Samgöngur og veggjöld 1. október 2010 06:00 Nú eru um tvö ár síðan Hrunið skall á okkur Íslendingum. Þá fór meira og minna allt þjóðfélagið í baklás og ennþá er margt í frosti, sérstaklega allt sem snýr að mannvirkjagerð. Það sem hefur verið í gangi í mannvirkjum er að klára verk eins og Héðinsfjarðargöng, Landeyjahöfn og Tónlistarhús, en ekkert stórverk er hafið eftir hrun og óvíst er hvenær eitthvað gerist í þeim málum. Stjórnvöld virðast hafa litlar áhyggjur af dauðum mannvirkjageira, allavega í samanburði við hversu hratt var brugðist við þegar ferðamannaatvinnuvegurinn fékk sitt gosáfall í vor. Nú er svo komið að margir tæknimenn landsins leita sér vinnu erlendis eða eru atvinnulausir og verktakar landsins eru flestir að hætta starfsemi. Það vill svo til að allt okkar daglega líf byggir á því að mannvirkjastarfsemin sé í lagi, því húsin okkar, heitt og kalt vatn, rafmagn, gagnanet, samgöngur og margt fleira eru okkar mannvirki sem þarf að viðhalda og þróa. Biðin eftir því að eitthvað fari í gang í mannvirkjagerð á Íslandi er orðin löng, þrátt fyrir fyrirheit um annað í stöðugleikasáttmálanum og í stjórnarsáttmála ríkisstjórnarinnar. Nú er rætt um átak í vegagerð sem má ekki vera ríkisframkvæmd og verða því veggjöld að standa undir slíkum framkvæmdum. Þann 7. september síðastliðinn var fundur um þessi mál þar sem samgönguráðuneytið, fjármálaráðuneytið, Vegagerðin og lífeyrissjóðirnir ræddu um mögulegt samstarf við átak í samgöngumálum og finnst mörgum að þessi fundur hafi verið haldinn einu ári of seint. Stóra málið varðandi þetta átak er fjármögnun þess og er aðallega rætt um veggjöld í því sambandi og þá hvernig þau skuli innheimt. Samkvæmt glærum Vegamálastjóra sem hann fór í gegnum á fundinum 7. september (glærurnar eru aðgengilegar á heimasíðu Vegagerðarinnar) er helst rætt um ýmsar útfærslur á tollhliðum og að GPS-tæknin geti leyst tollhliðin af eftir sjö til tíu ár. Af glærunum má áætla að vegtollar gætu numið um 1 milljarði kr. á ári af Suðurlandsvegi og í framhaldi af því má áætla að aðrir vegtollar (Vesturlandsvegur, Reykjanesbraut og Vaðlaheiðargöng) gætu numið um 1 til 2 milljörðum kr. og vegtollar því samtals á landinu um 2 til 3 milljarðar kr. á ári þegar umræddir vegkaflar væru allir komnir í gagnið. Samkvæmt norskri reynslu kostar innheimtan á vegtolli um 15% af vegtollsupphæðinni og því nýtist aðeins um 85% af innheimtum vegtolli til samgöngubóta. Má því segja að 15% af vegtollsupphæðinni fari til spillis miðað við að annað innheimtuform finnist. Hér er spurt hvort vegtollar séu besta aðferðin við að ná inn tekjum fyrir þær vegaframkvæmdir sem eru á borðum núna og hvort ekki sé einfaldara og réttlátara að hækka bensín- og olíugjald um t.d. 6 til 7 kr. á hvern lítra, en slík hækkun gæfi af sér um 2 til 2,5 milljarða kr. á ári. Ef Suðurlandsvegurinn er skoðaður, þá er í dæmi Vegamálastjóra um innheimtu þar lagt til að Hvergerðingur sem vinnur í Reykjavík greiði 380 kr. í vegtoll fyrir vinnuferðina sína sem gerir um 80 þ.kr. á ári. Strangt til getið eru lítil umferðarvandræði hjá þessum Hvergerðingi sem keyrir Suðurlandsveginn þegar þar er lítill umferðarþungi. Breikkun Suðurlandsvegar hjálpar mest þeim sem keyra veginn um helgar í umferðarþunga og fyrir vegfaranda sem fer t.d. 20 helgarferðir á ári um Suðurlandsveg verður vegtollurinn 7.600 kr. á ári eða innan við 10% af því sem Hvergerðingurinn gæti þurft að greiða. Til samanburðar er kostnaðarauki bíls sem ekið er 12.000 km/ári með meðaleyðslu 12 l/100km um 10.000 kr. á ári ef hækkun eldsneytisgjalds er 7 kr. á lítrann. Nú segja líklega sumir þeirra sem sjaldan keyra Suðurlandsveg og aðra þá vegi sem verða breikkaðir/endurgerðir, af hverju á ég að greiða 10.000 kr. á ári í formi hækkaðs eldsneytisgjalds til að fjármagna þessar vegaframkvæmdir? Svarið við þessari spurningu er að umræddar vegaframkvæmdir og framhald þeirra er að nýtast flestum vegfarendum landsins og hingað til hefur mest af eldsneytisgjöldum landsins komið af Höfuðborgarsvæðinu til að byggja upp vegi landsins og svo verður um ókomin ár. Hér er því lagt til að fjármagna ný verkefni í samstarfi með lífeyrissjóðunum með hækkuðu eldsneytisgjaldi og eftir sjö til tíu ár verður endurskoðað hvort GPS-tæknin tekur þá við til að innheimta veggjöld í samræmi við ekna kílómetra á hverjum stað, en slíkt er í bígerð víða í Evrópu. Það að setja upp vegtolla hér og þar verður örugglega óvinsælt enda er oft lítið réttlæti í vegtollunum nema þá í tilfellum eins og Hvalfjarðargöngum og Vaðlaheiðargöngum þar sem vegfarandinn er að spara sér vegalengdir og tíma og hefur val um það hvort hann fer tollaða leið. Í mínum huga er spurningin helst sú hvort við ætlum að hækka eldsneytisgjaldið um t.d. 7 kr./l og fá þannig um 2,5 milljarð kr. á ári, eða að hækka eldsneytisgjaldið um tvöfalda eða þrefalda þá upphæð. Með því má lækka fjármagnskostnað framkvæmdanna og gera almennilegt átak í samgöngumálum öllum landsmönnum til hagsbóta og endurlífga um leið mannvirkjagerð í landinu. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Skoðanir Skoðun Mest lesið Hver eru áhrif þess að selja sumarbústað? Björn Berg Gunnarsson Skoðun Vatnið og tíminn Ari Trausti Guðmundsson Skoðun „Eru ekki allir pínu einhverfir í dag?“ Andrea Ólafsdóttir Skoðun Að verða fórnarlamb íslenskra skattyfirvalda Arnar Pálsson Skoðun Betri leið til að velja keppendur inn á Ólympíuleika Pawel Bartoszek Skoðun Loftslagsávinningur Coda Terminal er gífurlegur Sigurður Loftur Thorlacius Skoðun Skaðinn í leyndri meðferð á heimilum Matthildur Björnsdóttir Skoðun Af glyðrugangi eftirlitsstofnana Ester Hilmarsdóttir Skoðun 3.200 aumingjar (mín skoðun) Ole Anton Bieltvedt Skoðun Um vanda stúlkna í skólum Ragnar Þór Pétursson Skoðun Skoðun Skoðun Hver eru áhrif þess að selja sumarbústað? Björn Berg Gunnarsson skrifar Skoðun Vatnið og tíminn Ari Trausti Guðmundsson skrifar Skoðun „Eru ekki allir pínu einhverfir í dag?“ Andrea Ólafsdóttir skrifar Skoðun Betri leið til að velja keppendur inn á Ólympíuleika Pawel Bartoszek skrifar Skoðun Tilgangur atvinnurekstrarbanns Lárus Sigurður Lárusson skrifar Skoðun Að verða fórnarlamb íslenskra skattyfirvalda Arnar Pálsson skrifar Skoðun Loftslagsávinningur Coda Terminal er gífurlegur Sigurður Loftur Thorlacius skrifar Skoðun Bóluefni eða veirur Ágúst Kvaran skrifar Skoðun Skaðinn í leyndri meðferð á heimilum Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Af glyðrugangi eftirlitsstofnana Ester Hilmarsdóttir skrifar Skoðun Linnulaus þjáning íbúa á Gaza Hrafnhildur Sverrisdóttir skrifar Skoðun Munurinn á þjóðerniskennd versus sálernis þarfar upplifun Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Verða rangfærslur að sannleika, ef þær eru endurteknar nógu oft!? Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Svifhrifavaldar Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Forseti ÍSÍ hvattur til að hefja tiltektina í eigin starfsemi Sigurður G. Guðjónsson skrifar Skoðun Hvernig og hvenær en ekki hvort Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Það er víst hægt að semja um aðildarskilmála! Mörg dæmi sanna það! Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Orðatónar: Aukinn orðaforði og lesskilningur barna með íslenskri tónlist Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Tilfinningalegur athyglisbrestur og heilbrigt tilfinningalíf Jón Þór Ólafsson skrifar Skoðun Reglurnar eru óumsemjanlegar Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun 3.200 aumingjar (mín skoðun) Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Ber endurhæfing ávöxt? skrifar Skoðun Heimur á heljarþröm skrifar Skoðun Foreldrar á 4. vaktinni Sara Rós Kristinsdóttir,Lóa Ólafsdóttir skrifar Skoðun Norður-Kórea er víða Ingvar Smári Birgisson skrifar Skoðun Það getur verið gott að búa til steind Ari Trausti Guðmundsson skrifar Skoðun Uppskeruhátíð öldrunarfræða á Norðurlöndum Sirrý Sif Sigurlaugardóttir skrifar Skoðun Gullverðlaun í mengun Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Skoðun Gen og glæpir Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Skoðun 10 tæknilegir yfirburðir rafbíla Sigurður Ingi Friðleifsson skrifar Sjá meira
Nú eru um tvö ár síðan Hrunið skall á okkur Íslendingum. Þá fór meira og minna allt þjóðfélagið í baklás og ennþá er margt í frosti, sérstaklega allt sem snýr að mannvirkjagerð. Það sem hefur verið í gangi í mannvirkjum er að klára verk eins og Héðinsfjarðargöng, Landeyjahöfn og Tónlistarhús, en ekkert stórverk er hafið eftir hrun og óvíst er hvenær eitthvað gerist í þeim málum. Stjórnvöld virðast hafa litlar áhyggjur af dauðum mannvirkjageira, allavega í samanburði við hversu hratt var brugðist við þegar ferðamannaatvinnuvegurinn fékk sitt gosáfall í vor. Nú er svo komið að margir tæknimenn landsins leita sér vinnu erlendis eða eru atvinnulausir og verktakar landsins eru flestir að hætta starfsemi. Það vill svo til að allt okkar daglega líf byggir á því að mannvirkjastarfsemin sé í lagi, því húsin okkar, heitt og kalt vatn, rafmagn, gagnanet, samgöngur og margt fleira eru okkar mannvirki sem þarf að viðhalda og þróa. Biðin eftir því að eitthvað fari í gang í mannvirkjagerð á Íslandi er orðin löng, þrátt fyrir fyrirheit um annað í stöðugleikasáttmálanum og í stjórnarsáttmála ríkisstjórnarinnar. Nú er rætt um átak í vegagerð sem má ekki vera ríkisframkvæmd og verða því veggjöld að standa undir slíkum framkvæmdum. Þann 7. september síðastliðinn var fundur um þessi mál þar sem samgönguráðuneytið, fjármálaráðuneytið, Vegagerðin og lífeyrissjóðirnir ræddu um mögulegt samstarf við átak í samgöngumálum og finnst mörgum að þessi fundur hafi verið haldinn einu ári of seint. Stóra málið varðandi þetta átak er fjármögnun þess og er aðallega rætt um veggjöld í því sambandi og þá hvernig þau skuli innheimt. Samkvæmt glærum Vegamálastjóra sem hann fór í gegnum á fundinum 7. september (glærurnar eru aðgengilegar á heimasíðu Vegagerðarinnar) er helst rætt um ýmsar útfærslur á tollhliðum og að GPS-tæknin geti leyst tollhliðin af eftir sjö til tíu ár. Af glærunum má áætla að vegtollar gætu numið um 1 milljarði kr. á ári af Suðurlandsvegi og í framhaldi af því má áætla að aðrir vegtollar (Vesturlandsvegur, Reykjanesbraut og Vaðlaheiðargöng) gætu numið um 1 til 2 milljörðum kr. og vegtollar því samtals á landinu um 2 til 3 milljarðar kr. á ári þegar umræddir vegkaflar væru allir komnir í gagnið. Samkvæmt norskri reynslu kostar innheimtan á vegtolli um 15% af vegtollsupphæðinni og því nýtist aðeins um 85% af innheimtum vegtolli til samgöngubóta. Má því segja að 15% af vegtollsupphæðinni fari til spillis miðað við að annað innheimtuform finnist. Hér er spurt hvort vegtollar séu besta aðferðin við að ná inn tekjum fyrir þær vegaframkvæmdir sem eru á borðum núna og hvort ekki sé einfaldara og réttlátara að hækka bensín- og olíugjald um t.d. 6 til 7 kr. á hvern lítra, en slík hækkun gæfi af sér um 2 til 2,5 milljarða kr. á ári. Ef Suðurlandsvegurinn er skoðaður, þá er í dæmi Vegamálastjóra um innheimtu þar lagt til að Hvergerðingur sem vinnur í Reykjavík greiði 380 kr. í vegtoll fyrir vinnuferðina sína sem gerir um 80 þ.kr. á ári. Strangt til getið eru lítil umferðarvandræði hjá þessum Hvergerðingi sem keyrir Suðurlandsveginn þegar þar er lítill umferðarþungi. Breikkun Suðurlandsvegar hjálpar mest þeim sem keyra veginn um helgar í umferðarþunga og fyrir vegfaranda sem fer t.d. 20 helgarferðir á ári um Suðurlandsveg verður vegtollurinn 7.600 kr. á ári eða innan við 10% af því sem Hvergerðingurinn gæti þurft að greiða. Til samanburðar er kostnaðarauki bíls sem ekið er 12.000 km/ári með meðaleyðslu 12 l/100km um 10.000 kr. á ári ef hækkun eldsneytisgjalds er 7 kr. á lítrann. Nú segja líklega sumir þeirra sem sjaldan keyra Suðurlandsveg og aðra þá vegi sem verða breikkaðir/endurgerðir, af hverju á ég að greiða 10.000 kr. á ári í formi hækkaðs eldsneytisgjalds til að fjármagna þessar vegaframkvæmdir? Svarið við þessari spurningu er að umræddar vegaframkvæmdir og framhald þeirra er að nýtast flestum vegfarendum landsins og hingað til hefur mest af eldsneytisgjöldum landsins komið af Höfuðborgarsvæðinu til að byggja upp vegi landsins og svo verður um ókomin ár. Hér er því lagt til að fjármagna ný verkefni í samstarfi með lífeyrissjóðunum með hækkuðu eldsneytisgjaldi og eftir sjö til tíu ár verður endurskoðað hvort GPS-tæknin tekur þá við til að innheimta veggjöld í samræmi við ekna kílómetra á hverjum stað, en slíkt er í bígerð víða í Evrópu. Það að setja upp vegtolla hér og þar verður örugglega óvinsælt enda er oft lítið réttlæti í vegtollunum nema þá í tilfellum eins og Hvalfjarðargöngum og Vaðlaheiðargöngum þar sem vegfarandinn er að spara sér vegalengdir og tíma og hefur val um það hvort hann fer tollaða leið. Í mínum huga er spurningin helst sú hvort við ætlum að hækka eldsneytisgjaldið um t.d. 7 kr./l og fá þannig um 2,5 milljarð kr. á ári, eða að hækka eldsneytisgjaldið um tvöfalda eða þrefalda þá upphæð. Með því má lækka fjármagnskostnað framkvæmdanna og gera almennilegt átak í samgöngumálum öllum landsmönnum til hagsbóta og endurlífga um leið mannvirkjagerð í landinu.
Skoðun Verða rangfærslur að sannleika, ef þær eru endurteknar nógu oft!? Ole Anton Bieltvedt skrifar
Skoðun Forseti ÍSÍ hvattur til að hefja tiltektina í eigin starfsemi Sigurður G. Guðjónsson skrifar
Skoðun Það er víst hægt að semja um aðildarskilmála! Mörg dæmi sanna það! Ole Anton Bieltvedt skrifar
Skoðun Orðatónar: Aukinn orðaforði og lesskilningur barna með íslenskri tónlist Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar