Þar sem lífið snýst um tónlist

Sólin hlær á himni og eykur á fegurð hins frjósama Mosfellsdals þegar ég bruna að appelsínugula tónlistarbýlinu Túnfæti.

Raddir og hlátur berast úr skógarlundi fyrir neðan húsið og ég geng á hljóðið. Ljósmyndarinn Pjetur er þar að stilla húsráðendum, Kela og Diddú, upp fyrir myndatöku og pressa á Kela að setja upp köflótta húfu. „Já, það er skoskt þema,“ segir Diddú og hlær sínum smitandi hlátri en Keli er ekki alveg eins kátur í fyrirsætuhlutverkinu.

Eftir tökuna göngum við til bæjar um víðáttumikla palla sem Diddú segir meðal annars nýtast vel til veisluhalda.

„Við vorum hér með grill um síðustu helgi og auðvitað var sungið eins og ævinlega þegar fólk kemur hér saman. Það er alltaf brostið í söng.“ Í frekara spjalli kemur í ljós að Keli er stjórnandi Smalakórs Mosfellsheiðar og lúðrasveitar dalsins sem heitir Brak og brestir. Er hann kannski líka í karlakór? „Nei, en ég gæti hugsað mér það í ellinni ef mér leiðist,“ svarar hann kankvís.

Heldur upp á afmælið í Eldborg

Diddú á sextugsafmæli 8. ágúst (í dag) og mun verja því í faðmi fjölskyldunnar en ætlar að halda ærlega sönghátíð í tilefni þessara tímamóta þann 13. september og þá dugar ekkert minna en Eldborgarsalur Hörpu.

Áður en við ræðum það gigg frekar langar mig að vita meira um þau hjón, til dæmis hvenær þau fundu hvort annað og fóru að ganga í takt.

„Við hittumst á balli í Þjóðleikhúskjallaranum um áramótin 1974/75 svo þetta eru orðin rúm fjörutíu ár,“ upplýsir Diddú brosandi. Keli minnist þess þó að hafa séð hana áður og þau giska á að það hafi verið meðan hún var í MR og hann í Versló því þá hafi verið steinsnar á milli þeirra, þó að hún ætti heima við Sólvallagötu en hann í Mosfellsdal.

Keli hefur verið hornleikari í Sinfóníuhljómsveitinni síðan 1980 og spilað í ýmsum öðrum hljómsveitum.

„Ég var svolítið í dansmúsík til 1975, þá vildi ég einbeita mér að klassíska náminu og seldi trommusettið – sem ég sá alltaf eftir. En félagar mínir gáfu mér trommusett í fimmtugsafmælisgjöf og ég er búinn að hamast á því síðan, mér til mikillar ánægju en heimilisfólkinu til ama.“

Ein sveitin sem Keli var í hét Gaddavír en breyttist í Moldrok, hann kom við í Logum og nú er hann í hljómsveitinni Blek og Byttur.  „Við leikum á þorrablótum og árshátíðum og um daginn spiluðum við á Siglufirði á hippaballi Fljótakvenna. Það var mikið fjör.“

Diddú var líka í dægurlögunum fyrst, gerði það gott með Spilverki þjóðanna og mörgum var brugðið þegar hún var allt í einu á leið úr landi að læra óperusöng.

„Það var nú eiginlega mér að kenna, hún elti mig til London í Guildhall School,“ segir Keli afsakandi. „Já, fólk rak upp ramakvein þegar það vissi að ég ætlaði í klassísku deildina en það sættist við mig þegar ég kom heim og debúteraði í hlutverki dúkkunnar í Ævintýrum Hoffmanns,“ rifjar Diddú upp.

Hún kveðst enn bregða fyrir sig dægurlagasöng þegar svo ber undir. „Það er einmitt það sem ég ætla að gera á afmælistónleikunum 13. september. Þá verð ég fyrir hlé með aríur og klassíska músík með stórri hljómsveit og karlakór og eftir hlé vendi ég kvæði mínu í kross, fer í gömlu hippamussuna og Spilverkið kemur á svið með mér ásamt öðrum gestum. Þá tek ég fyrir poppferilinn.“

Opnaðist nýr hljóðheimur

Spurð hversu lengi sópransöngkonur geti reiknað með að halda sinni háu rödd svarar Diddú:

„Það er mjög einstaklingsbundið, sumar eiga mjög stuttan feril. Þetta byggist, held ég, á því hvers konar tækni maður temur sér í upphafi og ræðst mikið af í hvaða höndum maður lendir í sígildu söngnámi. Ég lærði bel canto-söngtækni, hún er í eðli sínu náttúruleg og án átaka, bara þroskar röddina út frá því sem til staðar er.

Svo þarf maður að vera skynsamur og velja hlutverk við hæfi til að ofgera ekki röddinni. Ég hef verið passasöm og held að það sé ástæðan fyrir því að ég er enn syngjandi. Kollegarnir sem ég lærði með, og eru töluvert yngri, eru eiginlega allir hættir að syngja.“

„Ég held að endingin tengist því hvernig raddböndin og skrokkurinn eru og svo skiptir andlega hliðin miklu máli. Diddú virðist hafa stáltaugar og finnst allt svo skemmtilegt, þá endist hún betur því hún hlakkar alltaf til,“ segir Keli.

Diddú tekur undir það. „Þegar mér líður vel í söngnum fæ ég svo mikið til baka og það nærir mig.“

Eflaust hefði Diddú getað átt glæstan feril hjá stórum óperuhúsum úti í heimi en kveðst aldrei sjá eftir að hafa varið kröftum sínum að mestu á Íslandi.

„Ég hef verið svo lánsöm að hafa fullt að gera gegnum tíðina og er ekkert viss um að það hefði verið þannig þótt ég hefði fengið stöðu við óperuhús erlendis. Mér hefði örugglega ekki verið boðið að syngja með Carreras á Íslandi ef ég hefði verið úti í heimi.

Við völdum að vera hér. Ég var þrítug þegar ég var að byrja minn feril og við vorum með unga tvíbura. Tímarnir eru mikið breyttir því nú þurfa allir að vera svo ungir og nettir að þeir sem byrja þrítugir fá ekki sömu tækifæri í þessu fagi.“

Diddú fór í misheppnaða eyrnaaðgerð árið 1980 en segir heyrnina standa í stað.

„Það er „status quo“, ég heyri alveg nóg til að geta sinnt mínum söng. Ég áttaði mig samt ekkert á því hversu slæm ég var fyrr en ég fékk heyrnartækin, þá opnaðist mér nýr heimur og allt breyttist í kringum mig. Það var árið 1992, ég var að syngja í Þrándheimi í Brúðkaupi Fígarós og Keli kom út með stelpurnar og fyrsta heyrnartækið.

Ég skildi ekki hvernig ég hafði farið að áður, því á þeim tólf árum sem liðin voru frá aðgerðinni hafði ég farið í gegnum allt mitt söngnám í London og árið á Ítalíu. Fyrstu verkefnin sem söngkona voru líka að baki því ég debúteraði 1988 í Þjóðleikhúsinu.“

„Heyrnarleysið getur verið kostur líka,“ segir Keli glettinn. „Ef ég er leiðinlegur þá bara skrúfar hún fyrir tækið – og ef ég er að æfa mig á hornið eða trommurnar!“

Á ekki séns í litla bróður

Margt ber á góma, svo sem óþolandi hæg lög sem festast í höfðinu á Kela og draga úr gönguhraða, viðfangsefni dætranna þriggja, jafnvel pólitík, og þar sem gleðigangan er um helgina og Páll Óskar er litli bróðir Diddúar verð ég að spyrja hvort hún hafi uppgötvað samkynhneigð hans snemma.

„Besti vinur minn í menntaskóla var hommi og ég kannaðist fljótt við taktana hjá Palla. Ég tók hann líka dálítið að mér þegar hann var lítill því ég var fimmtán ára þegar hann fæddist og mér fannst móðir mín svo skelfilega gömul, hún var 36 ára þegar hún átti hann en var búin að eiga sex börn þrítug.

Palli setti í sig tíkarspena til að líkjast Línu Langsokk, teiknaði fína kjóla á prinsessur í ævintýrum og bjó til dúkkulísur þannig að ég sá alveg merkin, benti mömmu á þau en sagði henni að óttast ekki því samkynhneigt fólk væri síst verra en annað.

Nú hefur margt breyst, sem betur fer, í málefnum samkynhneigðra og Palli á sinn þátt í því.“

„Mér hefur samt aldrei fundist Palli kvenlegur en hann klæðir sig skrautlega, það er partur af djobbinu,“ segir Keli.

„Já, og fer alla leið í því, ég á ekki séns í hann,“ segir Diddú og hlær.

Keli ljóstrar því upp að Coco Viktorsson sem hannar flest föt Palla sé nú að sauma kjóla á Diddú fyrir afmælistónleikana, þannig að stóra systir sé farin að herma eftir litla bróður.

„Mig langaði að prófa eitthvað nýtt. Sviðið í Eldborg er stórt og Coco hefur góða tilfinningu fyrir fatnaði sem hentar sjóbísniss,“ segir Diddú sem ekki vill ljóstra upp litnum á skrúðanum heldur segir hann frumsýndan á tónleikunum.