Framtíðin er þeirra Hrund Gunnsteinsdóttir skrifar 5. maí 2016 09:00 Við vitum öll að börn eru frjó í hugsun, með fjörugt ímyndunarafl og skapandi í eðli sínu. En í kringum 10-14 ára aldur fara þau að vera meira hikandi við að tjá frumlega hugsun, rétta upp hendi í skólastofunni af ótta við að segja eitthvað rangt og fara að meta gildi hugmynda sinna út frá viðbrögðum bekkjafélaga og kennara. Þessa neikvæða tilhneiging eykst með árunum og leiðir til innbyggðrar hugsana skekkju sem hallar á skapandi hugsun (e. creativity bias) á vinnumarkaði og á efri skólastigum. Þetta er alvarlegt mál þar sem þörfin fyrir skapandi hugsun og úrlausn vandamála hefur sjaldan verið meiri. Rannsóknir á þessari skekkju í hugsun sýna hvernig innbyggður ótti okkar við hið óþekkta, - ótti okkar við nýjar hugmyndir, við að gera mistök, óttinn við nýja hugsun í stjórnmálum eða nýjar leiðir til lausna á samfélagslegum vandamálum, verður til þess að við veljum oft frekar að gera hlutina eins og þeir hafa verið gerðir í gegnum tíðina. Við teljum það öruggast. Við leysum hins vegar ekki vandamál með sömu hugsun eða verkfærum sem bjuggu þau til. Þess fyrir utan dregur það úr starfsorku og erindi einstaklinganna að fá ekki útrás fyrir þessa innbyggðu þörf til þess að skapa. Skapandi hugsun mikilvægasta hæfninÞað er af þessum ástæðum sem skapandi hugsun er sú hæfni sem leiðandi fyrirtæki í heiminum telja vera einna mikilvægasta fyrir starfsfólk og stjórnendur á vinnumarkaði í dag, samkvæmt Alþjóðaefnahagsráðinu (e. World Economic Forum). Getan til þess setja í samhengi hluti sem við fyrstu sýn virðast ótengdir, er einnig meðal mikilvægustu hæfniskrafna á vinnumarkaði á komandi árum. - Okkar samofni heimur kallar á meira þverfaglegt samstarf, samtal ólíkra sjónarmiða og samruna hugmynda. Þetta ákall er beint svar við því öngstræti sem leiðandi fyrirtæki og opinberar stofnanir finna sig í: Við höfum verið full dugleg við að hólfa niður þekkingu, fólk og hugmyndir og það hefur dregið úr getu okkar til þess að sjá hlutina í samhengi og vera skapandi. Hraðar breytingar og ÞversögninHeimurinn er nefnilega að þróast og breytast á ógnarhraða. Þessar breytingar eru drifnar áfram af tækniþróun, hnattvæðingu og loftslagsbreytingum svo eitthvað sé nefnt, og hafa áhrif á daglegt líf okkar og þróun samfélaga. Tími,,fjórðu iðnbyltingarinnar” er genginn í garð.Hraðinn og óvissan sem þessum breytingum fylgja ýta enn og frekar undir óttann við hið óþekkta. Og þversögnin liggur í því að við þurfum einmitt núna á hugrekkinu að halda til þess að halda út í hið óþekkta, eða framtíðina, og skapa betri samfélög.Samkennd er samofin skapandi hugsunFréttir af mannréttindabrotum, flóttamannastraumi og átökum hafa ekki farið framhjá neinum. Yfirtaks flæði af upplýsingum í nútímasamfélagi getur hins vegar gert það að verkum að við dofnum gagnvart þeim hörmungum sem við okkur blasa. Eitt af lykil leiðum til þess að örva skapandi hugsun felst í því að setja sig í spor annarra. Hvort sem það er meðvitað eða ekki, verður það til þess að við opnum hugann fyrir ólíkum sjónarhornum og komum auga á nýjar leiðir og lausnir. Það sem var okkur framandi verður kunnuglegt. Og það sem er okkur kunnuglegt getur orðið framandi. Þessi núningur er ekki aðeins frjósamur fyrir sköpunarkraftinn, heldur eflir hann einnig samkennd og skilning manna á milli. Dagur sköpunarkraftsins 5. maíAf þessum ástæðum hefur hópur sérfæðinga í samvinnu við Aspen stofnunina í Bandaríkjunum, ýtt úr vör Degi Sköpunarkraftsins, á fyrsta fimmtudegi í maí ár hvert. Kveikjan að hugmyndinni er sú trú að besta leiðin til þess að leysa félagslegar, menningarlegar og umhverfislegar áskoranir sem heimurinn stendur frammi fyrir í dag, sé að efla sköpunarkraftinn með komandi kynslóðum. Þannig valdeflist þau sem skapandi og gagnrýnir gerendur í því að móta framtíðina sem bíður þeirra. - Framtíðin er þeirra.Af því tilefni eru haldnar í þessari viku vinnusmiðjur í 10-12 ára bekkjum í Hjallastefnunni í Garðabæ. Á sama tíma eru haldnar vinnusmiðjur víðsvegar í Bandaríkjunum, Kanada og á Írlandi. Það er von okkar að slíkar vinnusmiðjur verði haldnar víða um land á komandi árum til að efla sköpunarkraftinn. Fyrir áhugasama vísa ég á heimasíðu átaksins www.creativepowerday.com - þar eru kennarar og aðrir hvattir til þess að leggja sitt af mörkum og taka þátt í þessu skemmtilega átaki. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Hrund Gunnsteinsdóttir Mest lesið Opið hús fyrir útvalda Björn Brynjúlfur Björnsson Skoðun Matvælaframleiðslulandið Ísland – er framtíð án sérþekkingar? Ólöf Guðný Geirsdóttir,Ólafur Ögmundarson Skoðun Norska leiðin hefur gefist vel – í Póllandi Heiðrún Lind Marteinsdóttir Skoðun Hvers vegna er ungbarnadauði lægstur á Íslandi? Þórður Þórkelsson Skoðun Af hverju hræðist fólk kynjafræði? Eydís Ásbjörnsdóttir Skoðun Auðbeldi SFS Örn Bárður Jónsson Skoðun Af hverju er Framsóknarfólk hamingjusamast? Árelía Eydís Guðmundsdóttir Skoðun Skjárinn og börnin Daðey Albertsdóttir,Silja Björk Egilsdóttir,Skúli Bragi Geirdal Skoðun 120km hraði á Keflavíkurveginum og netsölur með áfengi Jón Páll Haraldsson Skoðun Hópnauðganir/svartheimar! Davíð Bergmann Skoðun Skoðun Skoðun Matvælaframleiðslulandið Ísland – er framtíð án sérþekkingar? Ólöf Guðný Geirsdóttir,Ólafur Ögmundarson skrifar Skoðun 120km hraði á Keflavíkurveginum og netsölur með áfengi Jón Páll Haraldsson skrifar Skoðun Lausnin liggur fyrir – Landspítali þarf að stíga skrefið Sandra B. Franks skrifar Skoðun Auðbeldi SFS Örn Bárður Jónsson skrifar Skoðun Skjárinn og börnin Daðey Albertsdóttir,Silja Björk Egilsdóttir,Skúli Bragi Geirdal skrifar Skoðun „Er stjúpmamma þín vond eins og í Öskubusku?“ Hafdís Bára Ólafsdóttir skrifar Skoðun Af hverju er Framsóknarfólk hamingjusamast? Árelía Eydís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Norska leiðin hefur gefist vel – í Póllandi Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Opið hús fyrir útvalda Björn Brynjúlfur Björnsson skrifar Skoðun Af hverju hræðist fólk kynjafræði? Eydís Ásbjörnsdóttir skrifar Skoðun Hlustum á okkar landsliðskonur - sýnum Ísrael rauða spjaldið Hrönn G. Guðmundsdóttir,Ragnhildur Hólmgeirsdóttir skrifar Skoðun Hópnauðganir/svartheimar! Davíð Bergmann skrifar Skoðun Valdið og samvinnuhugsjónin Kjartan Helgi Ólafsson skrifar Skoðun NPA breytti lífinu mínu Sveinbjörn Eggertsson skrifar Skoðun Hefur þú tilkynnt um ofbeldi gegn barni? Alfa Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Gildi kærleika og mannúðar Toshiki Toma skrifar Skoðun Hvernig tryggjum við samkeppnishæfni þjóðar? Jón Skafti Gestsson skrifar Skoðun Í minningu Frans páfa - sem tók sér nafn verndardýrlings dýra og náttúru Árni Stefán Árnason skrifar Skoðun Flottu kjötauglýsingarnar í blöðunum... Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Grafarvogsgremjan Þorlákur Axel Jónsson skrifar Skoðun Er ég að svindla? – Um sambýli manns og gervigreindar í sköpun og þekkingu Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Fjármögnuðu stríðsvél Rússlands Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hugleiðingar á páskum Ámundi Loftsson skrifar Skoðun Gremjan í Grafarvogi Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Samlokan á borðinu: Hugleiðingar á föstudeginn langaum sjónvarpsþættina Adolescence Skúli Ólafsson skrifar Skoðun Móttaka skemmtiferðaskipa - hlustað á íbúa Þórdís Lóa Þórhallsdóttir skrifar Skoðun Námsfærni nemenda í íslenskum skólum: Eigum við að lækka rána? Sigríður Ólafsdóttir skrifar Skoðun Snorri byggir skoðun á skólakerfinu á reynslusögum annarra en Guðrún vitnar í ritrýndar heimildir Davíð Routley skrifar Skoðun Þegar mannshjörtun mætast Jóna Hrönn Bolladóttir,Bjarni Karlsson skrifar Skoðun Horft til einkunna og annarra þátta við innritun í framhaldsskóla Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Sjá meira
Við vitum öll að börn eru frjó í hugsun, með fjörugt ímyndunarafl og skapandi í eðli sínu. En í kringum 10-14 ára aldur fara þau að vera meira hikandi við að tjá frumlega hugsun, rétta upp hendi í skólastofunni af ótta við að segja eitthvað rangt og fara að meta gildi hugmynda sinna út frá viðbrögðum bekkjafélaga og kennara. Þessa neikvæða tilhneiging eykst með árunum og leiðir til innbyggðrar hugsana skekkju sem hallar á skapandi hugsun (e. creativity bias) á vinnumarkaði og á efri skólastigum. Þetta er alvarlegt mál þar sem þörfin fyrir skapandi hugsun og úrlausn vandamála hefur sjaldan verið meiri. Rannsóknir á þessari skekkju í hugsun sýna hvernig innbyggður ótti okkar við hið óþekkta, - ótti okkar við nýjar hugmyndir, við að gera mistök, óttinn við nýja hugsun í stjórnmálum eða nýjar leiðir til lausna á samfélagslegum vandamálum, verður til þess að við veljum oft frekar að gera hlutina eins og þeir hafa verið gerðir í gegnum tíðina. Við teljum það öruggast. Við leysum hins vegar ekki vandamál með sömu hugsun eða verkfærum sem bjuggu þau til. Þess fyrir utan dregur það úr starfsorku og erindi einstaklinganna að fá ekki útrás fyrir þessa innbyggðu þörf til þess að skapa. Skapandi hugsun mikilvægasta hæfninÞað er af þessum ástæðum sem skapandi hugsun er sú hæfni sem leiðandi fyrirtæki í heiminum telja vera einna mikilvægasta fyrir starfsfólk og stjórnendur á vinnumarkaði í dag, samkvæmt Alþjóðaefnahagsráðinu (e. World Economic Forum). Getan til þess setja í samhengi hluti sem við fyrstu sýn virðast ótengdir, er einnig meðal mikilvægustu hæfniskrafna á vinnumarkaði á komandi árum. - Okkar samofni heimur kallar á meira þverfaglegt samstarf, samtal ólíkra sjónarmiða og samruna hugmynda. Þetta ákall er beint svar við því öngstræti sem leiðandi fyrirtæki og opinberar stofnanir finna sig í: Við höfum verið full dugleg við að hólfa niður þekkingu, fólk og hugmyndir og það hefur dregið úr getu okkar til þess að sjá hlutina í samhengi og vera skapandi. Hraðar breytingar og ÞversögninHeimurinn er nefnilega að þróast og breytast á ógnarhraða. Þessar breytingar eru drifnar áfram af tækniþróun, hnattvæðingu og loftslagsbreytingum svo eitthvað sé nefnt, og hafa áhrif á daglegt líf okkar og þróun samfélaga. Tími,,fjórðu iðnbyltingarinnar” er genginn í garð.Hraðinn og óvissan sem þessum breytingum fylgja ýta enn og frekar undir óttann við hið óþekkta. Og þversögnin liggur í því að við þurfum einmitt núna á hugrekkinu að halda til þess að halda út í hið óþekkta, eða framtíðina, og skapa betri samfélög.Samkennd er samofin skapandi hugsunFréttir af mannréttindabrotum, flóttamannastraumi og átökum hafa ekki farið framhjá neinum. Yfirtaks flæði af upplýsingum í nútímasamfélagi getur hins vegar gert það að verkum að við dofnum gagnvart þeim hörmungum sem við okkur blasa. Eitt af lykil leiðum til þess að örva skapandi hugsun felst í því að setja sig í spor annarra. Hvort sem það er meðvitað eða ekki, verður það til þess að við opnum hugann fyrir ólíkum sjónarhornum og komum auga á nýjar leiðir og lausnir. Það sem var okkur framandi verður kunnuglegt. Og það sem er okkur kunnuglegt getur orðið framandi. Þessi núningur er ekki aðeins frjósamur fyrir sköpunarkraftinn, heldur eflir hann einnig samkennd og skilning manna á milli. Dagur sköpunarkraftsins 5. maíAf þessum ástæðum hefur hópur sérfæðinga í samvinnu við Aspen stofnunina í Bandaríkjunum, ýtt úr vör Degi Sköpunarkraftsins, á fyrsta fimmtudegi í maí ár hvert. Kveikjan að hugmyndinni er sú trú að besta leiðin til þess að leysa félagslegar, menningarlegar og umhverfislegar áskoranir sem heimurinn stendur frammi fyrir í dag, sé að efla sköpunarkraftinn með komandi kynslóðum. Þannig valdeflist þau sem skapandi og gagnrýnir gerendur í því að móta framtíðina sem bíður þeirra. - Framtíðin er þeirra.Af því tilefni eru haldnar í þessari viku vinnusmiðjur í 10-12 ára bekkjum í Hjallastefnunni í Garðabæ. Á sama tíma eru haldnar vinnusmiðjur víðsvegar í Bandaríkjunum, Kanada og á Írlandi. Það er von okkar að slíkar vinnusmiðjur verði haldnar víða um land á komandi árum til að efla sköpunarkraftinn. Fyrir áhugasama vísa ég á heimasíðu átaksins www.creativepowerday.com - þar eru kennarar og aðrir hvattir til þess að leggja sitt af mörkum og taka þátt í þessu skemmtilega átaki.
Matvælaframleiðslulandið Ísland – er framtíð án sérþekkingar? Ólöf Guðný Geirsdóttir,Ólafur Ögmundarson Skoðun
Skoðun Matvælaframleiðslulandið Ísland – er framtíð án sérþekkingar? Ólöf Guðný Geirsdóttir,Ólafur Ögmundarson skrifar
Skoðun Hlustum á okkar landsliðskonur - sýnum Ísrael rauða spjaldið Hrönn G. Guðmundsdóttir,Ragnhildur Hólmgeirsdóttir skrifar
Skoðun Í minningu Frans páfa - sem tók sér nafn verndardýrlings dýra og náttúru Árni Stefán Árnason skrifar
Skoðun Er ég að svindla? – Um sambýli manns og gervigreindar í sköpun og þekkingu Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar
Skoðun Samlokan á borðinu: Hugleiðingar á föstudeginn langaum sjónvarpsþættina Adolescence Skúli Ólafsson skrifar
Skoðun Námsfærni nemenda í íslenskum skólum: Eigum við að lækka rána? Sigríður Ólafsdóttir skrifar
Skoðun Snorri byggir skoðun á skólakerfinu á reynslusögum annarra en Guðrún vitnar í ritrýndar heimildir Davíð Routley skrifar
Skoðun Horft til einkunna og annarra þátta við innritun í framhaldsskóla Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar
Matvælaframleiðslulandið Ísland – er framtíð án sérþekkingar? Ólöf Guðný Geirsdóttir,Ólafur Ögmundarson Skoðun