Innlent

36 prósent fleiri líffæragjafar eftir sögu Dagnýjar

Sunna Karen Sigurþórsdóttir skrifar
Dagný Ösp Runólfsdóttir gaf sex manns tækifæri á betra lífi: Tíu ára stúlka fékk hjartað úr Dagnýju, tvítug kona fékk lungun, fimm ára drengur og 55 ára gömul kona fengu lifrina og tvær 35 ára gamlar konur fengu nýrun. Önnur þeirra fékk líka brisið.
Dagný Ösp Runólfsdóttir gaf sex manns tækifæri á betra lífi: Tíu ára stúlka fékk hjartað úr Dagnýju, tvítug kona fékk lungun, fimm ára drengur og 55 ára gömul kona fengu lifrina og tvær 35 ára gamlar konur fengu nýrun. Önnur þeirra fékk líka brisið.
Hátt í tólf þúsund manns hafa tekið afstöðu með líffæragjöf frá því að líffæragjafavefur embættis landlæknis var opnaður í lok október. Níutíu og níu prósent þeirra hafa samþykkt að gerast líffæragjafar.

Á þriðjudaginn síðasta, 13.janúar, fjallaði Ísland í dag um Dagnýju Ösp Runólfsdóttur sem lést 21 árs gömul í bílslysi. Skömmu áður en hún lést hafði hún samþykkt að gerast líffæragjafi. Hún gaf sex manns tækifæri á betra lífi, meðal annars tíu ára stúlku og fimm ára dreng.

Þátturinn vakti mikla athygli og að sögn Jórlaugar Heimisdóttur, verkefnastjóra hjá embætti landlæknis, hafa sjaldan eins margir tekið afstöðu til líffæragjafar og eftir að þátturinn var sýndur – eða um þrjú þúsund manns.





„Það var geisilega mikil umfjöllun alla síðustu viku og miklu deilt á samfélagsmiðlum. Þannig að á þremur til fjórum sólarhringum voru um þrjú þúsund sem tóku afstöðu inn í grunninn – sem er miklu meira en vanalega. Það er greinilegt að umfjöllun í samfélaginu hvetur fólk til að taka afstöðu,“ segir Jórlaug.



Jórlaug Heimisdóttir, verkefnisstjóri hjá embætti landlæknis, hvetur fólk til að taka afstöðu. „Létta þessari ákvörðun af aðstandendum,“ segir hún.
Virkari á samfélagsmiðlum taki frekar afstöðu

Af þeim sem tekið hafa afstöðu með líffæragjöf, þ.e samþykkt að gefa öll sín líffæri eða hluta þeirra, eru konur og ungt fólk í miklum meirihluta. Tæp sjötíu prósent þeirra eru konur og um áttatíu prósent allra er fólk á aldrinum 20-40 ára. Jórlaug segir rannsóknir ekki benda til þess að þessi hópur vilji frekar gefa frá sér líffærin, heldur sé hann virkari á samfélagsmiðlum, þar sem umræðan um málið sé hvað mest.

Þetta er í fyrsta sinn á Íslandi sem fylgst er með hversu margir hafa tekið afstöðu með líffæragjöf. Áður voru eins konar spjöld, eða líffæragjafakort, sem fólk fyllti út og gekk með á sér. „Núna er þetta allt saman rafrænt og við hvetjum fólk eindregið til að taka afstöðu. Létta þessari ákvörðun af aðstandendum,“ segir Jórlaug.

„Þessar gjafir lýsa Skarphéðni vel - að gefa það sem hann gat,“ sagði Steinunn Rósa Einarsdóttir, móðir Skarphéðins, í samtali við Vísi í janúar í fyrra.
Saga Skarphéðins

Saga Skarphéðins Andra Kristjánssonar, sem lést hinn 28.janúar 2014, vakti einnig mikla athygli. Skarphéðinn var einungis átján ára gamall þegar hann lést í bílslysi við Fornahvamm í Norðurárdal.

Hann hafði áður rætt það við foreldra sína að hann óskaði þess að gerast líffæragjafi, kæmi eitthvað fyrir hann. Sex fengu úr honum líffærin. Sextán ára drengur fékk hjarta Skarphéðins, tvær manneskjur fengu lungun, tvær nýrun og lifrin til einnar. 

„Þessar gjafir lýsa Skarphéðni vel - að gefa það sem hann gat,“ sagði Steinunn Rósa Einarsdóttir, móðir Skarphéðins, í samtali við Vísi í janúar í fyrra.



Hér er hægt að taka afstöðu til líffæragjafar.



Tengdar fréttir

Þriðjungur hafnar líffæragjöf: "Kerfið er óboðlegt og varla siðlegt"

80 til 90 prósent Íslendinga vilja gefa líffæri sín eftir andlát sitt en aðstandendur hafna líffæragjöf í þriðjungi tilfella. Líffæragjafakerfið sem nú er við lýði á Íslandi er óboðlegt og varla siðlegt, segir siðfræðingur sem fjallað hefur um ætlað samþykki. Hann lenti í vandræðum þegar hann ætlaði sjálfur að gerast líffæragjafi.

„Við vorum bara að framfylgja hans vilja"

Aðstandendur ungs manns sem lést í bílslysi í janúar síðastliðnum og gaf líffæri sín, leggja til að sérstakur dagur líffæragjafa verði tekinn upp. Velferðarnefnd styður hugmyndina en leggst gegn frumvarpi um ætlað samþykki til líffæragjafa.

Gaf öll líffæri 12 ára sonar síns

Heiðbjört Ingvarsdóttir missti son sinn í reiðhjólaslysi árið 1997. Hún ákvað strax að gefa úr honum öll líffæri og hefur ekki séð eftir því síðan. Hún segir að nauðsynlegt sé að virða ólíkar skoðanir fólks.

„Ég bjóst engan veginn við svona viðbrögðum“

Gyða Thorlacius Guðjónsdóttir segist hafa fengið mikil og jákvæð viðbrögð frá almenningi í kjölfar viðtals við hana í Íslandi í dag á mánudagskvöld þar sem hún biðlaði til þjóðarinnar en hana vantar nýtt nýra.

Líffæragjafar fá fjárhagsaðstoð

Alþingi samþykkti í kvöld frumvarp um réttindi líffæragjafa sem tryggir þeim tímabundna fjárhagsaðstoð þegar þeir geta hvorki stundað vinnu né nám vegna líffæragjafar. Samkvæmt frumvarpinu skal greiðsla til þeira nema rúmum 134 þúsund krónum á mánuði.

Um 40% vilja ekki gefa líffæri úr látnum aðstandanda

Þótt rannsóknir bendi til þess að um 80-90% allra séu tilbúnir til þess að gefa úr sér líffæri við andlát, eru um 40% aðstandenda sem neita að gefa líffæri úr látnum aðstandanda. Þetta segir Guðmundur Löve, framkvæmdastjóri SÍBS. Sambandið hefur ýtt úr vör nýju kynningarátaki til þess að vekja athygli á mikilvægi líffæragjafar.

Segjum JÁ við líffæragjöf

Eftir lestur greinar Sigríðar Ingibjargar Ingadóttur, formanns velferðarnefndar, sem birtist í Fréttablaðinu 1. febrúar sl., verður ekki hjá því komist að velta því fyrir sér af hverju hún vill leggja stein í götu þess að gengið sé út frá ætluðu samþykki í frumvarpi sem liggur fyrir Alþingi um breytingu á lögum um brottnám líffæra

Reynst erfitt að fá kort til líffæragjafar

„Mér finnst það alveg furðulegt að fólk eigi að þurfa að betla eftir því að gefa úr sér hjartað,“ segir Guðmundur Arason, kenndur við Fönn, sem hefur undanfarið reynt að nálgast líffæragjafakort frá Landlæknisembættinu en ekki haft erindi sem erfiði.

Lifandi líffæragjafar á Íslandi bera mikinn kostnað af gjöf sinni

Lifandi líffæragjafar á Íslandi geta orðið fyrir miklum fjárhagslegum skakkaföllum því þeir þurfa að taka á sig stærstan hlutann af allri launaskerðingu vegna aðgerða sem þeir gangast undir. Réttur lifandi nýrnagjafa er mjög óljós á Íslandi segir Runólfur Pálsson, yfirlæknir á Landspítalanum.

Þín afstaða skiptir máli

Aukin umræða um líffæragjöf hefur verið hér á landi undanfarin ár enda brýn nauðsyn á að ræða þennan valkost og mynda sér persónulega skoðun á málefninu.

Gjöfin stóra

Mikil umræða fer nú fram um líffæragjöf vegna andláts Skarphéðins Andra Kristjánssonar. Saga hans er einstök en eins og flestir vita dó hann í kjölfar umferðarslyss og gaf líffæri sín til sex einstaklinga. Hann hafði velt þessu fyrir sér, tekið ákvörðun og rætt við fjölskylduna án þess að óa fyrir að kallið kæmi svo snemma.




Fleiri fréttir

Sjá meira


×