Það virkar vel að meta raunfærni fólks Bryndís Þráinsdóttir skrifar 6. febrúar 2018 08:55 Við erum alltaf að læra. Á hverjum einasta degi söfnum við í sarpinn fjölbreyttri reynslu sem nýtist okkur bæði í leik og starfi. Lífsreynslu okkar fáum við í gegnum fjölskyldulíf, starfið okkar, tómstundir og úr námi, bæði formlegu og óformlegu. Þessi samanlagða reynsla okkar er kölluð raunfærni. Mat á raunfærni fólks eða raunfærnimat, eins og það er oftast kallað, hefur verið þróað víða um heim á síðustu áratugum. Sjónum var fyrst beint að þessari leið í Bandaríkjunum en síðan hefur raunfærnimat verið tekið upp í Evrópulöndum og víðar. Að meta raunfærni fólks hefur verið þekkt á Íslandi frá því fljótlega upp úr aldamótunum og hefur reynslan verið góð.Raunfærnimat er öflugt tæki til að staðfesta færni fólks Í gegnum tíðina hefur alltaf ákveðinn fjöldi framhaldskólanemenda kosið að hætta í skóla og fara þess í stað út á vinnumarkaðinn. Af þessu leiðir að fjöldi fullorðinna hefur starfað svo árum skiptir innan sömu atvinnugreinar án þess að hafa lokið námi í viðkomandi grein. Sem dæmi má nefna iðngreinar eins og húsasmíði og pípulagnir. Reynslan og þekkingin sem þetta starfsfólk hefur aflað sér í gegnum árin er afar dýrmæt. Fyrir fullorðið fólk, sem hefur til fjölda ára verið á vinnumarkaði, en kýs á einhverjum tímapunkti að sækja sér formlega menntun og staðfestingu á þekkingu sinni og hæfni í viðkomandi starfi, er raunfærnimat því gríðarlega öflugt tæki. Það hefur reynslan sýnt okkur, sem störfum innan fræðslu- og símenntunarmiðstöðvanna, að raunfærnimat styttir ekki aðeins leið fólks að settu marki heldur veitir því einnig sjálfstraust til að takast á við nýjar áskoranir þegar kemur að frekara námi eða framgangi í starfi. Aukið sjálfstraust einstaklinga er einnig mikilvægt fyrir samfélagið allt, því þegar öllu er á botninn hvolft styrkist staða viðkomandi starfsfólks á þeirra vinnustað, fleiri ná sér í formlega fagmenntun og þar með hækkar margumrætt menntunarstig á Íslandi. Í þessu sambandi er vert að taka fram að Fræðslusjóður leggur fram fé til raunfærnimats og það er því þátttakendum að kostnaðarlausu. Skilyrði fyrir þátttöku í raunfærnimati er að viðkomandi þátttakandi sé að lágmarki tuttugu og þriggja ára og hafi að baki þriggja ára staðfesta starfsreynslu í viðkomandi atvinnugrein. Hjá fræðslu- og símenntunarmiðstöðvunum hefur byggst upp mikil reynsla undanfarin ár í raunfærnimati. Fyrir þann sem óskar eftir því að fara í raunfærnimat er fyrsta skrefið að setja sig í samband við náms- og starfsráðgjafa hjá viðkomandi stöð í sinni heimabyggð. Þá fer ákveðið formlegt ferli í gang sem í stórum dráttum felst í því að viðkomandi einstaklingur skráir þá raunfærni sem hann hefur öðlast í gegnum starf sitt, nám og frístundir. Hann þarf einnig að safna saman skjölum sem staðfesta fyrra nám og störf. Staðan er síðan greind og metin í samtali við matsaðila. Að lokum fær hann formlega vottun á því sem metið var. Náms- og starfsráðgjafi er innan handar á meðan á öllu ferlinu stendur.Allur vinnumarkaðurinn er undir Það er okkar reynsla að árangur af raunfærnimati skili sér vel þegar fyrirtæki taka virkan þátt í ferlinu, með því að hvetja starfsfólk sitt til að fara í raunfærnimat. Gott dæmi um þetta er til dæmis raunfærnimat á móti námskrá í fisktækni en þar hafa fyrirtæki innan sjávarútvegsins stutt vel við verkefnið. Að loknu raunfærnimati þarf að vera til leið eða tækifæri til að viðkomandi einstaklingar geti lokið námi sínu og þar kemur að hlut framhaldsskólanna. Dæmi eru um að settar hafa verið upp námsbrautir á landsbyggðinni, einmitt til að viðkomandi einstaklingar geti lokið formlegu námi. Sem dæmi um þetta má nefna fisktækninám og námsbrautir fyrir slátrara. Því má segja að samstarf fræðslu- og símenntunarmiðstöðva, framhaldskólanna og atvinnulífsins sé mikilvægt þegar kemur að raunfærnimati. Góð vísa er aldrei of oft kveðin. Þrátt fyrir að raunfærnimat hafi í meira en áratug verið í boði hér á landi er fjarri því að allir átti sig á þeim möguleika að fá reynslu og þekkingu sína metna til styttingar á námi. Það er því okkar, sem bjóðum upp á þennan valkost, að minna stöðugt á hann. Ég hvet stjórnendur fyrirtækja að vera einnig vel vakandi fyrir þessum möguleika fyrir sína starfsmenn. Samstarf og samvinna í þessum efnum er eins og í svo mörgu öðru lykilatriði.Höfundur er framkvæmdastjóri Farskólans – miðstöðvar símenntunar á Norðurlandi vestra, sem á aðild að Kvasi - samtökum fræðslu- og símenntunarmiðstöðva. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Halldór 27.07.2024 Halldór Baldursson Halldór Glútenlaust nesti - djöfulsins lúxus! Anna Gunndís Guðmundsdóttir Skoðun ÉG ÞORI! Inga Sæland Skoðun Færeyingar vissulega til fyrirmyndar Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Hæstvirtur forsætisráðherra Opið bréf til Sigmundar Davíðs Gunnlaugssonar Kári Stefánsson Skoðun Carnivore: Kransæðastífla og skínandi fínir kviðvöðvar? Guðrún Nanna Egilsdóttir ,Dögg Guðmundsdóttir Skoðun Pawel og bronsið Ragnar Þór Pétursson Skoðun Stýrivextir verða að lækka Fjóla Einarsdóttir Skoðun Hvar endar þetta? Reynir Böðvarsson Skoðun Heilbrigð skynsemi Einar Scheving Skoðun Skoðun Skoðun Færeyingar vissulega til fyrirmyndar Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Glútenlaust nesti - djöfulsins lúxus! Anna Gunndís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun ÉG ÞORI! Inga Sæland skrifar Skoðun Hver er hún þessi drusla? Guðmunda G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Börn eða bissness Bryndís Jónsdóttir skrifar Skoðun Carnivore: Kransæðastífla og skínandi fínir kviðvöðvar? Guðrún Nanna Egilsdóttir ,Dögg Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Pawel og bronsið Ragnar Þór Pétursson skrifar Skoðun Stýrivextir verða að lækka Fjóla Einarsdóttir skrifar Skoðun Heilbrigð skynsemi Einar Scheving skrifar Skoðun Hvar endar þetta? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Höfðu algerlega rétt fyrir sér Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Íslenskar getraunir og ólögleg veðmálafyrirtæki Pétur Hrafn Sigurðsson skrifar Skoðun Hættustig Gauti Kristmannsson skrifar Skoðun Minnkandi ábati stýrivaxta á verðbólgu Aron Heiðar Steinsson skrifar Skoðun Hún var kölluð drusla Guðmunda G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Til fyrirmyndar? Sverrir Björnsson skrifar Skoðun Tölum endilega íslensku, takk Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar Skoðun Les(mis)skilningur Miðflokksmanna Helgi Brynjarsson skrifar Skoðun Kennarinn sem breytti lífi þínu Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Tímabært að stokka spilin og gefa upp á nýtt Maarten Haijer skrifar Skoðun Cut The Crap! Davíð Bergmann skrifar Skoðun Hvað finnst þér? Bryndís Víglundsdóttir skrifar Skoðun Víðátta og margbreytni hins sjötta skilningarvits Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Þegar kennarinn verður dómari Pawel Bartoszek skrifar Skoðun Tíminn vinnur ekki með þeim Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Frestun á afgreiðslu Samgönguáætlunar er fagnaðarefni Björn Bjarki Þorsteinsson skrifar Skoðun Tvíeggja tækni: Hvernig má nýta stafræna tækni í kennslu? Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Blekking goðsagna Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Í sambandi við Suðurnesin Steinunn Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Fyrirhyggja er besta vörnin - vegna CrowdStrike atviksins 19. júlí 2024 Arnar Freyr Guðmundsson skrifar Sjá meira
Við erum alltaf að læra. Á hverjum einasta degi söfnum við í sarpinn fjölbreyttri reynslu sem nýtist okkur bæði í leik og starfi. Lífsreynslu okkar fáum við í gegnum fjölskyldulíf, starfið okkar, tómstundir og úr námi, bæði formlegu og óformlegu. Þessi samanlagða reynsla okkar er kölluð raunfærni. Mat á raunfærni fólks eða raunfærnimat, eins og það er oftast kallað, hefur verið þróað víða um heim á síðustu áratugum. Sjónum var fyrst beint að þessari leið í Bandaríkjunum en síðan hefur raunfærnimat verið tekið upp í Evrópulöndum og víðar. Að meta raunfærni fólks hefur verið þekkt á Íslandi frá því fljótlega upp úr aldamótunum og hefur reynslan verið góð.Raunfærnimat er öflugt tæki til að staðfesta færni fólks Í gegnum tíðina hefur alltaf ákveðinn fjöldi framhaldskólanemenda kosið að hætta í skóla og fara þess í stað út á vinnumarkaðinn. Af þessu leiðir að fjöldi fullorðinna hefur starfað svo árum skiptir innan sömu atvinnugreinar án þess að hafa lokið námi í viðkomandi grein. Sem dæmi má nefna iðngreinar eins og húsasmíði og pípulagnir. Reynslan og þekkingin sem þetta starfsfólk hefur aflað sér í gegnum árin er afar dýrmæt. Fyrir fullorðið fólk, sem hefur til fjölda ára verið á vinnumarkaði, en kýs á einhverjum tímapunkti að sækja sér formlega menntun og staðfestingu á þekkingu sinni og hæfni í viðkomandi starfi, er raunfærnimat því gríðarlega öflugt tæki. Það hefur reynslan sýnt okkur, sem störfum innan fræðslu- og símenntunarmiðstöðvanna, að raunfærnimat styttir ekki aðeins leið fólks að settu marki heldur veitir því einnig sjálfstraust til að takast á við nýjar áskoranir þegar kemur að frekara námi eða framgangi í starfi. Aukið sjálfstraust einstaklinga er einnig mikilvægt fyrir samfélagið allt, því þegar öllu er á botninn hvolft styrkist staða viðkomandi starfsfólks á þeirra vinnustað, fleiri ná sér í formlega fagmenntun og þar með hækkar margumrætt menntunarstig á Íslandi. Í þessu sambandi er vert að taka fram að Fræðslusjóður leggur fram fé til raunfærnimats og það er því þátttakendum að kostnaðarlausu. Skilyrði fyrir þátttöku í raunfærnimati er að viðkomandi þátttakandi sé að lágmarki tuttugu og þriggja ára og hafi að baki þriggja ára staðfesta starfsreynslu í viðkomandi atvinnugrein. Hjá fræðslu- og símenntunarmiðstöðvunum hefur byggst upp mikil reynsla undanfarin ár í raunfærnimati. Fyrir þann sem óskar eftir því að fara í raunfærnimat er fyrsta skrefið að setja sig í samband við náms- og starfsráðgjafa hjá viðkomandi stöð í sinni heimabyggð. Þá fer ákveðið formlegt ferli í gang sem í stórum dráttum felst í því að viðkomandi einstaklingur skráir þá raunfærni sem hann hefur öðlast í gegnum starf sitt, nám og frístundir. Hann þarf einnig að safna saman skjölum sem staðfesta fyrra nám og störf. Staðan er síðan greind og metin í samtali við matsaðila. Að lokum fær hann formlega vottun á því sem metið var. Náms- og starfsráðgjafi er innan handar á meðan á öllu ferlinu stendur.Allur vinnumarkaðurinn er undir Það er okkar reynsla að árangur af raunfærnimati skili sér vel þegar fyrirtæki taka virkan þátt í ferlinu, með því að hvetja starfsfólk sitt til að fara í raunfærnimat. Gott dæmi um þetta er til dæmis raunfærnimat á móti námskrá í fisktækni en þar hafa fyrirtæki innan sjávarútvegsins stutt vel við verkefnið. Að loknu raunfærnimati þarf að vera til leið eða tækifæri til að viðkomandi einstaklingar geti lokið námi sínu og þar kemur að hlut framhaldsskólanna. Dæmi eru um að settar hafa verið upp námsbrautir á landsbyggðinni, einmitt til að viðkomandi einstaklingar geti lokið formlegu námi. Sem dæmi um þetta má nefna fisktækninám og námsbrautir fyrir slátrara. Því má segja að samstarf fræðslu- og símenntunarmiðstöðva, framhaldskólanna og atvinnulífsins sé mikilvægt þegar kemur að raunfærnimati. Góð vísa er aldrei of oft kveðin. Þrátt fyrir að raunfærnimat hafi í meira en áratug verið í boði hér á landi er fjarri því að allir átti sig á þeim möguleika að fá reynslu og þekkingu sína metna til styttingar á námi. Það er því okkar, sem bjóðum upp á þennan valkost, að minna stöðugt á hann. Ég hvet stjórnendur fyrirtækja að vera einnig vel vakandi fyrir þessum möguleika fyrir sína starfsmenn. Samstarf og samvinna í þessum efnum er eins og í svo mörgu öðru lykilatriði.Höfundur er framkvæmdastjóri Farskólans – miðstöðvar símenntunar á Norðurlandi vestra, sem á aðild að Kvasi - samtökum fræðslu- og símenntunarmiðstöðva.
Carnivore: Kransæðastífla og skínandi fínir kviðvöðvar? Guðrún Nanna Egilsdóttir ,Dögg Guðmundsdóttir Skoðun
Skoðun Carnivore: Kransæðastífla og skínandi fínir kviðvöðvar? Guðrún Nanna Egilsdóttir ,Dögg Guðmundsdóttir skrifar
Skoðun Tvíeggja tækni: Hvernig má nýta stafræna tækni í kennslu? Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar
Skoðun Fyrirhyggja er besta vörnin - vegna CrowdStrike atviksins 19. júlí 2024 Arnar Freyr Guðmundsson skrifar
Carnivore: Kransæðastífla og skínandi fínir kviðvöðvar? Guðrún Nanna Egilsdóttir ,Dögg Guðmundsdóttir Skoðun