Staðsetning Íslands gefur mikla möguleika Svavar Hávarðsson skrifar 22. janúar 2014 07:00 Kínverski ísbrjóturinn Snædrekinn hafði viðkomu í Reykjavík á siglingu frá Asíu til Bandaríkjanna. Vegna staðsetningar sinnar er Ísland í lykilstöðu þegar að því kemur að siglingaleiðir á norðurslóðum opnast. Siglingaleiðin hefur hins vegar enga raunverulega þýðingu í nánustu framtíð.Sturla Henriksen, formaður Samtaka norskra skipaeigenda, segir í viðtali við Fréttablaðið að opnun siglingaleiða á norðurslóðum verði mjög mikilvægar í heimsviðskiptum þegar fram líða stundir, og Ísland muni spila þar stórt hlutverk ef rétt er haldið á spilum. Hann telur því að hugmyndir um framtíðarhlutverk Íslands sem miðstöðvar í viðskiptum og öryggismálum vegna opnunar siglingaleiða vegna loftslagsbreytinga séu raunhæfar. „Lega landsins skiptir hér öllu máli. Ísland er hliðið að Evrópu, má segja, fyrir vöruflutninga frá Asíu og það sama má segja um siglingar til Bandaríkjanna. Ég held að Íslendingar geti nýtt sér þær breytingar sem eru að verða á norðurslóðum á fjölbreytilegan hátt,“ segir Henriksen. „Það er ekki langt síðan að kínverski ísbrjóturinn Snædrekinn sigldi þessa leið með viðkomu í Reykjavík, og það er engin tilviljun í samhengi við aukin umsvif á norðurslóðum.“ Hann segir að fleira muni hafa áhrif á Íslandi „Umsvif olíufyrirtækja eru eitt og ekki síður fyrirtækja sem hyggja á námugröft á hafsbotni á norðurslóðum. Þá eru ónefndar siglingar farþegaskipa og fleira. Eins er svæðið mikilvæg matarkista og ríkt af náttúruauðlindum sem verða nýttar, og mikið af þeim verða fluttar í vesturátt og þá framhjá Íslandi. Ísland er gríðarlega vel staðsett í þessari mynd allri og aðeins spurning um framtak hvernig það verður nýtt á bestan hátt,“ segir Henriksen. Hann hélt erindi á Arctic Frontiers ráðstefnunni sem þessa dagana er haldin í áttunda sinn í Tromsö í Noregi.Sturla HenriksenSpurður um hugmyndir Íslendinga um alþjóðlega björgunarmiðstöð á Íslandi, en Gunnar Bragi Sveinsson, utanríkisráðherra, vék að undirbúningi hennar á ráðstefnunni á mánudag, telur Henriksen það renna í sama farvegi. Leit- og björgun, og móðurstöð vegna umhverfisógna séu hluti af möguleikum Íslands til að nýta sér þær breytingar sem eru að verða. Hér á Íslandi er rökrétt, að hans mati, að veita þjónustu vegna aðgerða, ef til umhverfisslyss kemur. Þar komi til hafnsækin þjónusta af öllu tagi; viðgerðir, birgðir og önnur þjónusta. Henriksen sagði í erindi sínu á ráðstefnunni að þessar breytingar séu ekki efst í huga skipafyrirtækjanna. Á síðasta ári fóru 70 skip um nýju norðaustursiglingaleiðina á milli Asíu og Evrópu. Á sama tíma fóru 18 þúsund skip um Súez-skurðinn og önnur 14 þúsund um Panamaskurðinn. Hann minnti ráðstefnugesti líka á þá staðreynd að 90% af öllum vöruflutningum heimsins fara sjóleiðina og því væri þjónusta skipafyrirtækjanna einn mikilvægasti þátturinn í tilveru nútímamannsins. „Það er auðvitað spennandi að geta stytt siglingaleið á milli Asíu og Evrópu um þriðjung. Við teljum hins vegar að þessi siglingaleið muni ekki skipta miklu máli í heimsviðskiptum um fyrirsjáanlega framtíð og miklu frekar er ástæða til að hugsa um hversu erfið siglingaleiðin er og hvað er við að glíma í því samhengi,“ sagði Henriksen og tiltók sérstaklega hversu viðkvæm náttúran er á svæðinu og ekki mætti gleyma að á henni byggi fjöldi fólks tilveru sína og slys geti haft alvarlega þýðingu fyrir þau. Í þessu samhengi segir Henriksen í viðtali við Fréttablaðið að það sé með hreinum ólíkindum að engar sérstakar reglur eru í gildi vegna siglinga á norðurslóðum, sem án efa séu þær erfiðustu í heimi. Sömu reglur gildi um siglingar í Miðjarðarhafi og Norður-íshafinu. Hins vegar standa yfir fundir í London í þessari viku á vettvangi Alþjóða siglingamálastofnunarinnar þar sem reynt er að koma saman sérstökum reglum fyrir siglingar á norðurslóðum. Spurður hvort þetta þýði að skip sigli þessa leið án þess að vera sérstaklega til þess búin segir Sturla að hann þekki þess engin dæmi. Hins vegar sé það grafalvarlegt, og í raun óþolandi, að ekki hafi verið sett niður á blað á vettvangi alþjóðastofnana hvaða skilyrði menn þurfa að uppfylla til þess að sigla um á þessu erfiðasta hafsvæði heims. Arild MoeNorðurslóðirnar ekki einsleitt svæðiArild Moe, aðstoðarforstjóri Fridtjof Nansens stofnunarinnar, sem er sjálfstæð rannsóknarstofnun í umhverfis- og orkumálum, sagði í sínu erindi að tækifærin á norðurslóðum væru fjölmörg; vinnsla olíu og gass, siglingar, námugröftur, ferðaþjónusta og fiskveiðar. Hins vegar sé það einfaldlega rangt að mikið sé að gerast á landsvæðum sem falla undir norðurskautið, og eru víðáttumikil – í raun væri langstærsti hluti þeirra umsvifa í norska hluta Barentshafsins. Hann sagði að það sé mikið ósamræmi á milli þeirra umsvifa sem þegar eru til staðar, og þeirra sem menn spá að verði, og reglna um öryggi á norðurslóðum. Þess vegna sé tómt mál um að tala að norðurslóðir geti tekið við öllum þeim umsvifum sem fyrirsjáanleg eru og þess vegna verði að setja reglur; ekki síst um öryggismál og umhverfislega þætti. Eins sagði Moe að svæðið sé gríðarstórt og reglur verði að taka tillit til þess. Öryggisreglur á einum stað séu marklausar á öðrum og þurfi að sníða eftir hverju landsvæði fyrir sig. „Menn tala gjarnan um norðurslóðir sem eitt svæði, þegar í raun er um að ræða mörg ólík svæði sem sum hver eiga fátt sameiginlegt,“ sagði Moe og bætti við að taka þurfi tilliti til sérstöðu einstakra svæða, sérstaklega vegna öryggis- og umhverfismála. Moe sagði einnig að fjölmörg verkefni séu aðkallandi. Hvað varðar siglingar þá verði að setja reglur, og vísaði til orða Sturlu Henriksen. Eins verði að þjálfa fólk sérstaklega til að geta mætt aðstæðum á norðurslóðum. Eins þurfi fyrirtæki og stofnanir að leggja í kostnað við að nýta bestu fáanlegu tækni til siglinga og það sama eigi við um fjarskipti. Þá sé eftir að kortleggja norðurslóðir svo vel sé, en þar vantar mikið uppá. „Við setjum stórt spurningarmerki við siglingar stórra farþegaskipa á þessu svæði. Hér vantar mikið uppá að öryggismál séu í ásættanlegu lagi. Við teljum mikilvægt að menn átti sig á að á meðan öryggisreglur eru ekki settar gæti komi til meiriháttar slys á svæðinu, og því verða allir sem hafa hagsmuna að gæta að setjast niður og ræða hvort mögulegt er að bregðast við meiriháttar slysi á þessum slóðum,“ sagði Moe. Fréttaskýringar Mest lesið Hafi verið látinn fljúga þrátt fyrir þekkt andleg veikindi Innlent „Ég vildi óska að fólk gæti séð drenginn minn eins og hann er“ Innlent Umfangsmiklar og óútskýrðar rafmagnstruflanir á Íberíuskaga Erlent Ráðist að fólki við Breiðholtsskóla um hábjartan dag Innlent Rukkaði konuna fyrir heimferðina eftir að hafa nauðgað henni Innlent Ráðamenn hneykslast á Exit-auglýsingu SFS Innlent Bogi les sinn síðasta fréttatíma á morgun Innlent „Málinu verður ekki lokað fyrr en einhver axlar raunverulega ábyrgð“ Innlent Vilja láta rannsaka aðild flóttateymis í máli Oscars Innlent Benedikt telur undanbrögð útvarpsstjóra grátleg Innlent Fleiri fréttir Mikilvægt að vera betri í bakgarðinum en óvelkomnir gestir „Við erum mjög háð rafmagninu“ Gyltur gjóta þrettán til sextán grísum í hverju goti Öryggi ógnað og refsingar fyrnist Starfsfólk Isavia of smeykt til að taka á kaffistofumálinu Fólk eigi ekki að breyta sínu daglega lífi vegna frásagna af hópnauðgun Sambandsleysi í suðri og óviðunandi ástand í fangelsum Vilja láta rannsaka aðild flóttateymis í máli Oscars Fangelsi oft eina úrræðið Allt á áætlun en Spánarfarar beðnir um að fylgjast með Björn tekur við af Helga Ráðist að fólki við Breiðholtsskóla um hábjartan dag Um níutíu hælisleitendur setið í fangesli síðustu mánuði fyrir brottvísun Kryfja mál Ásthildar Lóu fyrir opnum tjöldum Saka Ingu um metnaðarleysi eftir skipun flokksmanna í stjórn Engin hópnauðgun um páskana á borði lögreglu Nýtt met slegið í fjölda giftinga Benedikt telur undanbrögð útvarpsstjóra grátleg Vill þyngri refsingar fyrir alvarleg kynferðisbrot Tekur við sem framkvæmdastjóri Bergsins Headspace Hafi verið látinn fljúga þrátt fyrir þekkt andleg veikindi Alþingi kemur saman á ný eftir páskafrí Réðust á tvo menn á göngu Fjölgun safngripa kallar á stækkun Flugsafnsins Hljóðheimur sumarsins í hættu: Mikil fækkun lóu og spóa Höllu dreymir um að fá gróðurhús á Bessastaði Bogi les sinn síðasta fréttatíma á morgun Hælisleitendur í einangrun: Versta úrræðið sem hægt er að beita Geðheilbrigði í fangelsum og fækkun lóu og spóa Áætlun Trump gangi engan veginn upp Sjá meira
Vegna staðsetningar sinnar er Ísland í lykilstöðu þegar að því kemur að siglingaleiðir á norðurslóðum opnast. Siglingaleiðin hefur hins vegar enga raunverulega þýðingu í nánustu framtíð.Sturla Henriksen, formaður Samtaka norskra skipaeigenda, segir í viðtali við Fréttablaðið að opnun siglingaleiða á norðurslóðum verði mjög mikilvægar í heimsviðskiptum þegar fram líða stundir, og Ísland muni spila þar stórt hlutverk ef rétt er haldið á spilum. Hann telur því að hugmyndir um framtíðarhlutverk Íslands sem miðstöðvar í viðskiptum og öryggismálum vegna opnunar siglingaleiða vegna loftslagsbreytinga séu raunhæfar. „Lega landsins skiptir hér öllu máli. Ísland er hliðið að Evrópu, má segja, fyrir vöruflutninga frá Asíu og það sama má segja um siglingar til Bandaríkjanna. Ég held að Íslendingar geti nýtt sér þær breytingar sem eru að verða á norðurslóðum á fjölbreytilegan hátt,“ segir Henriksen. „Það er ekki langt síðan að kínverski ísbrjóturinn Snædrekinn sigldi þessa leið með viðkomu í Reykjavík, og það er engin tilviljun í samhengi við aukin umsvif á norðurslóðum.“ Hann segir að fleira muni hafa áhrif á Íslandi „Umsvif olíufyrirtækja eru eitt og ekki síður fyrirtækja sem hyggja á námugröft á hafsbotni á norðurslóðum. Þá eru ónefndar siglingar farþegaskipa og fleira. Eins er svæðið mikilvæg matarkista og ríkt af náttúruauðlindum sem verða nýttar, og mikið af þeim verða fluttar í vesturátt og þá framhjá Íslandi. Ísland er gríðarlega vel staðsett í þessari mynd allri og aðeins spurning um framtak hvernig það verður nýtt á bestan hátt,“ segir Henriksen. Hann hélt erindi á Arctic Frontiers ráðstefnunni sem þessa dagana er haldin í áttunda sinn í Tromsö í Noregi.Sturla HenriksenSpurður um hugmyndir Íslendinga um alþjóðlega björgunarmiðstöð á Íslandi, en Gunnar Bragi Sveinsson, utanríkisráðherra, vék að undirbúningi hennar á ráðstefnunni á mánudag, telur Henriksen það renna í sama farvegi. Leit- og björgun, og móðurstöð vegna umhverfisógna séu hluti af möguleikum Íslands til að nýta sér þær breytingar sem eru að verða. Hér á Íslandi er rökrétt, að hans mati, að veita þjónustu vegna aðgerða, ef til umhverfisslyss kemur. Þar komi til hafnsækin þjónusta af öllu tagi; viðgerðir, birgðir og önnur þjónusta. Henriksen sagði í erindi sínu á ráðstefnunni að þessar breytingar séu ekki efst í huga skipafyrirtækjanna. Á síðasta ári fóru 70 skip um nýju norðaustursiglingaleiðina á milli Asíu og Evrópu. Á sama tíma fóru 18 þúsund skip um Súez-skurðinn og önnur 14 þúsund um Panamaskurðinn. Hann minnti ráðstefnugesti líka á þá staðreynd að 90% af öllum vöruflutningum heimsins fara sjóleiðina og því væri þjónusta skipafyrirtækjanna einn mikilvægasti þátturinn í tilveru nútímamannsins. „Það er auðvitað spennandi að geta stytt siglingaleið á milli Asíu og Evrópu um þriðjung. Við teljum hins vegar að þessi siglingaleið muni ekki skipta miklu máli í heimsviðskiptum um fyrirsjáanlega framtíð og miklu frekar er ástæða til að hugsa um hversu erfið siglingaleiðin er og hvað er við að glíma í því samhengi,“ sagði Henriksen og tiltók sérstaklega hversu viðkvæm náttúran er á svæðinu og ekki mætti gleyma að á henni byggi fjöldi fólks tilveru sína og slys geti haft alvarlega þýðingu fyrir þau. Í þessu samhengi segir Henriksen í viðtali við Fréttablaðið að það sé með hreinum ólíkindum að engar sérstakar reglur eru í gildi vegna siglinga á norðurslóðum, sem án efa séu þær erfiðustu í heimi. Sömu reglur gildi um siglingar í Miðjarðarhafi og Norður-íshafinu. Hins vegar standa yfir fundir í London í þessari viku á vettvangi Alþjóða siglingamálastofnunarinnar þar sem reynt er að koma saman sérstökum reglum fyrir siglingar á norðurslóðum. Spurður hvort þetta þýði að skip sigli þessa leið án þess að vera sérstaklega til þess búin segir Sturla að hann þekki þess engin dæmi. Hins vegar sé það grafalvarlegt, og í raun óþolandi, að ekki hafi verið sett niður á blað á vettvangi alþjóðastofnana hvaða skilyrði menn þurfa að uppfylla til þess að sigla um á þessu erfiðasta hafsvæði heims. Arild MoeNorðurslóðirnar ekki einsleitt svæðiArild Moe, aðstoðarforstjóri Fridtjof Nansens stofnunarinnar, sem er sjálfstæð rannsóknarstofnun í umhverfis- og orkumálum, sagði í sínu erindi að tækifærin á norðurslóðum væru fjölmörg; vinnsla olíu og gass, siglingar, námugröftur, ferðaþjónusta og fiskveiðar. Hins vegar sé það einfaldlega rangt að mikið sé að gerast á landsvæðum sem falla undir norðurskautið, og eru víðáttumikil – í raun væri langstærsti hluti þeirra umsvifa í norska hluta Barentshafsins. Hann sagði að það sé mikið ósamræmi á milli þeirra umsvifa sem þegar eru til staðar, og þeirra sem menn spá að verði, og reglna um öryggi á norðurslóðum. Þess vegna sé tómt mál um að tala að norðurslóðir geti tekið við öllum þeim umsvifum sem fyrirsjáanleg eru og þess vegna verði að setja reglur; ekki síst um öryggismál og umhverfislega þætti. Eins sagði Moe að svæðið sé gríðarstórt og reglur verði að taka tillit til þess. Öryggisreglur á einum stað séu marklausar á öðrum og þurfi að sníða eftir hverju landsvæði fyrir sig. „Menn tala gjarnan um norðurslóðir sem eitt svæði, þegar í raun er um að ræða mörg ólík svæði sem sum hver eiga fátt sameiginlegt,“ sagði Moe og bætti við að taka þurfi tilliti til sérstöðu einstakra svæða, sérstaklega vegna öryggis- og umhverfismála. Moe sagði einnig að fjölmörg verkefni séu aðkallandi. Hvað varðar siglingar þá verði að setja reglur, og vísaði til orða Sturlu Henriksen. Eins verði að þjálfa fólk sérstaklega til að geta mætt aðstæðum á norðurslóðum. Eins þurfi fyrirtæki og stofnanir að leggja í kostnað við að nýta bestu fáanlegu tækni til siglinga og það sama eigi við um fjarskipti. Þá sé eftir að kortleggja norðurslóðir svo vel sé, en þar vantar mikið uppá. „Við setjum stórt spurningarmerki við siglingar stórra farþegaskipa á þessu svæði. Hér vantar mikið uppá að öryggismál séu í ásættanlegu lagi. Við teljum mikilvægt að menn átti sig á að á meðan öryggisreglur eru ekki settar gæti komi til meiriháttar slys á svæðinu, og því verða allir sem hafa hagsmuna að gæta að setjast niður og ræða hvort mögulegt er að bregðast við meiriháttar slysi á þessum slóðum,“ sagði Moe.
Fréttaskýringar Mest lesið Hafi verið látinn fljúga þrátt fyrir þekkt andleg veikindi Innlent „Ég vildi óska að fólk gæti séð drenginn minn eins og hann er“ Innlent Umfangsmiklar og óútskýrðar rafmagnstruflanir á Íberíuskaga Erlent Ráðist að fólki við Breiðholtsskóla um hábjartan dag Innlent Rukkaði konuna fyrir heimferðina eftir að hafa nauðgað henni Innlent Ráðamenn hneykslast á Exit-auglýsingu SFS Innlent Bogi les sinn síðasta fréttatíma á morgun Innlent „Málinu verður ekki lokað fyrr en einhver axlar raunverulega ábyrgð“ Innlent Vilja láta rannsaka aðild flóttateymis í máli Oscars Innlent Benedikt telur undanbrögð útvarpsstjóra grátleg Innlent Fleiri fréttir Mikilvægt að vera betri í bakgarðinum en óvelkomnir gestir „Við erum mjög háð rafmagninu“ Gyltur gjóta þrettán til sextán grísum í hverju goti Öryggi ógnað og refsingar fyrnist Starfsfólk Isavia of smeykt til að taka á kaffistofumálinu Fólk eigi ekki að breyta sínu daglega lífi vegna frásagna af hópnauðgun Sambandsleysi í suðri og óviðunandi ástand í fangelsum Vilja láta rannsaka aðild flóttateymis í máli Oscars Fangelsi oft eina úrræðið Allt á áætlun en Spánarfarar beðnir um að fylgjast með Björn tekur við af Helga Ráðist að fólki við Breiðholtsskóla um hábjartan dag Um níutíu hælisleitendur setið í fangesli síðustu mánuði fyrir brottvísun Kryfja mál Ásthildar Lóu fyrir opnum tjöldum Saka Ingu um metnaðarleysi eftir skipun flokksmanna í stjórn Engin hópnauðgun um páskana á borði lögreglu Nýtt met slegið í fjölda giftinga Benedikt telur undanbrögð útvarpsstjóra grátleg Vill þyngri refsingar fyrir alvarleg kynferðisbrot Tekur við sem framkvæmdastjóri Bergsins Headspace Hafi verið látinn fljúga þrátt fyrir þekkt andleg veikindi Alþingi kemur saman á ný eftir páskafrí Réðust á tvo menn á göngu Fjölgun safngripa kallar á stækkun Flugsafnsins Hljóðheimur sumarsins í hættu: Mikil fækkun lóu og spóa Höllu dreymir um að fá gróðurhús á Bessastaði Bogi les sinn síðasta fréttatíma á morgun Hælisleitendur í einangrun: Versta úrræðið sem hægt er að beita Geðheilbrigði í fangelsum og fækkun lóu og spóa Áætlun Trump gangi engan veginn upp Sjá meira