Klámiðnaðurinn er skrilljónabissness sem vex og vex

Níutíu og sjö milljarðar Bandaríkjadala er há upphæð. Hún er meira að segja svo há að gjaldeyrisreiknivélin á visir.is ræður ekki við hana þegar hana á að umreikna yfir í íslenskar krónur. En ef við tökum upp blað og blýant og reiknum miðað við gengið fyrir opnun markaða í gær nemur þessi upphæð hátt í sjö hundruð og sextíu þúsund milljörðum íslenskra króna.

En hvaða tala er þetta? Níutíu og sjö milljarðar Bandaríkjadala eru tekjur klámiðnaðarins í heiminum á árinu 2006.

Til samanburðar má nefna að vergar þjóðar­tekjur Íslendinga þetta ár námu ríflega eitt þúsund milljörðum króna samkvæmt Hagstofunni. Gjaldeyrisforði Seðlabankans er nú innan við tvö hundruð milljarðar króna.

Bent hefur verið á að þessi upphæð er hærri en sú sem Bandaríkin vörðu til hernaðar á þessu sama ári.

Einnig hefur verið bent á að tekjur klámiðnaðarins slá út samanlagðar tekjur tæknifyrirtækjanna Microsoft, Google, Amazon, eBay, Yahoo, Apple, Netflix og Earthlink.

Tekjur bandaríska klámiðnaðarins fara einar og sér fram úr samanlögðum tekjum fjölmiðlarisanna ABC, CBS og NBC. Þessar upplýsingar koma fram í yfirliti vefsíðunnar toptenreviews.com þar sem meðal annars er dæmdur hugbúnaður sem á að hjálpa til við að þeir sem ekki hafa aldur til geti skoðað klámsíður. Upplýsingunum hefur verið safnað frá ýmsum fjölmiðlum, rannsóknarstofnunum og samtökum.

Klámiðnaðurinn vex og vex hratt. Ein birtingarmynd þess er fjöldi klámmynda sem framleiddur er í Bandaríkjunum. Hann hefur aukist mikið undanfarna áratugi. Þá hefur verið næstum stöðugur vöxtur í tekjum af klámmyndum í Bandaríkjunum undanfarin fimmtán ár. Raunar dró úr tekjum af þessari starfsemi í hittiðfyrra miðað við árið á undan. Tekjur klámbransans í heild þar í landi jukust hins vegar um þúsund milljarða króna, eða sem fyrr segir, eins og einar þjóðartekjur Íslendinga bættust við.

Bandaríkjamenn eru þó ekki nema hálfdrættingar á við Kínverja í þessum efnum.

Kökuritið sýnir að ríflega 27 milljarðar Bandaríkjadala féllu klámbransanum í skaut frá Kína í hittiðfyrra. Það jafngildir því að hver einasti Kínverji hafi eytt vel yfir tuttugu Bandaríkjadölum í klám af einhverju tagi. Sama ár komu þrettán milljarðar dala frá Bandaríkjunum sjálfum. Þar í landi eyddi hvert mannsbarn hátt í 50 dölum í klám.

Raunar kemur fram í umfjöllun Forbes tímaritsins, sem raunar kom út fyrir einum sjö árum, að ætla mætti að ekki væri fullt mark takandi á öllum tölum um klámiðnaðinn. Líklegt væri að tölur væru ýktar. Rétt er að hafa í huga að þær tölur sem hér eru birtar eru mat, en þær sýna samt sem áður að tekjur af klámi fara mjög vaxandi.

Gríðarlega miklu af klámi er dreift á netinu. Nefna má klámmyndir sem seldar eru á DVD-diskum, áður myndbandsspólum, klámmyndum er einnig dreift á netinu. Hér er ekki aðeins átt við svonefndar „ljós­bláar“ myndir, eða listrænar myndir af nöktum líkömum, heldur gróft klám, þar sem ekkert er dregið undan. Á netinu er einnig fjöldi spjallrása. Bæði er um að ræða rásir þar sem fólk spjallar hvert við annað, en mjög færist í vöxt á netinu að fatafellur af báðum kynjum taki greiðslu fyrir að fækka fötum, eða stunda kynlíf, í spjalli við greiðandann. Einnig er enn gríðar­lega mikið prentað af klámblöðum. Rétt er að hafa í huga að hér er fjallað um tiltölulega lítinn hluta af kynlífsiðnaði heimsins. Í þessum tölum eru nektardansstaðir, kynlífsleikföng, símaklám og fleira. Hins vegar eru engar upplýsingar um til dæmis vændi eða kynlífstúrisma.

Þá liggja ekki fyrir upplýsingar um hversu margir starfa við klám. Það eru ekki aðeins þeir sem eru framan við myndavélarnar, heldur myndatökufólk, förðunarfólk, ljósa- og tæknifólk, auk þess sem risafyrirtækin í kláminu reka stórar skrifstofur þar sem fjöldi manns starfar.

Í samantekt toptenreviews kemur fram að fimmtungur bandarískra karla viður­kennir að skoða klámsíður á netinu í vinnunni. Hjá konum er hlutfallið þrettán prósent. Á hinn bóginn kemur fram á vefsíðunni healthymind.com að þar í landi eiga 70 prósent heimsókna á klámsíður sér stað á vinnutíma. Það hafi meðal annars orðið til þess að næstum þriðja hvert fyrirtæki hafi látið starfsmann fara af þessum sökum. Yfir þriðjungur netnotkunar fólks í vinnutíma tengist vinnu þeirra ennfremur ekki neitt.

Það sé þó langt í frá allt saman klám. Til að mynda var talið að bandarísk fyrirtæki hefðu tapað 450 milljónum dala vegna netútsendinga af yfirheyrslum yfir Clinton, þáverandi forseta, vegna viðskipta hans við Monicu Lewinsky.

Mikill meirihluti þeirra sem skoða klám eru karlar. Sjö af hverjum tíu þeirra sem skoða klámsíður eru karlar. Um þriðjungur eru konur.

Algengast er að fólk á aldrinum 35 til 49 skoði klám. Þá kemur fram í tölum toptenreviews að krakkar séu að jafnaði ellefu ára þegar þeir rekast á klám á netinu. Mjög hátt hlutfall barna hafi skoðað klám á netinu, flest hafi rekist á það við heimalærdóm af einhverju tagi.

Upplýsingar um eignarhald fyrirtækja sem framleiða klám liggja yfirleitt ekki fyrir. Þó eru nokkur dæmi um að fyrirtæki af þessu tagi séu skráð í kauphallir. Í þeim hópi eru Playboy sem skráð er í Kauphöllina í New York, New Frontier Media og Private Media Group, sem er sænskt að uppruna, sem eru skráðar á Nasdaq og Beate Uhse sem skráð er í Kauphöllina í Frankfurt.

Fjárfestingar í þessum fyrirtækjum hafa verið gagnrýndar.

„Það verður að endurskoða siðareglur norska olíusjóðsins,“ sagði Tina Aagaard, talskona vinstrikvenna í Noregi, í samtali við norska dagblaðið Dagens Næringsliv. Eins og greint var frá í síðasta Markaði hefur Aagaard ásamt þarlendum kvenréttindasamtökum gagnrýnt stjórnendur norska sjóðsins harðlega fyrir að kaupa hlutabréf í bandaríska útgáfufélaginu Playboy. Þetta þykir ekki samrýmast siðferðilegri og ábyrgri fjárfestingarstefnu sjóðsins sem kynnt var í fyrra. Sjóðurinn fjárfestir af þeim sökum ekki í fyrirtækjum sem tengjast hergagnaframleiðendum, svo dæmi sé tekið.

Hér er að öðru leyti ekkert fjallað um siðferði klámiðnaðarins og það má líka líta annað. Ekki er ósennilegt að börn séu yfirleitt yngri en ellefu ára þegar þau sjá ofbeldismyndir og manndráp í sjónvarpi. Þá gera ekki margir athugasemdir við að mun yngri börnum sé boðið að leika sér með sverð og byssur.

Í rannsókninni Kynlífsmarkaður í mótun, sem Drífa Snædal vann árið 2003, kemur fram að það ár hafi velta kynlífsmarkaðar hér á landi numið hátt í milljarð króna og að ætla mætti að hátt í tvö hundruð manns hefðu atvinnu sína af því sem þar er kallað „löglegur“ kynlífsiðnaður.

Enginn hefur síðan tekið út íslenskan kynlífsiðnað, veltu hans og starfsmannafjölda, eða meta hversu miklum fjárhæðum eða tíma Íslendingar verja í klám.

Sé miðað við vöxt klámiðnaðarins í heiminum má hins vegar ætla að umfang hans hér hafi líka aukist. Hér eru enn reknar símalínur, einkamálavefir og nektardansstaðir. Klámmyndum er dreift í stafrænu sjónvarpi og á hótelherbergjum. Þá er ekki nýtt að í hérlendum verslunum sem selja kynlífsleikföng og ýmsan fatnað fari oftar en ekki meirihluti verslunarplássins undir gróft klám. Auk þessa stunda Íslendingar netið sem aldrei fyrr.