Átján prósent tilkynntra nauðgana enduðu fyrir dómi Sunna Kristín Hilmarsdóttir skrifar 3. desember 2015 18:00 Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir í pontu á málþinginu í dag. Fyrir aftan hana sést í Ólaf Börk Þorvaldsson, hæstaréttardómara, sem var fundarstjóri. vísir/vilhelm Af þeim 164 nauðgunum sem tilkynntar voru til lögreglu á árunum 2008 til 2009 var aðeins ákært í 29 málum. Sakfellt var í 75 prósent þeirra og var meðalþyngd dóms 3 ár. Þetta eru niðurstöður rannsóknar sem kynnt var á málþingi í Háskólanum í Reykjavík í dag um meðferð nauðgunarmála og viðhorf til brotanna. Rannsóknin miðaði að því að greina einkenni brotanna sem kærð voru til lögreglu á þessum tveimur árum en rannsóknina unnu þær Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir, sviðsstjóri lögfræðisviðs Háskólans á Bifröst, og Hildur Fjóla Antonsdóttir, lögfræðingur, en sú fyrrnefnda kynnti skýrsluna í dag. Í 62 málum af þessum 164 var rannsókn hætt vegna þess sem kallað er formlegar ástæður en langstærsta breytan þar var sú að brotaþoli vildi ekki kæra. Þá voru 27 mál felld niður vegna efnislegra ástæðna.Umræðan um að það þýði ekki að kæra getur verið hættuleg Þrátt fyrir að ekki hafi verið ákært í fleiri málum en raun ber vitni sagði Þorbjörg, sem starfaði lengi sem saksóknari hjá ríkissaksóknara, að vinnubrögð lögreglu væru engu að síður almennt góð þegar kæmi að rannsóknum á kynferðisbrotamálum.Málþingið í dag var vel sótt.vísir/vilhelm„Eftir að hafa farið yfir þessi gögn þá er það nú samt þannig að þegar skýrslur lögreglu eru lesnar þá sést að yfirheyrslutækni og almennt verklag er nokkuð gott. Því getur sú umræða verið hættuleg og ekki endilega brotaþola í hag að það sé ekki eftir neinu að leita með því að leggja fram kæru til lögreglu,“ sagði Þorbjörg meðal annar. Niðurstöður rannsóknarinnar leiddu meðal annars í ljós að eitt helsta einkenni nauðgunarbrota sem kærð voru til lögreglu á þessum árum var afar ungur aldur brotaþola. Í 40 prósent tilfella var brotaþoli barn, það er yngri en 18 ára, og í nánast öllum málunum var brotaþoli kona eða stúlka, eða í 160 málum. Skiptir máli fyrir framgang rannsóknar að tilkynna málin fljótt Þorbjörg og Hildur fengu aðgang að rannsóknargögnum lögreglu um land allt en 62,5 prósent málanna voru kærð til lögreglunnar á höfuðborgarsvæðinu. Mjög sterkt einkenni brotanna sem kærð voru var að þau áttu sér stað að næturlagi um helgar og algengasti brotavettvangurinn var heimili, annað hvort sakbornings eða brotaþola. Þá voru gjarnan kunningja-eða vinatengsl á milli aðila, eða í 37 prósent tilvika, og í þriðjungi mála var um að ræða kynni sem tókust með brotaþola og sakborningi sama kvöld og brotið átti sér stað. Um 45 prósent brotanna voru tilkynnt til lögreglu innan sólarhrings frá því að þau áttu sér stað. Sagði Þorbjörg að það hefði mikið að segja um framgang rannsóknarinnar hversu fljótt lögreglan fær málið til rannsóknar. Skiptir þar mestu að auðveldara er að tryggja rannsóknarhagsmuni í blábyrjun máls og aðgang að sönnunargögnum.Þorbjörg Sigríður og þau Svala Ísfeld Ólafsdóttir, dósent, og Símon Sigvaldason, héraðsdómari, sem einnig fluttu erindi á málþinginu.vísir/vilhelmTekur 15 mánuði fyrir mál að fara í gegnum kerfið Þorbjörg nefndi sérstaklega þrjá þætti sem benda til þess að ný, eða fersk, mál leiða frekar til ákæru en eldri mál. Þannig leiddi það frekar til ákæru ef brot voru tilkynnt samdægurs til lögreglu auk þess sem það virtist styrkja málin ef stuttur tími leið frá því brotið var tilkynnt og þar til lögreglan tók skýrslu af sakborningi. Þá skipti einnig máli hvort að sakborningur var handtekinn vegna rannsóknar en í 69 málum af 164 var handtökum beitt. Þá var mikill aldursmunur brotaþola og geranda einkennandi í þeim málum sem ákært var í en hann var að meðaltali 11,1 ár í ákærumálum en 6 ár í málum sem felld voru niður. Auk þessa kom glögglega í ljós við rannsókn Þorbjargar og Hildar hversu miklu máli málshraðinn skiptir; ef málshraðinn er eðlilegur er frekar ákært og vísaði Þorbjörg til þeirra þátta sem nefndir voru hér áður, til dæmis hvenær kæra brotaþola berst lögreglu. „Rannsókn lögreglunnar á höfuðborgarsvæðinu tók að meðaltali skemmri tíma en rannsókn hjá öðrum lögregluembættum. Meðaltalið hjá LRH var 122 dagar en 161 dagur annar staðar. Það tekur síðan að meðaltali 15 mánuði fyrir málið að fara í gegnum kerfið, það er frá því að kæra berst og þar til dómur fellur, sem er auðvitað langur og þungbær tími fyrir alla,“ sagði Þorbjörg. Tengdar fréttir Móðir brotaþola í hópnauðgunarmálinu: „Þeir eru ekki bara einhver skrímsli“ Lilja Guðný Björnsdóttir, móðir brotaþola í hópnauðgunarmálinu, segist ekki geta lýst því sem fór í gegnum huga hennar þegar dóttir hennar sagði henni hvað hefði komið fyrir í partýi í Breiðholti í maí í fyrra. 26. nóvember 2015 19:00 Telur að endurmennta þurfi dómara landsins Unnur Brá Konráðsdóttir, þingkona Sjálfstæðisflokksins, vill að gripið verði til aðgerða til að bæta meðferð kynferðisbrota í kerfinu. 28. nóvember 2015 07:00 Sýknaður af ákæru um að hafa nauðgað 17 ára stúlku Héraðsdómur Vesturlands sýknaði í dag karlmann af ákæru um nauðgun og brot á barnaverndarlögum en manninum var gefið að sök að hafa nauðgað 17 ára stúlku í mars í fyrra. 25. nóvember 2015 17:43 Ný íslensk rannsókn: Frekar sakfellt í kynferðisbrotamálum ef þolandi er með áverka Algengara er að þolandi og gerandi þekkist ekki í nauðgunarmálum á Íslandi. 4. desember 2015 06:00 Mótmæli við héraðsdóm: „Skilaboðin eru þau að íslenskir, gagnkynhneigðir menn mega nauðga konum eins og þá lystir“ Boðað hefur verið til mótmæla við Héraðsdóm Reykjvíkur í dag klukkan 17 í tilefni af sýknudómum sem fallið hafa í kynferðisbrotamálum undanfarið. 26. nóvember 2015 09:37 Mest lesið Nafn Íslendingsins sem fannst látinn í Taílandi Innlent Kourani tekur upp íslenskt nafn Innlent Lenti í ofbeldissambandi með frönskum bíl Innlent Þekkir Kamölu Harris: „Ég held að hún eigi eftir að rassskella hann nokkrum sinnum“ Erlent Fínn hvítur salli gerir íbúum Laugarneshverfis lífið leitt Innlent „Ég skil ekki af hverju þær fagna því ekki bara“ Innlent Þróunin sé merki um að afleiðingar Covid séu betur að koma í ljós Innlent Hollywood lofar Biden en Repúblikanar kalla eftir afsögn Erlent Par sem hugðist sigla frá Kanada til Asóreyja fannst látið Erlent Málflutningur Viðskiptaráðs óásættanlegur Innlent Fleiri fréttir Skólabílstjóri og hestamálari úr Hvalfjarðarsveit Þróunin sé merki um að afleiðingar Covid séu betur að koma í ljós Jákvæðar hliðar færri ferðamanna og vendingar í bandarískum stjórnmálum Fínn hvítur salli gerir íbúum Laugarneshverfis lífið leitt Kourani tekur upp íslenskt nafn Lenti í ofbeldissambandi með frönskum bíl Hafa áhyggjur af auknu ofbeldi, áhættuhegðun og vopnaburði barna Ná síður að hirða salernispappír vegna niðurskurðar „Ég skil ekki af hverju þær fagna því ekki bara“ Nafn Íslendingsins sem fannst látinn í Taílandi Málflutningur Viðskiptaráðs óásættanlegur Sú eina sem kemur til greina, afdráttarlaus ráðherra og klósettvandræði Mikill meirihluti landsmanna mótfallinn sjókvíaeldi Fjallar um móður sína sem er fyrsti Íslendingurinn ættleiddur frá Asíu Skerjafjarðarskáld skriplar á skötu en gefst ekki upp Þjófnaðir í matvöruverslunum og óvelkominn gestur „Eina spilið sem þeir áttu eftir á hendi“ Reiknar með 15 þúsund manns í Herjólfsdal „Ég hef ekki aðgang að vatni neins staðar annars staðar“ Opnun Sorpu frestað vegna ölvaðs manns með háreysti Glæsilegt biblíusafn í Vestmannaeyjum „Alvarlega vanfjármögnuð“ í viðhaldinu Næga atvinnu að hafa á Vopnafirði Gríðarleg sprunga í Hagafelli vekur athygli Vígreifur Trump, umdeild goslokaspá og vopnfirskt atvinnulíf Landtöku Ísraela skuli hætt Vegagerð, veðmálastarfsemi og kosningar vestanhafs Skógur á Snæfellsnesi undirlagður salernispappír Land rís enn með aukinni skjálftavirkni „Í engu ástandi til að sýsla með slík vopn“ Sjá meira
Af þeim 164 nauðgunum sem tilkynntar voru til lögreglu á árunum 2008 til 2009 var aðeins ákært í 29 málum. Sakfellt var í 75 prósent þeirra og var meðalþyngd dóms 3 ár. Þetta eru niðurstöður rannsóknar sem kynnt var á málþingi í Háskólanum í Reykjavík í dag um meðferð nauðgunarmála og viðhorf til brotanna. Rannsóknin miðaði að því að greina einkenni brotanna sem kærð voru til lögreglu á þessum tveimur árum en rannsóknina unnu þær Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir, sviðsstjóri lögfræðisviðs Háskólans á Bifröst, og Hildur Fjóla Antonsdóttir, lögfræðingur, en sú fyrrnefnda kynnti skýrsluna í dag. Í 62 málum af þessum 164 var rannsókn hætt vegna þess sem kallað er formlegar ástæður en langstærsta breytan þar var sú að brotaþoli vildi ekki kæra. Þá voru 27 mál felld niður vegna efnislegra ástæðna.Umræðan um að það þýði ekki að kæra getur verið hættuleg Þrátt fyrir að ekki hafi verið ákært í fleiri málum en raun ber vitni sagði Þorbjörg, sem starfaði lengi sem saksóknari hjá ríkissaksóknara, að vinnubrögð lögreglu væru engu að síður almennt góð þegar kæmi að rannsóknum á kynferðisbrotamálum.Málþingið í dag var vel sótt.vísir/vilhelm„Eftir að hafa farið yfir þessi gögn þá er það nú samt þannig að þegar skýrslur lögreglu eru lesnar þá sést að yfirheyrslutækni og almennt verklag er nokkuð gott. Því getur sú umræða verið hættuleg og ekki endilega brotaþola í hag að það sé ekki eftir neinu að leita með því að leggja fram kæru til lögreglu,“ sagði Þorbjörg meðal annar. Niðurstöður rannsóknarinnar leiddu meðal annars í ljós að eitt helsta einkenni nauðgunarbrota sem kærð voru til lögreglu á þessum árum var afar ungur aldur brotaþola. Í 40 prósent tilfella var brotaþoli barn, það er yngri en 18 ára, og í nánast öllum málunum var brotaþoli kona eða stúlka, eða í 160 málum. Skiptir máli fyrir framgang rannsóknar að tilkynna málin fljótt Þorbjörg og Hildur fengu aðgang að rannsóknargögnum lögreglu um land allt en 62,5 prósent málanna voru kærð til lögreglunnar á höfuðborgarsvæðinu. Mjög sterkt einkenni brotanna sem kærð voru var að þau áttu sér stað að næturlagi um helgar og algengasti brotavettvangurinn var heimili, annað hvort sakbornings eða brotaþola. Þá voru gjarnan kunningja-eða vinatengsl á milli aðila, eða í 37 prósent tilvika, og í þriðjungi mála var um að ræða kynni sem tókust með brotaþola og sakborningi sama kvöld og brotið átti sér stað. Um 45 prósent brotanna voru tilkynnt til lögreglu innan sólarhrings frá því að þau áttu sér stað. Sagði Þorbjörg að það hefði mikið að segja um framgang rannsóknarinnar hversu fljótt lögreglan fær málið til rannsóknar. Skiptir þar mestu að auðveldara er að tryggja rannsóknarhagsmuni í blábyrjun máls og aðgang að sönnunargögnum.Þorbjörg Sigríður og þau Svala Ísfeld Ólafsdóttir, dósent, og Símon Sigvaldason, héraðsdómari, sem einnig fluttu erindi á málþinginu.vísir/vilhelmTekur 15 mánuði fyrir mál að fara í gegnum kerfið Þorbjörg nefndi sérstaklega þrjá þætti sem benda til þess að ný, eða fersk, mál leiða frekar til ákæru en eldri mál. Þannig leiddi það frekar til ákæru ef brot voru tilkynnt samdægurs til lögreglu auk þess sem það virtist styrkja málin ef stuttur tími leið frá því brotið var tilkynnt og þar til lögreglan tók skýrslu af sakborningi. Þá skipti einnig máli hvort að sakborningur var handtekinn vegna rannsóknar en í 69 málum af 164 var handtökum beitt. Þá var mikill aldursmunur brotaþola og geranda einkennandi í þeim málum sem ákært var í en hann var að meðaltali 11,1 ár í ákærumálum en 6 ár í málum sem felld voru niður. Auk þessa kom glögglega í ljós við rannsókn Þorbjargar og Hildar hversu miklu máli málshraðinn skiptir; ef málshraðinn er eðlilegur er frekar ákært og vísaði Þorbjörg til þeirra þátta sem nefndir voru hér áður, til dæmis hvenær kæra brotaþola berst lögreglu. „Rannsókn lögreglunnar á höfuðborgarsvæðinu tók að meðaltali skemmri tíma en rannsókn hjá öðrum lögregluembættum. Meðaltalið hjá LRH var 122 dagar en 161 dagur annar staðar. Það tekur síðan að meðaltali 15 mánuði fyrir málið að fara í gegnum kerfið, það er frá því að kæra berst og þar til dómur fellur, sem er auðvitað langur og þungbær tími fyrir alla,“ sagði Þorbjörg.
Tengdar fréttir Móðir brotaþola í hópnauðgunarmálinu: „Þeir eru ekki bara einhver skrímsli“ Lilja Guðný Björnsdóttir, móðir brotaþola í hópnauðgunarmálinu, segist ekki geta lýst því sem fór í gegnum huga hennar þegar dóttir hennar sagði henni hvað hefði komið fyrir í partýi í Breiðholti í maí í fyrra. 26. nóvember 2015 19:00 Telur að endurmennta þurfi dómara landsins Unnur Brá Konráðsdóttir, þingkona Sjálfstæðisflokksins, vill að gripið verði til aðgerða til að bæta meðferð kynferðisbrota í kerfinu. 28. nóvember 2015 07:00 Sýknaður af ákæru um að hafa nauðgað 17 ára stúlku Héraðsdómur Vesturlands sýknaði í dag karlmann af ákæru um nauðgun og brot á barnaverndarlögum en manninum var gefið að sök að hafa nauðgað 17 ára stúlku í mars í fyrra. 25. nóvember 2015 17:43 Ný íslensk rannsókn: Frekar sakfellt í kynferðisbrotamálum ef þolandi er með áverka Algengara er að þolandi og gerandi þekkist ekki í nauðgunarmálum á Íslandi. 4. desember 2015 06:00 Mótmæli við héraðsdóm: „Skilaboðin eru þau að íslenskir, gagnkynhneigðir menn mega nauðga konum eins og þá lystir“ Boðað hefur verið til mótmæla við Héraðsdóm Reykjvíkur í dag klukkan 17 í tilefni af sýknudómum sem fallið hafa í kynferðisbrotamálum undanfarið. 26. nóvember 2015 09:37 Mest lesið Nafn Íslendingsins sem fannst látinn í Taílandi Innlent Kourani tekur upp íslenskt nafn Innlent Lenti í ofbeldissambandi með frönskum bíl Innlent Þekkir Kamölu Harris: „Ég held að hún eigi eftir að rassskella hann nokkrum sinnum“ Erlent Fínn hvítur salli gerir íbúum Laugarneshverfis lífið leitt Innlent „Ég skil ekki af hverju þær fagna því ekki bara“ Innlent Þróunin sé merki um að afleiðingar Covid séu betur að koma í ljós Innlent Hollywood lofar Biden en Repúblikanar kalla eftir afsögn Erlent Par sem hugðist sigla frá Kanada til Asóreyja fannst látið Erlent Málflutningur Viðskiptaráðs óásættanlegur Innlent Fleiri fréttir Skólabílstjóri og hestamálari úr Hvalfjarðarsveit Þróunin sé merki um að afleiðingar Covid séu betur að koma í ljós Jákvæðar hliðar færri ferðamanna og vendingar í bandarískum stjórnmálum Fínn hvítur salli gerir íbúum Laugarneshverfis lífið leitt Kourani tekur upp íslenskt nafn Lenti í ofbeldissambandi með frönskum bíl Hafa áhyggjur af auknu ofbeldi, áhættuhegðun og vopnaburði barna Ná síður að hirða salernispappír vegna niðurskurðar „Ég skil ekki af hverju þær fagna því ekki bara“ Nafn Íslendingsins sem fannst látinn í Taílandi Málflutningur Viðskiptaráðs óásættanlegur Sú eina sem kemur til greina, afdráttarlaus ráðherra og klósettvandræði Mikill meirihluti landsmanna mótfallinn sjókvíaeldi Fjallar um móður sína sem er fyrsti Íslendingurinn ættleiddur frá Asíu Skerjafjarðarskáld skriplar á skötu en gefst ekki upp Þjófnaðir í matvöruverslunum og óvelkominn gestur „Eina spilið sem þeir áttu eftir á hendi“ Reiknar með 15 þúsund manns í Herjólfsdal „Ég hef ekki aðgang að vatni neins staðar annars staðar“ Opnun Sorpu frestað vegna ölvaðs manns með háreysti Glæsilegt biblíusafn í Vestmannaeyjum „Alvarlega vanfjármögnuð“ í viðhaldinu Næga atvinnu að hafa á Vopnafirði Gríðarleg sprunga í Hagafelli vekur athygli Vígreifur Trump, umdeild goslokaspá og vopnfirskt atvinnulíf Landtöku Ísraela skuli hætt Vegagerð, veðmálastarfsemi og kosningar vestanhafs Skógur á Snæfellsnesi undirlagður salernispappír Land rís enn með aukinni skjálftavirkni „Í engu ástandi til að sýsla með slík vopn“ Sjá meira
Móðir brotaþola í hópnauðgunarmálinu: „Þeir eru ekki bara einhver skrímsli“ Lilja Guðný Björnsdóttir, móðir brotaþola í hópnauðgunarmálinu, segist ekki geta lýst því sem fór í gegnum huga hennar þegar dóttir hennar sagði henni hvað hefði komið fyrir í partýi í Breiðholti í maí í fyrra. 26. nóvember 2015 19:00
Telur að endurmennta þurfi dómara landsins Unnur Brá Konráðsdóttir, þingkona Sjálfstæðisflokksins, vill að gripið verði til aðgerða til að bæta meðferð kynferðisbrota í kerfinu. 28. nóvember 2015 07:00
Sýknaður af ákæru um að hafa nauðgað 17 ára stúlku Héraðsdómur Vesturlands sýknaði í dag karlmann af ákæru um nauðgun og brot á barnaverndarlögum en manninum var gefið að sök að hafa nauðgað 17 ára stúlku í mars í fyrra. 25. nóvember 2015 17:43
Ný íslensk rannsókn: Frekar sakfellt í kynferðisbrotamálum ef þolandi er með áverka Algengara er að þolandi og gerandi þekkist ekki í nauðgunarmálum á Íslandi. 4. desember 2015 06:00
Mótmæli við héraðsdóm: „Skilaboðin eru þau að íslenskir, gagnkynhneigðir menn mega nauðga konum eins og þá lystir“ Boðað hefur verið til mótmæla við Héraðsdóm Reykjvíkur í dag klukkan 17 í tilefni af sýknudómum sem fallið hafa í kynferðisbrotamálum undanfarið. 26. nóvember 2015 09:37