Nám kennara og börn með ADHD Ingibjörg Karlsdóttir skrifar 23. september 2010 06:00 Í námi kennara hérlendis er takmörkuð umfjöllun um ADHD (athyglisbrest og ofvirkni). Kennarar almennt hafa því við útskrift ekki nauðsynlega þekkingu á viðeigandi kennsluaðferðum sem skila árangri í vinnu með börnum með ADHD og skyldar raskanir. Umsjónarkennarar bera þó meginábyrgð á menntun og velferð barnanna innan veggja skólans. Margir kennarar hafa sjálfir aflað sér þekkingar á ADHD og víða í skólakerfinu er unnið lofsvert starf í þágu barna með ADHD í samstarfi við foreldrana. Samt sem áður er tilviljun háð hvernig viðhorf kennari hefur til barns með ADHD og hvort kennslan er aðlöguð frávikum barnsins í þroska og þörfum þess. Ný grunnskólalög hérlendis kveða á um skóla án aðgreiningar. Þó er flestum ljóst sem starfa í grunnskólum landsins að þessi lög eru orðin tóm. Þessi lagasetning á m.a. að tryggja rétt allra barna til að stunda nám í hverfisskóla í almennum bekk. Lítið var gert til að fylgja eftir þessari lagasetningu annað en einstaklingsbundin námskrá. Engin sérstök fræðsla eða þjálfun fyrir kennara fylgdi í kjölfarið, stöðum þroskaþjálfa hefur eitthvað fjölgað, en ekki stöðugildum námsráðgjafa, iðjuþjálfa eða félagsráðgjafa í grunnskólum. Ljóst er að einn kennari stendur ekki undir því að kenna í bekk þar sem um þriðjungur barnanna og vel það eru með ólíkar greiningar (ADHD, lesblindu, einhverfu, Tourette, Asperger, þroskahömlum, líkamlega fötlun osfrv.). Skóli án aðgreiningar er því í orði en ekki á borði og algjörlega óraunhæft miðað við núverandi aðstæður kennara. Ljóst er því að staða kennara er ekki öfundsverð og efla þarf til muna handleiðslu og stuðning við kennara. Etv. gæti falist lausn í tveggja kennara kerfi hér eins og hjá frændum okkar Dönum, þá væri hægt í staðinn að spara alla stuðningsfulltrúana fyrir eitt og eitt barn. Námskeið fyrir kennara á vegum ADHD samtakannaADHD samtökin hafa nú í 5 ár staðið að símenntunarnámskeiðum fyrir kennara og annað starfsfólk grunnskóla um kennslu nemenda með ADHD. Námskeiðið var sett á laggirnar af samstarfshóp fulltrúa frá ADHD samtökunum, Félagi grunnskólakennara, Skólastjórafélagi Reykjavíkur, SAMFOK, Heimili og skóla, Kennarafélagi Reykjavíkur, sérfræðingum og SRR hjá Menntavísindasviði HÍ. Áætla má að um 10% grunnskólakennara hafi sótt námskeiðið. En betur má ef duga skal. Þar sem börn með ADHD eru flest í almennum bekk er mikið komið undir áhuga, þekkingu og viðhorfi kennarans til ADHD sem og hvernig til tekst í samstarfi heimilis og skóla, hvort barn með ADHD fær kennslu við hæfi. Fyrir þó nokkrum árum var sérdeildum í grunnskólum fækkað sem mörgum þótti á sínum tíma afleit þróun því börn með ADHD þrífast best í minni hópum. Stór rými eins og tíðkast í sumum nýrri skólabyggingum þar sem fram fer kennsla fleiri bekkja eða árganga með tilheyrandi áreiti er hins vegar skelfilegt umhverfi fyrir börn sem eiga í erfiðleikum með að útiloka ytra áreiti. Þriggja ára áætlun um bætta þjónustuSú ánægjulega þróun hefur átt sér stað undanfarin ár að stjórnvöld hafa sýnt aukinn áhuga á börnum með sérþarfir. Þegar Jóhanna Sigurðardóttir var félagsmálaráðherra var starfandi svokölluð ADHD nefnd í ráðuneytinu skipuð fulltrúum frá ráðuneytum félags-, heilbrigðis- og menntamála, ásamt fulltrúum frá BUGL, Greiningar- og ráðgjafarstöð ríkisins, Sambandi íslenskra sveitarfélaga (SÍSF) og ADHD samtökunum. Jóhanna lagði ríka áherslu á að fá skýrar tillögur frá ADHD nefndinni um úrbætur á þjónustu við börn með ADHD. Til að gera langa sögu stutta þá var gerður samstarfssamningur rúmu ári eftir bankahrunið milli ráðuneytanna þriggja og SÍSF til þriggja ára um bætta þjónustu við börn með ADHD og langveik börn. Auglýst var eftir umsóknum frá sveitarfélögum vegna verkefna í lok árs 2009 og úthlutað árið 2010. Mörg spennandi verkefni um bætta stuðnings- og nærþjónustu við langveik börn og börn með ADHD ættu að fara í gang á vegum sveitarfélaganna haustið 2010. Í fréttabréfi ADHD samtakanna 2. tbl. 2010 má sjá yfirlit yfir úthlutanir. Skorað á fjölmiðla og aðraHér með skorar undirrituð á fjölmiðla, ráðuneyti, fagaðila og alla leiðandi sérfræðinga í málefnum barna og unglinga að tjá sig opinberlega með jákvæðum hætti um þennan hóp barna sem hér um ræðir. Endalaus neikvæð umfjöllun um ADHD og lyfjanotkun hefur óhjákvæmilega áhrif á börnin og hvetur til neikvæðra viðhorfa í samfélaginu til þeirra. Við þurfum öll að taka höndum saman um að efla jákvæð viðhorf í garð barna með ADHD og skyldar raskanir og auka skilning almennings og allra viðkomandi á orsökum og afleiðingum ADHD. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Hollar skólamáltíðir fyrir loftslagið og líðan barna Laufey Steingrímsdóttir,Anna Sigríður Ólafsdóttir Skoðun Villtur lax eða villt græðgi – sveitin í skotlínu Jóhann Helgi Stefánsson Skoðun Hvað er að frétta af humrinum? Jónas Páll Jónasson Skoðun Aðför ríkisstjórnar Kristrúnar Frostadóttur að flóttafólki Hópur stjórnarkvenna í Solaris Skoðun Hanna Katrín og Co, koma til bjargar Björn Ólafsson Skoðun Bókin er minn óvinur, en mig langar samt í verknám! Davíð Bergmann Skoðun Örlög Úkraínu varða frið og öryggi á Íslandi Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir Skoðun Sigrar og raunir íslenska hestsins Elín Íris Fanndal Skoðun Reykjavíkurborg á flestar félagslegar íbúðir en Garðabær rekur lestina Heimir Már Pétursson Skoðun Ilmurinn af jarðolíu er svo lokkandi Sævar Helgi Lárusson Skoðun Skoðun Skoðun Hollar skólamáltíðir fyrir loftslagið og líðan barna Laufey Steingrímsdóttir,Anna Sigríður Ólafsdóttir skrifar Skoðun Bókin er minn óvinur, en mig langar samt í verknám! Davíð Bergmann skrifar Skoðun Ilmurinn af jarðolíu er svo lokkandi Sævar Helgi Lárusson skrifar Skoðun Hvað er að frétta af humrinum? Jónas Páll Jónasson skrifar Skoðun Þeir greiða sem njóta, eða hvað? Jóhannes Þór Skúlason,Pálmi Viðar Snorrason skrifar Skoðun Samskiptasáttmáli; skúffuskjal eða stórgott verkfæri Helena Katrín Hjaltadóttir,Íris Helga G. Baldursdóttir skrifar Skoðun Sigrar og raunir íslenska hestsins Elín Íris Fanndal skrifar Skoðun Reykjavíkurborg á flestar félagslegar íbúðir en Garðabær rekur lestina Heimir Már Pétursson skrifar Skoðun Góðir grannar Landsvirkjunar og við hin Kjartan Ágústsson skrifar Skoðun Hittumst á rauðum sokkum 1. maí Finnbjörn A. Hermannsson,Kolbrún Halldórsdóttir,Magnús Þór Jónsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar Skoðun Mikilvægi orkuspáa Ingvar Júlíus Baldursson skrifar Skoðun Þegar innflutningurinn ræður ríkjum Anton Guðmundsson skrifar Skoðun Vladímír Pútín: Hvað er að marka hann? Steinar Björgvinsson skrifar Skoðun Örlög Úkraínu varða frið og öryggi á Íslandi Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Vegamál á tímum skattahækkana og vantrausts Benedikt S. Benediktsson skrifar Skoðun Konur og menntun Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar Skoðun Aðför ríkisstjórnar Kristrúnar Frostadóttur að flóttafólki Hópur stjórnarkvenna í Solaris skrifar Skoðun Hanna Katrín og Co, koma til bjargar Björn Ólafsson skrifar Skoðun Villtur lax eða villt græðgi – sveitin í skotlínu Jóhann Helgi Stefánsson skrifar Skoðun Fyrst flúðu þau Reykjavíkurborg… Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Fyrst flúðu þau Reykjavíkurborg… Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Er útlegð á innleið? Reyn Alpha Magnúsdóttir skrifar Skoðun Leiðsögundurinn Gaur gerir mig að betri manneskju Þorkell J. Steindal skrifar Skoðun Börn á flótta – nýtt líf, nýtt tungumál og nýtt tækifæri í íslenskum grunnskólum Friðþjófur Helgi Karlsson skrifar Skoðun Skólarnir lokaðir - myglan vinnur Guðmundur Þórir Sigurðsson skrifar Skoðun Flokkur fólksins eða flokkun fólksins? Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Betri nýting á tíma og fjármunum Reykjavíkurborgar 2/3 Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Hver ætlar að bera ábyrgð á mannslífi? Sævar Þór Jónsson skrifar Skoðun Horfumst í augu Kristín Thoroddsen skrifar Skoðun 30 silfurpeningar dýralækna? 125.000 lítrar af blóði tappaðir af 4088 merum (með valdi), af eiðsvörðum dýralæknum, 2023 Ole Anton Bieltvedt skrifar Sjá meira
Í námi kennara hérlendis er takmörkuð umfjöllun um ADHD (athyglisbrest og ofvirkni). Kennarar almennt hafa því við útskrift ekki nauðsynlega þekkingu á viðeigandi kennsluaðferðum sem skila árangri í vinnu með börnum með ADHD og skyldar raskanir. Umsjónarkennarar bera þó meginábyrgð á menntun og velferð barnanna innan veggja skólans. Margir kennarar hafa sjálfir aflað sér þekkingar á ADHD og víða í skólakerfinu er unnið lofsvert starf í þágu barna með ADHD í samstarfi við foreldrana. Samt sem áður er tilviljun háð hvernig viðhorf kennari hefur til barns með ADHD og hvort kennslan er aðlöguð frávikum barnsins í þroska og þörfum þess. Ný grunnskólalög hérlendis kveða á um skóla án aðgreiningar. Þó er flestum ljóst sem starfa í grunnskólum landsins að þessi lög eru orðin tóm. Þessi lagasetning á m.a. að tryggja rétt allra barna til að stunda nám í hverfisskóla í almennum bekk. Lítið var gert til að fylgja eftir þessari lagasetningu annað en einstaklingsbundin námskrá. Engin sérstök fræðsla eða þjálfun fyrir kennara fylgdi í kjölfarið, stöðum þroskaþjálfa hefur eitthvað fjölgað, en ekki stöðugildum námsráðgjafa, iðjuþjálfa eða félagsráðgjafa í grunnskólum. Ljóst er að einn kennari stendur ekki undir því að kenna í bekk þar sem um þriðjungur barnanna og vel það eru með ólíkar greiningar (ADHD, lesblindu, einhverfu, Tourette, Asperger, þroskahömlum, líkamlega fötlun osfrv.). Skóli án aðgreiningar er því í orði en ekki á borði og algjörlega óraunhæft miðað við núverandi aðstæður kennara. Ljóst er því að staða kennara er ekki öfundsverð og efla þarf til muna handleiðslu og stuðning við kennara. Etv. gæti falist lausn í tveggja kennara kerfi hér eins og hjá frændum okkar Dönum, þá væri hægt í staðinn að spara alla stuðningsfulltrúana fyrir eitt og eitt barn. Námskeið fyrir kennara á vegum ADHD samtakannaADHD samtökin hafa nú í 5 ár staðið að símenntunarnámskeiðum fyrir kennara og annað starfsfólk grunnskóla um kennslu nemenda með ADHD. Námskeiðið var sett á laggirnar af samstarfshóp fulltrúa frá ADHD samtökunum, Félagi grunnskólakennara, Skólastjórafélagi Reykjavíkur, SAMFOK, Heimili og skóla, Kennarafélagi Reykjavíkur, sérfræðingum og SRR hjá Menntavísindasviði HÍ. Áætla má að um 10% grunnskólakennara hafi sótt námskeiðið. En betur má ef duga skal. Þar sem börn með ADHD eru flest í almennum bekk er mikið komið undir áhuga, þekkingu og viðhorfi kennarans til ADHD sem og hvernig til tekst í samstarfi heimilis og skóla, hvort barn með ADHD fær kennslu við hæfi. Fyrir þó nokkrum árum var sérdeildum í grunnskólum fækkað sem mörgum þótti á sínum tíma afleit þróun því börn með ADHD þrífast best í minni hópum. Stór rými eins og tíðkast í sumum nýrri skólabyggingum þar sem fram fer kennsla fleiri bekkja eða árganga með tilheyrandi áreiti er hins vegar skelfilegt umhverfi fyrir börn sem eiga í erfiðleikum með að útiloka ytra áreiti. Þriggja ára áætlun um bætta þjónustuSú ánægjulega þróun hefur átt sér stað undanfarin ár að stjórnvöld hafa sýnt aukinn áhuga á börnum með sérþarfir. Þegar Jóhanna Sigurðardóttir var félagsmálaráðherra var starfandi svokölluð ADHD nefnd í ráðuneytinu skipuð fulltrúum frá ráðuneytum félags-, heilbrigðis- og menntamála, ásamt fulltrúum frá BUGL, Greiningar- og ráðgjafarstöð ríkisins, Sambandi íslenskra sveitarfélaga (SÍSF) og ADHD samtökunum. Jóhanna lagði ríka áherslu á að fá skýrar tillögur frá ADHD nefndinni um úrbætur á þjónustu við börn með ADHD. Til að gera langa sögu stutta þá var gerður samstarfssamningur rúmu ári eftir bankahrunið milli ráðuneytanna þriggja og SÍSF til þriggja ára um bætta þjónustu við börn með ADHD og langveik börn. Auglýst var eftir umsóknum frá sveitarfélögum vegna verkefna í lok árs 2009 og úthlutað árið 2010. Mörg spennandi verkefni um bætta stuðnings- og nærþjónustu við langveik börn og börn með ADHD ættu að fara í gang á vegum sveitarfélaganna haustið 2010. Í fréttabréfi ADHD samtakanna 2. tbl. 2010 má sjá yfirlit yfir úthlutanir. Skorað á fjölmiðla og aðraHér með skorar undirrituð á fjölmiðla, ráðuneyti, fagaðila og alla leiðandi sérfræðinga í málefnum barna og unglinga að tjá sig opinberlega með jákvæðum hætti um þennan hóp barna sem hér um ræðir. Endalaus neikvæð umfjöllun um ADHD og lyfjanotkun hefur óhjákvæmilega áhrif á börnin og hvetur til neikvæðra viðhorfa í samfélaginu til þeirra. Við þurfum öll að taka höndum saman um að efla jákvæð viðhorf í garð barna með ADHD og skyldar raskanir og auka skilning almennings og allra viðkomandi á orsökum og afleiðingum ADHD.
Hollar skólamáltíðir fyrir loftslagið og líðan barna Laufey Steingrímsdóttir,Anna Sigríður Ólafsdóttir Skoðun
Aðför ríkisstjórnar Kristrúnar Frostadóttur að flóttafólki Hópur stjórnarkvenna í Solaris Skoðun
Reykjavíkurborg á flestar félagslegar íbúðir en Garðabær rekur lestina Heimir Már Pétursson Skoðun
Skoðun Hollar skólamáltíðir fyrir loftslagið og líðan barna Laufey Steingrímsdóttir,Anna Sigríður Ólafsdóttir skrifar
Skoðun Samskiptasáttmáli; skúffuskjal eða stórgott verkfæri Helena Katrín Hjaltadóttir,Íris Helga G. Baldursdóttir skrifar
Skoðun Reykjavíkurborg á flestar félagslegar íbúðir en Garðabær rekur lestina Heimir Már Pétursson skrifar
Skoðun Hittumst á rauðum sokkum 1. maí Finnbjörn A. Hermannsson,Kolbrún Halldórsdóttir,Magnús Þór Jónsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar
Skoðun Aðför ríkisstjórnar Kristrúnar Frostadóttur að flóttafólki Hópur stjórnarkvenna í Solaris skrifar
Skoðun Börn á flótta – nýtt líf, nýtt tungumál og nýtt tækifæri í íslenskum grunnskólum Friðþjófur Helgi Karlsson skrifar
Skoðun 30 silfurpeningar dýralækna? 125.000 lítrar af blóði tappaðir af 4088 merum (með valdi), af eiðsvörðum dýralæknum, 2023 Ole Anton Bieltvedt skrifar
Hollar skólamáltíðir fyrir loftslagið og líðan barna Laufey Steingrímsdóttir,Anna Sigríður Ólafsdóttir Skoðun
Aðför ríkisstjórnar Kristrúnar Frostadóttur að flóttafólki Hópur stjórnarkvenna í Solaris Skoðun
Reykjavíkurborg á flestar félagslegar íbúðir en Garðabær rekur lestina Heimir Már Pétursson Skoðun