Fréttaskýring: Nútíma þrælahald er risaiðnaður Magnús Halldórsson skrifar 15. nóvember 2011 00:06 Antonio Mari Costa, framkvæmastjóri UNODC, leiðir vinnu Sameinuðu þjóðanna gegn glæpum og eiturlyfjasölu. Mansal fer vaxandi og veltir í það minnsta 100 milljörðum dollara árlega á heimsvísu, eða sem nemur ríflega 11 þúsund milljörðum króna. Höfuðvígin eru Afríka, Asía og Austur-Evrópa. Vísbendingar eru um að tengslin milli vopnasölu og fíkniefnadreifingar séu sífellt að aukast og að mansalið sé orðið stór hluti af skipulagðri glæpastarfsemi hins svarta hagkerfis heimsins. Þetta er meðal þess sem fram kemur í nýjustu skýrslu UNODC, stofnunar Sameinuðu þjóðanna sem berst gegn eiturlyfjaneyslu og glæpum. Í skýrslunni er á það minnst að flutningarnir á fólki, einkum stúlkubörnum og ungum konum, milli landa og jafnvel heimsálfa - oft í gámaskipum við eins nöturlegar aðstæður og hægt er að hugsa sér - séu notaðir til þess að ferja fíkniefni í leiðinni.Yfirsýnin að aukast Rannsóknin sem að baki skýrslunni liggur byggir að mestu á tölum frá opinberum rannsóknaryfirvöldum, dómstólum og eftirlitsstofnunum. Í skýrslunni er mansalið kallað „nútíma þrælahald" og er vandamálið sagt fara vaxandi, einkum í Afríku, Asíu og Austur-Evrópu. Skýrslan ber nafnið „glæpurinn sem er okkur til skammar" (The crime that shames us all). Antonio Mari Costa, framkvæmastjóri UNODC , stofnunar Sameinuðu þjóðanna sem berst gegn eiturlyfjaneyslu og glæpum, segir að sú umfangsmikla vinna sem að baki skýrslunni býr gefi eins góða yfirsýn yfir mansalið eins og hægt sé að gefa, með þeim takmörkuðu upplýsingum sem fyrir liggja. „Við erum þó enn stutt á veg komin og ennþá skortir dýpt í rannsóknirnar," segir Mari Costa í inngangsgrein í skýrslunni.En hvað segja tölurnar? Tæplega 65% af þeim 155 þjóðum í heiminum sem eru farnar að hafa skipulagt eftirlit með mansali, skiluðu gögnum inn í rannsóknina. Aðrar glíma við það, að hafa náð litlum sem engum árangri hvað varðar yfirsýnina. Tímafrekt er að byggja upp heimildamenn, safna upplýsingum og elta þræðina sem eru fyrir hendi. Opinberum málum hefur fjölgað mikið frá því að sérstakt mansalseftirlit var tekið upp á heimsvísu með átaki sem hófst 2003. Þetta eru jákvæðu tíðindin í skýrslunni, þ.e. að þjóðir heims eru farnar að opna augun fyrir vandamálinu og grípa til aðgerða. En betur má ef duga skal. • Á heimsvísu eru rúmlega 20% allra fórnarlamba börn. Í vestanverðri Afríku er hlutfallið nærri hundrað prósent. Þar eru fórnarlömbin nær bara börn, sem flutt eru í þúsundatali árlega til Evrópu, Suður- og Norður-Ameríku, og Asíu. Oftast nær á þetta fólk fremur stutta ævi, er misþyrmt hroðalega með nær linnulausum nauðgunum og ofbeldi, fjarri fólki sem mögulega gæti veitt þeim hjálparhönd. • Algengasta hlið mansals er tenging við kynlífsiðnaðinn á heimsvísu. Um 79% mansalstilfella sem kortlögð voru í tengslum við rannsóknina tengdumst þeim iðnaði, þ.e. helst vændi. • Næst algengasta form mansals er þvingun í atvinnu (forced labour) sem erfitt er að skýra öðruvísu en með orðinu þrælahaldi. Um 18% þekktra tilfella mansals tengjast þessu. • Það sem kom rannsakendum einna mest á óvart, var að konur standa oft að mansalsglæpum, ekki síst í Afríku. Um 30 prósent af þeim þjóðum sem tóku þátt í rannsókninni sögðu konur oftar koma að nauðungaflutningum á fólki heldur en karlar. Í skýrslunni eru meðal annars birtar upplýsingar frá nokkrum Afríkuríkjum þar sem mansal er mikið samfélagsmein, þar sem konur eru oftar til rannsóknar en karlar. Á árunum 2004 til og með 2006 voru til dæmis á ákveðnum svæðum 30 konur sérstaklega til rannsóknar vegna gruns um að skipuleggja og standa að mansali en ellefu karlar. Svipuð hlutföll er í öðrum Afríkuríkjum, eins og Malí og Gana. Sérstaklega er þó tekið fram að rannsóknirnar eru misjafnar og oftar en ekki skortir upplýsingar sem gefa tæmandi mynd af því hvernig staðið var að þeim glæpum sem komast upp.Erfið mál Því miður er fátítt að mansalsglæpir komist upp fyrr en of seint. Oftar en ekki eru fórnarlömbin illa farin á sál og líkama þegar yfirvöld hefja rannsóknir og upplýsingar sem rannsakendur geta byggt vinnu sína á eru takmarkaðar. Í skýrslunni segir að því betur séu upplýsingar um þessa glæpi að verða betri frá ári til árs. Ekki megi þó gefa neitt eftir og nauðsynlegt sé að viðhalda, eða bæta við, þau úrræði sem nú þegar eru til staðar til þess að bregðast við þessum smánarbletti á samfélagi manna. Mest lesið Sýkna í vaxtamálinu: „Þetta eru gífurleg vonbrigði“ Neytendur „Þetta verður bara heiðarlegur bisness, ég nenni engu kjaftæði“ Viðskipti innlent Fáránlegt að eiga ekki „smá Bitcoin“ á Íslandi Viðskipti innlent Ísold ráðin markaðsstjóri Viðskipti innlent Horfur tveggja banka úr stöðugum í jákvæðar Viðskipti innlent Ólafur Ingi: „Ég er kostuð eiginkona“ Atvinnulíf Frá Bændasamtökunum til Samorku Viðskipti innlent Að byggja upp vinnustað sem hræðist ekki breytingar Atvinnulíf Megi troða „singles day“ upp í greiðslugáttirnar á sér Neytendur Einróma niðurstaða að Hörður sé eins og Kristján í Frozen Atvinnulíf Fleiri fréttir Linkedin sektað um tugi milljarða Samkeppni eykst í Grænlandsflugi Sekta Google um meira en allan pening heimsins Adidas og Ye sættast Bjóða upp á veðmál um leiki barna og styrkja knattspyrnurisa Bein útsending: Hver hlýtur hagfræðiverðlaun sænska seðlabankans? United Airlines hefur flug milli New York og Nuuk Viðskiptavinir gjaldþrota rafmyntakauphallar endurheimta milljarða Samþykktu allt að 45 prósent toll á kínverska rafbíla Samið um lok umfangsmikils verkfalls hafnarverkamanna Sjá meira
Mansal fer vaxandi og veltir í það minnsta 100 milljörðum dollara árlega á heimsvísu, eða sem nemur ríflega 11 þúsund milljörðum króna. Höfuðvígin eru Afríka, Asía og Austur-Evrópa. Vísbendingar eru um að tengslin milli vopnasölu og fíkniefnadreifingar séu sífellt að aukast og að mansalið sé orðið stór hluti af skipulagðri glæpastarfsemi hins svarta hagkerfis heimsins. Þetta er meðal þess sem fram kemur í nýjustu skýrslu UNODC, stofnunar Sameinuðu þjóðanna sem berst gegn eiturlyfjaneyslu og glæpum. Í skýrslunni er á það minnst að flutningarnir á fólki, einkum stúlkubörnum og ungum konum, milli landa og jafnvel heimsálfa - oft í gámaskipum við eins nöturlegar aðstæður og hægt er að hugsa sér - séu notaðir til þess að ferja fíkniefni í leiðinni.Yfirsýnin að aukast Rannsóknin sem að baki skýrslunni liggur byggir að mestu á tölum frá opinberum rannsóknaryfirvöldum, dómstólum og eftirlitsstofnunum. Í skýrslunni er mansalið kallað „nútíma þrælahald" og er vandamálið sagt fara vaxandi, einkum í Afríku, Asíu og Austur-Evrópu. Skýrslan ber nafnið „glæpurinn sem er okkur til skammar" (The crime that shames us all). Antonio Mari Costa, framkvæmastjóri UNODC , stofnunar Sameinuðu þjóðanna sem berst gegn eiturlyfjaneyslu og glæpum, segir að sú umfangsmikla vinna sem að baki skýrslunni býr gefi eins góða yfirsýn yfir mansalið eins og hægt sé að gefa, með þeim takmörkuðu upplýsingum sem fyrir liggja. „Við erum þó enn stutt á veg komin og ennþá skortir dýpt í rannsóknirnar," segir Mari Costa í inngangsgrein í skýrslunni.En hvað segja tölurnar? Tæplega 65% af þeim 155 þjóðum í heiminum sem eru farnar að hafa skipulagt eftirlit með mansali, skiluðu gögnum inn í rannsóknina. Aðrar glíma við það, að hafa náð litlum sem engum árangri hvað varðar yfirsýnina. Tímafrekt er að byggja upp heimildamenn, safna upplýsingum og elta þræðina sem eru fyrir hendi. Opinberum málum hefur fjölgað mikið frá því að sérstakt mansalseftirlit var tekið upp á heimsvísu með átaki sem hófst 2003. Þetta eru jákvæðu tíðindin í skýrslunni, þ.e. að þjóðir heims eru farnar að opna augun fyrir vandamálinu og grípa til aðgerða. En betur má ef duga skal. • Á heimsvísu eru rúmlega 20% allra fórnarlamba börn. Í vestanverðri Afríku er hlutfallið nærri hundrað prósent. Þar eru fórnarlömbin nær bara börn, sem flutt eru í þúsundatali árlega til Evrópu, Suður- og Norður-Ameríku, og Asíu. Oftast nær á þetta fólk fremur stutta ævi, er misþyrmt hroðalega með nær linnulausum nauðgunum og ofbeldi, fjarri fólki sem mögulega gæti veitt þeim hjálparhönd. • Algengasta hlið mansals er tenging við kynlífsiðnaðinn á heimsvísu. Um 79% mansalstilfella sem kortlögð voru í tengslum við rannsóknina tengdumst þeim iðnaði, þ.e. helst vændi. • Næst algengasta form mansals er þvingun í atvinnu (forced labour) sem erfitt er að skýra öðruvísu en með orðinu þrælahaldi. Um 18% þekktra tilfella mansals tengjast þessu. • Það sem kom rannsakendum einna mest á óvart, var að konur standa oft að mansalsglæpum, ekki síst í Afríku. Um 30 prósent af þeim þjóðum sem tóku þátt í rannsókninni sögðu konur oftar koma að nauðungaflutningum á fólki heldur en karlar. Í skýrslunni eru meðal annars birtar upplýsingar frá nokkrum Afríkuríkjum þar sem mansal er mikið samfélagsmein, þar sem konur eru oftar til rannsóknar en karlar. Á árunum 2004 til og með 2006 voru til dæmis á ákveðnum svæðum 30 konur sérstaklega til rannsóknar vegna gruns um að skipuleggja og standa að mansali en ellefu karlar. Svipuð hlutföll er í öðrum Afríkuríkjum, eins og Malí og Gana. Sérstaklega er þó tekið fram að rannsóknirnar eru misjafnar og oftar en ekki skortir upplýsingar sem gefa tæmandi mynd af því hvernig staðið var að þeim glæpum sem komast upp.Erfið mál Því miður er fátítt að mansalsglæpir komist upp fyrr en of seint. Oftar en ekki eru fórnarlömbin illa farin á sál og líkama þegar yfirvöld hefja rannsóknir og upplýsingar sem rannsakendur geta byggt vinnu sína á eru takmarkaðar. Í skýrslunni segir að því betur séu upplýsingar um þessa glæpi að verða betri frá ári til árs. Ekki megi þó gefa neitt eftir og nauðsynlegt sé að viðhalda, eða bæta við, þau úrræði sem nú þegar eru til staðar til þess að bregðast við þessum smánarbletti á samfélagi manna.
Mest lesið Sýkna í vaxtamálinu: „Þetta eru gífurleg vonbrigði“ Neytendur „Þetta verður bara heiðarlegur bisness, ég nenni engu kjaftæði“ Viðskipti innlent Fáránlegt að eiga ekki „smá Bitcoin“ á Íslandi Viðskipti innlent Ísold ráðin markaðsstjóri Viðskipti innlent Horfur tveggja banka úr stöðugum í jákvæðar Viðskipti innlent Ólafur Ingi: „Ég er kostuð eiginkona“ Atvinnulíf Frá Bændasamtökunum til Samorku Viðskipti innlent Að byggja upp vinnustað sem hræðist ekki breytingar Atvinnulíf Megi troða „singles day“ upp í greiðslugáttirnar á sér Neytendur Einróma niðurstaða að Hörður sé eins og Kristján í Frozen Atvinnulíf Fleiri fréttir Linkedin sektað um tugi milljarða Samkeppni eykst í Grænlandsflugi Sekta Google um meira en allan pening heimsins Adidas og Ye sættast Bjóða upp á veðmál um leiki barna og styrkja knattspyrnurisa Bein útsending: Hver hlýtur hagfræðiverðlaun sænska seðlabankans? United Airlines hefur flug milli New York og Nuuk Viðskiptavinir gjaldþrota rafmyntakauphallar endurheimta milljarða Samþykktu allt að 45 prósent toll á kínverska rafbíla Samið um lok umfangsmikils verkfalls hafnarverkamanna Sjá meira