Ábyrgð stjórnarmanna Svanhildur Nanna Vigfúsdóttir skrifar 5. október 2016 07:00 Hlutabréfaviðskipti Katrínar Olgu Jóhannesdóttur, stjórnarmanns í Icelandair hf., vöktu heldur betur athygli mína síðastliðinn föstudag. Katrín Olga selur 400.000 hluti í Icelandair hf. eða stærstan hluta stöðu sinnar í félaginu. Í fyrstu var ég undrandi en síðar reið. Reið vegna þess að Katrín Olga er stjórnarmaður í Icelandair og þar með skilgreindur fruminnherji í félaginu. Hún selur í félaginu á síðasta degi 3. ársfjórðungs sem hefur sögulega verið stærsti og mikilvægasti fjórðungur Icelandair og 28 dögum áður en uppgjör félagsins verður birt. Það hefur tíðkast hér á landi og er algengt erlendis að hjá skráðum félögum séu skilgreind ákveðin tímabil, sölugluggi (e. trading window), þar sem innherjum er heimilt að kaupa og selja bréf. Sá viðskiptagluggi er yfirleitt stutt tímabil eftir að ársfjórðungsuppgjör hefur verið birt því þá hefur markaðurinn verið upplýstur um verðmetandi upplýsingar og situr við sama borð og skilgreindir fruminnherjar.Sést hvar hagsmunir liggja Í stóru skráðu fyrirtæki eins og Icelandair væri eðlilegt að reglulegir stjórnarfundir væru á eins til tveggja mánaða fresti og séu fundir ekki haldnir einhverra hluta vegna ættu stjórnarmenn að vera vel upplýstir um rekstrarþróun félagsins með mánaðarlegri skýrslugjöf til stjórnar. Starfi stjórn Icelandair með eðlilegum hætti ætti enginn vafi að leika á því að Katrín Olga átti viðskipti með bréf sín í Icelandair á sama tíma og fyrir lágu innherjaupplýsingar. Það breytir engu hvort uppgjör félagsins á 3. ársfjórðungi verði á áætlun eða með fráviki því stjórn og aðrir fruminnherjar eru einir um að vita það. Hverjar sem reglur fyrirtækisins eru þá er það alltaf á ábyrgð viðkomandi að eiga ekki viðskipti þegar fyrir liggja innherjaupplýsingar. Telji hún sig ekki hafa búið yfir innherjaupplýsingum þá blasir við önnur og enn verri mynd, en það væri að stjórn Icelandair væri ekki að vinna vinnuna sína og væri einfaldlega ekki upplýst um framgang og þróun félagsins á 3. ársfjórðungi. Hvort sem um ræðir þá er það algjörlega óásættanlegt fyrir hluthafa félagsins. Henni sem stjórnarmanni í félaginu ber að hafa hagsmuni félagsins að leiðarljósi umfram eigin hagsmuni. Útskýringar hennar sjálfrar um að hún hafi þurft að selja því hún sé að byggja sér sumarbúastað eru of lýsandi um hvar hagsmunir hennar liggja. Því miður kemur þetta mér ekki mikið á óvart og í mínum huga var þetta bara spurning um tíma, hvenær upp kæmi hagsmunaárekstur milli atvinnustjórnarmanna og annarra hagsmunaaðila hjá skráðum félögum.Ekki góðir stjórnarhættir Áhersla ákveðins sérhagsmunahóps á innleiðingu góðra stjórnarhátta, að hluta, í íslenskt atvinnulíf hefur verið áberandi á síðustu misserum. Ég tala um innleiðingu að hluta því hugmyndafræðin um góða stjórnarhætti er góð en birtingarmynd þeirra og áherslur hér á landi bera þess merki að valið hafi verið úr það sem þótti henta. Til hefur orðið ný starfsgrein, sem ég vil kalla atvinnustjórnarmenn, sem náð hefur að markaðssetja réttlætingu þess að lífeyrissjóðir tilnefni viðkomandi í stjórn á grundvelli þess að vera það sem kallað er „óháður“. Þetta sama fólk situr oft í mörgum stjórnum ásamt því að vera í fullu starfi og virðast sumir fagfjárfestar sætta sig við að þetta sé eitthvert aukastarf sem krefjist ekki mikils tíma og vinnuframlags. Samhliða hafa stjórnarlaun í skráðum félögum hækkað um allt að 70% milli ára og eru meðalstjórnarlaun um kr. 280.000 á mánuði og oft tvöfalt það fyrir formann stjórnar. Ég hef áhyggjur af því að stór hluti stjórna skráðra félaga á Íslandi verði samsettar af fólki sem skortir tíma, hefur takmarkaða framtíðarsýn á reksturinn, er með litla þekkingu á því sviði sem fyrirtækið starfar á og lætur eigin hagsmuni ganga framar hagsmunum fyrirtækisins. Á sama tíma sjáum við áherslur í samsetningu stjórna hjá stórum erlendum fyrirtækjum vera að þróast í aðra átt. Þar er mikil áhersla lögð á að samsetning stjórna leiði saman fólk sem geti náð árangri saman (e. effective boards) og lagt er upp úr samspili árangurs og ábyrgðar í stjórnarherberginu (e. effectiveness and accountability in the boardroom). Það á alltaf að vera meginmarkmið að fyrirtækin nái sem bestum árangri, hvernig sem sá árangur kann að vera skilgreindur af hluthöfum félagsins. Það að starfa eftir góðum stjórnarháttum er jafn sjálfsagt og að fara eftir lögum og reglum í landinu og hefur að mínu mati ekkert með óhæði stjórnarmanna að gera heldur vegur þar þyngra persónur, þekking, reynsla og samsetning stjórnar. Mér, sem hluthafa í Icelandair hf. og fjárfesti á íslenskum hlutabréfamarkaði, finnst ég geta gert þá kröfu að fólk sem tekur sæti í stjórnum skráðra íslenskra fyrirtækja og fer þar meðal annars fyrir öðrum hagsmunum en sínum eigin, viti betur en svo að selja, í félagi þar sem það situr í stjórn, á síðasta degi ársfjórðungsins, það eru ekki góðir stjórnarhættir. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Birtist í Fréttablaðinu Fréttir af flugi Mest lesið Miðflokkurinn: fjarverandi í landi tækifæranna Lilja Hrund Lúðvíksdóttir Skoðun Riddarar kærleikans Halla Tómasdóttir Skoðun Það sem „gleymist“ að segja Sigmar Guðmundsson Skoðun Er rúmdýnan þín hægt og rólega að murka úr þér líftóruna? Gunnar Dan Wiium Skoðun Tvö útspil Pírata fyrir notendur heilbrigðiskerfisins Skoðun Þegar Joe Camel varð jafngóður vinur barnanna og Mikki mús Eyrún Magnúsdóttir Skoðun Skynsemi Miðflokksins Ása Lind Finnbogadóttir Skoðun Hvar er fótspor stjórnvalda gegn vinnumansali? Þorbjörrg Sigríður Gunnlaugsdóttir Skoðun Við stöndum saman með réttindum táknmálsins! Mordekaí Elí Esrason Skoðun Um mennsku og samfélag Bolli Pétur Bollason Skoðun Skoðun Skoðun Valdatafl Skák og Mát! Lárus Guðmundsson skrifar Skoðun FO: Hvernig getur þú skipt sköpum fyrir konur í Súdan? Áslaug Eva Björnsdóttir skrifar Skoðun Tvö útspil Pírata fyrir notendur heilbrigðiskerfisins skrifar Skoðun Miðflokkurinn: fjarverandi í landi tækifæranna Lilja Hrund Lúðvíksdóttir skrifar Skoðun Við stöndum saman með réttindum táknmálsins! Mordekaí Elí Esrason skrifar Skoðun Það sem „gleymist“ að segja Sigmar Guðmundsson skrifar Skoðun Hvar er fótspor stjórnvalda gegn vinnumansali? Þorbjörrg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Þegar Joe Camel varð jafngóður vinur barnanna og Mikki mús Eyrún Magnúsdóttir skrifar Skoðun Riddarar kærleikans Halla Tómasdóttir skrifar Skoðun Um mennsku og samfélag Bolli Pétur Bollason skrifar Skoðun Er rúmdýnan þín hægt og rólega að murka úr þér líftóruna? Gunnar Dan Wiium skrifar Skoðun Sársaukafull vaxtarmörk Berglind Ósk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Skynsemi Miðflokksins Ása Lind Finnbogadóttir skrifar Skoðun Tölum íslensku Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Er Miðflokkurinn fyrir ungt fólk? Anton Sveinn McKee skrifar Skoðun Svarar ekki kostnaði að bjarga sjálfum sér Kári Helgason skrifar Skoðun Um orkuskort, auðlindir og endurvinnslu Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Er padda í vaskinum? Vilborg Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Neikvæð samskipti barna og ungmenna á samfélagsmiðlunum Þórarinn Torfi Finnbogason skrifar Skoðun Rannsökum og ræðum menntakerfið Kolbrún Þ. Pálsdóttir skrifar Skoðun Kæra sig ekki um evruna Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Opið bréf til fjölmiðla Magnús Guðmundsson skrifar Skoðun Horfið á möguleikana í samfélagslegri ábyrgð Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun Aftur til fortíðar Birta Karen Tryggvadóttir skrifar Skoðun Að kjarna orku þjóðar Ísak Einar Rúnarsson skrifar Skoðun Orðræða seðlabankastjóra veldur mér áhyggjum Ágúst Bjarni Garðarsson skrifar Skoðun Flogið á milli landa á endurnýjanlegri orku: Draumsýn eða Raunveruleiki? Gnýr Guðmundsson skrifar Skoðun Það er verið að hafa okkur að fíflum. Davíð Bergmann skrifar Skoðun Útboð á Fjarðarheiðargöngum Hildur Þórisdóttir skrifar Skoðun Hvert á að fara með íslenskt þjóðfélag? Reynir Böðvarsson skrifar Sjá meira
Hlutabréfaviðskipti Katrínar Olgu Jóhannesdóttur, stjórnarmanns í Icelandair hf., vöktu heldur betur athygli mína síðastliðinn föstudag. Katrín Olga selur 400.000 hluti í Icelandair hf. eða stærstan hluta stöðu sinnar í félaginu. Í fyrstu var ég undrandi en síðar reið. Reið vegna þess að Katrín Olga er stjórnarmaður í Icelandair og þar með skilgreindur fruminnherji í félaginu. Hún selur í félaginu á síðasta degi 3. ársfjórðungs sem hefur sögulega verið stærsti og mikilvægasti fjórðungur Icelandair og 28 dögum áður en uppgjör félagsins verður birt. Það hefur tíðkast hér á landi og er algengt erlendis að hjá skráðum félögum séu skilgreind ákveðin tímabil, sölugluggi (e. trading window), þar sem innherjum er heimilt að kaupa og selja bréf. Sá viðskiptagluggi er yfirleitt stutt tímabil eftir að ársfjórðungsuppgjör hefur verið birt því þá hefur markaðurinn verið upplýstur um verðmetandi upplýsingar og situr við sama borð og skilgreindir fruminnherjar.Sést hvar hagsmunir liggja Í stóru skráðu fyrirtæki eins og Icelandair væri eðlilegt að reglulegir stjórnarfundir væru á eins til tveggja mánaða fresti og séu fundir ekki haldnir einhverra hluta vegna ættu stjórnarmenn að vera vel upplýstir um rekstrarþróun félagsins með mánaðarlegri skýrslugjöf til stjórnar. Starfi stjórn Icelandair með eðlilegum hætti ætti enginn vafi að leika á því að Katrín Olga átti viðskipti með bréf sín í Icelandair á sama tíma og fyrir lágu innherjaupplýsingar. Það breytir engu hvort uppgjör félagsins á 3. ársfjórðungi verði á áætlun eða með fráviki því stjórn og aðrir fruminnherjar eru einir um að vita það. Hverjar sem reglur fyrirtækisins eru þá er það alltaf á ábyrgð viðkomandi að eiga ekki viðskipti þegar fyrir liggja innherjaupplýsingar. Telji hún sig ekki hafa búið yfir innherjaupplýsingum þá blasir við önnur og enn verri mynd, en það væri að stjórn Icelandair væri ekki að vinna vinnuna sína og væri einfaldlega ekki upplýst um framgang og þróun félagsins á 3. ársfjórðungi. Hvort sem um ræðir þá er það algjörlega óásættanlegt fyrir hluthafa félagsins. Henni sem stjórnarmanni í félaginu ber að hafa hagsmuni félagsins að leiðarljósi umfram eigin hagsmuni. Útskýringar hennar sjálfrar um að hún hafi þurft að selja því hún sé að byggja sér sumarbúastað eru of lýsandi um hvar hagsmunir hennar liggja. Því miður kemur þetta mér ekki mikið á óvart og í mínum huga var þetta bara spurning um tíma, hvenær upp kæmi hagsmunaárekstur milli atvinnustjórnarmanna og annarra hagsmunaaðila hjá skráðum félögum.Ekki góðir stjórnarhættir Áhersla ákveðins sérhagsmunahóps á innleiðingu góðra stjórnarhátta, að hluta, í íslenskt atvinnulíf hefur verið áberandi á síðustu misserum. Ég tala um innleiðingu að hluta því hugmyndafræðin um góða stjórnarhætti er góð en birtingarmynd þeirra og áherslur hér á landi bera þess merki að valið hafi verið úr það sem þótti henta. Til hefur orðið ný starfsgrein, sem ég vil kalla atvinnustjórnarmenn, sem náð hefur að markaðssetja réttlætingu þess að lífeyrissjóðir tilnefni viðkomandi í stjórn á grundvelli þess að vera það sem kallað er „óháður“. Þetta sama fólk situr oft í mörgum stjórnum ásamt því að vera í fullu starfi og virðast sumir fagfjárfestar sætta sig við að þetta sé eitthvert aukastarf sem krefjist ekki mikils tíma og vinnuframlags. Samhliða hafa stjórnarlaun í skráðum félögum hækkað um allt að 70% milli ára og eru meðalstjórnarlaun um kr. 280.000 á mánuði og oft tvöfalt það fyrir formann stjórnar. Ég hef áhyggjur af því að stór hluti stjórna skráðra félaga á Íslandi verði samsettar af fólki sem skortir tíma, hefur takmarkaða framtíðarsýn á reksturinn, er með litla þekkingu á því sviði sem fyrirtækið starfar á og lætur eigin hagsmuni ganga framar hagsmunum fyrirtækisins. Á sama tíma sjáum við áherslur í samsetningu stjórna hjá stórum erlendum fyrirtækjum vera að þróast í aðra átt. Þar er mikil áhersla lögð á að samsetning stjórna leiði saman fólk sem geti náð árangri saman (e. effective boards) og lagt er upp úr samspili árangurs og ábyrgðar í stjórnarherberginu (e. effectiveness and accountability in the boardroom). Það á alltaf að vera meginmarkmið að fyrirtækin nái sem bestum árangri, hvernig sem sá árangur kann að vera skilgreindur af hluthöfum félagsins. Það að starfa eftir góðum stjórnarháttum er jafn sjálfsagt og að fara eftir lögum og reglum í landinu og hefur að mínu mati ekkert með óhæði stjórnarmanna að gera heldur vegur þar þyngra persónur, þekking, reynsla og samsetning stjórnar. Mér, sem hluthafa í Icelandair hf. og fjárfesti á íslenskum hlutabréfamarkaði, finnst ég geta gert þá kröfu að fólk sem tekur sæti í stjórnum skráðra íslenskra fyrirtækja og fer þar meðal annars fyrir öðrum hagsmunum en sínum eigin, viti betur en svo að selja, í félagi þar sem það situr í stjórn, á síðasta degi ársfjórðungsins, það eru ekki góðir stjórnarhættir.
Skoðun Neikvæð samskipti barna og ungmenna á samfélagsmiðlunum Þórarinn Torfi Finnbogason skrifar
Skoðun Flogið á milli landa á endurnýjanlegri orku: Draumsýn eða Raunveruleiki? Gnýr Guðmundsson skrifar