Hamslaus reiði á Facebook vegna ákvörðunar Kjararáðs

Mikil reiði hefur brotist út á samskiptamiðlinum Facebook vegna mikilla hækkana sem Kjararáð kynnti strax daginn eftir kosningar. Og sér ekki fyrir endann á því. Þeir eru vissulega til sem benda á að þingmenn eigi að vera vel launaðir en þeir eru kveðnir í kútinn. Illugi Jökulsson rithöfundur orðar það beint út á sinni Facebooksíðu: Nú ganga belgingar um Facebook og slá á axlir hver annars og segja:

„Hohoho, við erum svo miklir menn að við erum ekki hræddir við að ganga gegn óttalegu lýðskruminu, við styðjum sko þessa hækkun, þingmenn eiga hana svo sannarlega skilið.“ Þessir miklu menn mega eiga sitt skjallbandalag sjálfir. Ég ætla að vera í liði með Kristni Sigmundssyni og Agli í þessu máli. Það datt víst út hvað Kristinn sagði, en það var þetta: „Hvernig getur fólk réttlætt fyrir sjálfu sér að taka við þessari hækkun. Þetta er ógeðslegt þjóðfélag svo ekki sé meira sagt.“

Ekki er ofsagt að reiði ríki nú á Facebook. Enda eru hækkanirnar ekki í nokkru samhengi við þróun á vinnumarkaði – launaþrælar þessa lands furða sig á hækkunum sem eru hærri en sem nemur föstum launum þeirra sjálfra.

Enn liggur ekki nákvæmlega fyrir hvað þessar rausnarlegu hækkanir munu kosta ríkisstjóð en víst er að þeir fjármunir eru verulegir.

Þegar hefur verið efnt til undirskriftasöfnunar

Þessari reiði sem nú gætir á Facebook og víðar hefur verið mætt með því að bjóða uppá undirskriftasöfnun á netinu þar sem hvatt er til þess að Kjararáð verði lagt niður.

„Gengdarlausar hækkanir kjararáðs á launum embættismanna og kjörinna fulltrúa eru löngu komnar út fyrir allt velsæmi og það er tími komin til að við segjum okkar skoðun á því svo mark sé á takandi,“ segir á þeirri síðu sem var að fara í loftið og þar hafa, þegar þetta er ritað, þegar hátt í 2000 manns skrifað undir.

Borgarstjórinn brjálaður

Dagur B. Eggertsson borgarstjóri var rétt í þessu að birta færslu á Facebook þar sem hann fordæmir ákvörðun Kjararáðs um rausnarlega hækkun launa æðstu starfsmanna ríkisins. Hann furðar sig á þögn í landsmálapólitíkinni.

„Það ríkir dauðþögn úr landsmálapólitíkinni um úrskurð kjararáðs um laun þingmanna, ráðherra og forseta Íslands. Það gengur ekki. Það er fráleitt að laun toppanna í samfélaginu hækki langt umfram þær línur sem sömu toppar hafa lagt varðandi kjaraþróun í landinu - í nafni stöðugleika. Þetta er óréttlátt og rangt og má ekki standa. Ég skora hér með á nýja ríkisstjórn og nýtt Alþingi að gera það að sínu fyrsta verki að grípa þarna inn í. Það er þeirra hlutverk. Ef þetta fær að standa þá er samstarf stjórnvalda og verkalýðshreyfingar um þróun kjaramála í fullkomnu uppnámi. Þá er stöðugleiki úr sögunni og allir tapa. Það er augljóst mál.“

Þorsteinn Víglundssona í klípu

Rétt er hjá Degi að ekki hafa margir úr þeim hópi sem munu njóta góðs af þessum miklu hækkunum tjáð sig, en þá er þó að finna og æ fleiri eru að koma fram á sjónarsviðið.

Þorsteinn Víglundsson, nýkjörinn þingmaður Viðreisnar, var í morgunútvarpi Rásar 2 þar sem hann gagnrýnir þennan gjörning; að hópar sem kjararáð ákveði kjörin fyrir dragist löngum aftur úr og séu svo rifnir upp í háum hækkunum á nokkurra ára fresti. Hann gerir ráð fyrir því að beita sér fyrir breytingum á lögum um kjararáð á þinginu. Þorsteinn var formaður framkvæmdastjóri Samtaka atvinnulífsins og hefur áður varað við launahækkunum á almennum vinnumarkaði, það ógni stöðuguleika og sé ávísun á verðbólgu. Hann er því í sérkennilegri stöðu – að það fyrsta sem hann mætir sjálfur eru rausnarlegar leiðréttingar sem hljóta að setja kjarasamninga í algjört uppnám. Þorsteinn segir að búast megi við því að hann beiti sér fyrir breytingum á lögunum um kjararáð á þingi.

Hvað varð um aðgerðirnar sem Bjarni hafði boðað?

Bjarni Benediktsson fjármálaráðherra hafði reyndar boðað frumvarp um breytingar á kjararáði eftir síðasta upphlaup sem varð vegna þessara hækkana sem eru ekki í nokkru samhengi við launahækkanir sem almennir launamenn fá.

Vilhjálmur Birgisson verkalýðsleiðtogi á Skaganum hefur fordæmt þessar hækkanir harðlega: Forseti lýðveldisins hækkar í launum um ríflega hálfa milljón sem eru tvöföld lágmarkslaun.

Sveinbjörg Birna skammast sín

Orð Dags borgarstjóra eru reyndar að einhverju leyti misvísandi því Sveinbjörg Birna Sveinbjörnsdóttir borgarfulltrúi bendir á að laun borgarfulltrúa hækki líka verulega. „Laun borgarfulltrúa Reykjavíkurborgar hækkuðu líka í dag, um 265.000 tæplega. Það virðist enginn tala um það.“ Sveinbjörg bætir svo í með annarri færslu á Facebook og segist hreinlega skammast sín fyrir að þiggja þessa hækkun:

„Ég hef alltaf þurft að semja um mín laun við vinnuveitendur, oft verið feimin að biðja um launahækkanir, fundist ég alltaf þurfa að gera betur og meira til að koma til greina. Aldrei talið eftir mér að vinna yfirvinnu, launaða eður ei. Hef aldrei sótt um stöðuhækkun en nokkrum sinnum skipt um vinnu. Þegar ég var kosin í borgarstjórn vissi ég ekki hve launin voru, en eftir að hafa kynnt mér þau þá var það alveg ..... Ja ekki er fólk í þessu út af laununum. En fékk óumbeðna launahækkun í fyrra afturvirka, sem ég var mjög glöð með. En nú einu ári seinna, aðra launahækkun..... Nú skammast ég mín. Mamma mín sem hefur verið atvinnulaus í of mörg ár fær amk að njóta þess með mér núna og einhver vel valin málefni. Ég hef áhyggjur af verðbólgu og því fordæmi sem verið er að setja um frekari samninga aðila vinnumarkaðarins. Góða nótt.“

Tímasetningin gagnrýnd

Þó vert sé að minna á að Kjararáð starfar samkvæmt lögum og ákvarðanir beri að tilkynna á þessum tíma þykir mörgum tímasetningin algerlega út í hött. Fólk hreinlega grunar að maðkur sé í mysunni því ekki er úr vegi að þetta hefði getað breytt niðurstöðum kosninga þeim í vil sem helst hafa talað fyrir kerfisbreytingum. Eva Hauksdóttir er ein þeirra sem bendir á þetta:

„Á meðan þjóðin kaus Sjálfstæðisflokkinn, sat Kjararáð á fundi. Tímasetningin er svo dásamleg að ég trúi því varla að það hafi ekki verið planað,“ segir Eva.

Lára Hanna Einarsdóttir samfélagsrýnir bregður fyrir sig háðinu og birtir mynd af meðlimum Kjararáðs: „Þessi hópur fólks var svo elskulegur við ráðamenn þjóðarinnar að hækka launin þeirra um allt að 500 þúsund krónur á mánuði. Erum við þeim ekki mjög þakklát?“

Skipan kjararáðs er frá 1. júlí 2014 til og með 30. júní 2018:

Aðalmenn: Jónas Þór Guðmundsson, formaður, kosinn af Alþingi

Óskar Bergsson, varaformaður, kosinn af Alþingi

Svanhildur Kaaber, kosin af Alþingi

Vilhjálmur H. Vilhjálmsson, skipaður af Hæstarétti

Hulda Árnadóttir, skipuð af fjármála- og efnahagsráðherra

Varamenn: Eva Dís Pálmadóttir, kosin af Alþingi Örlygur Hnefill Jónsson, kosinn af Alþingi Ingibjörg Ingadóttir, kosin af Alþingi Berglind Svavarsdóttir, lögmaður, skipuð af Hæstarétti Þórlindur Kjartansson, skipaður af fjármála- og efnahagsráðherra

Peningar teknir af fólki með ofbeldi

Fólk reyndar keppist við að tjá sig um Kjararáð á Facebook. Einn þeirra er nýr þingmaður Viðreisnar, Pawel Bartoszek „Ungi Sleggju-Pawel hefði örugglega litið á það sem ég er að fara segja sem argasta popúlisma en við tveir þurfum þá bara að ræða saman á eftir.... Jú,jú, laun þingmanna þurfa að vera samkeppnishæf, þeir fjárhagslega sjálfstæðir og allt það. En engu að síður:

Hækkanir á þingfarakaupi sem kjararáð færði okkur eru of háar.

Þetta eru peningar sem teknir eru af öðru fólki með ofbeldi. Það er ekki endilega sjálfsagt að ég, verkefnastjóri hjá alþjóðlegu stórfyrirtæki, fái hærri upphæð við hver mánaðarmót við það að setjast á þing. Í rauninni er það algjört rugl.

Og þannig má lengi áfram telja -- fólk á vart orð í eigu sinni svo ofboðið er því.