Jól alla daga Geir Gunnar Markússon skrifar 14. október 2015 09:54 Það eru rúmir tveir mánuðir til jóla og jólasmákökurnar og jólaölið eru nú þegar mætt í matvörubúðirnar. Við sem erum rétt búin að ganga frá gasgrillunum á svölunum! Við sem neytendur fáum aldrei frið frá óhollustunni í okkar umhverfi. Hvar er samfélagsleg ábyrgð búðareiganda og matvælaframleiðanda þegar kemur að heilbrigði okkar? Erum við ekki alveg nógu feit þjóð, er ekki nógu mikið álag á heilbrigðiskerfinu og eigum við ekki í nógu miklum vandræðum með lífsstílssjúkdóma? Af hverju er alltaf verið að ota að okkur óhollustu? Aðgengi að óhollustu er miklu meira en að hollustu og verðið oft lægra. Mikið af matvörubúðum í dag eru uppfullar af matvörum sem standa vart undir nafni. Réttara væri að kalla þær gervimat en hann á engan þátt í því að stuðla að heilbrigðara lífi okkar mannveranna. Það eru sífelld tilboð á óhollustu s.s. kippa af 2L gosi, 50% afsláttur af sælgæti um helgar, tilboðsstandar út um alla búð af óhollustu og sælgæti við kassana. Ofan á þetta allt þá opna sífellt fleiri óhollir skyndibitastaðir og ber þá helst að nefna „vel heppnaða“ opnun Dunkin´ Donuts á Íslandi. Ástæða þessara öfga í óhollustu er sú að það er hrikalega auðvelt að selja okkur almúganum bragðgóða, ódýra og girnilega gervimatinn. Við erum svo veik fyrir öllum sykrinum, fitunni og þeim kræsingum sem matvælaframleiðendum nútímans hefur tekist að búa til. Gott máltæki sem tengist skyndibita er svona: „Ekki spyrja hvers vegna hollur matur er svona dýr, spyrðu frekar hvers vegna skyndibiti er svona ódýr!“ Því miður eru til alltof margir kapítalistar í þessum heimi sem hafa það eina takmark að græða sem mest, hvað sem það kostar. Það má jafnvel kosta heila þjóð heilsu sína. Þeir grípa því dísætt og fitugt tækifærið og framleiða endalaust af gervimat sem við erum sólgin í. Auðvitað á ekki einn gervimatvöruframleiðandi eða innflytjandi sök á óheilbrigði okkar...en dropinn holar steinninn. Við erum smátt og smátt að minnka lífsgæði okkar og drepa okkur með lélegu mataræði og (svo ég tali nú ekki um hreyfingarleysi en það er efni í annan pistil). Við eigum vissulega öflug lyf til að halda t.d. sykursýki í skefjum og öðrum sjúkdómum sem oft eru afleiðing óhollra lífshátta. Er óhollustan virkilega svo bragðgóð og seðjandi að við erum reiðubúin að hætta heilsu okkar fyrir hana? Innst inni held ég að sú sé ekki raunin. Hvers lags tilvera er það að dæla sig fullan af lyfjum í þeim tilgangi einum að framlengja innantómt óheilbrigt líf? Jónas Kristjánsson læknir og frumkvöðull skrifaði pistil um nákvæmlega þetta málefni um miðja síðustu öld. Hann sagði í ritinu Heilsuvernd árið 1952: „Ræktið hið fullkomna heilbrigði með náttúrlegum ráðum, og sjáið, hvernig þau vinnubrögð reynast. Útrýmið hinum hættulegustu siðvenjum og háttum. Leggið niður þann ósið að gefa börnum sælgæti. Ræktið í börnum heilbrigðar hneigðir“. Í sömu grein talaði hann einnig um kapítalistana sem eru blindir á heilbrigðið sem er þó okkar allra verðmætasta eign. „Hin sjúka efnishyggjumenning er blind fyrir hinum dýrmætustu auðæfum lífsins. Hún sækist eftir fjármunum, sem menn nota að vísu oft til gagns og góðs, en eins oft til þess að spilla sjálfum sér, skapa sér óhollar nautnir og til þess að stytta sitt eigið líf. Fjármunir eru á skáldamáli kallaðir Fáfnisarfur, eftir ormi, sem lá á gulli. Hinsvegar er auður fjár afl þeirra hluta, sem gera skal. Fjármunum er bezt varið til þess að gera menn betri, sælli og fullkomnari, til þess að auðga lífið og kenna mönnum að verja því öðrum til góðs, til þess að "ganga til góðs götuna fram eftir veg", til vaxandi þroska og vellíðanar fjöldans“.Verum meðvitaðir neytendur. Berum virðingu fyrir okkur sjálfum og heilsu okkar, því hún er það verðmætasta sem við eigum. Við verðum að gera okkur grein fyrir því áður en það er of seint. Ekki hafa jólin alla daga í mataræðinu. Það er í lagi að leyfa sér aðeins meira í mat og drykk um jólin og hátíðleg tækifæri en þegar óhollustan er orðinn hluti af daglegri neyslu þá er kominn tími til að hugsa sinn gang. Jólamaturinn og allar kræsingarnar munu líka bragðast mun betur ef þau eru sjaldan á borðum. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun Mengum meira Heiðar Guðjónsson Skoðun Hvað verður um Kára? Helga Sigrún Harðardóttir Skoðun Coda Terminal hefur ekki áhrif á neysluvatnsból höfuðborgarsvæðisins Sigrún Tómasdóttir Skoðun Af hverju leka gluggar fyrr en áður? Böðvar Bjarnason Skoðun Sigmundi Davíð svarað Björn Bjarnason Skoðun Jól alla daga Geir Gunnar Markússon Skoðun Ferðatryggingar og val á kreditkorti Svandís Edda Hólm Jónudóttir Skoðun Halldór 05.07.2024 Halldór Bestun Seðlabankastjóra Karl Guðlaugsson Skoðun Skoðun Skoðun Sigmundi Davíð svarað Björn Bjarnason skrifar Skoðun Coda Terminal hefur ekki áhrif á neysluvatnsból höfuðborgarsvæðisins Sigrún Tómasdóttir skrifar Skoðun Líf og dauði leikur á hnífsegg Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir skrifar Skoðun Mengum meira Heiðar Guðjónsson skrifar Skoðun Hvað verður um Kára? Helga Sigrún Harðardóttir skrifar Skoðun Að eiga tertuna og borða hana líka – svar til formanns Hildur Sverrisdóttir skrifar Skoðun Hik er sama og tap Ingólfur Sverrisson skrifar Skoðun Af hverju leka gluggar fyrr en áður? Böðvar Bjarnason skrifar Skoðun Hluta þjóðarinnar hent út í kuldann – hinn baðar sig í sólinni Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Að óttast blokkir Ásta Logadóttir skrifar Skoðun Engin gúrka hjá Blaðamannafélaginu Sigríður Dögg Auðunsdóttir,Freyja Steingrímsdóttir skrifar Skoðun Stórnotendur eru kjölfestan í íslenska raforkukerfinu Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Ert þú í góðu netsambandi? Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir skrifar Skoðun Evrópa og myrkrið framundan Hilmar Þór Hilmarsson skrifar Skoðun Heilræði fyrir Nýhaldið Sigmundur Davíð Gunnlaugsson skrifar Skoðun Glútenlaust gull á grillið Anna Gunndís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Kaupin á eyrinni Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Lokunaruppboð í Kauphöllinni Baldur Thorlacius skrifar Skoðun Viðreisn mun leggja fram tillögu um íbúakosningu um Coda Terminal verkefnið í Hafnarfirði Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun Ferðatryggingar og val á kreditkorti Svandís Edda Hólm Jónudóttir skrifar Skoðun Af hverju að byggja Coda Terminal? Ólafur Elínarson,Sandra Ósk Snæbjörnsdóttir skrifar Skoðun Hljóð úr horni Ingólfur Sverrisson skrifar Skoðun ESB fyrir almenning Oddný G. Harðardóttir skrifar Skoðun Strámaðurinn mikli Kristján Hreinsson skrifar Skoðun Árið er 2024 Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Samkeppni í nýju ljósi Páll Hermannsson skrifar Skoðun Það er verið að grafa dýpri fátæktargjá Rúnar Sigurjónsson skrifar Skoðun „Hæ ástin, þarf að millifæra, getur þú samþykkt beiðnina?“ Heiðrún Jónsdóttir skrifar Skoðun Algeng þvæla um Evrópusambandið Jón Frímann Jónsson skrifar Skoðun Stundum hefur Gunnar Smári rétt fyrir sér Magnús Árni Skjöld Magnússon skrifar Sjá meira
Það eru rúmir tveir mánuðir til jóla og jólasmákökurnar og jólaölið eru nú þegar mætt í matvörubúðirnar. Við sem erum rétt búin að ganga frá gasgrillunum á svölunum! Við sem neytendur fáum aldrei frið frá óhollustunni í okkar umhverfi. Hvar er samfélagsleg ábyrgð búðareiganda og matvælaframleiðanda þegar kemur að heilbrigði okkar? Erum við ekki alveg nógu feit þjóð, er ekki nógu mikið álag á heilbrigðiskerfinu og eigum við ekki í nógu miklum vandræðum með lífsstílssjúkdóma? Af hverju er alltaf verið að ota að okkur óhollustu? Aðgengi að óhollustu er miklu meira en að hollustu og verðið oft lægra. Mikið af matvörubúðum í dag eru uppfullar af matvörum sem standa vart undir nafni. Réttara væri að kalla þær gervimat en hann á engan þátt í því að stuðla að heilbrigðara lífi okkar mannveranna. Það eru sífelld tilboð á óhollustu s.s. kippa af 2L gosi, 50% afsláttur af sælgæti um helgar, tilboðsstandar út um alla búð af óhollustu og sælgæti við kassana. Ofan á þetta allt þá opna sífellt fleiri óhollir skyndibitastaðir og ber þá helst að nefna „vel heppnaða“ opnun Dunkin´ Donuts á Íslandi. Ástæða þessara öfga í óhollustu er sú að það er hrikalega auðvelt að selja okkur almúganum bragðgóða, ódýra og girnilega gervimatinn. Við erum svo veik fyrir öllum sykrinum, fitunni og þeim kræsingum sem matvælaframleiðendum nútímans hefur tekist að búa til. Gott máltæki sem tengist skyndibita er svona: „Ekki spyrja hvers vegna hollur matur er svona dýr, spyrðu frekar hvers vegna skyndibiti er svona ódýr!“ Því miður eru til alltof margir kapítalistar í þessum heimi sem hafa það eina takmark að græða sem mest, hvað sem það kostar. Það má jafnvel kosta heila þjóð heilsu sína. Þeir grípa því dísætt og fitugt tækifærið og framleiða endalaust af gervimat sem við erum sólgin í. Auðvitað á ekki einn gervimatvöruframleiðandi eða innflytjandi sök á óheilbrigði okkar...en dropinn holar steinninn. Við erum smátt og smátt að minnka lífsgæði okkar og drepa okkur með lélegu mataræði og (svo ég tali nú ekki um hreyfingarleysi en það er efni í annan pistil). Við eigum vissulega öflug lyf til að halda t.d. sykursýki í skefjum og öðrum sjúkdómum sem oft eru afleiðing óhollra lífshátta. Er óhollustan virkilega svo bragðgóð og seðjandi að við erum reiðubúin að hætta heilsu okkar fyrir hana? Innst inni held ég að sú sé ekki raunin. Hvers lags tilvera er það að dæla sig fullan af lyfjum í þeim tilgangi einum að framlengja innantómt óheilbrigt líf? Jónas Kristjánsson læknir og frumkvöðull skrifaði pistil um nákvæmlega þetta málefni um miðja síðustu öld. Hann sagði í ritinu Heilsuvernd árið 1952: „Ræktið hið fullkomna heilbrigði með náttúrlegum ráðum, og sjáið, hvernig þau vinnubrögð reynast. Útrýmið hinum hættulegustu siðvenjum og háttum. Leggið niður þann ósið að gefa börnum sælgæti. Ræktið í börnum heilbrigðar hneigðir“. Í sömu grein talaði hann einnig um kapítalistana sem eru blindir á heilbrigðið sem er þó okkar allra verðmætasta eign. „Hin sjúka efnishyggjumenning er blind fyrir hinum dýrmætustu auðæfum lífsins. Hún sækist eftir fjármunum, sem menn nota að vísu oft til gagns og góðs, en eins oft til þess að spilla sjálfum sér, skapa sér óhollar nautnir og til þess að stytta sitt eigið líf. Fjármunir eru á skáldamáli kallaðir Fáfnisarfur, eftir ormi, sem lá á gulli. Hinsvegar er auður fjár afl þeirra hluta, sem gera skal. Fjármunum er bezt varið til þess að gera menn betri, sælli og fullkomnari, til þess að auðga lífið og kenna mönnum að verja því öðrum til góðs, til þess að "ganga til góðs götuna fram eftir veg", til vaxandi þroska og vellíðanar fjöldans“.Verum meðvitaðir neytendur. Berum virðingu fyrir okkur sjálfum og heilsu okkar, því hún er það verðmætasta sem við eigum. Við verðum að gera okkur grein fyrir því áður en það er of seint. Ekki hafa jólin alla daga í mataræðinu. Það er í lagi að leyfa sér aðeins meira í mat og drykk um jólin og hátíðleg tækifæri en þegar óhollustan er orðinn hluti af daglegri neyslu þá er kominn tími til að hugsa sinn gang. Jólamaturinn og allar kræsingarnar munu líka bragðast mun betur ef þau eru sjaldan á borðum.
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun
Skoðun Coda Terminal hefur ekki áhrif á neysluvatnsból höfuðborgarsvæðisins Sigrún Tómasdóttir skrifar
Skoðun Viðreisn mun leggja fram tillögu um íbúakosningu um Coda Terminal verkefnið í Hafnarfirði Jón Ingi Hákonarson skrifar
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun