Þrjú banaslys hafa orðið í Reynisfjöru og nærliggjandi fjörum síðastliðinn áratug. Síðast í dag fórst þýsk kona þegar hún fór í sjóinn við Kirkjufjöru. Þá var barn á leikskólaaldri einnig hætt komið fyrr í dag þegar það barst næstum með öldu út í sjó.
Jónas Guðmundsson ferðamálafræðingur hefur umsjón með slysavörnum ferðamanna hjá Slysavarnarfélaginu Landsbjörg. Hann segir að endurskoða þurfi hvernig koma megi í veg fyrir slys á fjölförnum ferðamannastöðum líkt og Reynisfjöru.
„Þetta snýst ekki bara um að stökkva til í hvert skipti sem verður slys og reyna að slökkva þá elda. Þetta snýst um að horfa á heildarmyndina. Við erum með líklega tvo og hálfan milljón ferðamanna á þessu ári. Þetta snýst um það að nota þekktar og viðurkenndar aðferðir sem eru notaðar um allan heim sem við erum allt of lítið að beita,“ segir Jónas í samtali við Vísi.
Sjá einnig: Barn á leikskólaaldri hársbreidd frá því að hafna í sjónum í Reynisfjöru
„Til dæmis eitt af því sem að gert er til að stýra ferðamönnum á náttúrusvæðum er að beita sambland af þremur aðferðum. Svokölluð handstýring, þar sem eru stígar, girðingar, skilti og þess háttar sem handstýra ferðamönnum þegar þeir eru komnir á staðinn um hvar þeir mega labba, hvar þeir mega ekki labba og þess háttar. Svo er það svokölluð bein stjórnun sem er þá lög og reglugerðir, löggæsla, landvarsla og þess háttar. Svo er það fræðsla og upplýsingagjöf.“
Jónas segir aðal vandamálið við Reynisfjöru vera að enginn ábyrgðaraðili sé að staðnum.
„Ef við horfum bara á þessar fjörur. Í fyrsta lagi er enginn ábyrgðaraðili. Umhverfisstofnun er jú með Dyrhólaey í nágrenninu en það er enginn ábyrgðaraðili raunverulega á Reynisfjöru. Þá er ekkert hægt að gera. Á þessum stöðum á auðvitað að vera landvarsla og virkari löggæsla. Þannig að bæði landvörður og lögregla komi á þessa staði á svona degi og eru með sitt áhættumat og leggja mat á hvort aðstæður séu erfiðar og hvort þurfi að setja upp borða sem segir að enginn fari neðar en ákveðið viðmið. Svo þarf landvörður að vera á staðnum til að fylgja þessu eftir.“
Sjá einnig: Konan sem féll í sjóinn við Kirkjufjöru er látin
Ítrekað hafa borist fréttir af því að ferðamenn hafi verið hætt komnir í Reynisfjöru og hafa nokkrir þeirra látið lífið. Bandarísk kona á áttræðisaldri beið bana þegar brimalda hrifsaði hana út á dýpið árið 2007. Ári síðar voru þýsk hjón hætt komin á sömu slóðum þegar alda tóku þau með sér. Sama ár reyndi hópur ferðamanna að koma hval til bjargar sem rekið hafði á land.
Þann 3. Febrúar 2016 náðust ferðamenn á mynd í fjörunni þar sem kona varð fyrir briminu þrátt fyrir aðvaranir leiðsögumanna. Sjö dögum seinna, 10. Febrúar 2016, lést kínverskur ferðamaður um fertugt þegar stór alda sló honum í bergið. Lögreglan vaktaði Reynisfjöru í um tvær vikur eftir slysið.
Fjölmargir hafa kallað eftir auknu eftirliti eða frekari merkingum í fjörunni. Í kjölfar banaslyssins í fyrra var nýjum viðvörunarskiltum komið upp í fjörunni. Þá var öðru öryggisskilti komið fyrir þar þann 6. október síðastliðinn.
Sjá einnig: Nýtt öryggisskilti sett upp í Reynisfjöru
Jónas segir stjórnvöld ekki forgangraða rétt í þessum málaflokki.
„Ég held að þetta sé einfaldlega að stjórnvöld eru ekki að forgangsraða rétt. Það vantar sýnina og skilninginn og fjármunina. Það er bara einfalt og það verður bara að segjast eins og er,“ segir Jónas.
Þarf meira fjármagn
Hann segir fyrsta skrefið vera að einhver beri ábyrgð á staðnum.
Fyrsta skrefið er að einhver þarf að bera ábyrgð á staðnum og annað skrefið er að athuga hvort þar þurfi að vera sífelld landvarsla og það fer eftir fjölda ferðamanna. Samhliða því þarf að setja meira fjármagn í löggæslu. Það koma mörg þúsund manns í Reynisfjöru hvern einasta dag, auðvitað á lögreglan að geta komið þar við einu sinni til tvisvar á dag.
Jónas tekur sem dæmi þjóðgarðinn Olympia national park í Bandaríkjunum. Hann heimsótti garðinn fyrir þremur árum til að kynna sér öryggi ferðamanna.
„Það tók tvo tíma að keyra í gegnum þjóðgarðinn. Lögreglan þar er með viðmið. Hver einasti ferðamaður á að mæta lögreglubíl tvisvar þegar hann keyrir í gegnum þjóðgarðinn. Bara sem dæmi. Meðal annars til að halda niður hraða og til að fólk leggi á bílastæðum en ekki úti í kanti. Þú mætir einum lögreglubíl ef þú keyrir frá Reykjavík að Jökulsárlóni. Einum í mesta lagi og það er ekki lögreglunni að kenna. Það þarf bara meira fjármagn.“
