Leggja til miðlægan skuldagrunn og þak á fjárfestingarbankastarfsemi Þorbjörn Þórðarson skrifar 10. desember 2018 19:15 Koma þarf á fót miðlægum skuldagrunni í íslenska bankakerfinu þar sem safnað er saman á einn stað öllum skuldum einstaklinga og fyrirtækja. Þá þarf að setja varnarlínu vegna umfangs fjárfestingabankastarfsemi til að sporna við því að hún verði of umfangsmikil. Þetta er á meðal tillagna starfshóps fjármála- og efnahagsráðherra sem vann Hvítbók um framtíðarsýn fyrir fjármálakerfið.Hvítbókin er 294 blaðsíður en helstu niðurstöður hennar voru kynntar í fjármála- og efnahagsráðuneytinu í dag. „Það má segja að það gerist nokkuð sjaldan að við tökum svona stærri málefni, sem skipta miklu máli fyrir framtíðina, og leggjum grunn að umræðu fyrir framtíðarsýn með Hvítbókarfyrirkomulagi. En nýrri ríkisstjórn fannst mikilvægt að hafa það verklag fyrir umræðu um framtíðarfjármálakerfið á Íslandi sem hefur eðlilega verið mjög í umræðunni undanfarinn áratug,“ sagði Bjarni Benediktsson fjármála- og efnahagsráðherra þegar niðurstöður Hvítbókarinnar voru kynntar. Á meðal tillagna nefndarinnar er að sett verði upp sérstök varnarlína venga umfangs fjárfestingarbankastarfsemi. Hún felst í því að ef hlutfall fjárfestingarbankastarfsemi fer yfir 15 prósent verði viðkomandi banki að færa starfsemina í sérstakt félag. „Tillagan felst í því að takmarka áhættu þannig að þegar áhættan fer yfir ákveðin mörk þá þurfi viðkomandi banki að grípa til ráðstafana eins og að setja fjárfestingarbankastarfsemina inn í sérstakt félag. Við fengum aðila úr fjármálakerfinu til að skoða þetta og bera þetta saman við ástandið fyrir hrun ef þessi regla hefði gilt þá. Þá sáum við að fjárfestingarbankastarfsemi var mjög stór hluti af bankakerfinu á þeim tíma. Það er því ákveðin huggun í því að þessi regla um varnarlínuna hefði skipt miklu máli á þeim tíma,“ segir Lárus.Guðrún Ögmundsdóttir hagfræðingur var í starfshópi um gerð Hvítbókarinnar.Í hvítbókinni er vikið að breytingum á eignarhaldi ríkisins í fjármálafyrirtækjum sem munu hafa töluverð áhrif á framtíð fjármálakerfisins. Starfshópurinn leggur til að dregið verði úr eignarhaldi ríkisins á bönkum en víðtækt eignarhald íslenska ríkisins á viðskiptabönkunum er einsdæmi í vestrænum heimi að því er fram kemur í skýrslunni. Í því sambandi er bent á að eignarhaldi ríkisins fylgi talsverð áhætta en ríkissjóður er með um 300 milljarða króna bundna í eignarhlutum í bankakerfinu. Í hvítbókinni er bent á að þetta séu fjármunir sem gæty nýst við að lækka skuldir ríkisins eða á annan ábyrgan hátt. Þá telur starfshópurinn að sameiginleg yfirráð ríkisins á stórum hluta fjármálamarkaðar séu til þess fallin að raska samkeppni og skapa aðstæður sem leiða til stöðnunar.Vilja aðkomu erlends banka Sérstök lög gilda nú um sölu banka í eigu ríkisins. Um er að ræða lög um sölumeðferð eignarhluta ríkisins í fjármálafyrirtækjum frá árinu 2012. Starfshópurinn leggur til að þessari umgjörð verði fylgt við losun á eignarhaldi ríkisins en mikilvægt sé að hugað verði að möguleikum á að losa um eignarhluti með heildstæðum hætti. Þá leggur starfshópurinn áherslu á aðkomu erlends banka að eignarhaldi á einhverjum að íslensku bönkunum. „Bein aðkoma erlends banka að einum íslensku bankanna er líkleg til að hafa jákvæð áhrif á samkeppnisumhverfi bankanna til framtíðar, auka stöðugleika og minnka kerfisáhættu með fjölbreyttara eignarhaldi bankakerfisins og minnka þar með hættu á krosseignartengslum. Ef erlendur banki keypti íslenskan banka að fullu mætti leiða líkur að því að íslenska bankanum yrði breytt í útibú, sem væri þá að nokkru leyti undir eftirliti erlends fjármálaeftirlits,“ segir í hvítbókinni. Samkvæmt núgildandi eigendastefnu ríkisins varðandi eignarhald á fjármálafyrirtækjum er stefnt að því að ríkissjóður haldi eftir 34-40 prósenta hlut í Landsbankanum. Í hvítbókinni kemur fram að sex af hverjum tíu landsmönnum séu jákvæðir gagnvart þeirri hugmynd að ríkið haldið eftir hlut í viðskiptabanka til lengri tíma litið. Í hvítbókinni er líka lagt til að sértækir skattar á fjármálafyrirtæki verði lækkaðir. Þar má nefna bankaskattinn svokallaða sem leggst á skuldir fjármálafyrirtækja. Í hvítbókinni kemur fram að sértæk skattlagning á fjármálafyrirtæki hér á landi sé margfalt hærri en á hinum Norðurlöndunum. Mörg Evrópuríki með miðlægan skuldagrunn Starfshópurinn sem vann hvítbókina leggur til að komið verði á fót miðlægum skuldagrunni. „Miðlægur skuldagrunnur er grunnur þar sem safnað er saman skuldum fyrirtækja og einstaklinga á einn stað. Skuldum semsagt við fjármálafyrirtæki og þetta er gert í mjög mörgum löndum í kringum okkur til þes sað fá betri sýn á heildar skuldsetningu, smitháættu, samþjöppun skulda í ákveðnum greinum og auðveldar greina. Þetta auðveldar líka setningu reglna og beitingu þjóðarhagsvarúðartækja,“ segir Guðrún Ögmundsdóttir hagfræðingur sem var í starfshópnum um gerð Hvítbókarinnar. Auk þeirra Lárusar og Guðrúnar sátu í starfshópnum þau Guðjón Rúnarsson, lögmaður og fyrrverandi framkvæmdastjóri Samtaka fjármálafyrirtækja og Kristrún Tinna Gunnarsdóttir hagfræðingur hjá Oliver Wyman í Svíþjóð. Sylvía K. Ólafsdóttir, forstöðumaður hjá Icelandair, var einnig skipuð í hópinn og starfaði með honum fram á haust.Hvítbók um framtíðarsýn fyrir fjármálakerfið. Hvítbók fyrir fjármálakerfið Mest lesið Gefa út afkomuspá eftir allt saman Viðskipti innlent Nýr 40/40 listi: „Spenntur að sjá hvað þetta fólk gerir í framtíðinni“ Atvinnulíf Í áfalli yfir dýrari dekkjum og Hlöllabát Neytendur 96 sagt upp í hópuppsögnum í júní Viðskipti innlent Stærsti Hiab krani í heimi á sumarsýningu Veltis Samstarf Helmingaði kostnaðinn við matarinnkaup Neytendur Ómar fær fyrir ferðina Neytendur Betra en ekki að viðurkenna mistökin Atvinnulíf Sjálfbærniskólinn: Mörg fyrirtæki að gera geggjað góða hluti án þess að átta sig á því Atvinnulíf Verðskrá Lufthansa hækkar vegna nýs umhverfisgjalds Neytendur Fleiri fréttir Gefa út afkomuspá eftir allt saman 96 sagt upp í hópuppsögnum í júní Tekur við fjármálunum hjá Securitas Selja fyrsta bjórinn ekki fyrr en í ágúst Karen Ýr ráðin gæðastjóri Biðin eftir vaxtalækkun gæti lengst enn frekar Minna nú á skoðun ökutækja á Ísland.is Alvotech reiknar með tíföldum tekjum Útflutningsverðmæti eldislaxins meiri en loðnunnar Opna baðstað í Kerlingarfjöllum um helgina Svekkjandi uppgjör og aðstoðarforstjórinn látinn róa Arion banki greiði Seðlabankanum 585 milljónir Rannveig hættir í Seðlabankanum Íslensk hugbúnaðarlausn greinir kolefnisspor innkaupa fyrirtækja Flýta ekki vaxtaákvörðun þrátt fyrir áköll Flestar íbúðir seljist undir eða á auglýstu verði Ýmir Örn fer frá N1 Verðbólga nú 5,8 prósent Icelandair kaupir Airbus flughermi Í maí voru 5800 atvinnulausir Snúa vörn í sókn og kynna eldfjallaleið fyrir ferðamenn Andri Þór Viðskiptafræðingur ársins 2024 Hafa ekki nokkrar áhyggjur af fækkun ferða Seldu til rannsóknarrisa: „Maður þarf að vera draumóramaður“ Gugga í Gatsby kveður: „Margar konur búnar að skæla hérna inni“ Wok on-veldið falt Unnur vaktar fjármálin í Danmörku Húrra Reykjavík opnar á Keflavíkurflugvelli Bein útsending: Kynna yfirtökutilboðið Gefa út kynjað skuldabréf Sjá meira
Koma þarf á fót miðlægum skuldagrunni í íslenska bankakerfinu þar sem safnað er saman á einn stað öllum skuldum einstaklinga og fyrirtækja. Þá þarf að setja varnarlínu vegna umfangs fjárfestingabankastarfsemi til að sporna við því að hún verði of umfangsmikil. Þetta er á meðal tillagna starfshóps fjármála- og efnahagsráðherra sem vann Hvítbók um framtíðarsýn fyrir fjármálakerfið.Hvítbókin er 294 blaðsíður en helstu niðurstöður hennar voru kynntar í fjármála- og efnahagsráðuneytinu í dag. „Það má segja að það gerist nokkuð sjaldan að við tökum svona stærri málefni, sem skipta miklu máli fyrir framtíðina, og leggjum grunn að umræðu fyrir framtíðarsýn með Hvítbókarfyrirkomulagi. En nýrri ríkisstjórn fannst mikilvægt að hafa það verklag fyrir umræðu um framtíðarfjármálakerfið á Íslandi sem hefur eðlilega verið mjög í umræðunni undanfarinn áratug,“ sagði Bjarni Benediktsson fjármála- og efnahagsráðherra þegar niðurstöður Hvítbókarinnar voru kynntar. Á meðal tillagna nefndarinnar er að sett verði upp sérstök varnarlína venga umfangs fjárfestingarbankastarfsemi. Hún felst í því að ef hlutfall fjárfestingarbankastarfsemi fer yfir 15 prósent verði viðkomandi banki að færa starfsemina í sérstakt félag. „Tillagan felst í því að takmarka áhættu þannig að þegar áhættan fer yfir ákveðin mörk þá þurfi viðkomandi banki að grípa til ráðstafana eins og að setja fjárfestingarbankastarfsemina inn í sérstakt félag. Við fengum aðila úr fjármálakerfinu til að skoða þetta og bera þetta saman við ástandið fyrir hrun ef þessi regla hefði gilt þá. Þá sáum við að fjárfestingarbankastarfsemi var mjög stór hluti af bankakerfinu á þeim tíma. Það er því ákveðin huggun í því að þessi regla um varnarlínuna hefði skipt miklu máli á þeim tíma,“ segir Lárus.Guðrún Ögmundsdóttir hagfræðingur var í starfshópi um gerð Hvítbókarinnar.Í hvítbókinni er vikið að breytingum á eignarhaldi ríkisins í fjármálafyrirtækjum sem munu hafa töluverð áhrif á framtíð fjármálakerfisins. Starfshópurinn leggur til að dregið verði úr eignarhaldi ríkisins á bönkum en víðtækt eignarhald íslenska ríkisins á viðskiptabönkunum er einsdæmi í vestrænum heimi að því er fram kemur í skýrslunni. Í því sambandi er bent á að eignarhaldi ríkisins fylgi talsverð áhætta en ríkissjóður er með um 300 milljarða króna bundna í eignarhlutum í bankakerfinu. Í hvítbókinni er bent á að þetta séu fjármunir sem gæty nýst við að lækka skuldir ríkisins eða á annan ábyrgan hátt. Þá telur starfshópurinn að sameiginleg yfirráð ríkisins á stórum hluta fjármálamarkaðar séu til þess fallin að raska samkeppni og skapa aðstæður sem leiða til stöðnunar.Vilja aðkomu erlends banka Sérstök lög gilda nú um sölu banka í eigu ríkisins. Um er að ræða lög um sölumeðferð eignarhluta ríkisins í fjármálafyrirtækjum frá árinu 2012. Starfshópurinn leggur til að þessari umgjörð verði fylgt við losun á eignarhaldi ríkisins en mikilvægt sé að hugað verði að möguleikum á að losa um eignarhluti með heildstæðum hætti. Þá leggur starfshópurinn áherslu á aðkomu erlends banka að eignarhaldi á einhverjum að íslensku bönkunum. „Bein aðkoma erlends banka að einum íslensku bankanna er líkleg til að hafa jákvæð áhrif á samkeppnisumhverfi bankanna til framtíðar, auka stöðugleika og minnka kerfisáhættu með fjölbreyttara eignarhaldi bankakerfisins og minnka þar með hættu á krosseignartengslum. Ef erlendur banki keypti íslenskan banka að fullu mætti leiða líkur að því að íslenska bankanum yrði breytt í útibú, sem væri þá að nokkru leyti undir eftirliti erlends fjármálaeftirlits,“ segir í hvítbókinni. Samkvæmt núgildandi eigendastefnu ríkisins varðandi eignarhald á fjármálafyrirtækjum er stefnt að því að ríkissjóður haldi eftir 34-40 prósenta hlut í Landsbankanum. Í hvítbókinni kemur fram að sex af hverjum tíu landsmönnum séu jákvæðir gagnvart þeirri hugmynd að ríkið haldið eftir hlut í viðskiptabanka til lengri tíma litið. Í hvítbókinni er líka lagt til að sértækir skattar á fjármálafyrirtæki verði lækkaðir. Þar má nefna bankaskattinn svokallaða sem leggst á skuldir fjármálafyrirtækja. Í hvítbókinni kemur fram að sértæk skattlagning á fjármálafyrirtæki hér á landi sé margfalt hærri en á hinum Norðurlöndunum. Mörg Evrópuríki með miðlægan skuldagrunn Starfshópurinn sem vann hvítbókina leggur til að komið verði á fót miðlægum skuldagrunni. „Miðlægur skuldagrunnur er grunnur þar sem safnað er saman skuldum fyrirtækja og einstaklinga á einn stað. Skuldum semsagt við fjármálafyrirtæki og þetta er gert í mjög mörgum löndum í kringum okkur til þes sað fá betri sýn á heildar skuldsetningu, smitháættu, samþjöppun skulda í ákveðnum greinum og auðveldar greina. Þetta auðveldar líka setningu reglna og beitingu þjóðarhagsvarúðartækja,“ segir Guðrún Ögmundsdóttir hagfræðingur sem var í starfshópnum um gerð Hvítbókarinnar. Auk þeirra Lárusar og Guðrúnar sátu í starfshópnum þau Guðjón Rúnarsson, lögmaður og fyrrverandi framkvæmdastjóri Samtaka fjármálafyrirtækja og Kristrún Tinna Gunnarsdóttir hagfræðingur hjá Oliver Wyman í Svíþjóð. Sylvía K. Ólafsdóttir, forstöðumaður hjá Icelandair, var einnig skipuð í hópinn og starfaði með honum fram á haust.Hvítbók um framtíðarsýn fyrir fjármálakerfið.
Hvítbók fyrir fjármálakerfið Mest lesið Gefa út afkomuspá eftir allt saman Viðskipti innlent Nýr 40/40 listi: „Spenntur að sjá hvað þetta fólk gerir í framtíðinni“ Atvinnulíf Í áfalli yfir dýrari dekkjum og Hlöllabát Neytendur 96 sagt upp í hópuppsögnum í júní Viðskipti innlent Stærsti Hiab krani í heimi á sumarsýningu Veltis Samstarf Helmingaði kostnaðinn við matarinnkaup Neytendur Ómar fær fyrir ferðina Neytendur Betra en ekki að viðurkenna mistökin Atvinnulíf Sjálfbærniskólinn: Mörg fyrirtæki að gera geggjað góða hluti án þess að átta sig á því Atvinnulíf Verðskrá Lufthansa hækkar vegna nýs umhverfisgjalds Neytendur Fleiri fréttir Gefa út afkomuspá eftir allt saman 96 sagt upp í hópuppsögnum í júní Tekur við fjármálunum hjá Securitas Selja fyrsta bjórinn ekki fyrr en í ágúst Karen Ýr ráðin gæðastjóri Biðin eftir vaxtalækkun gæti lengst enn frekar Minna nú á skoðun ökutækja á Ísland.is Alvotech reiknar með tíföldum tekjum Útflutningsverðmæti eldislaxins meiri en loðnunnar Opna baðstað í Kerlingarfjöllum um helgina Svekkjandi uppgjör og aðstoðarforstjórinn látinn róa Arion banki greiði Seðlabankanum 585 milljónir Rannveig hættir í Seðlabankanum Íslensk hugbúnaðarlausn greinir kolefnisspor innkaupa fyrirtækja Flýta ekki vaxtaákvörðun þrátt fyrir áköll Flestar íbúðir seljist undir eða á auglýstu verði Ýmir Örn fer frá N1 Verðbólga nú 5,8 prósent Icelandair kaupir Airbus flughermi Í maí voru 5800 atvinnulausir Snúa vörn í sókn og kynna eldfjallaleið fyrir ferðamenn Andri Þór Viðskiptafræðingur ársins 2024 Hafa ekki nokkrar áhyggjur af fækkun ferða Seldu til rannsóknarrisa: „Maður þarf að vera draumóramaður“ Gugga í Gatsby kveður: „Margar konur búnar að skæla hérna inni“ Wok on-veldið falt Unnur vaktar fjármálin í Danmörku Húrra Reykjavík opnar á Keflavíkurflugvelli Bein útsending: Kynna yfirtökutilboðið Gefa út kynjað skuldabréf Sjá meira