Athugasemd við grein Þorvaldar Gylfasonar „Um heiður og sóma“ Helgi E. Eyjólfsson skrifar 8. febrúar 2016 09:00 Í grein Þorvaldar Gylfasonar, sem birtist í Fréttablaðinu þann 21. janúar síðastliðinn, er fjallað um spillingu og traust. Þorvaldur ræðir mælingar á trausti og spillingu og lýsir því yfir að fjölþjóðleg gögn séu til um mælingar á félagslegu trausti, nokkuð aftur í tímann, og því kjörið að bera saman lönd til að sjá hvort félagslegt traust sé alla jafna mikið eða lítið á Íslandi í samanburði við önnur lönd. Allt er þetta rétt hjá prófessornum en svo fer að halla undan fæti. Þorvaldur segir að þegar fólk sé spurt „hvort flestu fólki sé treystandi eða hvort gæta þurfi ýtrustu varúðar í samskiptum við annað fólk kemur í ljós að traustið sem Íslendingar bera hver til annars var löngu fyrir hrun miklu minna en annars staðar um Norðurlönd. Spilling og vantraust voru því trúlega meðal orsaka hrunsins frekar en afleiðingar?…“. Þetta er rangt. Meðal þeirra fjölþjóðlegu gagna sem Þorvaldur vísar til er rannsóknarverkefnið European Social Survey (ESS) sem hefur verið unnið síðan 2002. Hluti ESS er samhæfður spurningalisti sem lagður er fyrir íbúa fjölmargra landa í Evrópu á tveggja ára fresti þar sem sömu úrtaks- og viðtalsaðferðum er beitt. Gögnin eru af miklum gæðum og gera því samanburð á milli þátttökulanda auðveldan. Ísland hefur tvisvar sinnum tekið þátt, árin 2004 og 2012. Meðal þeirra fjölmörgu atriða sem verkefnið mælir er einmitt félagslegt traust. Gögn og niðurstöður eru öllum opin og aðgengileg sem það kjósa. Félagslegt traust er oft mælt með því að fá fólk til að leggja mat á hvort það telji að flestu fólki sé treystandi eða hvort það sé aldrei of varlega farið í samskiptum við aðra. Í ESS leggur fólk mat á það með því að staðsetja sig á kvarða frá 0 (það er aldrei of varlega farið) til 10 (flestu fólki er treystandi). Því er mögulegt í þessu samhengi að bera saman lönd með því að sjá hvert meðaltal hvers lands er á þessum ellefu punkta kvarða. Eins og sést á meðfylgjandi mynd frá fyrirlögninni 2004 raða Norðurlöndin sér í efstu sæti. Þetta mynstur er þekkt, en Norðurlöndin raða sér alla jafna í efstu sæti í mælingu á félagslegu trausti. Þar sem Þorvaldur vitnar ekki í neina rannsókn er erfitt að sjá hvaðan sú staðhæfing hans er fengin að Ísland sé allt öðruvísi en hin norrænu ríkin þegar kemur að félagslegu trausti. Og enn erfiðara er að átta sig á því hvernig hann fær það út að mikið félagslegt vantraust hafi verið orsakaþáttur í hruninu (!) þegar bestu fáanlegu gögn benda til þess að hér mælist félagslegt traust hátt. Ísland er langt yfir meðaltali í Evrópu og með sama meðaltal og Svíar (munurinn er ekki tölfræðilega marktækur). Þorvaldur hlýtur að bregðast við og benda lesendum á hvaðan hann fær þær upplýsingar að Ísland sé frábrugðið hinum norrænu ríkjunum í félagslegu trausti og hvernig hann dregur þá ályktun að það sé orsakavaldur hrunsins. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Er rúmdýnan þín hægt og rólega að murka úr þér líftóruna? Gunnar Dan Wiium Skoðun Orðræða seðlabankastjóra veldur mér áhyggjum Ágúst Bjarni Garðarsson Skoðun Skynsemi Miðflokksins Ása Lind Finnbogadóttir Skoðun Er Miðflokkurinn fyrir ungt fólk? Anton Sveinn McKee Skoðun Opið bréf til fjölmiðla Magnús Guðmundsson Skoðun Svarar ekki kostnaði að bjarga sjálfum sér Kári Helgason Skoðun Kæra sig ekki um evruna Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Aftur til fortíðar Birta Karen Tryggvadóttir Skoðun Er padda í vaskinum? Vilborg Gunnarsdóttir Skoðun Það er verið að hafa okkur að fíflum. Davíð Bergmann Skoðun Skoðun Skoðun Um mennsku og samfélag Bolli Pétur Bollason skrifar Skoðun Er rúmdýnan þín hægt og rólega að murka úr þér líftóruna? Gunnar Dan Wiium skrifar Skoðun Sársaukafull vaxtarmörk Berglind Ósk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Skynsemi Miðflokksins Ása Lind Finnbogadóttir skrifar Skoðun Tölum íslensku Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Er Miðflokkurinn fyrir ungt fólk? Anton Sveinn McKee skrifar Skoðun Svarar ekki kostnaði að bjarga sjálfum sér Kári Helgason skrifar Skoðun Um orkuskort, auðlindir og endurvinnslu Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Er padda í vaskinum? Vilborg Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Neikvæð samskipti barna og ungmenna á samfélagsmiðlunum Þórarinn Torfi Finnbogason skrifar Skoðun Rannsökum og ræðum menntakerfið Kolbrún Þ. Pálsdóttir skrifar Skoðun Kæra sig ekki um evruna Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Opið bréf til fjölmiðla Magnús Guðmundsson skrifar Skoðun Horfið á möguleikana í samfélagslegri ábyrgð Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun Aftur til fortíðar Birta Karen Tryggvadóttir skrifar Skoðun Að kjarna orku þjóðar Ísak Einar Rúnarsson skrifar Skoðun Orðræða seðlabankastjóra veldur mér áhyggjum Ágúst Bjarni Garðarsson skrifar Skoðun Flogið á milli landa á endurnýjanlegri orku: Draumsýn eða Raunveruleiki? Gnýr Guðmundsson skrifar Skoðun Það er verið að hafa okkur að fíflum. Davíð Bergmann skrifar Skoðun Útboð á Fjarðarheiðargöngum Hildur Þórisdóttir skrifar Skoðun Hvert á að fara með íslenskt þjóðfélag? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Svikin loforð gagnvart börnum? Hildur Rós Guðbjargardóttir skrifar Skoðun Að búa til steind getur haft skelfilegar afleiðingar! Elínrós Erlingsdóttir skrifar Skoðun Hvar eru sálfræðingarnir? Pétur Maack Þorsteinsson skrifar Skoðun Íslenska er ekki eina málið Lilja Magnúsdóttir skrifar Skoðun Hvar er grunnskólinn? Kristján Hrafn Guðmundsson skrifar Skoðun Er lýðræðislegt að senda vopn til Úkraínu? Hildur Þórðardóttir skrifar Skoðun Það á ekki að vera dekur að geta sótt sér sálfræðiþjónustu Ólafía Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Um bókun 35, EES samninginn, Evrópusambandið og Bretland Jón Frímann Jónsson skrifar Skoðun Húsnæði fyrir fólk, ekki fjárfesta Gísli Rafn Ólafsson skrifar Sjá meira
Í grein Þorvaldar Gylfasonar, sem birtist í Fréttablaðinu þann 21. janúar síðastliðinn, er fjallað um spillingu og traust. Þorvaldur ræðir mælingar á trausti og spillingu og lýsir því yfir að fjölþjóðleg gögn séu til um mælingar á félagslegu trausti, nokkuð aftur í tímann, og því kjörið að bera saman lönd til að sjá hvort félagslegt traust sé alla jafna mikið eða lítið á Íslandi í samanburði við önnur lönd. Allt er þetta rétt hjá prófessornum en svo fer að halla undan fæti. Þorvaldur segir að þegar fólk sé spurt „hvort flestu fólki sé treystandi eða hvort gæta þurfi ýtrustu varúðar í samskiptum við annað fólk kemur í ljós að traustið sem Íslendingar bera hver til annars var löngu fyrir hrun miklu minna en annars staðar um Norðurlönd. Spilling og vantraust voru því trúlega meðal orsaka hrunsins frekar en afleiðingar?…“. Þetta er rangt. Meðal þeirra fjölþjóðlegu gagna sem Þorvaldur vísar til er rannsóknarverkefnið European Social Survey (ESS) sem hefur verið unnið síðan 2002. Hluti ESS er samhæfður spurningalisti sem lagður er fyrir íbúa fjölmargra landa í Evrópu á tveggja ára fresti þar sem sömu úrtaks- og viðtalsaðferðum er beitt. Gögnin eru af miklum gæðum og gera því samanburð á milli þátttökulanda auðveldan. Ísland hefur tvisvar sinnum tekið þátt, árin 2004 og 2012. Meðal þeirra fjölmörgu atriða sem verkefnið mælir er einmitt félagslegt traust. Gögn og niðurstöður eru öllum opin og aðgengileg sem það kjósa. Félagslegt traust er oft mælt með því að fá fólk til að leggja mat á hvort það telji að flestu fólki sé treystandi eða hvort það sé aldrei of varlega farið í samskiptum við aðra. Í ESS leggur fólk mat á það með því að staðsetja sig á kvarða frá 0 (það er aldrei of varlega farið) til 10 (flestu fólki er treystandi). Því er mögulegt í þessu samhengi að bera saman lönd með því að sjá hvert meðaltal hvers lands er á þessum ellefu punkta kvarða. Eins og sést á meðfylgjandi mynd frá fyrirlögninni 2004 raða Norðurlöndin sér í efstu sæti. Þetta mynstur er þekkt, en Norðurlöndin raða sér alla jafna í efstu sæti í mælingu á félagslegu trausti. Þar sem Þorvaldur vitnar ekki í neina rannsókn er erfitt að sjá hvaðan sú staðhæfing hans er fengin að Ísland sé allt öðruvísi en hin norrænu ríkin þegar kemur að félagslegu trausti. Og enn erfiðara er að átta sig á því hvernig hann fær það út að mikið félagslegt vantraust hafi verið orsakaþáttur í hruninu (!) þegar bestu fáanlegu gögn benda til þess að hér mælist félagslegt traust hátt. Ísland er langt yfir meðaltali í Evrópu og með sama meðaltal og Svíar (munurinn er ekki tölfræðilega marktækur). Þorvaldur hlýtur að bregðast við og benda lesendum á hvaðan hann fær þær upplýsingar að Ísland sé frábrugðið hinum norrænu ríkjunum í félagslegu trausti og hvernig hann dregur þá ályktun að það sé orsakavaldur hrunsins.
Skoðun Neikvæð samskipti barna og ungmenna á samfélagsmiðlunum Þórarinn Torfi Finnbogason skrifar
Skoðun Flogið á milli landa á endurnýjanlegri orku: Draumsýn eða Raunveruleiki? Gnýr Guðmundsson skrifar