Fjölmenning á Íslandi Ingibjörg Kristín Jónsdóttir skrifar 11. febrúar 2018 19:09 Ég er stödd á Íslandi að kynna mér fjölmenningarmál í skólum. Síðustu áratugi hef ég búið og starfað að þessum málum í Noregi og tekið doktorsgráðu í fjölmenningar menntunarfræðum (multicultural education) við háskóla í New York jafnframt að ferðast mikið um Miðausturlönd og þá sérstaklega kúrdísku svæðin. Það vekur athygli mína eftir að hafa fylgst með umræðum íslenskra fjölmiðla undanfarið hvað oft virðist vera mikil heift í samfélaginu gagnvart erlendu fólki og þá ekki síst múslímum. Því meiri athygli vekur hjá mér að múslímar eru afskaplega lítill hluti þeirra barna af erlendum uppruna í íslenskum skólum. Stærstu hóparnir eru frá Austur Evrópu og síðan Austurlöndum fjær. Í öllum Evrópulöndum eru menntunarmál í tiltölulega góðu ástandi, allavegana miðað við Afríku og Miðausturlönd. Þvingunarhjónabönd, barnabrúðir, umskurður á stúlkubörnum osfrv. eru meðal þess sem ég þarf að takast á við. Hitt vil ég taka fram strax að ég á mjög marga múslímska vini eins og af öðrum trúarbrögðum og það er stórhættulegt að stimpla alla eftir fáum einstaklingum. Enginn kærir sig um að ásaka alla karlmenn um að vera barnaníðinga eða nauðgara þó þeir séu mörgum mun fleiri enn konur. Meirihluti barna sem flytur á milli landa lærir málið fljótt og vel. Þau tala líka mál fjölskyldunnar ljómandi vel. Minnihlutinn er hins vegar stór og ég hef fengist við mörg börn í Noregi sem ekki hafa gott vald á norsku. Í mörgum tilfellum hafa foreldrarnir flutt til Noregs ólæsir og óskrifandi á sínu móðurmáli. Móðirin er heimavinnandi með mörg börn og hefur aldrei lært norsku þrátt fyrir síendurtekin norskunámskeið. Þó þær vildu þá er ekki auðvelt fyir þær að fá vinnu án þess að tala norsku, og í mörgum tilfellum sjá þessar konur líka um aldraða foreldra auk fjölda barna. Börnin tala ekki mál móðurinnar og eru þar af leiðandi “mállaus”. Hver og einn getur ímyndað sér hvernig samskipti móður og barns verða. Ég hef rætt við marga úrvals kennara hér á Íslandi sem eru mjög áhugasamir um velferð minnihlutanemenda sinna. Þeir spyrja mig um ráð og leiðbeiningar og sækjast eftir meiri kunnáttu um þennan hóp. Þessar samræður fara gjarnan fram yfir kaffibolla í frítíma þeirra þar sem þetta eru vinkonur mínar sem alltaf er gaman að hitta. Þar hafa verið nefnd einstaklingsmál sem ég hef lýst hér að ofan. Ef skoðuð er þjóðfélagsgerð áður fyrr þá hafa alltaf verið börn sem urðu halloka í samfélaginu. Sem barn las ég margar sögur, oft skrifaðar af kennurum, sem fjölluðu um fátæk börn og götustrákar var hugtak sem þá var notað. Þessi börn töluðu götumál sem var ekki frjótt mál og langt frá því máli sem börn sem stóðu sig vel í skóla töluðu. Þessi börn voru til bæði í Noregi og Íslandi. Þetta er gleymt í dag og nú er kominn annar hópur barna sem verða undir í samfélaginu. Þessi hópur er vaxandi og það er verulegt áhyggjuefni. Þetta þarf íslenskt samfélag að búa sig undir og bregðast við á sem bestan hátt og það NÚNA. Sjálf er ég sveitastúlka að norðan og fór að heiman í skóla fyrst 12 ára gömul. Ég fór á milli skóla á hverju ári og 13 til 14 ára lenti ég í einelti sem hafði verulega slæm áhrif á mig. Ég fékk alvarlegar kvíðaraskanir og þunglyndiseinkenni. Það var farið með mig til Reykjavíkur til geðlæknis og eftir eitt viðtal sendi hann mig til baka með margar tegundir af geðlyfjum t.d. trilafon og stesolid. Á þessum lyfjum var ég meira og minna í þrjú ár. Ég talaði við geðlækninn einu sinni á ári og mér er mjög minnisstætt þegar ég var í landsprófi (sem þá var) að hann sagði mér að ég hefði ekki taugar til að fara í framhaldsnám. Ég skyldi bara hætta þessu. Ég sagði aldrei neinum fŕá þessu og hélt áfram og lauk stúdentsprófi tvítug. Öll einkenni hurfu þegar ég var komin í menntaskóla, eignaðist vini og lífið varð skemmtilegt. Ég sagði fyrst frá þessu 55 ára gömul þegar ég var búin að ljúka doktorsnámi og hef notað þetta óspart sem dæmi síðan. Það er ekki erfitt að sjá að þarna voru fordómar gagnvart sveitastelpunni sem ætti sína framtíð sem húsmóðir í sveit eða sjávarþorpi. Það varð ekki mín framtíð, en þetta hafði þau áhrif á mig að ég var viss um að ég væri heimsk. Viljum við einhverjum börnum þetta? Viljum við að aðstæður foreldra verði til þess að börn falli út úr skóla og í dag eiga þau þá enga möguleika? Viljum við sinna öllum börnum þrátt fyrir mikinn samfélagslegan aðstöðumann? Ég skora á íslenskt samfélag og menntamálayfirvöld að bregðast við strax. Látið ekki kennarana berjast aleina í vanmætti sínum. Hugsum vel um börnin okkar og fyrir alla muni ekki líta á þau sem börnin okkar og börnin þeirra. Öll börn eru börnin okkar. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Umskurðsfrumvarp Mest lesið Loftslagsávinningur Coda Terminal er gífurlegur Sigurður Loftur Thorlacius Skoðun Skaðinn í leyndri meðferð á heimilum Matthildur Björnsdóttir Skoðun Bóluefni eða veirur Ágúst Kvaran Skoðun Að verða fórnarlamb íslenskra skattyfirvalda Arnar Pálsson Skoðun „Eru ekki allir pínu einhverfir í dag?“ Andrea Ólafsdóttir Skoðun Tilgangur atvinnurekstrarbanns Lárus Sigurður Lárusson Skoðun Af glyðrugangi eftirlitsstofnana Ester Hilmarsdóttir Skoðun 3.200 aumingjar (mín skoðun) Ole Anton Bieltvedt Skoðun Um vanda stúlkna í skólum Ragnar Þór Pétursson Skoðun Betri leið til að velja keppendur inn á Ólympíuleika Pawel Bartoszek Skoðun Skoðun Skoðun „Eru ekki allir pínu einhverfir í dag?“ Andrea Ólafsdóttir skrifar Skoðun Betri leið til að velja keppendur inn á Ólympíuleika Pawel Bartoszek skrifar Skoðun Tilgangur atvinnurekstrarbanns Lárus Sigurður Lárusson skrifar Skoðun Að verða fórnarlamb íslenskra skattyfirvalda Arnar Pálsson skrifar Skoðun Loftslagsávinningur Coda Terminal er gífurlegur Sigurður Loftur Thorlacius skrifar Skoðun Bóluefni eða veirur Ágúst Kvaran skrifar Skoðun Skaðinn í leyndri meðferð á heimilum Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Af glyðrugangi eftirlitsstofnana Ester Hilmarsdóttir skrifar Skoðun Linnulaus þjáning íbúa á Gaza Hrafnhildur Sverrisdóttir skrifar Skoðun Munurinn á þjóðerniskennd versus sálernis þarfar upplifun Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Verða rangfærslur að sannleika, ef þær eru endurteknar nógu oft!? Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Svifhrifavaldar Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Forseti ÍSÍ hvattur til að hefja tiltektina í eigin starfsemi Sigurður G. Guðjónsson skrifar Skoðun Hvernig og hvenær en ekki hvort Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Það er víst hægt að semja um aðildarskilmála! Mörg dæmi sanna það! Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Orðatónar: Aukinn orðaforði og lesskilningur barna með íslenskri tónlist Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Tilfinningalegur athyglisbrestur og heilbrigt tilfinningalíf Jón Þór Ólafsson skrifar Skoðun Reglurnar eru óumsemjanlegar Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun 3.200 aumingjar (mín skoðun) Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Ber endurhæfing ávöxt? skrifar Skoðun Heimur á heljarþröm skrifar Skoðun Foreldrar á 4. vaktinni Sara Rós Kristinsdóttir,Lóa Ólafsdóttir skrifar Skoðun Norður-Kórea er víða Ingvar Smári Birgisson skrifar Skoðun Það getur verið gott að búa til steind Ari Trausti Guðmundsson skrifar Skoðun Uppskeruhátíð öldrunarfræða á Norðurlöndum Sirrý Sif Sigurlaugardóttir skrifar Skoðun Gullverðlaun í mengun Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Skoðun Gen og glæpir Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Skoðun 10 tæknilegir yfirburðir rafbíla Sigurður Ingi Friðleifsson skrifar Skoðun Um vanda stúlkna í skólum Ragnar Þór Pétursson skrifar Skoðun Land, borgir og samgöngur Guðjón Sigurbjartsson skrifar Sjá meira
Ég er stödd á Íslandi að kynna mér fjölmenningarmál í skólum. Síðustu áratugi hef ég búið og starfað að þessum málum í Noregi og tekið doktorsgráðu í fjölmenningar menntunarfræðum (multicultural education) við háskóla í New York jafnframt að ferðast mikið um Miðausturlönd og þá sérstaklega kúrdísku svæðin. Það vekur athygli mína eftir að hafa fylgst með umræðum íslenskra fjölmiðla undanfarið hvað oft virðist vera mikil heift í samfélaginu gagnvart erlendu fólki og þá ekki síst múslímum. Því meiri athygli vekur hjá mér að múslímar eru afskaplega lítill hluti þeirra barna af erlendum uppruna í íslenskum skólum. Stærstu hóparnir eru frá Austur Evrópu og síðan Austurlöndum fjær. Í öllum Evrópulöndum eru menntunarmál í tiltölulega góðu ástandi, allavegana miðað við Afríku og Miðausturlönd. Þvingunarhjónabönd, barnabrúðir, umskurður á stúlkubörnum osfrv. eru meðal þess sem ég þarf að takast á við. Hitt vil ég taka fram strax að ég á mjög marga múslímska vini eins og af öðrum trúarbrögðum og það er stórhættulegt að stimpla alla eftir fáum einstaklingum. Enginn kærir sig um að ásaka alla karlmenn um að vera barnaníðinga eða nauðgara þó þeir séu mörgum mun fleiri enn konur. Meirihluti barna sem flytur á milli landa lærir málið fljótt og vel. Þau tala líka mál fjölskyldunnar ljómandi vel. Minnihlutinn er hins vegar stór og ég hef fengist við mörg börn í Noregi sem ekki hafa gott vald á norsku. Í mörgum tilfellum hafa foreldrarnir flutt til Noregs ólæsir og óskrifandi á sínu móðurmáli. Móðirin er heimavinnandi með mörg börn og hefur aldrei lært norsku þrátt fyrir síendurtekin norskunámskeið. Þó þær vildu þá er ekki auðvelt fyir þær að fá vinnu án þess að tala norsku, og í mörgum tilfellum sjá þessar konur líka um aldraða foreldra auk fjölda barna. Börnin tala ekki mál móðurinnar og eru þar af leiðandi “mállaus”. Hver og einn getur ímyndað sér hvernig samskipti móður og barns verða. Ég hef rætt við marga úrvals kennara hér á Íslandi sem eru mjög áhugasamir um velferð minnihlutanemenda sinna. Þeir spyrja mig um ráð og leiðbeiningar og sækjast eftir meiri kunnáttu um þennan hóp. Þessar samræður fara gjarnan fram yfir kaffibolla í frítíma þeirra þar sem þetta eru vinkonur mínar sem alltaf er gaman að hitta. Þar hafa verið nefnd einstaklingsmál sem ég hef lýst hér að ofan. Ef skoðuð er þjóðfélagsgerð áður fyrr þá hafa alltaf verið börn sem urðu halloka í samfélaginu. Sem barn las ég margar sögur, oft skrifaðar af kennurum, sem fjölluðu um fátæk börn og götustrákar var hugtak sem þá var notað. Þessi börn töluðu götumál sem var ekki frjótt mál og langt frá því máli sem börn sem stóðu sig vel í skóla töluðu. Þessi börn voru til bæði í Noregi og Íslandi. Þetta er gleymt í dag og nú er kominn annar hópur barna sem verða undir í samfélaginu. Þessi hópur er vaxandi og það er verulegt áhyggjuefni. Þetta þarf íslenskt samfélag að búa sig undir og bregðast við á sem bestan hátt og það NÚNA. Sjálf er ég sveitastúlka að norðan og fór að heiman í skóla fyrst 12 ára gömul. Ég fór á milli skóla á hverju ári og 13 til 14 ára lenti ég í einelti sem hafði verulega slæm áhrif á mig. Ég fékk alvarlegar kvíðaraskanir og þunglyndiseinkenni. Það var farið með mig til Reykjavíkur til geðlæknis og eftir eitt viðtal sendi hann mig til baka með margar tegundir af geðlyfjum t.d. trilafon og stesolid. Á þessum lyfjum var ég meira og minna í þrjú ár. Ég talaði við geðlækninn einu sinni á ári og mér er mjög minnisstætt þegar ég var í landsprófi (sem þá var) að hann sagði mér að ég hefði ekki taugar til að fara í framhaldsnám. Ég skyldi bara hætta þessu. Ég sagði aldrei neinum fŕá þessu og hélt áfram og lauk stúdentsprófi tvítug. Öll einkenni hurfu þegar ég var komin í menntaskóla, eignaðist vini og lífið varð skemmtilegt. Ég sagði fyrst frá þessu 55 ára gömul þegar ég var búin að ljúka doktorsnámi og hef notað þetta óspart sem dæmi síðan. Það er ekki erfitt að sjá að þarna voru fordómar gagnvart sveitastelpunni sem ætti sína framtíð sem húsmóðir í sveit eða sjávarþorpi. Það varð ekki mín framtíð, en þetta hafði þau áhrif á mig að ég var viss um að ég væri heimsk. Viljum við einhverjum börnum þetta? Viljum við að aðstæður foreldra verði til þess að börn falli út úr skóla og í dag eiga þau þá enga möguleika? Viljum við sinna öllum börnum þrátt fyrir mikinn samfélagslegan aðstöðumann? Ég skora á íslenskt samfélag og menntamálayfirvöld að bregðast við strax. Látið ekki kennarana berjast aleina í vanmætti sínum. Hugsum vel um börnin okkar og fyrir alla muni ekki líta á þau sem börnin okkar og börnin þeirra. Öll börn eru börnin okkar.
Skoðun Verða rangfærslur að sannleika, ef þær eru endurteknar nógu oft!? Ole Anton Bieltvedt skrifar
Skoðun Forseti ÍSÍ hvattur til að hefja tiltektina í eigin starfsemi Sigurður G. Guðjónsson skrifar
Skoðun Það er víst hægt að semja um aðildarskilmála! Mörg dæmi sanna það! Ole Anton Bieltvedt skrifar
Skoðun Orðatónar: Aukinn orðaforði og lesskilningur barna með íslenskri tónlist Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar