Biðstofa dauðans! Guðrún Matthíasdóttir skrifar 23. nóvember 2017 07:00 Mamma lést á Vífilstöðum 2. janúar á þessu ári. Á þeim tíma hafði inflúensa og nóróveiki herjað á spítalanum í nokkrar vikur. Af þessum sökum var móðir mín í einangrun vikum saman og allar heimsóknir til hennar bannaðar. Nokkrum dögum áður en mamma lést var hringt í okkur og tilkynnt að við fengjum undanþágu og gætum komið í heimsókn þar sem hún ætti aðeins nokkra daga eftir ólifaða. Aðkoman á Vífilstöðum var hræðileg. Ég mun aldrei gleyma því sem blasti við þegar dyrnar á herberginu voru opnaðar. Á móti mér kom mikil skítalykt sem ég finn stundum enn þann dag í dag. Mamma og önnur kona voru í rúmum upp við sitt hvorn vegginn. Höfuð þeirra lágu saman með litlu borði á milli. Á miðju gólfi var nútíma „kamar“. Stóll með gati þar sem koppurinn var geymdur. Einu salernin sem eru í boði á Vífilstöðum eru frammi á gangi. Þessar tvær yndislegu konur þurftu að lifa í einangrun í þessu litla, lokaða og óvistlega herbergi vikum saman. Aðstaða sem engum yrði boðið upp á í dag nema gamla fólkinu. Mamma átti bara að dvelja á Vífilsstöðum í stuttan tíma eða þangað til hún fengi pláss á hjúkrunarheimili. Biðin varð löng eða þangað til hún lést og fékk pláss hjá Guði. Mig grunar að á tímabilinu frá nóvember 2016 til loka janúar 2017 hafi um 20 til 30 manns látist á Vífilstöðum. Ítrekaðar tilraunir til að fá upplýsingar um dauðsföll á þessu tímabili hafa ekki borið árangur. Allir sem talað var við kváðust ekki mega eða geta gefið þessar upplýsingar og vísuðu á einhvern annan. Eftir að mamma dó hrundi pabbi og lést á Landsspítalanum 23. október sl., 93 ára að aldri. Hann var hraustmenni alla ævi og varð hissa þegar hann lenti í fyrsta skipti inn á spítala, reiknaði ekki með að geta veikst. Nýrun voru ónýt og blöðruhálskirtilskrabbamein komið í beinin. Það var ekkert hægt að gera fyrir hann og okkur sagt að hann ætti eftir nokkrar vikur eða mánuði. Næsta skref var að finna hjúkrunarheimili þar sem hann fengi að eyða síðustu dögum ævi sinnar. Það var hvergi pláss í Reykjavík þannig að eina sem var í boði var að flytja hann til Akraness. Þegar faðir minn frétti þetta brotnaði hann endanlega saman og sagðist frekar vilja deyja. Ég sá enga aðra lausn en að fara í launalaust frí og hugsa um föður minn í heimahúsi. Eftir langt samtal við lækni gerði ég mér grein fyrir því að mig skorti kunnáttu og aðstöðu til þess að hjúkra föður mínum þannig að honum liði vel. Á laugardegi talaði systir mín lengi við pabba eða þar til hann virtist geta sætt sig við að fara til Akraness. Við lofuðum að koma og heimsækja hann á hverjum degi. Á mánudagsmorgun kom ég upp á spítala til þess að fara með honum í sjúkrabílnum upp á Akranes. Fór ekki beint inn til hans heldur beið frammi á gangi þangað til læknirinn kom. Vildi vita nákvæmlega hvenær sjúkrabíllinn kæmi áður en ég hitti pabba. Pabbi yfirgaf þennan heim á meðan ég beið á ganginum. Mér var sagt að hann hefði opnað augun, brosað og farið svo að sofa. Pabbi vaknaði aldrei aftur, hafði ákveðið að fara ekki til Akraness. Það var ekki pláss fyrir hann á hjúkrunarheimili í Reykjavík en það var pláss hjá Guði þar sem mamma beið hans. Ástæðan fyrir því að ég ákvað að skrifa um þessa reynslu fjölskyldunnar er að við getum ekki lokað augunum fyrir því hvernig aldraðir ástvinir okkar þurfa að eyða síðustu dögum ævi sinnar. Pabbi bjó í Reykjavík í 93 ár, byrjaði að borga skatta og útsvar 14 ára gamall og það var ekki pláss fyrir hann á hjúkrunarheimili í Reykjavík þegar hann að lokum þurfti á því að halda. Að meðaltali eru 90 eldri borgarar á Landspítalanum sem bíða eftir plássi á hjúkrunarheimilum og um 100 í heimahúsum. Ástandið er einnig mjög slæmt í öðrum sveitarfélögum. Ég hef bæði talað við ráðherra og þingmenn um þetta neyðarástand. Fæ alltaf sama svarið, að þetta sé á margra ára áætlun. Við getum ekki beðið í mörg ár, það þarf að taka á þess núna. Ég veit að margir geta sagt svipaða sögu og vil ég hvetja fólk til að taka höndum saman, segja frá sinni reynslu og koma ráðamönnum í skilning um það neyðarástand sem ríkir. Það er eins og þeir átti sig ekki á því að þeir eiga eftir að eldast líka. Það er okkar skylda að hugsa vel um aldraða og búa þannig um hnútana að þeir geti lifað mannsæmandi lífi síðustu ár, mánuði, vikur og daga ævinnar sem þeir eyða með okkur í þessum heimi. Höfundur er kennari. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Birtist í Fréttablaðinu Mest lesið Halldór 19.10.24 Halldór Óásættanleg staða fyrir fimleikadeild Keflavíkur: Loforð svikin og framtíð starfseminnar í hættu Berglind Ragnarsdóttir Skoðun Ekki lofa einhverju sem þú ætlar ekki að standa við. Ágústa Árnadóttir Skoðun Að taka réttindi af einum til að selja öðrum Vala Árnadóttir Skoðun Kæru vinir og stuðningsfólk Halla Hrund Logadóttir Skoðun Goðsögnin um að fara áfram Matthildur Björnsdóttir Skoðun Hið rándýra bil milli borgar og byggðar - lygileg sjúkrasaga úr sveitinni Jakob Frímann Magnússon Skoðun Kennarastarfið Ragnheiður Lilja Bjarnadóttir Skoðun Að halda niðri launum og lifa á loftinu Þóranna Rósa Ólafsdóttir Skoðun Vá! Benedikta Guðrún Svavarsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Sögur ísraelska hermannsins Hjálmtýr Heiðdal skrifar Skoðun Að taka réttindi af einum til að selja öðrum Vala Árnadóttir skrifar Skoðun Kæru vinir og stuðningsfólk Halla Hrund Logadóttir skrifar Skoðun Goðsögnin um að fara áfram Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Ekki lofa einhverju sem þú ætlar ekki að standa við. Ágústa Árnadóttir skrifar Skoðun Óásættanleg staða fyrir fimleikadeild Keflavíkur: Loforð svikin og framtíð starfseminnar í hættu Berglind Ragnarsdóttir skrifar Skoðun Yfirlýsing kennara eftir fund með borgarstjóra Andrea Sigurjónsdóttir,Eygló Friðriksdóttir,Guðrún Gunnarsdóttir,Jónína Einarsdóttir,Kristín Björnsdóttir,Lilja Margrét Möller,Linda Ósk Sigurðardóttir,Þóranna Rósa Ólafsdóttir skrifar Skoðun Hið rándýra bil milli borgar og byggðar - lygileg sjúkrasaga úr sveitinni Jakob Frímann Magnússon skrifar Skoðun Kennarastarfið Ragnheiður Lilja Bjarnadóttir skrifar Skoðun Fullveldi Þorsteinn Sæmundsson skrifar Skoðun Að halda niðri launum og lifa á loftinu Þóranna Rósa Ólafsdóttir skrifar Skoðun Vá! Benedikta Guðrún Svavarsdóttir skrifar Skoðun „Hver sagði þér að heimurinn væri réttlátur?“ Davíð Bergmann skrifar Skoðun Ert þú ég eða verð ég þú Júlíus Birgir Jóhannsson skrifar Skoðun Ákall um annars konar hagkerfi Gísli Rafn Ólafsson skrifar Skoðun Lögbrot íslenskrar stjórnsýslu og dómstóla Huginn Þór Grétarsson skrifar Skoðun Háskóli Íslands styður þjóðarmorð Elí Hörpu og Önundarbur skrifar Skoðun Stjórnvöld bregðist við eggjaskorti með afnámi tolla Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Í hvernig samfélagi viljum við búa í? Ólafur H. Ólafsson skrifar Skoðun Endurhugsum íslenskt skólakerfi: Ný sýn á nám og kennslu Inga Sigrún Atladóttir skrifar Skoðun Þankar um framtíð landsins okkar Árný Björg Blandon skrifar Skoðun Er Landsvirkjun til sölu? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Þegar pólitík hindrar framför Hjörtur Sveinsson skrifar Skoðun Nú á lýðræðið næsta leik Sigurður Páll Jónsson skrifar Skoðun Skólinn, sem við kjósum að muna. Samfélagsrýni með rjómabragði Ragnar Þór Pétursson skrifar Skoðun Fær þitt barn kennslu í fjármálalæsi? Heiðrún Jónsdóttir skrifar Skoðun Dagur í grunnskóla Hulda María Magnúsdóttir skrifar Skoðun Áskorun - Þingmenn, sýnið kjósendum stórhug skrifar Skoðun TikTok, upplýsingaóreiða og stjórnvöld Jóhann Óli Eiðsson skrifar Skoðun Taktu þátt í lýðræðinu með okkur Þórhildur Sunna Ævarsdóttir skrifar Sjá meira
Mamma lést á Vífilstöðum 2. janúar á þessu ári. Á þeim tíma hafði inflúensa og nóróveiki herjað á spítalanum í nokkrar vikur. Af þessum sökum var móðir mín í einangrun vikum saman og allar heimsóknir til hennar bannaðar. Nokkrum dögum áður en mamma lést var hringt í okkur og tilkynnt að við fengjum undanþágu og gætum komið í heimsókn þar sem hún ætti aðeins nokkra daga eftir ólifaða. Aðkoman á Vífilstöðum var hræðileg. Ég mun aldrei gleyma því sem blasti við þegar dyrnar á herberginu voru opnaðar. Á móti mér kom mikil skítalykt sem ég finn stundum enn þann dag í dag. Mamma og önnur kona voru í rúmum upp við sitt hvorn vegginn. Höfuð þeirra lágu saman með litlu borði á milli. Á miðju gólfi var nútíma „kamar“. Stóll með gati þar sem koppurinn var geymdur. Einu salernin sem eru í boði á Vífilstöðum eru frammi á gangi. Þessar tvær yndislegu konur þurftu að lifa í einangrun í þessu litla, lokaða og óvistlega herbergi vikum saman. Aðstaða sem engum yrði boðið upp á í dag nema gamla fólkinu. Mamma átti bara að dvelja á Vífilsstöðum í stuttan tíma eða þangað til hún fengi pláss á hjúkrunarheimili. Biðin varð löng eða þangað til hún lést og fékk pláss hjá Guði. Mig grunar að á tímabilinu frá nóvember 2016 til loka janúar 2017 hafi um 20 til 30 manns látist á Vífilstöðum. Ítrekaðar tilraunir til að fá upplýsingar um dauðsföll á þessu tímabili hafa ekki borið árangur. Allir sem talað var við kváðust ekki mega eða geta gefið þessar upplýsingar og vísuðu á einhvern annan. Eftir að mamma dó hrundi pabbi og lést á Landsspítalanum 23. október sl., 93 ára að aldri. Hann var hraustmenni alla ævi og varð hissa þegar hann lenti í fyrsta skipti inn á spítala, reiknaði ekki með að geta veikst. Nýrun voru ónýt og blöðruhálskirtilskrabbamein komið í beinin. Það var ekkert hægt að gera fyrir hann og okkur sagt að hann ætti eftir nokkrar vikur eða mánuði. Næsta skref var að finna hjúkrunarheimili þar sem hann fengi að eyða síðustu dögum ævi sinnar. Það var hvergi pláss í Reykjavík þannig að eina sem var í boði var að flytja hann til Akraness. Þegar faðir minn frétti þetta brotnaði hann endanlega saman og sagðist frekar vilja deyja. Ég sá enga aðra lausn en að fara í launalaust frí og hugsa um föður minn í heimahúsi. Eftir langt samtal við lækni gerði ég mér grein fyrir því að mig skorti kunnáttu og aðstöðu til þess að hjúkra föður mínum þannig að honum liði vel. Á laugardegi talaði systir mín lengi við pabba eða þar til hann virtist geta sætt sig við að fara til Akraness. Við lofuðum að koma og heimsækja hann á hverjum degi. Á mánudagsmorgun kom ég upp á spítala til þess að fara með honum í sjúkrabílnum upp á Akranes. Fór ekki beint inn til hans heldur beið frammi á gangi þangað til læknirinn kom. Vildi vita nákvæmlega hvenær sjúkrabíllinn kæmi áður en ég hitti pabba. Pabbi yfirgaf þennan heim á meðan ég beið á ganginum. Mér var sagt að hann hefði opnað augun, brosað og farið svo að sofa. Pabbi vaknaði aldrei aftur, hafði ákveðið að fara ekki til Akraness. Það var ekki pláss fyrir hann á hjúkrunarheimili í Reykjavík en það var pláss hjá Guði þar sem mamma beið hans. Ástæðan fyrir því að ég ákvað að skrifa um þessa reynslu fjölskyldunnar er að við getum ekki lokað augunum fyrir því hvernig aldraðir ástvinir okkar þurfa að eyða síðustu dögum ævi sinnar. Pabbi bjó í Reykjavík í 93 ár, byrjaði að borga skatta og útsvar 14 ára gamall og það var ekki pláss fyrir hann á hjúkrunarheimili í Reykjavík þegar hann að lokum þurfti á því að halda. Að meðaltali eru 90 eldri borgarar á Landspítalanum sem bíða eftir plássi á hjúkrunarheimilum og um 100 í heimahúsum. Ástandið er einnig mjög slæmt í öðrum sveitarfélögum. Ég hef bæði talað við ráðherra og þingmenn um þetta neyðarástand. Fæ alltaf sama svarið, að þetta sé á margra ára áætlun. Við getum ekki beðið í mörg ár, það þarf að taka á þess núna. Ég veit að margir geta sagt svipaða sögu og vil ég hvetja fólk til að taka höndum saman, segja frá sinni reynslu og koma ráðamönnum í skilning um það neyðarástand sem ríkir. Það er eins og þeir átti sig ekki á því að þeir eiga eftir að eldast líka. Það er okkar skylda að hugsa vel um aldraða og búa þannig um hnútana að þeir geti lifað mannsæmandi lífi síðustu ár, mánuði, vikur og daga ævinnar sem þeir eyða með okkur í þessum heimi. Höfundur er kennari.
Óásættanleg staða fyrir fimleikadeild Keflavíkur: Loforð svikin og framtíð starfseminnar í hættu Berglind Ragnarsdóttir Skoðun
Hið rándýra bil milli borgar og byggðar - lygileg sjúkrasaga úr sveitinni Jakob Frímann Magnússon Skoðun
Skoðun Óásættanleg staða fyrir fimleikadeild Keflavíkur: Loforð svikin og framtíð starfseminnar í hættu Berglind Ragnarsdóttir skrifar
Skoðun Yfirlýsing kennara eftir fund með borgarstjóra Andrea Sigurjónsdóttir,Eygló Friðriksdóttir,Guðrún Gunnarsdóttir,Jónína Einarsdóttir,Kristín Björnsdóttir,Lilja Margrét Möller,Linda Ósk Sigurðardóttir,Þóranna Rósa Ólafsdóttir skrifar
Skoðun Hið rándýra bil milli borgar og byggðar - lygileg sjúkrasaga úr sveitinni Jakob Frímann Magnússon skrifar
Skoðun Skólinn, sem við kjósum að muna. Samfélagsrýni með rjómabragði Ragnar Þór Pétursson skrifar
Óásættanleg staða fyrir fimleikadeild Keflavíkur: Loforð svikin og framtíð starfseminnar í hættu Berglind Ragnarsdóttir Skoðun
Hið rándýra bil milli borgar og byggðar - lygileg sjúkrasaga úr sveitinni Jakob Frímann Magnússon Skoðun