Þörf ábending Þorsteinn Pálsson skrifar 8. mars 2008 06:00 Heimsmyndin hefur breyst á skömmum tíma. Stöðu Íslands í samfélagi þjóðanna þarf að skoða í því ljósi. Áður fyrr voru fáir snertifletir með hefðbundinni utanríkispólitík og daglegu brauðstriti. Einu gildir hvar eða hvernig Ísland tekur sér stöðu með öðrum þjóðum. Það sem gerist á erlendum vettvangi hefur í vaxandi mæli bein áhrif á heimili og fyrirtæki. Þekking á samhenginu milli íslenskra hagsmuna og þróunar alþjóðamála mun þar af leiðandi verða stöðugt þýðingarmeiri. Þorsteinn Ólafsson, viðskiptafræðingur og fyrrum forstjóri Norræna verkefnaútflutningssjóðsins í Helsinki, hefur í athyglisverðum greinum hér í blaðinu vakið athygli á þessari augljósu staðreynd. Um leið hefur hann lagt til að brugðist verði við með því að auka vísindalega þekkingarstarfsemi á alþjóðamálum. Með hæfilegri einföldun má ef til vill segja að á sínum tíma hafi utanríkispólitískt grúsk helst verið fyrir þá sem höfðu sérstakan áhuga, tíma og aðstöðu til að sinna öðru en því sem mestu máli skipti fyrir verðmætasköpun þjóðarinnar. Á komandi tíð mun verðmætasköpun þjóðarinnar hins vegar ráðast öðru fremur af þekkingu á þessu sviði. Hugtakið heimamarkaður í þeim skilningi að um sé að tefla lokað varið markaðssvæði er ekki til lengur. Að því leyti er heimurinn allur heimamarkaður. Efnahagsleg samvinna þjóða sem eiga menningarlega og viðskiptalega samleið styrkist. Nýjar hættur eins og hryðjuverkastarfsemi ógna öryggi almennings. Áhrif þeirra ríkja vaxa sem misnota trúarbrögð til að vega að grunngildum eins og lýðræði, tjáningarfrelsi og jafnrétti. Alþjóðastofnanir sem áður voru kjölfesta Íslands í samfélagi þjóðanna hafa sumar hverjar misst pólitískt vægi. Í því samhengi má nefna Norðurlandaráð og Atlantshafsbandalagið. Ný efnahagsleg stórveldi eru smám saman að auka áhrif sín og staða annarra að breytast að sama skapi. Ójöfnuður ríkra þjóða og fátækra setur í auknum mæli mark sitt á samskipti þjóða. Allt eru þetta gildar ástæður til að gefa viðfangsefnum á þessu sviði meiri gaum en verið hefur með markvissri vísindalegri þekkingaröflun. Hér hafa verið að þróast háskólastofnanir sem tekist hafa á við slík verkefni af myndarskap miðað við aðstæður. Gild rök standa til þess að upphefja þetta rannsóknarstarf með því að byggja á þeim grunni myndarlega rannsóknarstofnun um utanríkis-, varnar- og öryggismál. Háskólasamfélagið og atvinnulífið þurfa hér að taka höndum saman. En ríkisvaldið hefur líka hlutverki að gegna. Í byrjun tíunda áratugarins tók utanríkisráðherra þá geðþóttaákvörðun að nýta ekki krafta þeirra sem mesta reynslu og þekkingu hafa í utanríkisþjónustunni. Ef ráðuneytið ætlar að stunda þá mannauðssóun áfram hefur ríkisvaldið þar svigrúm til að leggja þessum rannsóknarverkefnum lið. Aðalatriðið er þó að hér er um verðugt verkefni að ræða. Það gæti einfaldlega reynst dýrt að leggja kollhúfur við þeirri þörfu hugmynd sem hér hefur verið vitnað til. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Þorsteinn Pálsson Mest lesið Flokkur fólksins eða flokkun fólksins? Halldóra Lillý Jóhannsdóttir Skoðun Hver ætlar að bera ábyrgð á mannslífi? Sævar Þór Jónsson Skoðun Íslendingar flytja út fisk og líka ofbeldismenn Guðný S. Bjarnadóttir Skoðun Betri nýting á tíma og fjármunum Reykjavíkurborgar 2/3 Magnea Gná Jóhannsdóttir Skoðun Horfumst í augu Kristín Thoroddsen Skoðun Skólarnir lokaðir - myglan vinnur Guðmundur Þórir Sigurðsson Skoðun 30 silfurpeningar dýralækna? 125.000 lítrar af blóði tappaðir af 4088 merum (með valdi), af eiðsvörðum dýralæknum, 2023 Ole Anton Bieltvedt Skoðun Er útlegð á innleið? Reyn Alpha Magnúsdóttir Skoðun Lægjum öldurnar Halla Hrund Logadóttir Skoðun Opið bréf til heilbrigðisráðherra: Iðjuþjálfar – mikilvægur mannauður í geðheilbrigðisþjónustu framtíðarinnar Erna Rut Elvarsdóttir,Lilja Logadóttir, Rebekka Lind Hjaltadóttir,Sandra Dís Sigurðardóttir Skoðun
Heimsmyndin hefur breyst á skömmum tíma. Stöðu Íslands í samfélagi þjóðanna þarf að skoða í því ljósi. Áður fyrr voru fáir snertifletir með hefðbundinni utanríkispólitík og daglegu brauðstriti. Einu gildir hvar eða hvernig Ísland tekur sér stöðu með öðrum þjóðum. Það sem gerist á erlendum vettvangi hefur í vaxandi mæli bein áhrif á heimili og fyrirtæki. Þekking á samhenginu milli íslenskra hagsmuna og þróunar alþjóðamála mun þar af leiðandi verða stöðugt þýðingarmeiri. Þorsteinn Ólafsson, viðskiptafræðingur og fyrrum forstjóri Norræna verkefnaútflutningssjóðsins í Helsinki, hefur í athyglisverðum greinum hér í blaðinu vakið athygli á þessari augljósu staðreynd. Um leið hefur hann lagt til að brugðist verði við með því að auka vísindalega þekkingarstarfsemi á alþjóðamálum. Með hæfilegri einföldun má ef til vill segja að á sínum tíma hafi utanríkispólitískt grúsk helst verið fyrir þá sem höfðu sérstakan áhuga, tíma og aðstöðu til að sinna öðru en því sem mestu máli skipti fyrir verðmætasköpun þjóðarinnar. Á komandi tíð mun verðmætasköpun þjóðarinnar hins vegar ráðast öðru fremur af þekkingu á þessu sviði. Hugtakið heimamarkaður í þeim skilningi að um sé að tefla lokað varið markaðssvæði er ekki til lengur. Að því leyti er heimurinn allur heimamarkaður. Efnahagsleg samvinna þjóða sem eiga menningarlega og viðskiptalega samleið styrkist. Nýjar hættur eins og hryðjuverkastarfsemi ógna öryggi almennings. Áhrif þeirra ríkja vaxa sem misnota trúarbrögð til að vega að grunngildum eins og lýðræði, tjáningarfrelsi og jafnrétti. Alþjóðastofnanir sem áður voru kjölfesta Íslands í samfélagi þjóðanna hafa sumar hverjar misst pólitískt vægi. Í því samhengi má nefna Norðurlandaráð og Atlantshafsbandalagið. Ný efnahagsleg stórveldi eru smám saman að auka áhrif sín og staða annarra að breytast að sama skapi. Ójöfnuður ríkra þjóða og fátækra setur í auknum mæli mark sitt á samskipti þjóða. Allt eru þetta gildar ástæður til að gefa viðfangsefnum á þessu sviði meiri gaum en verið hefur með markvissri vísindalegri þekkingaröflun. Hér hafa verið að þróast háskólastofnanir sem tekist hafa á við slík verkefni af myndarskap miðað við aðstæður. Gild rök standa til þess að upphefja þetta rannsóknarstarf með því að byggja á þeim grunni myndarlega rannsóknarstofnun um utanríkis-, varnar- og öryggismál. Háskólasamfélagið og atvinnulífið þurfa hér að taka höndum saman. En ríkisvaldið hefur líka hlutverki að gegna. Í byrjun tíunda áratugarins tók utanríkisráðherra þá geðþóttaákvörðun að nýta ekki krafta þeirra sem mesta reynslu og þekkingu hafa í utanríkisþjónustunni. Ef ráðuneytið ætlar að stunda þá mannauðssóun áfram hefur ríkisvaldið þar svigrúm til að leggja þessum rannsóknarverkefnum lið. Aðalatriðið er þó að hér er um verðugt verkefni að ræða. Það gæti einfaldlega reynst dýrt að leggja kollhúfur við þeirri þörfu hugmynd sem hér hefur verið vitnað til.
30 silfurpeningar dýralækna? 125.000 lítrar af blóði tappaðir af 4088 merum (með valdi), af eiðsvörðum dýralæknum, 2023 Ole Anton Bieltvedt Skoðun
Opið bréf til heilbrigðisráðherra: Iðjuþjálfar – mikilvægur mannauður í geðheilbrigðisþjónustu framtíðarinnar Erna Rut Elvarsdóttir,Lilja Logadóttir, Rebekka Lind Hjaltadóttir,Sandra Dís Sigurðardóttir Skoðun
30 silfurpeningar dýralækna? 125.000 lítrar af blóði tappaðir af 4088 merum (með valdi), af eiðsvörðum dýralæknum, 2023 Ole Anton Bieltvedt Skoðun
Opið bréf til heilbrigðisráðherra: Iðjuþjálfar – mikilvægur mannauður í geðheilbrigðisþjónustu framtíðarinnar Erna Rut Elvarsdóttir,Lilja Logadóttir, Rebekka Lind Hjaltadóttir,Sandra Dís Sigurðardóttir Skoðun