Að standa vörð um mannréttindi Júlíus Vífill Ingvarsson skrifar 17. ágúst 2011 05:00 Sveitarfélög hafa ótal tækifæri til að þróa íbúalýðræði og virkja enn betur áhuga fólks á að taka þátt í að móta stefnu sveitarstjórna og koma með beinum hætti að ákvörðunum. Í Reykjavík var bryddað upp á fjölmörgum nýjungum á síðasta kjörtímabili í átt til þess að víkka út lýðræðið og auka þátttöku borgarbúa í störfum borgarstjórnar. Það var grunntónninn í meirihlutasamstarfi Sjálfstæðisflokks og Framsóknarflokks. Samráðið við borgarbúa gekk svo vel að ég held að engum hafi dottið í hug að ekki yrði sjálfkrafa framhald af því. Það hefur þó því miður ekki reynst raunin. Besti flokkurinn og Samfylkingin ætluðu að auka samráð í „skipulags-, umhverfis- og skólamálum“ í Reykjavík. Það stendur í stefnuyfirlýsingu sem samin var þegar frambjóðendur þessara flokka mynduðu meirihluta eftir síðustu borgarstjórnarkosningar. Engin merki sjást um að yfirlýsinguna eigi að efna. Ekki verður annað sagt en að það sem einkennt hafi borgarstjórnartíð Besta flokksins og Samfylkingar sé einmitt að það er ekki hlustað á borgarbúa og vilji til samvinnu við úrvinnslu mikilvægra mála sést hvergi. Met hafa meira að segja verið slegin í þessum efnum sem seint verða jöfnuð. Aldrei í sögu Reykjavíkurborgar hafa borist jafn mikil og kröftug mótmæli eins og við tillögum um sameiningu grunnskóla, leikskóla og frístundaheimila. Viðbrögð borgaryfirvalda við röddum foreldra og skólasamfélagsins í heild einkenndust af ólund og þóttaskap. Í stað þess að nýta sér augljósan vilja borgarbúa til að taka þátt í að móta skólastefnu var ráðhúsinu einfaldlega lokað og viðtöl ekki veitt. Tækifæri til að auka lýðræði og nýta mannauðinn sem býr í borgarbúum rann úr greipum meirihlutans í borgarstjórn. Þegar opnir fundir voru loksins haldnir fyrir þrýsting foreldra var útkoman hrein niðurlæging fyrir borgarfulltrúa meirihlutans sem töluðu á fundunum eins og þeim kæmu skoðanir foreldra nánast ekkert við. Nú hefur komið í ljós að allt þetta brambolt skilar reiði, vanlíðan og óöryggi – en ekki sparnaði. Af sama toga eru sterk viðbrögð foreldra við tillögum mannréttindaráðs um samskipti trúfélaga og skóla. Einnig þar hafa boð um samvinnu frá þeim, sem þessi mál þekkja best, verið virt að vettugi. Beiðnum um viðtöl við fulltrúa meirihlutaflokkanna í borgarstjórn vegna málsins hefur ekki verið svarað. Fjölmörgum ábendingum, m.a. frá undirrituðum, um að taka upp víðtækt samráð og leita sátta hefur verið hafnað. Á síðasta kjörtímabili var unnin vönduð skýrsla um samstarf skóla og trúar- og lífsskoðunarhópa. Hana vann breiður hópur fólks sem kom víða að með reynslu og menntun sem nýttist vel í þessu vandasama verki. Skýrslan var lögð fram í menntaráði í formannstíð minni. Niðurstöður hennar byggðu m.a. á skoðanakönnun sem gerð var í skólum borgarinnar. Í athugasemdum frá starfshópnum stendur: „Starfshópurinn velti fyrir sér í hverju samstarf milli leik- og grunnskóla og trúar- og lífsskoðunarhópa gæti verið fólgið. Aðalatriði að mati hópsins er eins og fram kemur í tillögunum að samstarfið byggi á skilningi og virðingu fyrir hlutverki hvors annars. Hvernig samstarfið mótast er í valdi hvers skóla (leik- og grunn-) og þeirra stofnana sem þeir eiga samstarf við“. Það er með öðrum orðum ekki mælt með miðstýringu og boðvaldi ofan frá heldur að mið sé tekið af aðstæðum í hverjum skóla enda eru skólar borgarinnar margbreytilegir og samsetning nemenda ólík. Það hefur reynst farsælt að treysta skjólastjórnendum og foreldrum til þess að taka sameiginlega ákvarðanir um samskipti við lífsskoðunar- og trúfélög. Hvað það er sem knýr fulltrúa Besta flokksins og Samfylkingar í borgarstjórn til að gera breytingar á samstarfi, sem góð sátt hefur ríkt um, er óskiljanlegt. Með tillögunum sem samþykktar voru í mannréttindaráði, og teknar verða til afgreiðslu í borgarráði á næstu dögum, er verið að gera viðurkennt félagsstarf barna og unglinga sem fram fer á vegum kirkjunnar og trúfélaga tortryggilegt. Þær eru settar fram án sjáanlegs tilefnis og án faglegs undirbúnings. Tillögurnar hafa verið skreyttar hugtökum eins og trúfrelsi en vinna gegn grundvallarmannréttindum vegna þess að í trúfrelsi felst meðal annars frelsi til að velja. Og það er einmitt það sem Barnasáttmáli Sameinuðu þjóðanna á að tryggja börnum bæði félagslega og trúarlega. Enn einu sinni er ekkert samráð haft við þann mikla fjölda fólks sem boðist hefur til þess að vinna með borginni að ásættanlegri lausn. Það er áhyggjuefni að slíkar tillögur komi frá því ráði í borgarkerfinu sem standa á vörð um mannréttindi en í því felst m.a. að fyrirbyggja fordóma í garð trúfélaga. Vinnubrögð mannréttindaráðs hafa dregið úr trúverðugleika þess meðal almennings. Þau hafa kallað fram umræðu um að aðrar hvatir búi að baki en þær sem byggja á jafnræði, umburðarlyndi og virðingu. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Er rúmdýnan þín hægt og rólega að murka úr þér líftóruna? Gunnar Dan Wiium Skoðun Orðræða seðlabankastjóra veldur mér áhyggjum Ágúst Bjarni Garðarsson Skoðun Skynsemi Miðflokksins Ása Lind Finnbogadóttir Skoðun Er Miðflokkurinn fyrir ungt fólk? Anton Sveinn McKee Skoðun Opið bréf til fjölmiðla Magnús Guðmundsson Skoðun Svarar ekki kostnaði að bjarga sjálfum sér Kári Helgason Skoðun Kæra sig ekki um evruna Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Aftur til fortíðar Birta Karen Tryggvadóttir Skoðun Er padda í vaskinum? Vilborg Gunnarsdóttir Skoðun Það er verið að hafa okkur að fíflum. Davíð Bergmann Skoðun Skoðun Skoðun Um mennsku og samfélag Bolli Pétur Bollason skrifar Skoðun Er rúmdýnan þín hægt og rólega að murka úr þér líftóruna? Gunnar Dan Wiium skrifar Skoðun Sársaukafull vaxtarmörk Berglind Ósk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Skynsemi Miðflokksins Ása Lind Finnbogadóttir skrifar Skoðun Tölum íslensku Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Er Miðflokkurinn fyrir ungt fólk? Anton Sveinn McKee skrifar Skoðun Svarar ekki kostnaði að bjarga sjálfum sér Kári Helgason skrifar Skoðun Um orkuskort, auðlindir og endurvinnslu Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Er padda í vaskinum? Vilborg Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Neikvæð samskipti barna og ungmenna á samfélagsmiðlunum Þórarinn Torfi Finnbogason skrifar Skoðun Rannsökum og ræðum menntakerfið Kolbrún Þ. Pálsdóttir skrifar Skoðun Kæra sig ekki um evruna Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Opið bréf til fjölmiðla Magnús Guðmundsson skrifar Skoðun Horfið á möguleikana í samfélagslegri ábyrgð Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun Aftur til fortíðar Birta Karen Tryggvadóttir skrifar Skoðun Að kjarna orku þjóðar Ísak Einar Rúnarsson skrifar Skoðun Orðræða seðlabankastjóra veldur mér áhyggjum Ágúst Bjarni Garðarsson skrifar Skoðun Flogið á milli landa á endurnýjanlegri orku: Draumsýn eða Raunveruleiki? Gnýr Guðmundsson skrifar Skoðun Það er verið að hafa okkur að fíflum. Davíð Bergmann skrifar Skoðun Útboð á Fjarðarheiðargöngum Hildur Þórisdóttir skrifar Skoðun Hvert á að fara með íslenskt þjóðfélag? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Svikin loforð gagnvart börnum? Hildur Rós Guðbjargardóttir skrifar Skoðun Að búa til steind getur haft skelfilegar afleiðingar! Elínrós Erlingsdóttir skrifar Skoðun Hvar eru sálfræðingarnir? Pétur Maack Þorsteinsson skrifar Skoðun Íslenska er ekki eina málið Lilja Magnúsdóttir skrifar Skoðun Hvar er grunnskólinn? Kristján Hrafn Guðmundsson skrifar Skoðun Er lýðræðislegt að senda vopn til Úkraínu? Hildur Þórðardóttir skrifar Skoðun Það á ekki að vera dekur að geta sótt sér sálfræðiþjónustu Ólafía Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Um bókun 35, EES samninginn, Evrópusambandið og Bretland Jón Frímann Jónsson skrifar Skoðun Húsnæði fyrir fólk, ekki fjárfesta Gísli Rafn Ólafsson skrifar Sjá meira
Sveitarfélög hafa ótal tækifæri til að þróa íbúalýðræði og virkja enn betur áhuga fólks á að taka þátt í að móta stefnu sveitarstjórna og koma með beinum hætti að ákvörðunum. Í Reykjavík var bryddað upp á fjölmörgum nýjungum á síðasta kjörtímabili í átt til þess að víkka út lýðræðið og auka þátttöku borgarbúa í störfum borgarstjórnar. Það var grunntónninn í meirihlutasamstarfi Sjálfstæðisflokks og Framsóknarflokks. Samráðið við borgarbúa gekk svo vel að ég held að engum hafi dottið í hug að ekki yrði sjálfkrafa framhald af því. Það hefur þó því miður ekki reynst raunin. Besti flokkurinn og Samfylkingin ætluðu að auka samráð í „skipulags-, umhverfis- og skólamálum“ í Reykjavík. Það stendur í stefnuyfirlýsingu sem samin var þegar frambjóðendur þessara flokka mynduðu meirihluta eftir síðustu borgarstjórnarkosningar. Engin merki sjást um að yfirlýsinguna eigi að efna. Ekki verður annað sagt en að það sem einkennt hafi borgarstjórnartíð Besta flokksins og Samfylkingar sé einmitt að það er ekki hlustað á borgarbúa og vilji til samvinnu við úrvinnslu mikilvægra mála sést hvergi. Met hafa meira að segja verið slegin í þessum efnum sem seint verða jöfnuð. Aldrei í sögu Reykjavíkurborgar hafa borist jafn mikil og kröftug mótmæli eins og við tillögum um sameiningu grunnskóla, leikskóla og frístundaheimila. Viðbrögð borgaryfirvalda við röddum foreldra og skólasamfélagsins í heild einkenndust af ólund og þóttaskap. Í stað þess að nýta sér augljósan vilja borgarbúa til að taka þátt í að móta skólastefnu var ráðhúsinu einfaldlega lokað og viðtöl ekki veitt. Tækifæri til að auka lýðræði og nýta mannauðinn sem býr í borgarbúum rann úr greipum meirihlutans í borgarstjórn. Þegar opnir fundir voru loksins haldnir fyrir þrýsting foreldra var útkoman hrein niðurlæging fyrir borgarfulltrúa meirihlutans sem töluðu á fundunum eins og þeim kæmu skoðanir foreldra nánast ekkert við. Nú hefur komið í ljós að allt þetta brambolt skilar reiði, vanlíðan og óöryggi – en ekki sparnaði. Af sama toga eru sterk viðbrögð foreldra við tillögum mannréttindaráðs um samskipti trúfélaga og skóla. Einnig þar hafa boð um samvinnu frá þeim, sem þessi mál þekkja best, verið virt að vettugi. Beiðnum um viðtöl við fulltrúa meirihlutaflokkanna í borgarstjórn vegna málsins hefur ekki verið svarað. Fjölmörgum ábendingum, m.a. frá undirrituðum, um að taka upp víðtækt samráð og leita sátta hefur verið hafnað. Á síðasta kjörtímabili var unnin vönduð skýrsla um samstarf skóla og trúar- og lífsskoðunarhópa. Hana vann breiður hópur fólks sem kom víða að með reynslu og menntun sem nýttist vel í þessu vandasama verki. Skýrslan var lögð fram í menntaráði í formannstíð minni. Niðurstöður hennar byggðu m.a. á skoðanakönnun sem gerð var í skólum borgarinnar. Í athugasemdum frá starfshópnum stendur: „Starfshópurinn velti fyrir sér í hverju samstarf milli leik- og grunnskóla og trúar- og lífsskoðunarhópa gæti verið fólgið. Aðalatriði að mati hópsins er eins og fram kemur í tillögunum að samstarfið byggi á skilningi og virðingu fyrir hlutverki hvors annars. Hvernig samstarfið mótast er í valdi hvers skóla (leik- og grunn-) og þeirra stofnana sem þeir eiga samstarf við“. Það er með öðrum orðum ekki mælt með miðstýringu og boðvaldi ofan frá heldur að mið sé tekið af aðstæðum í hverjum skóla enda eru skólar borgarinnar margbreytilegir og samsetning nemenda ólík. Það hefur reynst farsælt að treysta skjólastjórnendum og foreldrum til þess að taka sameiginlega ákvarðanir um samskipti við lífsskoðunar- og trúfélög. Hvað það er sem knýr fulltrúa Besta flokksins og Samfylkingar í borgarstjórn til að gera breytingar á samstarfi, sem góð sátt hefur ríkt um, er óskiljanlegt. Með tillögunum sem samþykktar voru í mannréttindaráði, og teknar verða til afgreiðslu í borgarráði á næstu dögum, er verið að gera viðurkennt félagsstarf barna og unglinga sem fram fer á vegum kirkjunnar og trúfélaga tortryggilegt. Þær eru settar fram án sjáanlegs tilefnis og án faglegs undirbúnings. Tillögurnar hafa verið skreyttar hugtökum eins og trúfrelsi en vinna gegn grundvallarmannréttindum vegna þess að í trúfrelsi felst meðal annars frelsi til að velja. Og það er einmitt það sem Barnasáttmáli Sameinuðu þjóðanna á að tryggja börnum bæði félagslega og trúarlega. Enn einu sinni er ekkert samráð haft við þann mikla fjölda fólks sem boðist hefur til þess að vinna með borginni að ásættanlegri lausn. Það er áhyggjuefni að slíkar tillögur komi frá því ráði í borgarkerfinu sem standa á vörð um mannréttindi en í því felst m.a. að fyrirbyggja fordóma í garð trúfélaga. Vinnubrögð mannréttindaráðs hafa dregið úr trúverðugleika þess meðal almennings. Þau hafa kallað fram umræðu um að aðrar hvatir búi að baki en þær sem byggja á jafnræði, umburðarlyndi og virðingu.
Skoðun Neikvæð samskipti barna og ungmenna á samfélagsmiðlunum Þórarinn Torfi Finnbogason skrifar
Skoðun Flogið á milli landa á endurnýjanlegri orku: Draumsýn eða Raunveruleiki? Gnýr Guðmundsson skrifar