Varpa ljósi á umfang skuldsetningar Kristinn Ingi Jónsson skrifar 13. júlí 2017 06:00 Hvergi í Evrópu eru birtar upplýsingar um heildarveðsetningu á hlutabréfamörkuðum, líkt og til stendur að gera hér á landi. Fréttablaðið/Stefán Nasdaq kauphöllin á Íslandi hyggst frá og með deginum í dag taka saman og birta opinberlega upplýsingar um heildarveðsetningu hlutabréfamarkaðarins. Slíkar upplýsingar, sem geta veitt vísbendingar um umfang skuldsetningar, hafa ekki verið birtar áður á evrópskum hlutabréfamörkuðum, eftir því sem best er vitað. Forstöðumaður eftirlitssviðs Nasdaq segir að með birtingunni sé enn eitt skrefið stigið í átt að auknu gagnsæi á markaðinum. Um er að ræða upplýsingar um meðalveðsetningu skráðra félaga á hlutabréfamörkuðum, þ.e. Aðalmarkaði og First North, reiknað út frá hlutfallslegu vægi hvers og eins félags, en byggt er á gögnum um veðsettar eignir í kerfum Nasdaq verðbréfamiðstöðvar. Gögnin gefa til kynna að aðeins hafi dregið úr veðsetningu hlutabréfa á síðustu árum. Þannig var meðalveðsetning félaga sem skráð eru í Kauphöllina um 11,25 prósent af heildarverðmæti markaðarins í lok árs 2014 borið saman við 9,97 prósent í lok júní á þessu ári. Taka skal fram að gögnin sýna einungis beina veðsetningu þar sem veð í verðbréfi hefur verið skráð á reikningi í kerfi Nasdaq verðbréfamiðstöðvarinnar. Gögnin sýna þannig ekki hvert heildarumfang skuldsetningar á hlutabréfamarkaðinum er, en veita þó ákveðnar vísbendingar í þá veru.Baldur Thorlacius, forstöðumaður eftirlitssviðs Nasdaq kauphallarinnar.mynd/ingólfur júlíussonBaldur Thorlacius, forstöðumaður eftirlitssviðs Nasdaq Iceland, segir að hugmyndin að því að birta umræddar upplýsingar hafi kviknað eftir að rannsóknarnefnd Alþingis, sem rannsakaði fall bankanna 2008, tók saman sambærileg gögn. „Í skýrslu rannsóknarnefndarinnar birtust meðal annars upplýsingar um þróun á markaðsvirði veðsettra hlutabréfa, sem skráð voru í Kauphöllinni, sem hlutfall af heildarvirði markaðarins á árunum fyrir hrun. Þar má sjá að skuldsetningin á markaðinum óx nokkurn veginn í takt við hækkun hlutabréfaverðs. Það sannar auðvitað ekki neitt, en gefur okkur samt vísbendingu um að ákveðin fylgni sé þarna á milli, sem er jafnframt í samræmi við fræðikenningar í þá veru. Eftir að umræddar upplýsingar birtust í skýrslunni vöktu þær þó nokkra athygli og höfðu margir á orði að ef þeir hefðu vitað að skuldsetningin á markaðinum væri svona mikil, þá hefðu þeir kannski hugsað sig tvisvar um og haldið mögulega að sér höndum,“ segir Baldur. Margir hafi vitað að skuldsetningin væri mikil en ekki áttað sig á heildarumfanginu. „Það gerir líka hverjum og einum banka erfiðara fyrir í sinni áhættustýringu að vita ekki hver heildarveðsetningin á markaðinum er. Að vita bara sína stöðu en geta ekki gefið sér neitt um hvar markaðurinn stendur.“ Upplýsingar um veðsetningu gætu því minnkað líkur á að markaðurinn verði of skuldsettur og fjárfestar stökkvi inn á slíkan markað. Baldur segir að aukin skuldsetning geti verið til marks um aukna bjartsýni á meðal fjárfesta, svo lengi sem hún sé ekki óhófleg. Of mikil skuldsetning geti hins vegar leitt til hækkunar eignaverðs umfram raunvirði til skemmri tíma og eins gert það að verkum að áhrif neikvæðra atburða á hlutabréfaverð verði harkalegri en ella. Ef hlutabréf félags séu að stórum hluta veðsett geti lítil verðlækkun komið af stað keðjuverkun sem leiðir til þess að heildarlækkunin verði mikil og hröð. „Mikil skuldsetning getur allavega aukið sveiflurnar á markaði. Fyrir vikið höfum við talið æskilegt að það ríkti ákveðið gagnsæi um umfang skuldsetningarinnar og þróun hennar. Þannig geta fjárfestar þá að minnsta kosti verið meðvitaðir um stöðuna og tekið upplýstar ákvarðanir á grundvelli þess hver hún er.“ Aukin upplýsingagjöf á hlutabréfamarkaðinum Eins og kunnugt er tók reglugerð Evrópusambandsins um skortsölu gildi hér á landi 1. júlí síðastliðinn. Í reglugerðinni eru gerðar nokkuð strangar kröfur til fjárfesta um að þeir tilkynni skortstöður sínar til yfirvalda að uppfylltum ákveðnum skilyrðum. Ef skortstaða fjárfestis í hlutabréfum félags fer yfir sem nemur 0,5 prósent af útgefnu hlutafé félagsins þarf hann, svo dæmi sé tekið, að birta opinberlega tilkynningu um það. Reglugerðin felur þannig í sér að nokkuð ítarlegar upplýsingar verða birtar með opinberum hætti um skortstöður niður á einstaka hlutabréf. Baldur segir að með birtingu upplýsinga um annars vegar veðsetningu hlutabréfamarkaðarins og hins vegar skortstöður sé veitt betri innsýn inn í þau öfl sem geta mögulega haft áhrif á framboð og eftirspurn eftir hlutabréfum. „Það geta vonandi flestir verið sammála að um sé að ræða gagnlega viðbót við þá flóru upplýsinga sem fjárfestar höfðu áður aðgang að,“ segir hann. Birtist í Fréttablaðinu Mest lesið „Enginn kvartað yfir því þegar ég hef skúrað“ Atvinnulíf Frestun sölu Íslandsbanka jákvæð fyrir markaðinn Viðskipti innlent Óljóst hvort breytingarnar bjargi rekstri Play Viðskipti innlent Kormákur og Skjöldur flytja í Brynjuhúsið eftir algjöra yfirhalningu Viðskipti innlent Play í frjálsu falli Viðskipti innlent Ekki trompast við fólk í vinnu eða á fundum Atvinnulíf Hagkaup hættir sölu á Sodastream í kjölfar mótmæla Viðskipti innlent „Síðan kemur í ljós að við erum í gjörólíkum störfum“ Atvinnulíf Sölunni slegið á frest Viðskipti innlent „Opinberi geirinn er að breytast og þar þarf mikinn fjölda verkefnastjóra“ Atvinnulíf Fleiri fréttir Frestun sölu Íslandsbanka jákvæð fyrir markaðinn Sölunni slegið á frest Kormákur og Skjöldur flytja í Brynjuhúsið eftir algjöra yfirhalningu Play í frjálsu falli Semja við flugfélög í Færeyjum og á Grænlandi Hagkaup hættir sölu á Sodastream í kjölfar mótmæla Frigus fór fýluferð í Landsrétt Óljóst hvort breytingarnar bjargi rekstri Play Úlfur Þór til Firma lögmanna Eins og AirBnb og Uber en fyrir tónlistarkennslu Tvískiptur fasteignamarkaður og hækkandi vaxtabyrði „Play verður áfram íslenskt“ Sækja um leyfi á Möltu Herdís hefði frekar viljað halda vöxtum óbreyttum Hér og nú fjölgar starfsmönnum Samið um 800 íbúðir á Ásbrú Allsherjarinnköllun á krabbameinsvaldandi leikföngum Rotovia kaupir mexíkóskt fyrirtæki Íbúðaverð lækkar í fyrsta sinn frá janúar Sannfærður um að niðurstaðan verði Lyfjavali í hag Hagkerfið nái andanum og spá um tveggja prósenta hagvexti næstu ár Bein útsending: Ný þjóðhags- og verðbólguspá Landsbankans Hefur lokið störfum hjá Viðreisn en vill vera á lista Ráðist í athugun hjá Skel vegna meintrar markaðsskiptingar Icelandair í samstarf við þjóðarflugfélag Portúgals Nýir eigendur Skagans stefna á að hefja starfsemi í nóvember Segir aðför Eflingar með ólíkindum Áfram engar loðnuveiðar Rekstrarfélag Ítalíu á Frakkastíg gjaldþrota Segja fullyrðingar borgarfulltrúa um Carbfix ekki standast Sjá meira
Nasdaq kauphöllin á Íslandi hyggst frá og með deginum í dag taka saman og birta opinberlega upplýsingar um heildarveðsetningu hlutabréfamarkaðarins. Slíkar upplýsingar, sem geta veitt vísbendingar um umfang skuldsetningar, hafa ekki verið birtar áður á evrópskum hlutabréfamörkuðum, eftir því sem best er vitað. Forstöðumaður eftirlitssviðs Nasdaq segir að með birtingunni sé enn eitt skrefið stigið í átt að auknu gagnsæi á markaðinum. Um er að ræða upplýsingar um meðalveðsetningu skráðra félaga á hlutabréfamörkuðum, þ.e. Aðalmarkaði og First North, reiknað út frá hlutfallslegu vægi hvers og eins félags, en byggt er á gögnum um veðsettar eignir í kerfum Nasdaq verðbréfamiðstöðvar. Gögnin gefa til kynna að aðeins hafi dregið úr veðsetningu hlutabréfa á síðustu árum. Þannig var meðalveðsetning félaga sem skráð eru í Kauphöllina um 11,25 prósent af heildarverðmæti markaðarins í lok árs 2014 borið saman við 9,97 prósent í lok júní á þessu ári. Taka skal fram að gögnin sýna einungis beina veðsetningu þar sem veð í verðbréfi hefur verið skráð á reikningi í kerfi Nasdaq verðbréfamiðstöðvarinnar. Gögnin sýna þannig ekki hvert heildarumfang skuldsetningar á hlutabréfamarkaðinum er, en veita þó ákveðnar vísbendingar í þá veru.Baldur Thorlacius, forstöðumaður eftirlitssviðs Nasdaq kauphallarinnar.mynd/ingólfur júlíussonBaldur Thorlacius, forstöðumaður eftirlitssviðs Nasdaq Iceland, segir að hugmyndin að því að birta umræddar upplýsingar hafi kviknað eftir að rannsóknarnefnd Alþingis, sem rannsakaði fall bankanna 2008, tók saman sambærileg gögn. „Í skýrslu rannsóknarnefndarinnar birtust meðal annars upplýsingar um þróun á markaðsvirði veðsettra hlutabréfa, sem skráð voru í Kauphöllinni, sem hlutfall af heildarvirði markaðarins á árunum fyrir hrun. Þar má sjá að skuldsetningin á markaðinum óx nokkurn veginn í takt við hækkun hlutabréfaverðs. Það sannar auðvitað ekki neitt, en gefur okkur samt vísbendingu um að ákveðin fylgni sé þarna á milli, sem er jafnframt í samræmi við fræðikenningar í þá veru. Eftir að umræddar upplýsingar birtust í skýrslunni vöktu þær þó nokkra athygli og höfðu margir á orði að ef þeir hefðu vitað að skuldsetningin á markaðinum væri svona mikil, þá hefðu þeir kannski hugsað sig tvisvar um og haldið mögulega að sér höndum,“ segir Baldur. Margir hafi vitað að skuldsetningin væri mikil en ekki áttað sig á heildarumfanginu. „Það gerir líka hverjum og einum banka erfiðara fyrir í sinni áhættustýringu að vita ekki hver heildarveðsetningin á markaðinum er. Að vita bara sína stöðu en geta ekki gefið sér neitt um hvar markaðurinn stendur.“ Upplýsingar um veðsetningu gætu því minnkað líkur á að markaðurinn verði of skuldsettur og fjárfestar stökkvi inn á slíkan markað. Baldur segir að aukin skuldsetning geti verið til marks um aukna bjartsýni á meðal fjárfesta, svo lengi sem hún sé ekki óhófleg. Of mikil skuldsetning geti hins vegar leitt til hækkunar eignaverðs umfram raunvirði til skemmri tíma og eins gert það að verkum að áhrif neikvæðra atburða á hlutabréfaverð verði harkalegri en ella. Ef hlutabréf félags séu að stórum hluta veðsett geti lítil verðlækkun komið af stað keðjuverkun sem leiðir til þess að heildarlækkunin verði mikil og hröð. „Mikil skuldsetning getur allavega aukið sveiflurnar á markaði. Fyrir vikið höfum við talið æskilegt að það ríkti ákveðið gagnsæi um umfang skuldsetningarinnar og þróun hennar. Þannig geta fjárfestar þá að minnsta kosti verið meðvitaðir um stöðuna og tekið upplýstar ákvarðanir á grundvelli þess hver hún er.“ Aukin upplýsingagjöf á hlutabréfamarkaðinum Eins og kunnugt er tók reglugerð Evrópusambandsins um skortsölu gildi hér á landi 1. júlí síðastliðinn. Í reglugerðinni eru gerðar nokkuð strangar kröfur til fjárfesta um að þeir tilkynni skortstöður sínar til yfirvalda að uppfylltum ákveðnum skilyrðum. Ef skortstaða fjárfestis í hlutabréfum félags fer yfir sem nemur 0,5 prósent af útgefnu hlutafé félagsins þarf hann, svo dæmi sé tekið, að birta opinberlega tilkynningu um það. Reglugerðin felur þannig í sér að nokkuð ítarlegar upplýsingar verða birtar með opinberum hætti um skortstöður niður á einstaka hlutabréf. Baldur segir að með birtingu upplýsinga um annars vegar veðsetningu hlutabréfamarkaðarins og hins vegar skortstöður sé veitt betri innsýn inn í þau öfl sem geta mögulega haft áhrif á framboð og eftirspurn eftir hlutabréfum. „Það geta vonandi flestir verið sammála að um sé að ræða gagnlega viðbót við þá flóru upplýsinga sem fjárfestar höfðu áður aðgang að,“ segir hann.
Birtist í Fréttablaðinu Mest lesið „Enginn kvartað yfir því þegar ég hef skúrað“ Atvinnulíf Frestun sölu Íslandsbanka jákvæð fyrir markaðinn Viðskipti innlent Óljóst hvort breytingarnar bjargi rekstri Play Viðskipti innlent Kormákur og Skjöldur flytja í Brynjuhúsið eftir algjöra yfirhalningu Viðskipti innlent Play í frjálsu falli Viðskipti innlent Ekki trompast við fólk í vinnu eða á fundum Atvinnulíf Hagkaup hættir sölu á Sodastream í kjölfar mótmæla Viðskipti innlent „Síðan kemur í ljós að við erum í gjörólíkum störfum“ Atvinnulíf Sölunni slegið á frest Viðskipti innlent „Opinberi geirinn er að breytast og þar þarf mikinn fjölda verkefnastjóra“ Atvinnulíf Fleiri fréttir Frestun sölu Íslandsbanka jákvæð fyrir markaðinn Sölunni slegið á frest Kormákur og Skjöldur flytja í Brynjuhúsið eftir algjöra yfirhalningu Play í frjálsu falli Semja við flugfélög í Færeyjum og á Grænlandi Hagkaup hættir sölu á Sodastream í kjölfar mótmæla Frigus fór fýluferð í Landsrétt Óljóst hvort breytingarnar bjargi rekstri Play Úlfur Þór til Firma lögmanna Eins og AirBnb og Uber en fyrir tónlistarkennslu Tvískiptur fasteignamarkaður og hækkandi vaxtabyrði „Play verður áfram íslenskt“ Sækja um leyfi á Möltu Herdís hefði frekar viljað halda vöxtum óbreyttum Hér og nú fjölgar starfsmönnum Samið um 800 íbúðir á Ásbrú Allsherjarinnköllun á krabbameinsvaldandi leikföngum Rotovia kaupir mexíkóskt fyrirtæki Íbúðaverð lækkar í fyrsta sinn frá janúar Sannfærður um að niðurstaðan verði Lyfjavali í hag Hagkerfið nái andanum og spá um tveggja prósenta hagvexti næstu ár Bein útsending: Ný þjóðhags- og verðbólguspá Landsbankans Hefur lokið störfum hjá Viðreisn en vill vera á lista Ráðist í athugun hjá Skel vegna meintrar markaðsskiptingar Icelandair í samstarf við þjóðarflugfélag Portúgals Nýir eigendur Skagans stefna á að hefja starfsemi í nóvember Segir aðför Eflingar með ólíkindum Áfram engar loðnuveiðar Rekstrarfélag Ítalíu á Frakkastíg gjaldþrota Segja fullyrðingar borgarfulltrúa um Carbfix ekki standast Sjá meira