Kanna hvaðan askan í pottum Maya kom 16. október 2008 08:48 Efnagreining á eldfjallaöskunni sem hinir fornu Mayar í Mið-Ameríku og Mexíkó notuðu til pottagerðar, getur að öllum líkindum komið vísindamönnum á snoðir um hvaðan hráefnið var fengið. Það hefur löngum verið ráðgáta hvaðan það efni kom sem Mayar notuðu til að smíða leirtau sitt en þessir frumbyggjar Mexíkó og Mið-Ameríku voru brautryðjendur í ýmiss konar handverki og listmunasmíð. Blanda af leir og ösku var notuð við gerð pottanna og virðist hún hafa gert þeim kleift að standast tímans tönn lengur en mörg búsáhöld frá sama tímabili. Hið síðklassíska tímabil Mayanna stóð frá 600 til 900 og er margt leirmunanna frá þeim tíma. Löngum var talið að askan kæmi úr eldfjalli skammt frá El Pilar sem var Mayaborg nálægt landamærum Belize og Guatemala en nú hefur komið í ljós að samsetning öskunnar kemur ekki heim og saman við það en líkist fremur ösku úr fjalli í mörg hundruð kílómetra fjarlægð. Það er því ráðgáta hvernig Mayarnir, sem hvorki höfðu vegi né burðardýr, gátu flutt níðþunga öskufarma svo langa vegalengd. Eitthvað sem fornleifafræðingar geta klórað sér í höfðinu yfir næstu misserin. Vísindi Mest lesið Sagður hafa nauðgað konu fyrir níu árum Innlent Mættur í Samfylkinguna Innlent Færri ánægðir með Höllu en Guðna og Ólaf Ragnar Innlent Brynjar ákærður fyrir að brjóta á fleiri stúlkum Innlent Ítalía tekur aftur upp agaviðurlög frá tíma Mussolini Erlent Ekkert gert til að gera nikótínpúða jafn óaðlaðandi og sígarettur Innlent Einn stærsti fellibylur síðustu hundrað ára veldur usla í Flórída Erlent Hefur þrisvar komið að 13 ára syni sínum meðvitundarlausum Innlent Nýjasti kafbátur Kínverja sökk við bryggju Erlent Fríar skólamáltíðir séu skammgóður vermir Viðskipti innlent Fleiri fréttir Sjö hundruð liggja í valnum eftir vikuna Nýjasti kafbátur Kínverja sökk við bryggju Einn stærsti fellibylur síðustu hundrað ára veldur usla í Flórída Vísbending um að jörðin gæti lifað áfram sem niflheimur Ishiba verður næsti forsætisráðherra Japans Ítalía tekur aftur upp agaviðurlög frá tíma Mussolini Netanyahu hafnar tillögum um vopnahlé milli Ísrael og Hezbollah Vísar á bug tillögum um frið í skiptum fyrir úkraínskt land Ákærður fyrir mútuþægni og fjársvik Þingmaður sagði fólki frá Haítí að „drulla sér“ frá Bandaríkjunum Lögðu hald á síma borgarstjórans Sendir Patriot, svifsprengjur og skotfæri til Úkraínu Nákvæmasta kortið af Vetrarbrautinni til þessa Sýknaður eftir meira en 50 ár á dauðadeild Segir tortímingu eða uppgjöf Hezbollah einu lausnina Alríkisákærur gefnar út á hendur borgarstjóra New York Hótar að beita kjarnorkuvopnum gegn árás með hefðbundnum vopnum Vinna að þriggja vikna vopnahléi á milli Ísrael og Hezbollah Selenskí varar við „kjarnorku hörmung“ Loftárásum ætlað að undirbúa mögulega innrás „Virkið“ Vuhledar að falli komið Skutu skotflaug í Kyrrhafið í fyrsta sinn í rúm fjörutíu ár Manngerð hlýnun gerði flóðin í Evrópu tvöfalt líklegri en ella Unnu spellvirki á finnska þinghúsinu til að mótmæla móvinnslu Hútar vilja háþróaðar stýriflaugar frá Rússum Combs sakaður um enn eina kynferðisárásina Infowars á uppboð í nóvember upp í skuld við syrgjandi fjölskyldur Starfsmenn Boeing sagðir hafna tilboði um 30 prósent launahækkun Sakar Hezbollah um að leiða Líbanon „að hyldýpinu“ Sonur tilræðismannsins handtekinn vegna barnaníðsefnis Sjá meira
Efnagreining á eldfjallaöskunni sem hinir fornu Mayar í Mið-Ameríku og Mexíkó notuðu til pottagerðar, getur að öllum líkindum komið vísindamönnum á snoðir um hvaðan hráefnið var fengið. Það hefur löngum verið ráðgáta hvaðan það efni kom sem Mayar notuðu til að smíða leirtau sitt en þessir frumbyggjar Mexíkó og Mið-Ameríku voru brautryðjendur í ýmiss konar handverki og listmunasmíð. Blanda af leir og ösku var notuð við gerð pottanna og virðist hún hafa gert þeim kleift að standast tímans tönn lengur en mörg búsáhöld frá sama tímabili. Hið síðklassíska tímabil Mayanna stóð frá 600 til 900 og er margt leirmunanna frá þeim tíma. Löngum var talið að askan kæmi úr eldfjalli skammt frá El Pilar sem var Mayaborg nálægt landamærum Belize og Guatemala en nú hefur komið í ljós að samsetning öskunnar kemur ekki heim og saman við það en líkist fremur ösku úr fjalli í mörg hundruð kílómetra fjarlægð. Það er því ráðgáta hvernig Mayarnir, sem hvorki höfðu vegi né burðardýr, gátu flutt níðþunga öskufarma svo langa vegalengd. Eitthvað sem fornleifafræðingar geta klórað sér í höfðinu yfir næstu misserin.
Vísindi Mest lesið Sagður hafa nauðgað konu fyrir níu árum Innlent Mættur í Samfylkinguna Innlent Færri ánægðir með Höllu en Guðna og Ólaf Ragnar Innlent Brynjar ákærður fyrir að brjóta á fleiri stúlkum Innlent Ítalía tekur aftur upp agaviðurlög frá tíma Mussolini Erlent Ekkert gert til að gera nikótínpúða jafn óaðlaðandi og sígarettur Innlent Einn stærsti fellibylur síðustu hundrað ára veldur usla í Flórída Erlent Hefur þrisvar komið að 13 ára syni sínum meðvitundarlausum Innlent Nýjasti kafbátur Kínverja sökk við bryggju Erlent Fríar skólamáltíðir séu skammgóður vermir Viðskipti innlent Fleiri fréttir Sjö hundruð liggja í valnum eftir vikuna Nýjasti kafbátur Kínverja sökk við bryggju Einn stærsti fellibylur síðustu hundrað ára veldur usla í Flórída Vísbending um að jörðin gæti lifað áfram sem niflheimur Ishiba verður næsti forsætisráðherra Japans Ítalía tekur aftur upp agaviðurlög frá tíma Mussolini Netanyahu hafnar tillögum um vopnahlé milli Ísrael og Hezbollah Vísar á bug tillögum um frið í skiptum fyrir úkraínskt land Ákærður fyrir mútuþægni og fjársvik Þingmaður sagði fólki frá Haítí að „drulla sér“ frá Bandaríkjunum Lögðu hald á síma borgarstjórans Sendir Patriot, svifsprengjur og skotfæri til Úkraínu Nákvæmasta kortið af Vetrarbrautinni til þessa Sýknaður eftir meira en 50 ár á dauðadeild Segir tortímingu eða uppgjöf Hezbollah einu lausnina Alríkisákærur gefnar út á hendur borgarstjóra New York Hótar að beita kjarnorkuvopnum gegn árás með hefðbundnum vopnum Vinna að þriggja vikna vopnahléi á milli Ísrael og Hezbollah Selenskí varar við „kjarnorku hörmung“ Loftárásum ætlað að undirbúa mögulega innrás „Virkið“ Vuhledar að falli komið Skutu skotflaug í Kyrrhafið í fyrsta sinn í rúm fjörutíu ár Manngerð hlýnun gerði flóðin í Evrópu tvöfalt líklegri en ella Unnu spellvirki á finnska þinghúsinu til að mótmæla móvinnslu Hútar vilja háþróaðar stýriflaugar frá Rússum Combs sakaður um enn eina kynferðisárásina Infowars á uppboð í nóvember upp í skuld við syrgjandi fjölskyldur Starfsmenn Boeing sagðir hafna tilboði um 30 prósent launahækkun Sakar Hezbollah um að leiða Líbanon „að hyldýpinu“ Sonur tilræðismannsins handtekinn vegna barnaníðsefnis Sjá meira