útboð á Fjarðarheiðargöngum Hildur Þórisdóttir skrifar Skoðun Hvert á að fara með íslenskt þjóðfélag? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Svikin loforð gagnvart börnum? Hildur Rós Guðbjargardóttir skrifar Skoðun Að búa til steind getur haft skelfilegar afleiðingar! Elínrós Erlingsdóttir skrifar Skoðun Hvar eru sálfræðingarnir? Pétur Maack Þorsteinsson skrifar Skoðun Íslenska er ekki eina málið Lilja Magnúsdóttir skrifar Skoðun Hvar er grunnskólinn? Kristján Hrafn Guðmundsson skrifar Skoðun Er lýðræðislegt að senda vopn til Úkraínu? Hildur Þórðardóttir skrifar Skoðun Það á ekki að vera dekur að geta sótt sér sálfræðiþjónustu Ólafía Sigurjónsdóttir skrifar Sjá meira
llugi Gunnarsson er menningarsinni eins og gömlum róttæklingi sæmir. Honum er annt um hlutverk Ríkisútvarpsins og líka um sögu landsins (Fréttablaðið, 5. nóv.). Hann vill sjá heimildamyndir um þessa sögu í Ríkisútvarpinu. Heyr, heyr! Hann er velkominn í hóp áhugamanna um þessi mál. Við þurfum þó ekki að stofna ný stjórnmálasamtök um þennan áhuga því hann sker á öll flokksbönd og á hljómgrunn víða þó að minna verði úr framkvæmdum. Illugi vill að RÚV búi til þáttaröð um sögu landsins frá upphafi til þessa dags. Það er svolítið Hriflu-Jónasar bragð af þessari hugmynd en það er hægt að finna sögunni og RÚV fleiri hlutverk og aðra farvegi.Enginn skortur á hugmyndumÞorsteinn HelgasonKvikmyndagerðarmenn hafa áhuga á sögu lands og heims og sagnfræðingar hafa áhuga á sjónvarpi. RÚV þarf ekki annað en að segja: Komið með hugmyndirnar og þá skulum við kaupa þær á því verði að þið getið vandað til verka.Til að sanna mál okkar getum við minnt á heimildamyndir sem hafa verið sýndar í sjónvarpi að frumkvæði kvikmyndagerðarmannanna sjálfra og fjalla um sögu sjávarútvegsins, Tyrkjaránið og Ameríkusiglingu Leifs heppna og félaga svo að fáein dæmi séu nefnd. Við getum líka talið nokkur verk sem eru ýmist í burðarliðnum eða á óskalista hjá kvikmyndagerðarmönnum um þessar mundir. Þar eru myndir um árásina á Goðafoss á stríðsárunum, um forsætisráðherra lýðveldisins og um sögu og tilvist jólasveinanna (hér og erlendis), um „dönsk spor“ á Íslandi, um Svein Bergsveinsson sem eyddi ævinni bæði í Hitlers-Þýskalandi og Austur-Þýskalandi, um ferðir Guðríðar Þorbjarnardóttur og um einstakar ættir og ættfræðiáhuga Íslendinga.Þetta eru nokkrar hugmyndir kvikmyndagerðarmannanna sjálfra og það er í anda gamallar sjálfstæðisstefnu jafnt sem frjálslyndrar jafnaðarstefnu að skapa hugviti einstaklinganna frjóan jarðveg og að vökva grasrótina.ÁtaksverkefniRÚV hefur stöku sinnum ýtt af stað röð heimildamynda og boðið sjálfstæðu fagfólki þátttöku. Þannig var listasaga lýðveldisins tekin fyrir í þemum – bókmenntir, myndlist, tónlist, kvikmyndalist – og verkinu skipt milli kvikmyndafyrirtækja með fagkunnáttu og reynslu. Þegar Sveinn Einarsson var dagskrárstjóri fyrir um fimmtán árum hleypti hann af stað röð sem hann kenndi við aldamótamenn og vísindamenn, kallaði sjálfstæða fagmenn til verksins og nokkrir þættir litu dagsins ljós meðan Sveinn sat við stjórnvölinn.Nokkur dæmi mætti nefna í viðbót. Þetta er ekki slæm leið, hún vekur athygli og gefur tilefni til tenginga og samanburðar. Hugsanlega er auðveldara að fá fjársterka til að veita slíkum röðum stuðning. Slíkar myndaraðir eiga ekki að vera of langar og þær þurfa að vera ólíkar því sagan hefur mörg andlit.Allt frá landnámi til okkar daga?Megintillaga Illuga er að RÚV búi til heimildamyndaröð „um sögu landsins frá landnámi og fram á okkar daga“. Þetta hafi BBC gert með því að fá sagnfræðinginn Simon Schama til verksins og þættir hans hafi orðið vinsælir. Það er alveg rétt en þar er fyrst að telja að Simon Schama var orðinn geysivinsæll og jafnframt vandaður sagnfræðingur með bókum sínum áður en hann gekk til liðs við BBC. Söguskoðun hans hafði ekki bara „eitthvað að segja um efnistök“, eins og Illugi orðar þarð, heldur mikið að segja, næstum allt. Við heyrðum hann lýsa því á ráðstefnu „sögugerðarmanna“ (history producers) í Boston 2001 að hann hefði sett það sem skilyrði að þættirnir yrðu hans verk og að hann hefði íhlutunarrétt um alla gerðina, stórt og smátt, tónlistina líka.Þáttaröðin heitir því ekki History of Britain heldur A History of Britain, þ.e. ein af mögulegum sögugerðum, í þessu tilviki sögugerð Simons Schama. Eigum við einhvern Simon Schama hér á landi? Við höfum átt spretti í þessa átt. Við eignuðumst einu sinni sjónvarpssyrpu um Íslendingaslóðir í Kaupmannahöfn þar sem Björn Th. Björnsson leiddi okkur um gömlu höfuðborgina okkar. Þetta voru persónulega litaðir þættir sem glöddu augu og eyru okkar. En þetta var ekki yfirlit allrar Íslandssögunnar heldur valið snið í tíma og rúmi. Þannig er Bretasaga Schama raunar líka þó að hann dreifi vali sínu á margar aldir.Sagan hefur nefnilega marga svipi sem ráðast af sögugerðarmanninum, tíðarandanum, heimildastöðunni og ótal þáttum öðrum. Þetta er það sem er heillandi og því ætti að gefa mörgum tækifæri til að þróa sýn og tök sín að eigin vali með fagmennsku og vönduð vinnubrögð sem einu skilyrðin. Sýnum alla flóru sögunnar – sögu einstaklinga, þekktra og óþekktra, karla og kvenna, fjölskyldna og einfara, atvinnuhátta og alþjóðatengsla, langsnið og þversnið sögunnar, sannleiksleit og lygimál. Íslandssaga Hriflu-Jónasar var vel sögð en hún var varasöm meðan hún var eina söguskoðunin sem haldið var að nemendum. Endurtökum ekki þann leik í sjónvarpinu. Höfundar hafa búið til sögulegt efni fyrir sjónvarp.
Skoðun Neikvæð samskipti barna og ungmenna á samfélagsmiðlunum Þórarinn Torfi Finnbogason skrifar
Skoðun Flogið á milli landa á endurnýjanlegri orku: Draumsýn eða Raunveruleiki? Gnýr Guðmundsson skrifar