Börn vilja ekki taka rítalín og fólk þorir ekki út í apótek 8. júní 2011 06:30 Ellen Calmon formaður ADHD-samtakanna segir fjölda félaga ósátta við að lyfjunum hafi nær eingöngu verið lýst sem dópi í fjölmiðlum. fréttablaðið/anton Stjórn ADHD samtakanna á Íslandi harmar þá umræðu sem hefur skapast í fjölmiðlum að undanförnu um misnotkun rítalíns og annarra metýlfenídat lyfja og telja hana einhliða. Ellen Calmon, framkvæmdastjóri samtakanna, segir fólk með ADHD (ofvirkniröskun) farið að finna fyrir auknum fordómum í sinn garð og sumir séu jafnvel hættir að þora út í apótek eftir lyfjum. Börn neiti að taka lyfin sín af ótta við að verða álitin dópistar og fíklar. „Eitt dæmi er drengur í framhaldsskóla í borginni sem hefur nú ekki tekið lyf í tvær vikur því hann vill ekki verða dópisti. Skólinn er að fara í vaskinn hjá honum því lyfin halda honum við efnið,“ segir Ellen og undirstrikar að langstærsti hluti fólks noti lyfin til lækninga. Þau tilvik þar sem misnotkun á sér stað séu vissulega meira áberandi og mjög sorgleg eins og sést hefur í fjölmiðlum að undanförnu. Ríkið greiddi um 550 milljónir króna í fyrra vegna rítalíns og var um helmingi lyfjanna ávísað á fullorðna. Kostnaður ríkisins vegna rítalíns hefur aukist um 70 til 100 milljónir á ári hverju undanfarin ár, eins og fram kom í harðorðri grein Gunnars Smára Egilssonar, nýs stjórnarformanns SÁÁ. Í grein sinni, sem birtist á vef SÁÁ um síðustu helgi, gagnrýnir Gunnar Smári meðal annars starfsaðferðir geðlækna hér á landi og segir greiningu á ADHD oft byggja á tæpum grunni. Hann bendir á að fyrir fjórtán árum hafi ADHD meðal fullorðinna verið nær óþekkt vandamál hér á landi en nú sé fjöldi greindra orðinn eins mikill og raun ber vitni. Ellen undrast mjög skrif Gunnars Smára og segist hafa brugðið mikið þegar hún las greinina. „Hann segir nánast að ADHD sé hugarburður. Ég er stórhneyksluð á framburði hans,“ segir hún. „Geðlæknar eru líka margir hverjir gapandi yfir þessum skrifum.“ Í grein í Læknablaðinu frá árinu 2005 kemur fram að talið sé að 5 til 10 prósent barna og unglinga séu með ADHD hér á landi og um 4,5 prósent fullorðinna. Ellen segir lyf vera einu opinberu úrræðin sem fullorðnir geti nýtt sér, geðlæknar og sálfræðimeðferðir kosti mikið. Þá sé úrræðum fyrir framhaldsskólanemendur með ADHD verulega ábótavant og brottfall þeirra hátt. Samtökin kalla eftir betri úrræðum frá stjórnvöldum. sunna@frettabladid.is Mest lesið Trump bakkar frá samkomulagi um kappræður Erlent Kom úr sundi að brotnu tjaldinu Innlent Ástand á Litla-Hrauni: Þrír fangaverðir slasaðir eftir átök við fanga Innlent Sitja uppi með rifið tjald og engan næturstað í hífandi roki Innlent Kajakræðarar í hættu hífðir upp Innlent Beðið eftir eldgosi: Allar vefmyndavélarnar á einum stað Innlent Önnur djúp lægð á leiðinni Veður Nauðgunarbrandari Patriks féll í grýttan jarðveg Innlent Bíll alelda á Hellisheiði Innlent Ósáttir við að vera vísað frá Rússlandi gegn vilja sínum Erlent Fleiri fréttir Kom úr sundi að brotnu tjaldinu Kajakræðarar í hættu hífðir upp Fangaverðir slasaðir eftir átök við fanga á Litla-Hrauni Gekk berserksgang og olli tjóni á þremur bifreiðum Ástand á Litla-Hrauni: Þrír fangaverðir slasaðir eftir átök við fanga Bíll alelda á Hellisheiði Sitja uppi með rifið tjald og engan næturstað í hífandi roki Bjóða óperumuni fala á menningarnótt í von um framhaldslíf Ber á því að ekið sé á sauðfé á Vesturlandi Sjálfstæðisflokkurinn í „meiriháttar vandræðum“ Sóttu veikan ferðamann í éljagangi og fimm metra öldum Hnífstunguárás á Akureyri og vandræði hjá Sjálfstæðisflokknum Fimm í fangaklefa þegar mest lét í Eyjum Ekki talinn í lífshættu eftir hnífsstungu á Akureyri í nótt Mátti litlu muna að eldur í gámi bærist í hús Íslendingar öllu veðri vanir Ganga frá Hallgrímskirkju og spila hljóð frá sprengjuregni Kjósendur VG leiti nú til Sósíalista Bílarnir ónýtir og tveir fluttir á sjúkrahús Sló bíl með golfkylfu eftir átök milli fíkniefnasala og kaupanda Íslendingur vann tæpar 37 milljónir í Eurojackpot „Það er í raun og veru allur bransinn sem er í hættu“ Nauðgunarbrandari Patriks féll í grýttan jarðveg Sósíalistar sem ætla á þing og þjóðhátíð í beinni „Ótrúlegt“ að Halla hafi ekki verið fyrsta frétt RÚV Vara við væntanlegum fjölda netsvika um helgina Beðið eftir eldgosi: Allar vefmyndavélarnar á einum stað Sex sérsveitarmenn í Eyjum og lagt hald á tvo hnífa Meiri umferð um Vesturlandsveg en Suðurlandsveg Eitthundrað ár frá fyrsta flugi til Íslands Sjá meira
Stjórn ADHD samtakanna á Íslandi harmar þá umræðu sem hefur skapast í fjölmiðlum að undanförnu um misnotkun rítalíns og annarra metýlfenídat lyfja og telja hana einhliða. Ellen Calmon, framkvæmdastjóri samtakanna, segir fólk með ADHD (ofvirkniröskun) farið að finna fyrir auknum fordómum í sinn garð og sumir séu jafnvel hættir að þora út í apótek eftir lyfjum. Börn neiti að taka lyfin sín af ótta við að verða álitin dópistar og fíklar. „Eitt dæmi er drengur í framhaldsskóla í borginni sem hefur nú ekki tekið lyf í tvær vikur því hann vill ekki verða dópisti. Skólinn er að fara í vaskinn hjá honum því lyfin halda honum við efnið,“ segir Ellen og undirstrikar að langstærsti hluti fólks noti lyfin til lækninga. Þau tilvik þar sem misnotkun á sér stað séu vissulega meira áberandi og mjög sorgleg eins og sést hefur í fjölmiðlum að undanförnu. Ríkið greiddi um 550 milljónir króna í fyrra vegna rítalíns og var um helmingi lyfjanna ávísað á fullorðna. Kostnaður ríkisins vegna rítalíns hefur aukist um 70 til 100 milljónir á ári hverju undanfarin ár, eins og fram kom í harðorðri grein Gunnars Smára Egilssonar, nýs stjórnarformanns SÁÁ. Í grein sinni, sem birtist á vef SÁÁ um síðustu helgi, gagnrýnir Gunnar Smári meðal annars starfsaðferðir geðlækna hér á landi og segir greiningu á ADHD oft byggja á tæpum grunni. Hann bendir á að fyrir fjórtán árum hafi ADHD meðal fullorðinna verið nær óþekkt vandamál hér á landi en nú sé fjöldi greindra orðinn eins mikill og raun ber vitni. Ellen undrast mjög skrif Gunnars Smára og segist hafa brugðið mikið þegar hún las greinina. „Hann segir nánast að ADHD sé hugarburður. Ég er stórhneyksluð á framburði hans,“ segir hún. „Geðlæknar eru líka margir hverjir gapandi yfir þessum skrifum.“ Í grein í Læknablaðinu frá árinu 2005 kemur fram að talið sé að 5 til 10 prósent barna og unglinga séu með ADHD hér á landi og um 4,5 prósent fullorðinna. Ellen segir lyf vera einu opinberu úrræðin sem fullorðnir geti nýtt sér, geðlæknar og sálfræðimeðferðir kosti mikið. Þá sé úrræðum fyrir framhaldsskólanemendur með ADHD verulega ábótavant og brottfall þeirra hátt. Samtökin kalla eftir betri úrræðum frá stjórnvöldum. sunna@frettabladid.is
Mest lesið Trump bakkar frá samkomulagi um kappræður Erlent Kom úr sundi að brotnu tjaldinu Innlent Ástand á Litla-Hrauni: Þrír fangaverðir slasaðir eftir átök við fanga Innlent Sitja uppi með rifið tjald og engan næturstað í hífandi roki Innlent Kajakræðarar í hættu hífðir upp Innlent Beðið eftir eldgosi: Allar vefmyndavélarnar á einum stað Innlent Önnur djúp lægð á leiðinni Veður Nauðgunarbrandari Patriks féll í grýttan jarðveg Innlent Bíll alelda á Hellisheiði Innlent Ósáttir við að vera vísað frá Rússlandi gegn vilja sínum Erlent Fleiri fréttir Kom úr sundi að brotnu tjaldinu Kajakræðarar í hættu hífðir upp Fangaverðir slasaðir eftir átök við fanga á Litla-Hrauni Gekk berserksgang og olli tjóni á þremur bifreiðum Ástand á Litla-Hrauni: Þrír fangaverðir slasaðir eftir átök við fanga Bíll alelda á Hellisheiði Sitja uppi með rifið tjald og engan næturstað í hífandi roki Bjóða óperumuni fala á menningarnótt í von um framhaldslíf Ber á því að ekið sé á sauðfé á Vesturlandi Sjálfstæðisflokkurinn í „meiriháttar vandræðum“ Sóttu veikan ferðamann í éljagangi og fimm metra öldum Hnífstunguárás á Akureyri og vandræði hjá Sjálfstæðisflokknum Fimm í fangaklefa þegar mest lét í Eyjum Ekki talinn í lífshættu eftir hnífsstungu á Akureyri í nótt Mátti litlu muna að eldur í gámi bærist í hús Íslendingar öllu veðri vanir Ganga frá Hallgrímskirkju og spila hljóð frá sprengjuregni Kjósendur VG leiti nú til Sósíalista Bílarnir ónýtir og tveir fluttir á sjúkrahús Sló bíl með golfkylfu eftir átök milli fíkniefnasala og kaupanda Íslendingur vann tæpar 37 milljónir í Eurojackpot „Það er í raun og veru allur bransinn sem er í hættu“ Nauðgunarbrandari Patriks féll í grýttan jarðveg Sósíalistar sem ætla á þing og þjóðhátíð í beinni „Ótrúlegt“ að Halla hafi ekki verið fyrsta frétt RÚV Vara við væntanlegum fjölda netsvika um helgina Beðið eftir eldgosi: Allar vefmyndavélarnar á einum stað Sex sérsveitarmenn í Eyjum og lagt hald á tvo hnífa Meiri umferð um Vesturlandsveg en Suðurlandsveg Eitthundrað ár frá fyrsta flugi til Íslands Sjá meira