Lesið milli lína Ívar Halldórsson skrifar 7. febrúar 2017 19:56 Fjölmiðlar eru að mínu mati margir hverjir að kynda undir fordóma í umfjöllun sinni um Trump. Ódýr æsifréttamennska selur kannski blöð en gefur okkur þó oft miður heilsteypta mynd af raunveruleikanum.Þversögnin Það getur vel verið að nýkjörinn forseti Bandaríkjanna taki nokkuð djúpt í árinni í nýlegum tilskipunum sínum, en þó er alveg ljóst að hann duldi aldrei ásetning sinn í innflytjendamálum er hann barðist fyrir kjöri. Hér á landi er fólk kannski ekki vant því að stjórnmálamenn standi við kosningaloforð sín og þá er kannski eðlilegt að sumir séu steinhissa á staðfestu stjórnmálamannsins umdeilda. Á meðan fólk segir að aðgerðir hans renni stoðum undir að hann sé ekki traustsins verður í embætti sínu er þó ekki hægt að neita því að hann er einmitt með tilskipun sinni að standa við orð sín. Það er því ákveðin þversögn í því að segja að honum sé ekki treystandi.Fordómarnir Nú eru þjóðirnar sjö sem inngöngubannið nær til oft titlaðar „múslimaþjóðir“ í umræðunni hérlendis, væntanlega til að telja fólki trú um að aðgerðir Trumps hljóti að byggja á kynþáttafordómum. Hneyksli selur jú blöð. Það má þó deila um hvort múslimum sé einhver greiði gerður með því að fjölmiðlar tengi kynþáttafordóma við varnir forsetans gegn hryðjuverkum. Það er alltaf auðvelt að nota "fordómakortið" þegar koma á höggi á einhvern og espa um leið upp mannskapinn - en það er engu að síður óvægin aðferðafræði og ódýr lausn. Ef að val Trumps á þjóðunum sjö er grundvallað á kynþáttafordómum, af hverju eru Saudi-Arabía og aðrar múslimaþjóðir ekki þá á listanum? Á maður nú að trúa því að meint andúð hans á múslimum sé svæðisbundin - einskonar póstnúmeratengdur pirringur eða lúaleg landskóða-leiðinilegheit?Færibandið „Bráður er sögusmiður“, segir málshátturinn, og má innihald hans hér til sanns vegar færa. Það er ýmislegt sem ekki stenst í fjölmörgum ásökunum í garð Trump sem þarf að setja í rétt samhengi þannig að heildarmyndin sé skýr. Ef fólk vill í raun og veru finna ómengaðan sannleikann og fá hlutlausa mynd af heimsmálunum er varhugavert að reiða sig á fyrirsagnir frétta. Í dag þarf að hafa mun meira fyrir sannleikanum en áður og nauðsynlegt að lesa á milli línanna. Fagmennskan skilar sér misvel á færibandi fréttamiðlanna.Keflið Þegar virða á fyrir sér umdeilda tilskipun Trumps er mikilvægt að kynna sér aðdraganda aðgerðanna. Í desember 2015 setti Obama takmarkað ferðabann á fólk sem heimsótt hafði Íran, Írak, Súdan og Sýrland. Tveimur mánuðum síðar bætti hann við Lýbíu, Sómalíu og Yemen á listann. Þetta gerði Obama til að sporna við vaxandi ógn erlendra hryðjuverkamanna. Ekki var æsingurinn mikill yfir þessu. Aðgerðir Trump byggja á grunni þeim sem Obama lagði. Trump hefur ákveðið að taka næsta skref. Hann bannar nú tímabundið, eða í 3 mánuði, innkomu ferðamanna frá þessum löndum og þurfa handhafar græna kortsins á meðan að gangast undir endurskoðun eftir að hafa heimsótt þessi lönd. Trump tók við kefli forvera síns og vill áfram verja landið gegn utanaðkomandi ógn eins og hann sagðist myndi gera í aðdraganda kosninganna. Það er því órökrétt að gefa í skyn að grundvöllur þessa tímabundna ferðabanns sé mótaður af múslimahatri. Tístið Þótt gagnrýnt sé að Trump fari óhefðbundnar leiðir í að koma skilaboðum sínum og áætlunum til samlanda sinna með því að nota t.d. Twitter, er þó í raun alveg eðlilegt að hann bregði á það ráð. Hann treystir réttilega ekki fjölmiðlum til að koma skilaboðum sínum ómenguðum til landsmanna. Hreinar og ómengaðar fréttir eru því miður eitthvað sem virðist tilheyra fortíðinni. Hann tístir frekar enn að tefla á tvær hættur með óáreiðanlega umfjöllun fjölmiðla. Fólk krefst þess að þjóðarleiðtogar eins og Trump sinni siðferðislegum skyldum sínum gagnvart fjölmenningunni af samviskusemi og láti heiðarleika ráða för. Samhliða slíkum kröfum er þá sjálfsagt að fara fram á að fjölmiðlar geri hið sama; setji fréttir í rétt samhengi og færi fólki afruglaða mynd af heimsmálunum.Hamarinn Ég veit ekki hvort ég er endilega sammála öllu því sem Trump er að gera í Bandaríkjunum. Ég er ekki búinn að mynda mér endanlega skoðun á því. En ekki er ég til í að taka þátt í einhvers konar öfgafullu pólitísku rétttrúnaðarátaki sem hefur það að marki að niðurlægja og rýra persónur, hverjar sem þær eru hvaðan sem þær koma, á fölskum forsendum. Hvort sem þetta eru mistök hjá Trump eða ekki, þá er ég engan veginn tilbúinn að leggjast svo lágt að afskrifa manninn sem hálfvita. Hérlendis berja fréttamenn og alþingismenn þó óhikað dómarahamrinum í borðið á almannafæri og sýna þjóðkjörnum einstaklingum fullkomið virðingarleysi með því að kalla þá niðurlægjandi nöfnum og færa fram óstuddar fullyrðingar um þá. Umræðan hérlendis um Trump er oft á svo lágu plani að maður hreinlega skammast sín fyrir hönd þeirra sem láta toga sig niður á það. Það er eins og hér á landi sé markmiðið að ná almennri samstöðu um að Trump sé fífl. Þeir sem ekki eru sammála eru því miður oft litnir hornauga. Fyrir hönd allra þeirra sem kusu Trump vil ég vona að hann sé einfaldlega að reyna að standa við þau loforð sem hann gaf kjósendum sínum.Báturinn Mér var kennt á unga aldri að bera virðingu fyrir þjóðkjörnum embættum og fulltrúum þeirra. Mér var kennt að tilreikna fólki það besta, tala fallega um náungann og elska óvini mína. Þetta leiðarljós hefur oft forðað mér frá því að rasa um ráð fram þegar samskipti hafa steytt á skeri vegna misskilnings eða rangra skilaboða. Virðing og umburðarlyndi eru þá björgunarbátarnir sem stýra okkur aftur til stranda áður en allt sekkur í saltan sjó. Kannski gengur Trump of langt með þessari umdeildu tilskipun og er sjálfsagt að gagnrýna aðgerðir hans á faglegan hátt. Fjölmiðlar eiga að hjálpa mér að mynda mér skoðun á þessu máli með traustri og fordómalausri fréttamennsku - en gera það ekki. Þeir eiga að forðast eins og heitan eldinn að kynda undir fyrirlitningu á manneskjum með óábyrgri og meiðandi umfjöllun - hvort sem um er að ræða innflytjendur, múslima, útrásarvíkinga eða þjóðarleiðtoga.Skórinn Það getur verið að stórar fyrirsagnir og innantómar upphrópanir selji blöð en traust almennings á uppsprettu frétta mun smátt og smátt minnka í kjölfarið. Eins og máltækið segir, "Það er skammvinn skemmtun að pissa í skó sinn." Annars finnst mér fjölmiðlar okkar eyða allt of miklu púðri í í að pirrast út í Trump. Það væri réttast að reyta arfann í bakgarði okkar hér heima áður en við keyrum með litlu slátturvélina okkar yfir garð nágranna okkar í Vesturheimi. Ívar Halldórsson Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Ívar Halldórsson Mest lesið „Eru ekki allir pínu einhverfir í dag?“ Andrea Ólafsdóttir Skoðun Að verða fórnarlamb íslenskra skattyfirvalda Arnar Pálsson Skoðun Skaðinn í leyndri meðferð á heimilum Matthildur Björnsdóttir Skoðun Loftslagsávinningur Coda Terminal er gífurlegur Sigurður Loftur Thorlacius Skoðun Um vanda stúlkna í skólum Ragnar Þór Pétursson Skoðun Tilgangur atvinnurekstrarbanns Lárus Sigurður Lárusson Skoðun Betri leið til að velja keppendur inn á Ólympíuleika Pawel Bartoszek Skoðun Af glyðrugangi eftirlitsstofnana Ester Hilmarsdóttir Skoðun 3.200 aumingjar (mín skoðun) Ole Anton Bieltvedt Skoðun Reglurnar eru óumsemjanlegar Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Skoðun Skoðun „Eru ekki allir pínu einhverfir í dag?“ Andrea Ólafsdóttir skrifar Skoðun Betri leið til að velja keppendur inn á Ólympíuleika Pawel Bartoszek skrifar Skoðun Tilgangur atvinnurekstrarbanns Lárus Sigurður Lárusson skrifar Skoðun Að verða fórnarlamb íslenskra skattyfirvalda Arnar Pálsson skrifar Skoðun Loftslagsávinningur Coda Terminal er gífurlegur Sigurður Loftur Thorlacius skrifar Skoðun Bóluefni eða veirur Ágúst Kvaran skrifar Skoðun Skaðinn í leyndri meðferð á heimilum Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Af glyðrugangi eftirlitsstofnana Ester Hilmarsdóttir skrifar Skoðun Linnulaus þjáning íbúa á Gaza Hrafnhildur Sverrisdóttir skrifar Skoðun Munurinn á þjóðerniskennd versus sálernis þarfar upplifun Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Verða rangfærslur að sannleika, ef þær eru endurteknar nógu oft!? Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Svifhrifavaldar Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Forseti ÍSÍ hvattur til að hefja tiltektina í eigin starfsemi Sigurður G. Guðjónsson skrifar Skoðun Hvernig og hvenær en ekki hvort Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Það er víst hægt að semja um aðildarskilmála! Mörg dæmi sanna það! Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Orðatónar: Aukinn orðaforði og lesskilningur barna með íslenskri tónlist Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Tilfinningalegur athyglisbrestur og heilbrigt tilfinningalíf Jón Þór Ólafsson skrifar Skoðun Reglurnar eru óumsemjanlegar Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun 3.200 aumingjar (mín skoðun) Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Ber endurhæfing ávöxt? skrifar Skoðun Heimur á heljarþröm skrifar Skoðun Foreldrar á 4. vaktinni Sara Rós Kristinsdóttir,Lóa Ólafsdóttir skrifar Skoðun Norður-Kórea er víða Ingvar Smári Birgisson skrifar Skoðun Það getur verið gott að búa til steind Ari Trausti Guðmundsson skrifar Skoðun Uppskeruhátíð öldrunarfræða á Norðurlöndum Sirrý Sif Sigurlaugardóttir skrifar Skoðun Gullverðlaun í mengun Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Skoðun Gen og glæpir Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Skoðun 10 tæknilegir yfirburðir rafbíla Sigurður Ingi Friðleifsson skrifar Skoðun Um vanda stúlkna í skólum Ragnar Þór Pétursson skrifar Skoðun Land, borgir og samgöngur Guðjón Sigurbjartsson skrifar Sjá meira
Fjölmiðlar eru að mínu mati margir hverjir að kynda undir fordóma í umfjöllun sinni um Trump. Ódýr æsifréttamennska selur kannski blöð en gefur okkur þó oft miður heilsteypta mynd af raunveruleikanum.Þversögnin Það getur vel verið að nýkjörinn forseti Bandaríkjanna taki nokkuð djúpt í árinni í nýlegum tilskipunum sínum, en þó er alveg ljóst að hann duldi aldrei ásetning sinn í innflytjendamálum er hann barðist fyrir kjöri. Hér á landi er fólk kannski ekki vant því að stjórnmálamenn standi við kosningaloforð sín og þá er kannski eðlilegt að sumir séu steinhissa á staðfestu stjórnmálamannsins umdeilda. Á meðan fólk segir að aðgerðir hans renni stoðum undir að hann sé ekki traustsins verður í embætti sínu er þó ekki hægt að neita því að hann er einmitt með tilskipun sinni að standa við orð sín. Það er því ákveðin þversögn í því að segja að honum sé ekki treystandi.Fordómarnir Nú eru þjóðirnar sjö sem inngöngubannið nær til oft titlaðar „múslimaþjóðir“ í umræðunni hérlendis, væntanlega til að telja fólki trú um að aðgerðir Trumps hljóti að byggja á kynþáttafordómum. Hneyksli selur jú blöð. Það má þó deila um hvort múslimum sé einhver greiði gerður með því að fjölmiðlar tengi kynþáttafordóma við varnir forsetans gegn hryðjuverkum. Það er alltaf auðvelt að nota "fordómakortið" þegar koma á höggi á einhvern og espa um leið upp mannskapinn - en það er engu að síður óvægin aðferðafræði og ódýr lausn. Ef að val Trumps á þjóðunum sjö er grundvallað á kynþáttafordómum, af hverju eru Saudi-Arabía og aðrar múslimaþjóðir ekki þá á listanum? Á maður nú að trúa því að meint andúð hans á múslimum sé svæðisbundin - einskonar póstnúmeratengdur pirringur eða lúaleg landskóða-leiðinilegheit?Færibandið „Bráður er sögusmiður“, segir málshátturinn, og má innihald hans hér til sanns vegar færa. Það er ýmislegt sem ekki stenst í fjölmörgum ásökunum í garð Trump sem þarf að setja í rétt samhengi þannig að heildarmyndin sé skýr. Ef fólk vill í raun og veru finna ómengaðan sannleikann og fá hlutlausa mynd af heimsmálunum er varhugavert að reiða sig á fyrirsagnir frétta. Í dag þarf að hafa mun meira fyrir sannleikanum en áður og nauðsynlegt að lesa á milli línanna. Fagmennskan skilar sér misvel á færibandi fréttamiðlanna.Keflið Þegar virða á fyrir sér umdeilda tilskipun Trumps er mikilvægt að kynna sér aðdraganda aðgerðanna. Í desember 2015 setti Obama takmarkað ferðabann á fólk sem heimsótt hafði Íran, Írak, Súdan og Sýrland. Tveimur mánuðum síðar bætti hann við Lýbíu, Sómalíu og Yemen á listann. Þetta gerði Obama til að sporna við vaxandi ógn erlendra hryðjuverkamanna. Ekki var æsingurinn mikill yfir þessu. Aðgerðir Trump byggja á grunni þeim sem Obama lagði. Trump hefur ákveðið að taka næsta skref. Hann bannar nú tímabundið, eða í 3 mánuði, innkomu ferðamanna frá þessum löndum og þurfa handhafar græna kortsins á meðan að gangast undir endurskoðun eftir að hafa heimsótt þessi lönd. Trump tók við kefli forvera síns og vill áfram verja landið gegn utanaðkomandi ógn eins og hann sagðist myndi gera í aðdraganda kosninganna. Það er því órökrétt að gefa í skyn að grundvöllur þessa tímabundna ferðabanns sé mótaður af múslimahatri. Tístið Þótt gagnrýnt sé að Trump fari óhefðbundnar leiðir í að koma skilaboðum sínum og áætlunum til samlanda sinna með því að nota t.d. Twitter, er þó í raun alveg eðlilegt að hann bregði á það ráð. Hann treystir réttilega ekki fjölmiðlum til að koma skilaboðum sínum ómenguðum til landsmanna. Hreinar og ómengaðar fréttir eru því miður eitthvað sem virðist tilheyra fortíðinni. Hann tístir frekar enn að tefla á tvær hættur með óáreiðanlega umfjöllun fjölmiðla. Fólk krefst þess að þjóðarleiðtogar eins og Trump sinni siðferðislegum skyldum sínum gagnvart fjölmenningunni af samviskusemi og láti heiðarleika ráða för. Samhliða slíkum kröfum er þá sjálfsagt að fara fram á að fjölmiðlar geri hið sama; setji fréttir í rétt samhengi og færi fólki afruglaða mynd af heimsmálunum.Hamarinn Ég veit ekki hvort ég er endilega sammála öllu því sem Trump er að gera í Bandaríkjunum. Ég er ekki búinn að mynda mér endanlega skoðun á því. En ekki er ég til í að taka þátt í einhvers konar öfgafullu pólitísku rétttrúnaðarátaki sem hefur það að marki að niðurlægja og rýra persónur, hverjar sem þær eru hvaðan sem þær koma, á fölskum forsendum. Hvort sem þetta eru mistök hjá Trump eða ekki, þá er ég engan veginn tilbúinn að leggjast svo lágt að afskrifa manninn sem hálfvita. Hérlendis berja fréttamenn og alþingismenn þó óhikað dómarahamrinum í borðið á almannafæri og sýna þjóðkjörnum einstaklingum fullkomið virðingarleysi með því að kalla þá niðurlægjandi nöfnum og færa fram óstuddar fullyrðingar um þá. Umræðan hérlendis um Trump er oft á svo lágu plani að maður hreinlega skammast sín fyrir hönd þeirra sem láta toga sig niður á það. Það er eins og hér á landi sé markmiðið að ná almennri samstöðu um að Trump sé fífl. Þeir sem ekki eru sammála eru því miður oft litnir hornauga. Fyrir hönd allra þeirra sem kusu Trump vil ég vona að hann sé einfaldlega að reyna að standa við þau loforð sem hann gaf kjósendum sínum.Báturinn Mér var kennt á unga aldri að bera virðingu fyrir þjóðkjörnum embættum og fulltrúum þeirra. Mér var kennt að tilreikna fólki það besta, tala fallega um náungann og elska óvini mína. Þetta leiðarljós hefur oft forðað mér frá því að rasa um ráð fram þegar samskipti hafa steytt á skeri vegna misskilnings eða rangra skilaboða. Virðing og umburðarlyndi eru þá björgunarbátarnir sem stýra okkur aftur til stranda áður en allt sekkur í saltan sjó. Kannski gengur Trump of langt með þessari umdeildu tilskipun og er sjálfsagt að gagnrýna aðgerðir hans á faglegan hátt. Fjölmiðlar eiga að hjálpa mér að mynda mér skoðun á þessu máli með traustri og fordómalausri fréttamennsku - en gera það ekki. Þeir eiga að forðast eins og heitan eldinn að kynda undir fyrirlitningu á manneskjum með óábyrgri og meiðandi umfjöllun - hvort sem um er að ræða innflytjendur, múslima, útrásarvíkinga eða þjóðarleiðtoga.Skórinn Það getur verið að stórar fyrirsagnir og innantómar upphrópanir selji blöð en traust almennings á uppsprettu frétta mun smátt og smátt minnka í kjölfarið. Eins og máltækið segir, "Það er skammvinn skemmtun að pissa í skó sinn." Annars finnst mér fjölmiðlar okkar eyða allt of miklu púðri í í að pirrast út í Trump. Það væri réttast að reyta arfann í bakgarði okkar hér heima áður en við keyrum með litlu slátturvélina okkar yfir garð nágranna okkar í Vesturheimi. Ívar Halldórsson
Skoðun Verða rangfærslur að sannleika, ef þær eru endurteknar nógu oft!? Ole Anton Bieltvedt skrifar
Skoðun Forseti ÍSÍ hvattur til að hefja tiltektina í eigin starfsemi Sigurður G. Guðjónsson skrifar
Skoðun Það er víst hægt að semja um aðildarskilmála! Mörg dæmi sanna það! Ole Anton Bieltvedt skrifar
Skoðun Orðatónar: Aukinn orðaforði og lesskilningur barna með íslenskri tónlist Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar