Hernaðurinn gegn þjóðinni Benedikt Jóhannesson skrifar 7. janúar 2016 07:00 Langt er síðan á Íslandi hefur verið ríkisstjórn sem berst jafn kinnroðalaust fyrir sérhagsmunum eins og sú sem nú er við völd. Um þetta eru sífellt fleiri dæmi. Fyrir skömmu vildi sjávarútvegs- og landbúnaðarráðherra festa lágt auðlindagjald í sessi í aldarfjórðung. Núverandi ríkisstjórn ætlaði sér sem sagt að ríkja til ársins 2040 í sjávarútvegsmálum. Sem betur fer tókst að hrinda þeim áformum, en ekki tók betra við. Nú vill hún festa óhagkvæmt landbúnaðarkerfi í viðjar í áratug. Skoðum nokkrar staðreyndir: Heildarstuðningur við landbúnað á Íslandi nam tæpum 20 milljörðum króna árið 2013 samkvæmt tölum OECD. Þetta eru um 55 milljónir á dag eða rúmlega 2 milljónir króna á klukkustund. Og er peningunum vel varið? Hvetja þeir til nýsköpunar eða hagræðingar í greininni? Nei, öðru nær. Áttum okkur á því að þetta eru engir smápeningar. Ríkisstjórnin gæti til dæmis varið þeim þannig að mánaðarlegar bætur öryrkja hækkuðu um nærri hundrað þúsund krónur, kysi hún að forgangsraða þannig. Svo mætti líka skipta fjárhæðinni milli allra þeirra 4.800 sem vinna við landbúnað. Þeir fengju þá hver um sig 347 þúsund krónur á mánuði sem er meira en bændur fá nú í laun að meðaltali. Það versta við núverandi kerfi er að allir tapa á því. Landbúnaður er ekki arðbær fyrir bændur. Þvert á móti sýna skattskýrslur það svart á hvítu að fáar stéttir hafa lægri laun en þeir. Fórnir neytenda eru ekki gróði bænda. Þessu verður að breyta! Nauðsynlegt er að í kosningum vorið 2017 fái nýtt afl, sem er óhrætt við að leggja til atlögu við dýrt og úrelt kerfi, almennan stuðning. Viðreisn setur almannahagsmuni í öndvegi, berst gegn mismunun og vill nýta markaðslausnir í stað sérhagsmunavörslu stjórnmála- og embættismanna.Aðför að neytendum Neytendur njóta sannarlega ekki góðs af greiðslum til landbúnaðarins. Hér á landi eru framleiddar ágætar landbúnaðarvörur, en verð er miklu hærra en í nágrannalöndunum. Vöruúrval er líka minna hér á landi en í þeim löndum sem við berum okkur saman við. Dýr sem bíða slátrunar sæta víða illri meðferð eins og við vorum óþyrmilega minnt á í áramótaannál sjónvarpsins fyrir nokkrum dögum. Þegar ástandið er svona alvarlegt væri eðlilegt að leita leiða til breytinga þar sem allir væru betur settir: Bændur, neytendur, ríkið og búfé. En hvernig hyggst ríkisstjórnin taka á ástandinu? Landbúnaðarráðherra hyggst binda hendur komandi ríkisstjórna fram yfir þingkosningar 2025 og halda þannig við núverandi ófremdarástandi. Auðvitað er þetta ekki af umhyggju fyrir bændum. Ef þeir fengju sjálfir að ráða því hvernig þeir höguðu sínum landbúnaði myndu þeir laga sig að markaðsaðstæðum. En ríkisstjórnin vill viðhalda núverandi styrkjakerfi þar sem bændur fá greitt fyrir að framleiða ákveðnar vörur en aðrar ekki. Styrkirnir enda í raun hjá kerfinu sjálfu, kerfi sem hefur þann tilgang einan að viðhalda sjálfu sér og skaffa talsmönnum sínum störf. Fyrir skömmu var tilkynnt að innflutningskvótar á landbúnaðarvörum yrðu rýmkaðir lítillega. Nú hefur jafnvel þessi litla kjarabót neytenda verið tekin í gíslingu meðan unnið er að því að festa kerfið í sessi.Falsrök kerfiskarla Finnur Árnason, forstjóri Haga, leyfði sér að vekja athygli á þeim gjörningi sem fyrirhugaður er: „Samningur til tíu ára þýðir skattlagningu í tíu ár“. Andstæðingar neytenda snerust strax til varnar fyrir sitt kerfi. Talað er um „fæðuöryggi“ sem auðvitað stenst ekki skoðun. Ef svo ólíklega vildi til að forkólfum ríkisstjórnarinnar eða öðrum tækist að einangra Ísland frá umheiminum myndi eldsneyti fljótt þverra, varahluti skorta, áburður gengi til þurrðar og svo mætti lengi telja. Landbúnaðurinn væri með fyrstu greinum til þess að stöðvast. Við getum þakkað fyrir að grannþjóðirnar eru ekki jafnuppteknar af „fæðuöryggi“ og við. Matvörur eru um fjórðungur útflutnings Íslendinga. Allt öðru máli gegnir ef landbúnaðurinn fær alvöru samkeppni og losnar úr viðjum þeirra sem vilja segja bændum hvað þeir eiga að framleiða og almenningi hvað hann á að borða. Frjálsir bændur laga sig að markaðsaðstæðum og geta nýtt sína styrkleika, sjálfum sér og neytendum í hag. Afnám tolla á grænmeti í byrjun aldarinnar skilaði sér í lækkuðu verði og aukinni samkeppnishæfni greinarinnar og hækkuðu heildarverði til grænmetisbænda. Stuðningur við bændur á hvorki að vera til höfuðs neytendum né bændum sjálfum. Þeir sem vilja nýta kosti frjáls markaðs í landbúnaði og afnema kerfi þar sem allir tapa eru ekki óvinir bænda. Þvert á móti skapar markaðurinn ný tækifæri, þannig að bændur hætta að vera peð í gamaldags refskák stjórnmálamanna sem hugsa aðeins um hag kerfisins. Í næstu kosningum gefst tækifæri til þess að snúa við blaðinu, kjósa flokk sem óhikað berst fyrir neytendur og bændur gegn miðstýringaröflunum. Viðreisn er svarið. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Benedikt Jóhannesson Mest lesið Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun Halldór 29.06.2024 Halldór Að mála sig út í horn Ingólfur Sverrisson Skoðun Bestun Seðlabankastjóra Karl Guðlaugsson Skoðun Árið er 1990 Rebekka Hilmarsdóttir Skoðun Veistu þitt skýjaspor? Hólmfríður Rut Einarsdóttir,Þóra Rut Jónsdóttir Skoðun Etanól í glansumbúðum Ingibjörg Rósa Björnsdóttir Skoðun HSÍ er okkur öllum til skammar Björn B. Björnsson Skoðun Hvað getum við tekið á móti mörgum? Gísli Rafn Ólafsson Skoðun Hvers vegna getur ein greiðsla á ári frá TR verið góður kostur? Sigurjón Skúlason Skoðun Skoðun Skoðun Árið er 1990 Rebekka Hilmarsdóttir skrifar Skoðun Létt Borgarlína og bráðavandi umferðar Elías B. Elíasson,Þórarinn Hjaltason skrifar Skoðun Bestun Seðlabankastjóra Karl Guðlaugsson skrifar Skoðun Nýr tækniskóli rís við Flensborgarhöfn í Hafnarfirði Ágúst Bjarni Garðarsson skrifar Skoðun Úr samkeppni í einokun? Sigríður Margrét Oddsdóttir,Anna Hrefna Ingimundarsdóttir skrifar Skoðun Að mála sig út í horn Ingólfur Sverrisson skrifar Skoðun Verst fyrir fámennustu ríkin Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hvað getum við tekið á móti mörgum? Gísli Rafn Ólafsson skrifar Skoðun Yazan, Kant og siðleg breytni á Íslandi Gunnar Hersveinn skrifar Skoðun Dauðinn og skattarnir skrifar Skoðun Áskorun ÖBÍ og Þroskahjálpar til ráðherra og þingmanna Alma Ýr Ingólfsdóttir,Unnur Helga Óttarsdóttir skrifar Skoðun Flug frá Keflavík til Köben tekur styttri tíma en meðaltími nauðgunar Guðný S. Bjarnadóttir skrifar Skoðun Hvers vegna getur ein greiðsla á ári frá TR verið góður kostur? Sigurjón Skúlason skrifar Skoðun Í gíslingu Ríkislögmanns, samtryggingar og spillingar Ásthildur Lóa Þórsdóttir skrifar Skoðun Þegar andi Mussolini svífur yfir vötnunum og titlar verða langir Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Af málathöfnum Gauti Kristmannsson skrifar Skoðun Etanól í glansumbúðum Ingibjörg Rósa Björnsdóttir skrifar Skoðun Kæri Jón Kaldal Eva Dögg Davíðsdóttir skrifar Skoðun Fölsk vernd fæðingarorlofslaga fyrir verðandi feður? Erna Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Gaza - hvað getum við gert? Guðrún María Jónsdóttir,Hulda María Einarsdóttir,Sunna Snædal,Theódór Skúli Sigurðsson skrifar Skoðun Palestína og Vestur-Sahara – Tvær vonlausar aðskilnaðarhreyfingar Finnur Thorlacius Eiríksson skrifar Skoðun Græn svæði Rúna Sif Stefánsdóttir skrifar Skoðun HSÍ er okkur öllum til skammar Björn B. Björnsson skrifar Skoðun Stór skref í átt að réttlæti Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Ógreindir víkingar Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir,Álfhildur Leifsdóttir skrifar Skoðun Húsnæðisátak Reykjavíkur á fullu skriði Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Opið bréf til Ásmundar Einars barnamálaráðherra Brynjar Bragi Einarsson skrifar Skoðun Sjókvíeldi: aðför gegn náttúrunni Daníel Þröstur Pálsson skrifar Skoðun Þarf heppni til að fæðingarorlof með fjölbura gangi upp? Margrét Finney Jónsdóttir skrifar Skoðun Árangursríkur þingvetur skilar samfélaginu í rétta átt Ágúst Bjarni Garðarsson skrifar Sjá meira
Langt er síðan á Íslandi hefur verið ríkisstjórn sem berst jafn kinnroðalaust fyrir sérhagsmunum eins og sú sem nú er við völd. Um þetta eru sífellt fleiri dæmi. Fyrir skömmu vildi sjávarútvegs- og landbúnaðarráðherra festa lágt auðlindagjald í sessi í aldarfjórðung. Núverandi ríkisstjórn ætlaði sér sem sagt að ríkja til ársins 2040 í sjávarútvegsmálum. Sem betur fer tókst að hrinda þeim áformum, en ekki tók betra við. Nú vill hún festa óhagkvæmt landbúnaðarkerfi í viðjar í áratug. Skoðum nokkrar staðreyndir: Heildarstuðningur við landbúnað á Íslandi nam tæpum 20 milljörðum króna árið 2013 samkvæmt tölum OECD. Þetta eru um 55 milljónir á dag eða rúmlega 2 milljónir króna á klukkustund. Og er peningunum vel varið? Hvetja þeir til nýsköpunar eða hagræðingar í greininni? Nei, öðru nær. Áttum okkur á því að þetta eru engir smápeningar. Ríkisstjórnin gæti til dæmis varið þeim þannig að mánaðarlegar bætur öryrkja hækkuðu um nærri hundrað þúsund krónur, kysi hún að forgangsraða þannig. Svo mætti líka skipta fjárhæðinni milli allra þeirra 4.800 sem vinna við landbúnað. Þeir fengju þá hver um sig 347 þúsund krónur á mánuði sem er meira en bændur fá nú í laun að meðaltali. Það versta við núverandi kerfi er að allir tapa á því. Landbúnaður er ekki arðbær fyrir bændur. Þvert á móti sýna skattskýrslur það svart á hvítu að fáar stéttir hafa lægri laun en þeir. Fórnir neytenda eru ekki gróði bænda. Þessu verður að breyta! Nauðsynlegt er að í kosningum vorið 2017 fái nýtt afl, sem er óhrætt við að leggja til atlögu við dýrt og úrelt kerfi, almennan stuðning. Viðreisn setur almannahagsmuni í öndvegi, berst gegn mismunun og vill nýta markaðslausnir í stað sérhagsmunavörslu stjórnmála- og embættismanna.Aðför að neytendum Neytendur njóta sannarlega ekki góðs af greiðslum til landbúnaðarins. Hér á landi eru framleiddar ágætar landbúnaðarvörur, en verð er miklu hærra en í nágrannalöndunum. Vöruúrval er líka minna hér á landi en í þeim löndum sem við berum okkur saman við. Dýr sem bíða slátrunar sæta víða illri meðferð eins og við vorum óþyrmilega minnt á í áramótaannál sjónvarpsins fyrir nokkrum dögum. Þegar ástandið er svona alvarlegt væri eðlilegt að leita leiða til breytinga þar sem allir væru betur settir: Bændur, neytendur, ríkið og búfé. En hvernig hyggst ríkisstjórnin taka á ástandinu? Landbúnaðarráðherra hyggst binda hendur komandi ríkisstjórna fram yfir þingkosningar 2025 og halda þannig við núverandi ófremdarástandi. Auðvitað er þetta ekki af umhyggju fyrir bændum. Ef þeir fengju sjálfir að ráða því hvernig þeir höguðu sínum landbúnaði myndu þeir laga sig að markaðsaðstæðum. En ríkisstjórnin vill viðhalda núverandi styrkjakerfi þar sem bændur fá greitt fyrir að framleiða ákveðnar vörur en aðrar ekki. Styrkirnir enda í raun hjá kerfinu sjálfu, kerfi sem hefur þann tilgang einan að viðhalda sjálfu sér og skaffa talsmönnum sínum störf. Fyrir skömmu var tilkynnt að innflutningskvótar á landbúnaðarvörum yrðu rýmkaðir lítillega. Nú hefur jafnvel þessi litla kjarabót neytenda verið tekin í gíslingu meðan unnið er að því að festa kerfið í sessi.Falsrök kerfiskarla Finnur Árnason, forstjóri Haga, leyfði sér að vekja athygli á þeim gjörningi sem fyrirhugaður er: „Samningur til tíu ára þýðir skattlagningu í tíu ár“. Andstæðingar neytenda snerust strax til varnar fyrir sitt kerfi. Talað er um „fæðuöryggi“ sem auðvitað stenst ekki skoðun. Ef svo ólíklega vildi til að forkólfum ríkisstjórnarinnar eða öðrum tækist að einangra Ísland frá umheiminum myndi eldsneyti fljótt þverra, varahluti skorta, áburður gengi til þurrðar og svo mætti lengi telja. Landbúnaðurinn væri með fyrstu greinum til þess að stöðvast. Við getum þakkað fyrir að grannþjóðirnar eru ekki jafnuppteknar af „fæðuöryggi“ og við. Matvörur eru um fjórðungur útflutnings Íslendinga. Allt öðru máli gegnir ef landbúnaðurinn fær alvöru samkeppni og losnar úr viðjum þeirra sem vilja segja bændum hvað þeir eiga að framleiða og almenningi hvað hann á að borða. Frjálsir bændur laga sig að markaðsaðstæðum og geta nýtt sína styrkleika, sjálfum sér og neytendum í hag. Afnám tolla á grænmeti í byrjun aldarinnar skilaði sér í lækkuðu verði og aukinni samkeppnishæfni greinarinnar og hækkuðu heildarverði til grænmetisbænda. Stuðningur við bændur á hvorki að vera til höfuðs neytendum né bændum sjálfum. Þeir sem vilja nýta kosti frjáls markaðs í landbúnaði og afnema kerfi þar sem allir tapa eru ekki óvinir bænda. Þvert á móti skapar markaðurinn ný tækifæri, þannig að bændur hætta að vera peð í gamaldags refskák stjórnmálamanna sem hugsa aðeins um hag kerfisins. Í næstu kosningum gefst tækifæri til þess að snúa við blaðinu, kjósa flokk sem óhikað berst fyrir neytendur og bændur gegn miðstýringaröflunum. Viðreisn er svarið.
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun
Skoðun Áskorun ÖBÍ og Þroskahjálpar til ráðherra og þingmanna Alma Ýr Ingólfsdóttir,Unnur Helga Óttarsdóttir skrifar
Skoðun Flug frá Keflavík til Köben tekur styttri tíma en meðaltími nauðgunar Guðný S. Bjarnadóttir skrifar
Skoðun Gaza - hvað getum við gert? Guðrún María Jónsdóttir,Hulda María Einarsdóttir,Sunna Snædal,Theódór Skúli Sigurðsson skrifar
Skoðun Palestína og Vestur-Sahara – Tvær vonlausar aðskilnaðarhreyfingar Finnur Thorlacius Eiríksson skrifar
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun