Gamla snyrtitaskan, vinstrimennskan og framtíðin sem við viljum (langflest) Davíð Stefánsson skrifar 24. október 2016 13:30 Alltaf þegar ég kem úr sturtu verð ég svolítið hissa. Ég teygi mig í handklæðið, þurrka mér og teygi mig svo í snyrtitöskuna mína. Þar blasir þetta við:Nú er ég enginn aðdáandi bankakerfisins. Í raun tel ég að eðli peninga og vald fjármálastofnana séu grunnrótin að flestum þeim vanda sem steðjar að heiminum í dag. En ég ætla ekki að skrifa um það; ég ætla að skrifa um þessa snyrtitösku – í bili. Það sem ég furða mig á þegar ég kem úr sturtu er af hverju þessi snyrtitaska frá Búnaðarbankanum er enn í mínum fórum. Hún er ekki frábærlega falleg. Hún er ekki einu sinni mjög praktísk í laginu og rennilásinn getur verið svolítið pirrandi. En það er eitthvað þarna – einhver nostalgía – sem tengir okkur saman. Í kvöld rann upp fyrir mér ljós. Þessi snyrtitaska minnir mig á gamla tíma (samt er ég ekki mjög gamall). Hún minnir mig á þann tíma þegar bankar nutu nánast fullkomins trausts af hálfu flestra Íslendinga.Einu sinni var traust Já, þannig var það nefnilega einu sinni – bankarnir voru stofnanir sem pössuðu upp á peningana okkar. Að fara í bankann var eins og að fara til heimilislæknis sem þú treystir vel eða til stöndugs frænda sem þú vissir að var hlýtt til þín. Þetta hljómar rómantískt, það var það að vissu leyti. Samt er óþarfi að gera málið of rósrautt – margt var undarlegt við „gamla“ fyrirkomulagið, t.d. var afar erfitt að fá lán og stundum var það alveg háð geðþótta hvers bankastjóra fyrir sig. Í öllu falli þá man ég vel eftir Búnaðarbankanum – þar fékk ég minn fyrsta launareikning sirka árið 1987 þegar ég var fyrst kerrustrákur, svo pokafyllir og svo lagerstrákur hjá Hagkaup í Kringlunni. Ég man líka eftir því þegar Búnaðarbankinn breyttist í Kaupþing. Svo liðu ótrúlega fá ár, bankinn var ekki lengur grænleitur og mjúkur heldur dökkblár og harður – og eftir enn færri ár hafði bankinn búið til sitt eigið „newspeak“ eða „new-feel“ eða „new-eitthvað“ – það var svokallað „kaupthinking“. Svo hrundi allt. Og já – við megum ennþá segja „hér varð hrun“. Því þótt ótrúlega langt sé liðið frá þessum atburðum erum við ennþá að krafla okkur út úr mesta ruglinu. Átta árum síðar. Það tekur tíma að vinna úr áfalli – það þekkja allir sem það hafa reynt. Ást mín á snyrtitöskunni á sér því þessa skýringu: Hún uppfyllir nokkurn veginn þær kröfur sem ég geri til snyrtitaska og hún minnir mig á tíma þar sem traustið var ennþá fyrir hendi. Þetta traust sem langar að öðlast aftur. Mig langar að geta treyst bönkum. Mig langar að geta treyst Alþingi.Wintris – dropinn sem fyllti mælinn Við erum að fara inn í snemmbærar kosningar eftir nokkra daga vegna þess að traustið var tekið af okkur. Ekki trúa þeim sem reynir að gera lítið úr þessari staðreynd – við erum að fara inn í kosningar vegna þess að stór hluti þjóðarinnar ærðist, réttilega, í mars þegar Wintris-málið varð fyrsta frétt um allan heim. Næsta laugardag fer fram uppgjör við þennan blóðuga tíma sem liðinn er frá hruninu. Okkur gefst einstakt tækifæri til að setja aftur til hliðar þá stjórnmálaflokka sem eru beintengdir inn í fjármálaöflin sem öllu stýra á bakvið tjöldin.Gamall ótti gleymist seint Ég er stoltur vinstri grænn. Við erum svo lánsöm að eiga okkur frábæran, heiðarlegan, þenkjandi og mannlegan formann, Katrínu Jakobsdóttur. Og ég hef lesið margar skoðanakannanir sem sýna að meginþorri þjóðarinnar treystir henni – nú síðast var talan rétt tæplega 60%. Samt mælist flokkur minn og Katrínar – Vinstri græn – aldrei með meira en 20% í könnunum (ég verð auðvitað glaður yfir þessu fylgi, en samt alltaf jafn hissa á að það sé ekki meira … ). Ástæðan er auðvitað sú að margir eru skíthræddir við að kjósa til vinstri. Þeir halda að hér verði allt skattlagt í döðlur (Steingrímur Joð er ennþá kallaður Skattmann í vissum kreðsum), hátekjufólkið óttast að tekjuskattur rjúki upp úr öllu valdi og millitekjufólkið óttast um sín verðmætu lífsgæði. En það er ekkert að óttast. Meira að segja flest hátekjufólk veit að sanngjörn skattlagning er eðlileg. Innst inni vitum við öll að það er samfélagið sem lifandi heild sem skapar auðinn – ekki fáeinir auðmenn og –konur. Ég tók þess vegna saman svör við nokkrum atriðum sem ég held að komi í veg fyrir að sumt félagshyggjufólk víða um land kjósi vinstri græn. Listinn er alls ekki tæmandi; við erum ekki fullkomin hreyfing en við gerum okkar besta: • Vinstri græn hafa ekkert með einhvern bölvaðan kommúnisma að gera – við viljum einfaldlega að auður samfélagsins skiptist niður á sanngjarnan hátt og að enginn Íslendingur líði skort. Við erum ekki kommúnistaflokkur. Við viljum bara sanngjarnt og heiðarlegt samfélag þar sem jöfnuður er sjálfsagt viðmið. • Vinstri græn eru löngu hætt að vera bara Steingrímur Joð – og nei, hann stýrir ekki öllu úr baksætinu (þeir sem halda þessu fram hafa greinilega ekki kynnst því hörkutóli sem er Kata Jak). • Vinstri græn gerðu fullt af mistökum í ríkisstjórn Jóhönnu Sigurðardóttur – en það er ástæða en ekki afsökun þegar við segjum að sú ríkisstjórn hafi stýrt þjóðinni í gegnum fordæmalausa þolraun, bæði í efnahagslegum og siðferðilegum skilningi. Það er ekkert að óttast Það er ekkert að óttast þarna vinstra megin. Eins og tíðarandinn er þurfum við nauðsynlega að fá öflugt mótvægi við bankakerfið, frekjukapítalismann og verktakaræðið. Við þurfum að endurvekja traust og breyta vinnubrögðunum á Alþingi. Við þurfum VG fyrir heilbrigt samfélag – við þurfum Kötu Jak með skýra sýn og mannlega nálgun á samvinnustjórnmál margra flokka. * * * Einn daginn mun ég henda út þessari gömlu snyrtitösku. Á endanum verða breytingar óhjákvæmilegar. Á sama hátt vona ég innilega að landsmenn allir hafi spurninguna um traust og endurnýjun með sér í kjörklefann næsta laugardag. Því að fyrst og fremst er það traustið innan stjórnmálanna sem þarf að endurreisa.„Hverjum treystir þú?“ Þetta er ekki aðalspurningin. Þetta er eina spurningin. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Davíð Hörgdal Stefánsson Mest lesið Sjálfstæðismenn boða víst skattalækkanir á þá efnamestu Haukur V. Alfreðsson Skoðun Almageddon? Eyþór Kristleifsson Skoðun Viltu borga 200 þús á mánuði eða 600 þús á mánuði af íbúðinni? Hildur Þórðardóttir Skoðun Fellur helsti stuðningsmaður menningarmála af þingi? Magnús Logi Kristinsson Skoðun Það sem ekki má fjalla um fyrir kosningar til Alþingis Árni Jensson Skoðun ESB kærir sig ekkert um Ísland í jólagjöf Ole Anton Bieltvedt Skoðun Óstjórn í húsnæðismálum Ragnar Þór Ingólfsson Skoðun Betri Strætó 2025 og (svo) Borgarlína Dagur B. Eggertsson Skoðun Afvegaleidd umræða um áskoranir heilbrigðiskerfisins Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir Skoðun Vímuefnið VONÍUM Haraldur Ingi Haraldsson Skoðun Skoðun Skoðun Nýtanleg verðmætasköpun um allt land Jóhann Frímann Arinbjarnarson skrifar Skoðun Við þurfum stjórnmálamenn sem skilja mikilvægi stærstu atvinnugreinar landsins Aðalheiður Ósk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Geðrænn vandi barna og ungmenna Eldur S. Kristinsson skrifar Skoðun Það er kominn verðmiði á fangelsið en hvað má ungmenni í alvarlegum vanda kosta? Davíð Bergmann skrifar Skoðun Hinn opni tékki samgöngusáttmálans – ljósastýring og Sundabraut Eiríkur S. Svavarsson skrifar Skoðun Eru sumir heppnari en aðrir? Anna Kristín Jensdóttir skrifar Skoðun Við þurfum stjórnmálamenn sem skilja mikilvægi stærstu atvinnugreinar landsins Aðalheiður Ósk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Kallað eftir fyrirsjáanleika í opinberum framkvæmdum Þorsteinn Víglundsson ,Jónína Guðmundsdóttir,Karl Andreassen skrifar Skoðun Sjálfstætt fólk Kristín Linda Jónsdóttir skrifar Skoðun Óstjórn í húsnæðismálum Ragnar Þór Ingólfsson skrifar Skoðun Arfur stjórnmálanna 2024 Elvar Eyvindsson skrifar Skoðun Kjósum rétt(indi) fyrir fatlað fólk! Unnur Helga Óttarsdóttir,Anna Lára Steindal skrifar Skoðun Frelsi er allra, ekki fárra útvaldra Jón Óskar Sólnes skrifar Skoðun Menntun og tækifæri: Hvað veljum við fyrir Ísland? Kolbrún Halldórsdóttir skrifar Skoðun Eyðimerkurganga kosningabaráttunnar? Viðar Hreinsson skrifar Skoðun Krónan eða evran? Kostir og gallar Hilmar Þór Hilmarsson skrifar Skoðun Kjóstu meiri árangur Bryndís Haraldsdóttir skrifar Skoðun Hvaða hlekkur ert þú í keðjunni? Ellý Tómasdóttir skrifar Skoðun Laxeldið verður ekki stöðvað Kristinn H. Gunnarsson skrifar Skoðun Þroskamerki þjóðar Tómas Torfason skrifar Skoðun Afvegaleidd umræða um áskoranir heilbrigðiskerfisins Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir skrifar Skoðun Var stytting náms til stúdentsprófs í þágu ungmenna? Sigurður E. Sigurjónsson skrifar Skoðun Það sem ekki má fjalla um fyrir kosningar til Alþingis Árni Jensson skrifar Skoðun Launafólk sýndi ábyrgð – Hvað með bankana og fjármagnseigendur? Finnbjörn A. Hermannsson skrifar Skoðun Sjálfstæðar konur? Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar Skoðun Fullveldinu er fórnað með aðild að Evrópusambandinu Anton Guðmundsson skrifar Skoðun Endurhugsum dæmið, endurnýtum textíl Guðbjörg Rut Pálmadóttir skrifar Skoðun Betri Strætó 2025 og (svo) Borgarlína Dagur B. Eggertsson skrifar Skoðun Um kosningar, gulrætur og verðbólgu Jean-Rémi Chareyre skrifar Skoðun Gæti aukin einkavæðing og skólaval í grunnskólakerfinu bætt námsárangur og aukið jafnrétti? Jón Páll Haraldsson,Linda Heiðarsdóttir,Ómar Örn Magnússon skrifar Sjá meira
Alltaf þegar ég kem úr sturtu verð ég svolítið hissa. Ég teygi mig í handklæðið, þurrka mér og teygi mig svo í snyrtitöskuna mína. Þar blasir þetta við:Nú er ég enginn aðdáandi bankakerfisins. Í raun tel ég að eðli peninga og vald fjármálastofnana séu grunnrótin að flestum þeim vanda sem steðjar að heiminum í dag. En ég ætla ekki að skrifa um það; ég ætla að skrifa um þessa snyrtitösku – í bili. Það sem ég furða mig á þegar ég kem úr sturtu er af hverju þessi snyrtitaska frá Búnaðarbankanum er enn í mínum fórum. Hún er ekki frábærlega falleg. Hún er ekki einu sinni mjög praktísk í laginu og rennilásinn getur verið svolítið pirrandi. En það er eitthvað þarna – einhver nostalgía – sem tengir okkur saman. Í kvöld rann upp fyrir mér ljós. Þessi snyrtitaska minnir mig á gamla tíma (samt er ég ekki mjög gamall). Hún minnir mig á þann tíma þegar bankar nutu nánast fullkomins trausts af hálfu flestra Íslendinga.Einu sinni var traust Já, þannig var það nefnilega einu sinni – bankarnir voru stofnanir sem pössuðu upp á peningana okkar. Að fara í bankann var eins og að fara til heimilislæknis sem þú treystir vel eða til stöndugs frænda sem þú vissir að var hlýtt til þín. Þetta hljómar rómantískt, það var það að vissu leyti. Samt er óþarfi að gera málið of rósrautt – margt var undarlegt við „gamla“ fyrirkomulagið, t.d. var afar erfitt að fá lán og stundum var það alveg háð geðþótta hvers bankastjóra fyrir sig. Í öllu falli þá man ég vel eftir Búnaðarbankanum – þar fékk ég minn fyrsta launareikning sirka árið 1987 þegar ég var fyrst kerrustrákur, svo pokafyllir og svo lagerstrákur hjá Hagkaup í Kringlunni. Ég man líka eftir því þegar Búnaðarbankinn breyttist í Kaupþing. Svo liðu ótrúlega fá ár, bankinn var ekki lengur grænleitur og mjúkur heldur dökkblár og harður – og eftir enn færri ár hafði bankinn búið til sitt eigið „newspeak“ eða „new-feel“ eða „new-eitthvað“ – það var svokallað „kaupthinking“. Svo hrundi allt. Og já – við megum ennþá segja „hér varð hrun“. Því þótt ótrúlega langt sé liðið frá þessum atburðum erum við ennþá að krafla okkur út úr mesta ruglinu. Átta árum síðar. Það tekur tíma að vinna úr áfalli – það þekkja allir sem það hafa reynt. Ást mín á snyrtitöskunni á sér því þessa skýringu: Hún uppfyllir nokkurn veginn þær kröfur sem ég geri til snyrtitaska og hún minnir mig á tíma þar sem traustið var ennþá fyrir hendi. Þetta traust sem langar að öðlast aftur. Mig langar að geta treyst bönkum. Mig langar að geta treyst Alþingi.Wintris – dropinn sem fyllti mælinn Við erum að fara inn í snemmbærar kosningar eftir nokkra daga vegna þess að traustið var tekið af okkur. Ekki trúa þeim sem reynir að gera lítið úr þessari staðreynd – við erum að fara inn í kosningar vegna þess að stór hluti þjóðarinnar ærðist, réttilega, í mars þegar Wintris-málið varð fyrsta frétt um allan heim. Næsta laugardag fer fram uppgjör við þennan blóðuga tíma sem liðinn er frá hruninu. Okkur gefst einstakt tækifæri til að setja aftur til hliðar þá stjórnmálaflokka sem eru beintengdir inn í fjármálaöflin sem öllu stýra á bakvið tjöldin.Gamall ótti gleymist seint Ég er stoltur vinstri grænn. Við erum svo lánsöm að eiga okkur frábæran, heiðarlegan, þenkjandi og mannlegan formann, Katrínu Jakobsdóttur. Og ég hef lesið margar skoðanakannanir sem sýna að meginþorri þjóðarinnar treystir henni – nú síðast var talan rétt tæplega 60%. Samt mælist flokkur minn og Katrínar – Vinstri græn – aldrei með meira en 20% í könnunum (ég verð auðvitað glaður yfir þessu fylgi, en samt alltaf jafn hissa á að það sé ekki meira … ). Ástæðan er auðvitað sú að margir eru skíthræddir við að kjósa til vinstri. Þeir halda að hér verði allt skattlagt í döðlur (Steingrímur Joð er ennþá kallaður Skattmann í vissum kreðsum), hátekjufólkið óttast að tekjuskattur rjúki upp úr öllu valdi og millitekjufólkið óttast um sín verðmætu lífsgæði. En það er ekkert að óttast. Meira að segja flest hátekjufólk veit að sanngjörn skattlagning er eðlileg. Innst inni vitum við öll að það er samfélagið sem lifandi heild sem skapar auðinn – ekki fáeinir auðmenn og –konur. Ég tók þess vegna saman svör við nokkrum atriðum sem ég held að komi í veg fyrir að sumt félagshyggjufólk víða um land kjósi vinstri græn. Listinn er alls ekki tæmandi; við erum ekki fullkomin hreyfing en við gerum okkar besta: • Vinstri græn hafa ekkert með einhvern bölvaðan kommúnisma að gera – við viljum einfaldlega að auður samfélagsins skiptist niður á sanngjarnan hátt og að enginn Íslendingur líði skort. Við erum ekki kommúnistaflokkur. Við viljum bara sanngjarnt og heiðarlegt samfélag þar sem jöfnuður er sjálfsagt viðmið. • Vinstri græn eru löngu hætt að vera bara Steingrímur Joð – og nei, hann stýrir ekki öllu úr baksætinu (þeir sem halda þessu fram hafa greinilega ekki kynnst því hörkutóli sem er Kata Jak). • Vinstri græn gerðu fullt af mistökum í ríkisstjórn Jóhönnu Sigurðardóttur – en það er ástæða en ekki afsökun þegar við segjum að sú ríkisstjórn hafi stýrt þjóðinni í gegnum fordæmalausa þolraun, bæði í efnahagslegum og siðferðilegum skilningi. Það er ekkert að óttast Það er ekkert að óttast þarna vinstra megin. Eins og tíðarandinn er þurfum við nauðsynlega að fá öflugt mótvægi við bankakerfið, frekjukapítalismann og verktakaræðið. Við þurfum að endurvekja traust og breyta vinnubrögðunum á Alþingi. Við þurfum VG fyrir heilbrigt samfélag – við þurfum Kötu Jak með skýra sýn og mannlega nálgun á samvinnustjórnmál margra flokka. * * * Einn daginn mun ég henda út þessari gömlu snyrtitösku. Á endanum verða breytingar óhjákvæmilegar. Á sama hátt vona ég innilega að landsmenn allir hafi spurninguna um traust og endurnýjun með sér í kjörklefann næsta laugardag. Því að fyrst og fremst er það traustið innan stjórnmálanna sem þarf að endurreisa.„Hverjum treystir þú?“ Þetta er ekki aðalspurningin. Þetta er eina spurningin.
Skoðun Við þurfum stjórnmálamenn sem skilja mikilvægi stærstu atvinnugreinar landsins Aðalheiður Ósk Guðmundsdóttir skrifar
Skoðun Það er kominn verðmiði á fangelsið en hvað má ungmenni í alvarlegum vanda kosta? Davíð Bergmann skrifar
Skoðun Hinn opni tékki samgöngusáttmálans – ljósastýring og Sundabraut Eiríkur S. Svavarsson skrifar
Skoðun Við þurfum stjórnmálamenn sem skilja mikilvægi stærstu atvinnugreinar landsins Aðalheiður Ósk Guðmundsdóttir skrifar
Skoðun Kallað eftir fyrirsjáanleika í opinberum framkvæmdum Þorsteinn Víglundsson ,Jónína Guðmundsdóttir,Karl Andreassen skrifar
Skoðun Afvegaleidd umræða um áskoranir heilbrigðiskerfisins Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir skrifar
Skoðun Launafólk sýndi ábyrgð – Hvað með bankana og fjármagnseigendur? Finnbjörn A. Hermannsson skrifar
Skoðun Gæti aukin einkavæðing og skólaval í grunnskólakerfinu bætt námsárangur og aukið jafnrétti? Jón Páll Haraldsson,Linda Heiðarsdóttir,Ómar Örn Magnússon skrifar