Jólin, börnin og dótið Guðmundur Steingrímsson skrifar 17. desember 2018 07:00 Á 17. júní fyrir tveimur árum gengum við hjónin að nálægum hátíðarhöldum með son okkar, þá sjö ára. Við vorum í hátíðarskapi og það var að sjálfsögðu rigning eins og alltaf á 17. júní. Þegar komið var inn á hátíðarsvæðið stungum við upp á því við son okkar að hann fengi flotta gasblöðru. Við skyldum kaupa handa honum eina slíka. Svar hans kom okkur verulega, og skemmtilega, á óvart. „Til hvers að kaupa blöðru?“ spurði sonur okkar af fyllstu einlægni. „Ég mun bara missa hana og hún fer upp í loftið og þá eruð þið bara búin að henda peningunum ykkar í ruslið.“ Við vorum kjaftstopp. Auðvitað var þetta alveg rétt hjá stráknum. Til hvers að kaupa blöðru? Við foreldrarnir vorum þarna afhjúpaðir sem fortakslausir bruðlarar. Við vorum sem sagt virkilega til í að spandera pening í eitthvað sem gat bara puðrast út í loftið á einni svipstundu eða sprungið í drasl áður en maður veit af. Hvílík endemis vitleysa.Vaxandi nægjusemi Við höfum hlegið að þessu atviki töluvert, og sagt öðrum þessa sögu við þónokkra kátínu. Samræðan sem spinnst yfirleitt í kjölfarið við fólk er nokkuð áhugaverð. Margir hafa svipaða hluti að segja af börnum sínum. Það virðist eins og nægjusemi hafi á einhvern hátt síast inn í vitundarlíf barna okkar, án þess að við foreldrarnir höfum beinlínis gert neitt til að stuðla að svo jákvæðri þróun. Mögulega er að vaxa upp kynslóð sem vill ekki drasl. Þótt Ninja Turtle plastkarlar slái vissulega í gegn stundum, eða eitthvað annað álíka — barndómurinn er sem betur fer enn smá samur við sig — virðist tíðarandinn almennt vera að breytast í rétta átt hvað efnishyggju varðar. Hún er að minnka. Ég er viss um að nú um jólin deila margir foreldrar þeirri reynslu, að hafa þráspurt krakkana um það hvað þeir vilja í jólagjöf, en svörin eru lítil sem engin. „Ég veit það ekki,“ er algengt svar. Ein spurði dóttur sína hvort hún vildi ekki nýja úlpu. „Neihei,“ svaraði unglingsstúlkan hneyksluð. „Ég á fína úlpu.“ Sú úlpa er um fimmtán ára gömul, sem frænka hennar átti áður. Ljómandi fín bara.Grænt símaborð úr plasti Ég get viðurkennt að, að ég stend sjálfan mig að því að vilja mjög mikið kaupa snjalldróna á tuttuguogfimmþúsund kall og gefa öðru hvoru barninu. Hvötin er til staðar. Ef ég fyndi vott af slíkum áhuga myndi ég rjúka til. Ég sjálfur myndi svo vafalítið leika mér jafnmikið með dótið. Svo færi það upp í hillu í byrjun febrúar, niður í geymslu árið 2021 og á Sorpu í kringum 2030. Í minni bernsku langaði mann í dót og maður fékk dót og gaf dót. Fyrsta gjöfin sem ég keypti sjálfur og gaf — frá mér til mömmu og pabba — var mesta drasl í heimi. Ég gerði mér ferð í strætó alveg sjálfur inn í verslunina Magasín í Kópavogi. Þar hafði ég séð grænt símaborð úr plasti. Mér fannst það fyrirtak. Hægt var að setja penna í það, skrifblokk og svo símaskrána undir símann. Það var líka auðvelt að setja það saman. Ég keypti þetta stoltur og pakkaði inn í leyni. Barnshjartað sló ört þegar gjöfin var opnuð. Þakklætið og undrunin var fölskvalaus. Ég efast ekki um það. Barnið hafði keypt gjöf, alveg sjálft. Símaborðið var sett upp við hátíðlega athöfn. Ég horfði á það á jóladag fullur gleði en þó hvíslaði að mér lítill efasemdarpúki að kannski væri það full stórt og klunnalegt. Í rauninni var það forljótt. Um miðjan janúar var það horfið. Skömmu síðar fann ég það niðri í geymslu.Ekki missa sig Kynslóðin mín er afkvæmi fyrstu kynslóðar á mölinni. Við erum barnabörn fólksins í sveitunum, sem ólst upp við það að gúmmístígvél voru það mergjaðasta sem hægt var að hugsa sér. Eftir stríð fór neysluhyggjan á flug. Fólk var komið í hús með hita. Hver með sitt herbergi. Að fylla húsin af drasli var nánast trúarleg nauðsyn. Það var leiðin til að sýna að tímarnir voru breyttir. Neytandinn varð til, fjöldaframleiðslan og sölumennskan. Börnin okkar alast upp í öðrum tíðaranda. Leikskólarnir hafa kennt þeim að föndra gjafir handa mömmu og pabba og að það er hugurinn sem skiptir máli. Kertastjakar og leirhestar — jólagjafir barnanna í gegnum tíðina — sitja á hillunum og fara líklega aldrei niður í geymslu. Virði þeirra er margfalt á við dót úr búð. Með hverjum jólum sem renna upp finnst mér ég læra þetta betur og betur: Allir vilja gjafir. Börnin vilja gjafir. Það er gaman að gefa. Það er gaman að fá gjafir. En það er algjör óþarfi að missa sig. Ég veit það er klisja, en hún er sönn: Það er kærleikurinn að baki sem skiptir mestu máli. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Birtist í Fréttablaðinu Guðmundur Steingrímsson Mest lesið Ráðherrann Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun Heimskasta þjóð í heimi? Sverrir Björnsson Skoðun Hugsjónir ójafnaðarmanns - svar við bréfi Kára Snorri Másson Skoðun Það er allt í lagi að vera þú sjálfur - Opið bréf til Snorra Mássonar Kári Stefánsson Skoðun Viðreisn er Samfylkingin Júlíus Viggó Ólafsson Skoðun „Ég hefði nú ekkert á móti því að taka aðeins í tæjuna“ Eva Pandora Baldursdóttir Skoðun Samfylkingin hafnar einkavæðingu í skólakerfinu Arnór Heiðar Benónýsson,Anna María Jónsdóttir Skoðun Gleymdu leikskólabörnin Jóhanna Dröfn Stefánsdóttir Skoðun Mun forseti Íslands fremja landráð? Ástþór Magnússon Skoðun Geðveikir frasar – en það þarf að vera plan! Ragna Sigurðardóttir,Sigurþóra Bergsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Frjálsar handfæraveiðar - Opið svar til Strandveiðifélags Íslands Álfheiður Eymarsdóttir skrifar Skoðun Ofbeldisvarnir og alhliða kynfræðsla alla skólagönguna! Sigrún Birna Björnsdóttir Kaaber skrifar Skoðun Að kjósa í roki, hríð og nístingskulda Jón Ferdínand Estherarson skrifar Skoðun Hvernig gerðist þetta? Tryggvi Hjaltason skrifar Skoðun Borgum rétta vexti - Landsbankinn verði banki allra landsmanna Baldur Borgþórsson skrifar Skoðun Gleymdu leikskólabörnin Jóhanna Dröfn Stefánsdóttir skrifar Skoðun Tími fyrir breytingar – Nú er tækifærið Anna Sofía Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Ölvunarakstur á Arnarnesbrú Anna Linda Bjarnadóttir skrifar Skoðun Flokknum er sama um þig Valgerður Árnadóttir skrifar Skoðun Þéttingarstefnan í Reykjavík er efnahagslegt vandamál Guðlaugur Þór Þórðarson skrifar Skoðun Virði en ekki byrði Hulda Bjarnadóttir skrifar Skoðun Sjálfstæðisflokkurinn – svarið fyrir fjölskyldur og ungt fólk Guðbjörg Oddný Jónasdóttir skrifar Skoðun Vanrækt barn er besti ráðherrann Sævar Þór Jónsson skrifar Skoðun Fjárfestum í vellíðan – því hver króna skilar sér margfalt til baka Theodór Ingi Ólafsson skrifar Skoðun Úr öskunni í eldinn á laugardaginn? Jón Steindór Valdimarsson skrifar Skoðun Skuggaspil valdsins Anna Kristín Jensdóttir skrifar Skoðun Viltu að barnabörnin þín verði fátækir leiguliðar? Hildur Þórðardóttir skrifar Skoðun Nýtt upphaf – í þjónustu við þjóðina Arna Lára Jónsdóttir skrifar Skoðun Hlustum á hvert annað og breytum þessu Aðalsteinn Leifsson skrifar Skoðun Kæru landsmenn – þetta er ekki lengur boðlegt Ágústa Árnadóttir skrifar Skoðun XL niðurskurður – hugsum stórt! Arnar Þór Jónsson,Kári Allansson skrifar Skoðun Blórabögglar og gylliboð frá vinstri Njáll Trausti Friðbertsson skrifar Skoðun Hvað kjósa foreldrar ósýnilegra barna? Vigdís Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Heimskasta þjóð í heimi? Sverrir Björnsson skrifar Skoðun Jöfnum leikinn á laugardaginn Björgvin G. Sigurðsson skrifar Skoðun ADHD, fjórir stafir og hvað svo? Jóna Kristín Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Skattagleði á kostnað ferðaþjónustunnar Hildur Sverrisdóttir skrifar Skoðun Börnin heim Hanna Katrín Friðriksson skrifar Skoðun Mun forseti Íslands fremja landráð? Ástþór Magnússon skrifar Skoðun Ég býð mig fram fyrir framtíðarkynslóðir Finnur Ricart Andrason skrifar Sjá meira
Á 17. júní fyrir tveimur árum gengum við hjónin að nálægum hátíðarhöldum með son okkar, þá sjö ára. Við vorum í hátíðarskapi og það var að sjálfsögðu rigning eins og alltaf á 17. júní. Þegar komið var inn á hátíðarsvæðið stungum við upp á því við son okkar að hann fengi flotta gasblöðru. Við skyldum kaupa handa honum eina slíka. Svar hans kom okkur verulega, og skemmtilega, á óvart. „Til hvers að kaupa blöðru?“ spurði sonur okkar af fyllstu einlægni. „Ég mun bara missa hana og hún fer upp í loftið og þá eruð þið bara búin að henda peningunum ykkar í ruslið.“ Við vorum kjaftstopp. Auðvitað var þetta alveg rétt hjá stráknum. Til hvers að kaupa blöðru? Við foreldrarnir vorum þarna afhjúpaðir sem fortakslausir bruðlarar. Við vorum sem sagt virkilega til í að spandera pening í eitthvað sem gat bara puðrast út í loftið á einni svipstundu eða sprungið í drasl áður en maður veit af. Hvílík endemis vitleysa.Vaxandi nægjusemi Við höfum hlegið að þessu atviki töluvert, og sagt öðrum þessa sögu við þónokkra kátínu. Samræðan sem spinnst yfirleitt í kjölfarið við fólk er nokkuð áhugaverð. Margir hafa svipaða hluti að segja af börnum sínum. Það virðist eins og nægjusemi hafi á einhvern hátt síast inn í vitundarlíf barna okkar, án þess að við foreldrarnir höfum beinlínis gert neitt til að stuðla að svo jákvæðri þróun. Mögulega er að vaxa upp kynslóð sem vill ekki drasl. Þótt Ninja Turtle plastkarlar slái vissulega í gegn stundum, eða eitthvað annað álíka — barndómurinn er sem betur fer enn smá samur við sig — virðist tíðarandinn almennt vera að breytast í rétta átt hvað efnishyggju varðar. Hún er að minnka. Ég er viss um að nú um jólin deila margir foreldrar þeirri reynslu, að hafa þráspurt krakkana um það hvað þeir vilja í jólagjöf, en svörin eru lítil sem engin. „Ég veit það ekki,“ er algengt svar. Ein spurði dóttur sína hvort hún vildi ekki nýja úlpu. „Neihei,“ svaraði unglingsstúlkan hneyksluð. „Ég á fína úlpu.“ Sú úlpa er um fimmtán ára gömul, sem frænka hennar átti áður. Ljómandi fín bara.Grænt símaborð úr plasti Ég get viðurkennt að, að ég stend sjálfan mig að því að vilja mjög mikið kaupa snjalldróna á tuttuguogfimmþúsund kall og gefa öðru hvoru barninu. Hvötin er til staðar. Ef ég fyndi vott af slíkum áhuga myndi ég rjúka til. Ég sjálfur myndi svo vafalítið leika mér jafnmikið með dótið. Svo færi það upp í hillu í byrjun febrúar, niður í geymslu árið 2021 og á Sorpu í kringum 2030. Í minni bernsku langaði mann í dót og maður fékk dót og gaf dót. Fyrsta gjöfin sem ég keypti sjálfur og gaf — frá mér til mömmu og pabba — var mesta drasl í heimi. Ég gerði mér ferð í strætó alveg sjálfur inn í verslunina Magasín í Kópavogi. Þar hafði ég séð grænt símaborð úr plasti. Mér fannst það fyrirtak. Hægt var að setja penna í það, skrifblokk og svo símaskrána undir símann. Það var líka auðvelt að setja það saman. Ég keypti þetta stoltur og pakkaði inn í leyni. Barnshjartað sló ört þegar gjöfin var opnuð. Þakklætið og undrunin var fölskvalaus. Ég efast ekki um það. Barnið hafði keypt gjöf, alveg sjálft. Símaborðið var sett upp við hátíðlega athöfn. Ég horfði á það á jóladag fullur gleði en þó hvíslaði að mér lítill efasemdarpúki að kannski væri það full stórt og klunnalegt. Í rauninni var það forljótt. Um miðjan janúar var það horfið. Skömmu síðar fann ég það niðri í geymslu.Ekki missa sig Kynslóðin mín er afkvæmi fyrstu kynslóðar á mölinni. Við erum barnabörn fólksins í sveitunum, sem ólst upp við það að gúmmístígvél voru það mergjaðasta sem hægt var að hugsa sér. Eftir stríð fór neysluhyggjan á flug. Fólk var komið í hús með hita. Hver með sitt herbergi. Að fylla húsin af drasli var nánast trúarleg nauðsyn. Það var leiðin til að sýna að tímarnir voru breyttir. Neytandinn varð til, fjöldaframleiðslan og sölumennskan. Börnin okkar alast upp í öðrum tíðaranda. Leikskólarnir hafa kennt þeim að föndra gjafir handa mömmu og pabba og að það er hugurinn sem skiptir máli. Kertastjakar og leirhestar — jólagjafir barnanna í gegnum tíðina — sitja á hillunum og fara líklega aldrei niður í geymslu. Virði þeirra er margfalt á við dót úr búð. Með hverjum jólum sem renna upp finnst mér ég læra þetta betur og betur: Allir vilja gjafir. Börnin vilja gjafir. Það er gaman að gefa. Það er gaman að fá gjafir. En það er algjör óþarfi að missa sig. Ég veit það er klisja, en hún er sönn: Það er kærleikurinn að baki sem skiptir mestu máli.
Samfylkingin hafnar einkavæðingu í skólakerfinu Arnór Heiðar Benónýsson,Anna María Jónsdóttir Skoðun
Skoðun Frjálsar handfæraveiðar - Opið svar til Strandveiðifélags Íslands Álfheiður Eymarsdóttir skrifar
Skoðun Ofbeldisvarnir og alhliða kynfræðsla alla skólagönguna! Sigrún Birna Björnsdóttir Kaaber skrifar
Skoðun Sjálfstæðisflokkurinn – svarið fyrir fjölskyldur og ungt fólk Guðbjörg Oddný Jónasdóttir skrifar
Skoðun Fjárfestum í vellíðan – því hver króna skilar sér margfalt til baka Theodór Ingi Ólafsson skrifar
Samfylkingin hafnar einkavæðingu í skólakerfinu Arnór Heiðar Benónýsson,Anna María Jónsdóttir Skoðun