Baráttan gegn atvinnuleysi er flókið samspil 27. september 2012 06:00 Atvinnuleysi hefur góðu heilli farið ört lækkandi síðustu mánuði og raunar hraðar en útlit var fyrir í byrjun ársins. Atvinnuleysið varð mest árin 2009 og 2010, 8-8,1% en fór niður í 7,4% árið 2011. Í ár 2012 stefnir í að hlutfallið verði nálægt 5,7% en talsverð óvissa er með þróun atvinnuleysis næstu ár. Þar ræður þróun efnahagsmála vitaskuld mestu og hvernig uppbyggingu atvinnulífsins verður hagað. Bjartsýnar spár gera ráð fyrir að atvinnuleysi muni lækka áfram og verði að öllum líkindum nálægt 4% á árunum 2013 og 2014. Því verður varla með orðum lýst hversu mikilvægt það er að ná tökum á atvinnuleysinu enda ekkert samfélagslegt vandamál sem er stærra en mikið og langvarandi atvinnuleysi. Bæði vegur það alvarlega að allri afkomu þjóðarbúsins og möguleikum þess til að halda uppi mannsæmandi heilbrigðis-, mennta- og velferðarkerfi, auk þess dregur það einnig máttinn úr einstaklingunum, lítilsvirðir menntun og framtíðarsýn unga fólksins og vegur að undirstöðum heilbrigðs samfélagsástands. Evrópa öll glímir við vaxandi atvinnuleysi og Suður-Evrópuríkin allra mest. Dæmin þaðan sýna að órói, tortryggni og vantrú einstaklinganna gagnvart kjörnum stjórnvöldum, sem ráða ekki við þróun efnahagsmála eða sýna ekki aðgerðir til að spyrna við fæti, fer vaxandi. Við aðstæður sem þessar er afar brýnt að stjórnvöld og hagsmunasamtök fyrirtækja og launafólks sameinist um aðgerðir sem a.m.k. hafi líknandi áhrif á það ástand sem varir, þar sem lækningin felst vitaskuld í engu öðru en öflugu atvinnulífi. Mikilvægt er að líta til reynslu nágrannaríkjanna í þessum efnum og leggja mat á hvað hefur borið árangur og hvað ekki. Slíkur samanburður leiðir í ljós að öflugt framboð vinnumarkaðsúrræða með einstaklingsbundinni nálgun skilar allra bestum árangri í baráttunni gegn atvinnuleysinu. Í Skandinavíu, Þýskalandi, Hollandi, og Austurríki er atvinnuleysið minnst meðal Evrópuríkja. Öll þessi lönd hafa þróað með sér tiltölulega öflugt tryggingakerfi til að mæta framfærsluþörf þeirra sem atvinnulausir eru en halda líka uppi víðfeðmu framboði af vinnumarkaðsúrræðum sem einstaklingum sem eru í atvinnuleit ber að taka þátt í. Þessu er ekki eins til að dreifa í Suður-Evrópuríkjunum. Á Íslandi hafa menn borið gæfu til að fara þessa braut og Vinnumálastofnun hefur verið máttarstólpinn í að innleiða aðgerðir eins og Nám er vinnandi vegur til að örva atvinnuleitendur til frekara náms og Vinnandi vegur sem skapað hafa a.m.k. tímabundin störf fyrir stóran hluta þeirra sem eru á atvinnuleysisskrá. Þetta er gífurlega mikilvægt og líklega mikilvægara en fólk gerir sér grein fyrir við fyrstu sýn. Líta verður til margra þátta þegar aðgerðir af þessu tagi eru skipulagðar til þess að þær taki á sem flestum þáttum sem örva einstaklingana til atvinnuleitar. Langvarandi atvinnuleysi dregur úr getu og vinnuhæfni einstaklinganna, bótagreiðslur geta dregið úr hvatningu og tækifærin til breytinga eru ekki fyrir hendi. Stefna sem leiðir til virkari atvinnuleitar og þátttöku á vinnumarkaðnum þarf m.a. að fela í sér eftirfarandi þætti: skilvirka vinnumiðlun og atvinnuleit, þjálfunartækifæri og starfsendurhæfingu, mat á heilsufarsástandi, stuðning við fyrirtæki sem eru þátttakendur í vinnumarkaðsúrræðum – ýmist beinan eða gegnum skattaívilnanir, mat á áhrifum af löngum bótatímabilum frá opinberum framfærslukerfum og stuðning við eigin atvinnusköpun eða útfærslu viðskiptahugmynda. Það er ekki nóg að líta til eins þáttar og treysta því og trúa að það muni skila árangri – samspilið er miklu flóknara en svo. Ef allir þessir þættir eru hafðir í huga, er hægt að nálgast betur einstaklingana á þeirra eigin forsendum. Það er samdóma álit við mat á vinnumarkaðsúrræðum í Evrópuríkjunum, að það skiptir mestu máli. Langtímaárangur í baráttunni gegn atvinnuleysi byggist á því að atvinnulífið í landinu rétti úr kútnum og skapi raunveruleg framtíðarstörf. Vinnumarkaðsúrræði hafa það markmið að viðhalda hæfni og getu þeirra einstaklinga sem misst hafa vinnuna til þess að vera til reiðu og tilbúnir þegar kallið kemur frá atvinnulífinu. Aðeins þá hefur atvinnuleysið minnkað þegar þessi störf verða til og fólk er reiðubúið til að sinna þeim. Jafn gríðarlega mikilvæg og þau tímabundnu störf eru sem verða til með vinnumarkaðsúrræðum þá er það jafnhættulegt að trúa því að þau séu lausnin á atvinnuleysinu og að miða stjórnsýslu og fjárlagaákvarðanir út frá því að sú sé raunin. Starfsfólk Vinnumálastofnunar hefur staðið vaktina undir miklu álagi og er farið að sjá árangur erfiðisins. Starfinu er sannarlega ekki lokið og enn mikið verk fram undan meðan þúsundir manna eru enn atvinnulausar. Stofnunin er eina sérfræðistofnun landsins í náms- og starfsráðgjöf fyrir atvinnulausa, miðlun starfa og skipulagningu vinnumarkaðsúrræða og sem slík ómetanlegt verkfæri stjórnvalda í innleiðingu ákvarðana sinna. Það ættu þau að hafa vel í huga. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Skoðanir Mest lesið Mengum meira Heiðar Guðjónsson Skoðun Hvað verður um Kára? Helga Sigrún Harðardóttir Skoðun Af hverju leka gluggar fyrr en áður? Böðvar Bjarnason Skoðun Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun Halldór 05.07.2024 Halldór Sigmundi Davíð svarað Björn Bjarnason Skoðun Coda Terminal hefur ekki áhrif á neysluvatnsból höfuðborgarsvæðisins Sigrún Tómasdóttir Skoðun Að óttast blokkir Ásta Logadóttir Skoðun Hluta þjóðarinnar hent út í kuldann – hinn baðar sig í sólinni Ole Anton Bieltvedt Skoðun Glútenlaust gull á grillið Anna Gunndís Guðmundsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Sigmundi Davíð svarað Björn Bjarnason skrifar Skoðun Coda Terminal hefur ekki áhrif á neysluvatnsból höfuðborgarsvæðisins Sigrún Tómasdóttir skrifar Skoðun Líf og dauði leikur á hnífsegg Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir skrifar Skoðun Mengum meira Heiðar Guðjónsson skrifar Skoðun Hvað verður um Kára? Helga Sigrún Harðardóttir skrifar Skoðun Að eiga tertuna og borða hana líka – svar til formanns Hildur Sverrisdóttir skrifar Skoðun Hik er sama og tap Ingólfur Sverrisson skrifar Skoðun Af hverju leka gluggar fyrr en áður? Böðvar Bjarnason skrifar Skoðun Hluta þjóðarinnar hent út í kuldann – hinn baðar sig í sólinni Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Að óttast blokkir Ásta Logadóttir skrifar Skoðun Engin gúrka hjá Blaðamannafélaginu Sigríður Dögg Auðunsdóttir,Freyja Steingrímsdóttir skrifar Skoðun Stórnotendur eru kjölfestan í íslenska raforkukerfinu Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Ert þú í góðu netsambandi? Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir skrifar Skoðun Evrópa og myrkrið framundan Hilmar Þór Hilmarsson skrifar Skoðun Heilræði fyrir Nýhaldið Sigmundur Davíð Gunnlaugsson skrifar Skoðun Glútenlaust gull á grillið Anna Gunndís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Kaupin á eyrinni Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Lokunaruppboð í Kauphöllinni Baldur Thorlacius skrifar Skoðun Viðreisn mun leggja fram tillögu um íbúakosningu um Coda Terminal verkefnið í Hafnarfirði Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun Ferðatryggingar og val á kreditkorti Svandís Edda Hólm Jónudóttir skrifar Skoðun Af hverju að byggja Coda Terminal? Ólafur Elínarson,Sandra Ósk Snæbjörnsdóttir skrifar Skoðun Hljóð úr horni Ingólfur Sverrisson skrifar Skoðun ESB fyrir almenning Oddný G. Harðardóttir skrifar Skoðun Strámaðurinn mikli Kristján Hreinsson skrifar Skoðun Árið er 2024 Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Samkeppni í nýju ljósi Páll Hermannsson skrifar Skoðun Það er verið að grafa dýpri fátæktargjá Rúnar Sigurjónsson skrifar Skoðun „Hæ ástin, þarf að millifæra, getur þú samþykkt beiðnina?“ Heiðrún Jónsdóttir skrifar Skoðun Algeng þvæla um Evrópusambandið Jón Frímann Jónsson skrifar Skoðun Stundum hefur Gunnar Smári rétt fyrir sér Magnús Árni Skjöld Magnússon skrifar Sjá meira
Atvinnuleysi hefur góðu heilli farið ört lækkandi síðustu mánuði og raunar hraðar en útlit var fyrir í byrjun ársins. Atvinnuleysið varð mest árin 2009 og 2010, 8-8,1% en fór niður í 7,4% árið 2011. Í ár 2012 stefnir í að hlutfallið verði nálægt 5,7% en talsverð óvissa er með þróun atvinnuleysis næstu ár. Þar ræður þróun efnahagsmála vitaskuld mestu og hvernig uppbyggingu atvinnulífsins verður hagað. Bjartsýnar spár gera ráð fyrir að atvinnuleysi muni lækka áfram og verði að öllum líkindum nálægt 4% á árunum 2013 og 2014. Því verður varla með orðum lýst hversu mikilvægt það er að ná tökum á atvinnuleysinu enda ekkert samfélagslegt vandamál sem er stærra en mikið og langvarandi atvinnuleysi. Bæði vegur það alvarlega að allri afkomu þjóðarbúsins og möguleikum þess til að halda uppi mannsæmandi heilbrigðis-, mennta- og velferðarkerfi, auk þess dregur það einnig máttinn úr einstaklingunum, lítilsvirðir menntun og framtíðarsýn unga fólksins og vegur að undirstöðum heilbrigðs samfélagsástands. Evrópa öll glímir við vaxandi atvinnuleysi og Suður-Evrópuríkin allra mest. Dæmin þaðan sýna að órói, tortryggni og vantrú einstaklinganna gagnvart kjörnum stjórnvöldum, sem ráða ekki við þróun efnahagsmála eða sýna ekki aðgerðir til að spyrna við fæti, fer vaxandi. Við aðstæður sem þessar er afar brýnt að stjórnvöld og hagsmunasamtök fyrirtækja og launafólks sameinist um aðgerðir sem a.m.k. hafi líknandi áhrif á það ástand sem varir, þar sem lækningin felst vitaskuld í engu öðru en öflugu atvinnulífi. Mikilvægt er að líta til reynslu nágrannaríkjanna í þessum efnum og leggja mat á hvað hefur borið árangur og hvað ekki. Slíkur samanburður leiðir í ljós að öflugt framboð vinnumarkaðsúrræða með einstaklingsbundinni nálgun skilar allra bestum árangri í baráttunni gegn atvinnuleysinu. Í Skandinavíu, Þýskalandi, Hollandi, og Austurríki er atvinnuleysið minnst meðal Evrópuríkja. Öll þessi lönd hafa þróað með sér tiltölulega öflugt tryggingakerfi til að mæta framfærsluþörf þeirra sem atvinnulausir eru en halda líka uppi víðfeðmu framboði af vinnumarkaðsúrræðum sem einstaklingum sem eru í atvinnuleit ber að taka þátt í. Þessu er ekki eins til að dreifa í Suður-Evrópuríkjunum. Á Íslandi hafa menn borið gæfu til að fara þessa braut og Vinnumálastofnun hefur verið máttarstólpinn í að innleiða aðgerðir eins og Nám er vinnandi vegur til að örva atvinnuleitendur til frekara náms og Vinnandi vegur sem skapað hafa a.m.k. tímabundin störf fyrir stóran hluta þeirra sem eru á atvinnuleysisskrá. Þetta er gífurlega mikilvægt og líklega mikilvægara en fólk gerir sér grein fyrir við fyrstu sýn. Líta verður til margra þátta þegar aðgerðir af þessu tagi eru skipulagðar til þess að þær taki á sem flestum þáttum sem örva einstaklingana til atvinnuleitar. Langvarandi atvinnuleysi dregur úr getu og vinnuhæfni einstaklinganna, bótagreiðslur geta dregið úr hvatningu og tækifærin til breytinga eru ekki fyrir hendi. Stefna sem leiðir til virkari atvinnuleitar og þátttöku á vinnumarkaðnum þarf m.a. að fela í sér eftirfarandi þætti: skilvirka vinnumiðlun og atvinnuleit, þjálfunartækifæri og starfsendurhæfingu, mat á heilsufarsástandi, stuðning við fyrirtæki sem eru þátttakendur í vinnumarkaðsúrræðum – ýmist beinan eða gegnum skattaívilnanir, mat á áhrifum af löngum bótatímabilum frá opinberum framfærslukerfum og stuðning við eigin atvinnusköpun eða útfærslu viðskiptahugmynda. Það er ekki nóg að líta til eins þáttar og treysta því og trúa að það muni skila árangri – samspilið er miklu flóknara en svo. Ef allir þessir þættir eru hafðir í huga, er hægt að nálgast betur einstaklingana á þeirra eigin forsendum. Það er samdóma álit við mat á vinnumarkaðsúrræðum í Evrópuríkjunum, að það skiptir mestu máli. Langtímaárangur í baráttunni gegn atvinnuleysi byggist á því að atvinnulífið í landinu rétti úr kútnum og skapi raunveruleg framtíðarstörf. Vinnumarkaðsúrræði hafa það markmið að viðhalda hæfni og getu þeirra einstaklinga sem misst hafa vinnuna til þess að vera til reiðu og tilbúnir þegar kallið kemur frá atvinnulífinu. Aðeins þá hefur atvinnuleysið minnkað þegar þessi störf verða til og fólk er reiðubúið til að sinna þeim. Jafn gríðarlega mikilvæg og þau tímabundnu störf eru sem verða til með vinnumarkaðsúrræðum þá er það jafnhættulegt að trúa því að þau séu lausnin á atvinnuleysinu og að miða stjórnsýslu og fjárlagaákvarðanir út frá því að sú sé raunin. Starfsfólk Vinnumálastofnunar hefur staðið vaktina undir miklu álagi og er farið að sjá árangur erfiðisins. Starfinu er sannarlega ekki lokið og enn mikið verk fram undan meðan þúsundir manna eru enn atvinnulausar. Stofnunin er eina sérfræðistofnun landsins í náms- og starfsráðgjöf fyrir atvinnulausa, miðlun starfa og skipulagningu vinnumarkaðsúrræða og sem slík ómetanlegt verkfæri stjórnvalda í innleiðingu ákvarðana sinna. Það ættu þau að hafa vel í huga.
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun
Skoðun Coda Terminal hefur ekki áhrif á neysluvatnsból höfuðborgarsvæðisins Sigrún Tómasdóttir skrifar
Skoðun Viðreisn mun leggja fram tillögu um íbúakosningu um Coda Terminal verkefnið í Hafnarfirði Jón Ingi Hákonarson skrifar
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun