Kúabú á krossgötum Guðjón Þórir Sigfússon skrifar 5. ágúst 2015 07:00 Hækkun á mjólkurverði Undanfarnar vikur hefur verið til umræðu hækkun á mjólk til framleiðanda. Hækkun er 1,77% frá 1. ágúst 2015, en síðasta hækkun var í október 2013. Þessi litla hækkun kom mörgum mjólkurframleiðendum verulega á óvart.Framleiðendur taka á sig hallann Verðlagsnefnd búvara ákvarðar hækkun á mjólk til framleiðanda. Nefndin miðar við kostnað út frá grundvallarkúabúi sem er með 40 árskýr, en búið er rekið með verulegum halla árið 2014 eða yfir 8 m.kr. Hækkun leiðréttir ekki hallarekstur á grundvallarbúi. Hluta af þessum halla hafa framleiðendur þegar tekið á sig með hagræðingu. Nefndin tekur ekki tillit til lækkunar á beingreiðslum á lítra sem orðið hefur á samningstíma gildandi mjólkursamnings frá 2004.Beingreiðslur hafa rýrnað Samningur um starfsskilyrði mjólkurframleiðslu var undirritaður 2004 og gildir út 2016. Samkvæmt honum eru ákvæði um beingreiðslur fyrir mjólkurafurðir til greiðslumarkshafa mjólkur. Ef litið er til þróunar beingreiðslna á lítra mjólkur til framleiðanda frá árinu 2004, hafa þær rýrnað um 20 kr. á lítra fram til 2014 á föstu verðlagi. Þessar upplýsingar koma meðal annars fram í Bændablaðinu frá 9. júlí 2015: „Mjólkursamningurinn frá 2005 hefur elst illa“, er byggir á BS-ritgerð Ástu Steinunnar Eiríksdóttur hagfræðings.Tekjutap mjólkurframleiðenda verður að bæta Samkvæmt lögum um verðlagsnefnd er tekið fram að telja eigi beingreiðslur til tekna og koma til lækkunar á verði þeirra afurða sem beinar greiðslur taka til. Ekkert mælir því á móti því að verðlagsnefnd taki tillit til lækkunar á beingreiðslum inn í útreikning sinn á sama hátt, þannig að lækkun þeirra á lítra komi inn til hækkunar á verði til framleiðanda mjólkur. Þetta tekjutap mjólkurframleiðanda verður að bæta upp annars staðar. Ef ekki gegnum auknar niðurgreiðslur á framleiðslukostnaði þá með hækkun á verði til framleiðanda frá verðlagsnefnd. Það stjórnvald sem setur ramma utan um starfsemi verðlagsnefndar verður að tryggja að tekjutap fáist bætt gegnum verðlagsnefnd, önnur leið virðist ekki í boði.Verður að gera breytingar á verðlagningu mjólkur Það er ljóst að ekki gengur til lengdar að reka kúabú, eins og grundvallarbú verðlagsnefndar, með verulegu tapi eins og raunin er. Það verður að gera breytingar á verðlagningu mjólkur og starfsskilyrðum framleiðslu. Mjólkurframleiðendur ásamt mjólkurvinnslu hafa sýnt mikla hagræðingu á undanförnum árum. Það eitt og sér nægir ekki. Það verður að tryggja rekstur kúabúa í landinu á farsælan hátt þannig að þessi grein geti þrifist eðlilega. Á meðan verðlagning er í gegnum verðlagsnefnd verður að gera þá kröfu til hennar og þess lagaramma sem henni er settur að mjólkurframleiðsla búi við eðlilegan rekstrargrundvöll. Þá verður einnig að hafa í huga hinn mjög svo óeðlilega háa fjármagnskostnað sem mjólkurframleiðendur búa við eins og aðrar atvinnugreinar í landinu.Framtíð mjólkurframleiðslunnar Þjóð verður að geta nýtt eigin gæði til framleiðslu mjólkurvara þannig að rekstur búa gangi upp. Það er ekki ásættanlegt fyrir þjóð að vera háð innflutningi á þessum vörum og greiða fyrir þær með verðmætum gjaldeyri. Einnig koma upp í huga þættir eins og að halda uppi atvinnu, hreinleiki íslenskrar matvöru, sterk ímynd hennar fyrir hreinleika og að hafa dreifða byggð í landinu. Einnig ber að nefna mikilvægi þess að hægt verði að neyta matvöru úr sínu nærumhverfi, sem er að öllu jöfnu besta matvaran, en ekki matvöru sem hefur verið framleidd langt frá neytanda með stóru kolefnisspori vegna flutninga. Ekki er ósennilegt að í náinni framtíð verði mun meiri áhersla lögð á kolefnisspor matvæla, þannig að flutningar matvöru verði skattlagðir til að sporna við mengun vegna kolefnis. Neytendur eru orðnir sem betur fer mun meðvitaðri um þessa þætti. Reynsla erlendis sýnir að ef landbúnaðarframleiðsla eins og mjólk víkur af markaði í framleiðslulandi hækkar verð matvöru aftur. Þetta gerist eftir að innlend matvara hefur orðið undir í samkeppni við innflutning og verð á matvöru verður á endanum hærra en það var fyrir, áður en samkeppni kom til.Hagsmunir framleiðenda, neytenda og þjóðar fara saman Það á að vera skýrt að hagsmunir mjólkurframleiðenda, neytenda og þjóðar fari saman. Tryggja verður að neytendur geti hér eftir sem hingað til átt kost á innlendum mjólkurvörum af sem mestum gæðum. Þær verði framleiddar á sem hagkvæmastan hátt þar sem velferð dýra er samkvæmt því sem best gerist og framleiðsla eins sjálfbær með tilliti til innlendra hráefna og landsgæða og kostur er. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Halldór 19.10.24 Halldór Kæru vinir og stuðningsfólk Halla Hrund Logadóttir Skoðun Óásættanleg staða fyrir fimleikadeild Keflavíkur: Loforð svikin og framtíð starfseminnar í hættu Berglind Ragnarsdóttir Skoðun Ekki lofa einhverju sem þú ætlar ekki að standa við Ágústa Árnadóttir Skoðun Að taka réttindi af einum til að selja öðrum Vala Árnadóttir Skoðun Sögur ísraelska hermannsins Hjálmtýr Heiðdal Skoðun Kennarastarfið Ragnheiður Lilja Bjarnadóttir Skoðun Opið bréf til ríkissaksóknara og forseta Hæstaréttar Guðbjörn Jónsson Skoðun Það er komið nóg Bozena Raczkowska Skoðun Goðsögnin um að fara áfram Matthildur Björnsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Þarf háskólamenntað fólk til að kenna litlum börnum? Aldís Björk Óskarsdóttir skrifar Skoðun Opið bréf til ríkissaksóknara og forseta Hæstaréttar Guðbjörn Jónsson skrifar Skoðun Það er komið nóg Bozena Raczkowska skrifar Skoðun Sögur ísraelska hermannsins Hjálmtýr Heiðdal skrifar Skoðun Að taka réttindi af einum til að selja öðrum Vala Árnadóttir skrifar Skoðun Kæru vinir og stuðningsfólk Halla Hrund Logadóttir skrifar Skoðun Goðsögnin um að fara áfram Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Ekki lofa einhverju sem þú ætlar ekki að standa við Ágústa Árnadóttir skrifar Skoðun Óásættanleg staða fyrir fimleikadeild Keflavíkur: Loforð svikin og framtíð starfseminnar í hættu Berglind Ragnarsdóttir skrifar Skoðun Yfirlýsing kennara eftir fund með borgarstjóra Andrea Sigurjónsdóttir,Eygló Friðriksdóttir,Guðrún Gunnarsdóttir,Jónína Einarsdóttir,Kristín Björnsdóttir,Lilja Margrét Möller,Linda Ósk Sigurðardóttir,Þóranna Rósa Ólafsdóttir skrifar Skoðun Hið rándýra bil milli borgar og byggðar - lygileg sjúkrasaga úr sveitinni Jakob Frímann Magnússon skrifar Skoðun Kennarastarfið Ragnheiður Lilja Bjarnadóttir skrifar Skoðun Fullveldi Þorsteinn Sæmundsson skrifar Skoðun Að halda niðri launum og lifa á loftinu Þóranna Rósa Ólafsdóttir skrifar Skoðun Vá! Benedikta Guðrún Svavarsdóttir skrifar Skoðun „Hver sagði þér að heimurinn væri réttlátur?“ Davíð Bergmann skrifar Skoðun Í upphafi kosningabaráttu Heimir Pálsson skrifar Skoðun Ert þú ég eða verð ég þú Júlíus Birgir Jóhannsson skrifar Skoðun Ákall um annars konar hagkerfi Gísli Rafn Ólafsson skrifar Skoðun Lögbrot íslenskrar stjórnsýslu og dómstóla Huginn Þór Grétarsson skrifar Skoðun Háskóli Íslands styður þjóðarmorð Elí Hörpu og Önundarbur skrifar Skoðun Stjórnvöld bregðist við eggjaskorti með afnámi tolla Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Í hvernig samfélagi viljum við búa í? Ólafur H. Ólafsson skrifar Skoðun Endurhugsum íslenskt skólakerfi: Ný sýn á nám og kennslu Inga Sigrún Atladóttir skrifar Skoðun Þankar um framtíð landsins okkar Árný Björg Blandon skrifar Skoðun Er Landsvirkjun til sölu? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Þegar pólitík hindrar framför Hjörtur Sveinsson skrifar Skoðun Nú á lýðræðið næsta leik Sigurður Páll Jónsson skrifar Skoðun Skólinn, sem við kjósum að muna. Samfélagsrýni með rjómabragði Ragnar Þór Pétursson skrifar Skoðun Fær þitt barn kennslu í fjármálalæsi? Heiðrún Jónsdóttir skrifar Sjá meira
Hækkun á mjólkurverði Undanfarnar vikur hefur verið til umræðu hækkun á mjólk til framleiðanda. Hækkun er 1,77% frá 1. ágúst 2015, en síðasta hækkun var í október 2013. Þessi litla hækkun kom mörgum mjólkurframleiðendum verulega á óvart.Framleiðendur taka á sig hallann Verðlagsnefnd búvara ákvarðar hækkun á mjólk til framleiðanda. Nefndin miðar við kostnað út frá grundvallarkúabúi sem er með 40 árskýr, en búið er rekið með verulegum halla árið 2014 eða yfir 8 m.kr. Hækkun leiðréttir ekki hallarekstur á grundvallarbúi. Hluta af þessum halla hafa framleiðendur þegar tekið á sig með hagræðingu. Nefndin tekur ekki tillit til lækkunar á beingreiðslum á lítra sem orðið hefur á samningstíma gildandi mjólkursamnings frá 2004.Beingreiðslur hafa rýrnað Samningur um starfsskilyrði mjólkurframleiðslu var undirritaður 2004 og gildir út 2016. Samkvæmt honum eru ákvæði um beingreiðslur fyrir mjólkurafurðir til greiðslumarkshafa mjólkur. Ef litið er til þróunar beingreiðslna á lítra mjólkur til framleiðanda frá árinu 2004, hafa þær rýrnað um 20 kr. á lítra fram til 2014 á föstu verðlagi. Þessar upplýsingar koma meðal annars fram í Bændablaðinu frá 9. júlí 2015: „Mjólkursamningurinn frá 2005 hefur elst illa“, er byggir á BS-ritgerð Ástu Steinunnar Eiríksdóttur hagfræðings.Tekjutap mjólkurframleiðenda verður að bæta Samkvæmt lögum um verðlagsnefnd er tekið fram að telja eigi beingreiðslur til tekna og koma til lækkunar á verði þeirra afurða sem beinar greiðslur taka til. Ekkert mælir því á móti því að verðlagsnefnd taki tillit til lækkunar á beingreiðslum inn í útreikning sinn á sama hátt, þannig að lækkun þeirra á lítra komi inn til hækkunar á verði til framleiðanda mjólkur. Þetta tekjutap mjólkurframleiðanda verður að bæta upp annars staðar. Ef ekki gegnum auknar niðurgreiðslur á framleiðslukostnaði þá með hækkun á verði til framleiðanda frá verðlagsnefnd. Það stjórnvald sem setur ramma utan um starfsemi verðlagsnefndar verður að tryggja að tekjutap fáist bætt gegnum verðlagsnefnd, önnur leið virðist ekki í boði.Verður að gera breytingar á verðlagningu mjólkur Það er ljóst að ekki gengur til lengdar að reka kúabú, eins og grundvallarbú verðlagsnefndar, með verulegu tapi eins og raunin er. Það verður að gera breytingar á verðlagningu mjólkur og starfsskilyrðum framleiðslu. Mjólkurframleiðendur ásamt mjólkurvinnslu hafa sýnt mikla hagræðingu á undanförnum árum. Það eitt og sér nægir ekki. Það verður að tryggja rekstur kúabúa í landinu á farsælan hátt þannig að þessi grein geti þrifist eðlilega. Á meðan verðlagning er í gegnum verðlagsnefnd verður að gera þá kröfu til hennar og þess lagaramma sem henni er settur að mjólkurframleiðsla búi við eðlilegan rekstrargrundvöll. Þá verður einnig að hafa í huga hinn mjög svo óeðlilega háa fjármagnskostnað sem mjólkurframleiðendur búa við eins og aðrar atvinnugreinar í landinu.Framtíð mjólkurframleiðslunnar Þjóð verður að geta nýtt eigin gæði til framleiðslu mjólkurvara þannig að rekstur búa gangi upp. Það er ekki ásættanlegt fyrir þjóð að vera háð innflutningi á þessum vörum og greiða fyrir þær með verðmætum gjaldeyri. Einnig koma upp í huga þættir eins og að halda uppi atvinnu, hreinleiki íslenskrar matvöru, sterk ímynd hennar fyrir hreinleika og að hafa dreifða byggð í landinu. Einnig ber að nefna mikilvægi þess að hægt verði að neyta matvöru úr sínu nærumhverfi, sem er að öllu jöfnu besta matvaran, en ekki matvöru sem hefur verið framleidd langt frá neytanda með stóru kolefnisspori vegna flutninga. Ekki er ósennilegt að í náinni framtíð verði mun meiri áhersla lögð á kolefnisspor matvæla, þannig að flutningar matvöru verði skattlagðir til að sporna við mengun vegna kolefnis. Neytendur eru orðnir sem betur fer mun meðvitaðri um þessa þætti. Reynsla erlendis sýnir að ef landbúnaðarframleiðsla eins og mjólk víkur af markaði í framleiðslulandi hækkar verð matvöru aftur. Þetta gerist eftir að innlend matvara hefur orðið undir í samkeppni við innflutning og verð á matvöru verður á endanum hærra en það var fyrir, áður en samkeppni kom til.Hagsmunir framleiðenda, neytenda og þjóðar fara saman Það á að vera skýrt að hagsmunir mjólkurframleiðenda, neytenda og þjóðar fari saman. Tryggja verður að neytendur geti hér eftir sem hingað til átt kost á innlendum mjólkurvörum af sem mestum gæðum. Þær verði framleiddar á sem hagkvæmastan hátt þar sem velferð dýra er samkvæmt því sem best gerist og framleiðsla eins sjálfbær með tilliti til innlendra hráefna og landsgæða og kostur er.
Óásættanleg staða fyrir fimleikadeild Keflavíkur: Loforð svikin og framtíð starfseminnar í hættu Berglind Ragnarsdóttir Skoðun
Skoðun Óásættanleg staða fyrir fimleikadeild Keflavíkur: Loforð svikin og framtíð starfseminnar í hættu Berglind Ragnarsdóttir skrifar
Skoðun Yfirlýsing kennara eftir fund með borgarstjóra Andrea Sigurjónsdóttir,Eygló Friðriksdóttir,Guðrún Gunnarsdóttir,Jónína Einarsdóttir,Kristín Björnsdóttir,Lilja Margrét Möller,Linda Ósk Sigurðardóttir,Þóranna Rósa Ólafsdóttir skrifar
Skoðun Hið rándýra bil milli borgar og byggðar - lygileg sjúkrasaga úr sveitinni Jakob Frímann Magnússon skrifar
Skoðun Skólinn, sem við kjósum að muna. Samfélagsrýni með rjómabragði Ragnar Þór Pétursson skrifar
Óásættanleg staða fyrir fimleikadeild Keflavíkur: Loforð svikin og framtíð starfseminnar í hættu Berglind Ragnarsdóttir Skoðun