Ásælni Klíníkur í opinbert fé Margrét S. Björnsdóttir skrifar 25. apríl 2019 10:00 Þrjú einkarekin heilbrigðisþjónustufyrirtæki voru meðal 20 arðsömustu fyrirtækja landsins skv. lista Lánstrausts, árið 2016 (Stundin 9. mars 2016), en þjónusta þeirra var að mestu greidd af ríkinu. Þá færist í vöxt hér á landi að fagfjárfestar fjárfesti í heilbrigðisþjónustu. Áður voru þetta fyrst og fremst læknar, sjúkraþjálfarar, aðrar heilbrigðisstéttir sem einka-ráku eigin þjónustu og margs konar félagasamtök, sem ráku heilbrigðisþjónustu án hagnaðarsjónarmiða. Heilbrigðisráðherra Svandís Svavarsdóttir er þessar vikurnar í erfiðri vörn fyrir það sem hún og hennar sérfæðingar meta almannahagsmuni, gegn ásækni Klíníkurinnar í (að þessu sinni) liðskiptaaðgerðir, sem Svandís og hennar ráðgjafar telja betur komið hjá opinberu sjúkrahúsunum LSH, sjúkrahúsinu á Akureyri SAK og sjúkrahúsinu á Akranesi HVE. Til ráðstöfunar sé takmarkað fé og það þjóni ekki almannahagsmunum til lengri tíma að dreifa því á fleiri stofnanir. Rökin eru væntanlega þau að með því sé hægt að nýta betur fjárfestingar, þjálfa starfsfólk og nemendur, manna sólarhringsvaktir og ekki síst geta allan sólarhringinn tekið við flóknari bæklunaraðgerðum m.a. vegna slysa, og endurkomusjúklinga ef eitthvað fer úrskeiðis. Þess vegna sé mikilvægt að styrkja aðstöðu og mannskap þessara þriggja lykilsjúkrahúsa á landinu, opinberra stofnana sem lúta forræði og forgangsröðun þeirra sem stýra opinberu fé til heilbrigðismála og hafa verið kjörnir til þess af okkur, almenningi í landinu. Við kusum ekki Klíníkina til þess að móta stefnu okkar í heilbrigðismálum, en við fyrrgreinda stefnumörkun heilbrigðisyfirvalda vill Klíníkin ekki sætta sig og beitir fyrir sig gamalkunnum aðferðum í hagsmunabaráttu á þessu sviði – sjúklingum. Ofangreint breytir því ekki að of lítið fé hefur farið til nefndra sjúkrahúsa og ekki tekið tillit til margs konar breyttra aðstæðna sem þrengja að þeirra fjárhag, þannig að biðlistar hafa lengst úr hófi. Það er verkefni Svandísar og VG í ríkisstjórninni að bæta úr, en allir flokkar lofuðu að stórauka framlög til heilbrigðismála fyrir síðustu kosningar. Ísland hefur undirgengist þá skyldu skv. Evróputilskipun að bið eftir aðgerðum fari ekki yfir tiltekin tímamörk, þá geti sjúklingar farið til útlanda í sömu aðgerð á kostnað ríkisins. Við það verður ekki ráðið nema með því að stytta biðtímann. Mér finnst raunar sérkennilegt að hægt sé að fara fram hjá fjárlögum með því að fara með aðgerðir og kostnaðinn til útlanda. Klínikin sem milligönguaðili í þeim leiðangri nýtir það grímulaust í sínum áróðri. Viðhorf Íslendinga og hagkvæmni í rekstri: Rannsóknir Rúnars Vilhjálmssonar prófessors á viðhorfum Íslendinga til rekstrarforma í heilbrigðisþjónustu hafa ítrekað sýnt, að mjög mikill meiri hluti Íslendinga vill að heilbrigðisþjónusta sé veitt á opinberum stofnunum og fjármögnuð úr opinberum sjóðum. Þrátt fyrir það hefur opinbert fé til heilbrigðisþjónustu um árabil runnið í vaxandi mæli til einkareksturs meðan opinber rekstur hefur mátt búa við óbreytta stöðu eða jafnvel niðurskurð. Einbeitt ásókn samtaka lækna í opinbert fé hefur skilað þessu í bland við stefnuleysi stjórnvalda hvers tíma og skort á upplýstri opinberri umræðu. Erlendar samanburðarrannsóknir sýna að þegar á heildina er litið er opinber rekstur í heilbrigðisþjónustu að jafnaði nokkru hagkvæmari en einkarekstur (sjá td. The relative efficiency of public and private service delivery, J. Hsu, World Health Report 2010). Þessi samanburður er þó ekki einfaldur en almennt er talið gilda að í opinberum rekstri sé viðskiptakostnaður lægri s.s. við samningagerð, eftirlit, tryggingar og að engar arðsemikröfur eru gerðar. Enn fremur eru líkur minni á oflækningum, þegar fjárhagslegir hvatar eru ekki fyrir hendi við ákvarðanir, heldur einungis hagsmunir sjúklingsins. Engilbert Guðmundsson hagfræðingur ritaði um þennan samanburð afbragðs grein út frá hagfræðilegum sjónarmiðum í Kjarnann þann 8. mars 2016 Hagræði og einkarekstur heilbrigðisþjónustu. Miklu varðar því að allir sem vilja standa vörð um hið opinbera heilbrigðiskerfi á Íslandi styðji Svandísi Svavarsdóttur í hennar baráttu. Ofureflið er töluvert og fjölmiðlar purkunarlaust misnotaðir í þágu einkaaðilanna. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Birtist í Fréttablaðinu Mest lesið Að búa til steind getur haft skelfilegar afleiðingar! Elínrós Erlingsdóttir Skoðun Það er verið að hafa okkur að fíflum. Davíð Bergmann Skoðun Dauði vefsíðunnar eins og við þekkjum hana Kristján Már Hauksson Skoðun Orðræða seðlabankastjóra veldur mér áhyggjum Ágúst Bjarni Garðarsson Skoðun Er rúmdýnan þín hægt og rólega að murka úr þér líftóruna? Gunnar Dan Wiium Skoðun Opið bréf til fjölmiðla Magnús Guðmundsson Skoðun Skynsemi Miðflokksins Ása Lind Finnbogadóttir Skoðun Er Miðflokkurinn fyrir ungt fólk? Anton Sveinn McKee Skoðun Hver er ábyrgð Icelandair? Sævar Þór Jónsson Skoðun Hvar eru sálfræðingarnir? Pétur Maack Þorsteinsson Skoðun Skoðun Skoðun Um mennsku og samfélag Bolli Pétur Bollason skrifar Skoðun Er rúmdýnan þín hægt og rólega að murka úr þér líftóruna? Gunnar Dan Wiium skrifar Skoðun Sársaukafull vaxtarmörk Berglind Ósk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Skynsemi Miðflokksins Ása Lind Finnbogadóttir skrifar Skoðun Tölum íslensku Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Er Miðflokkurinn fyrir ungt fólk? Anton Sveinn McKee skrifar Skoðun Svarar ekki kostnaði að bjarga sjálfum sér Kári Helgason skrifar Skoðun Um orkuskort, auðlindir og endurvinnslu Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Er padda í vaskinum? Vilborg Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Neikvæð samskipti barna og ungmenna á samfélagsmiðlunum Þórarinn Torfi Finnbogason skrifar Skoðun Rannsökum og ræðum menntakerfið Kolbrún Þ. Pálsdóttir skrifar Skoðun Kæra sig ekki um evruna Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Opið bréf til fjölmiðla Magnús Guðmundsson skrifar Skoðun Horfið á möguleikana í samfélagslegri ábyrgð Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun Aftur til fortíðar Birta Karen Tryggvadóttir skrifar Skoðun Að kjarna orku þjóðar Ísak Einar Rúnarsson skrifar Skoðun Orðræða seðlabankastjóra veldur mér áhyggjum Ágúst Bjarni Garðarsson skrifar Skoðun Flogið á milli landa á endurnýjanlegri orku: Draumsýn eða Raunveruleiki? Gnýr Guðmundsson skrifar Skoðun Það er verið að hafa okkur að fíflum. Davíð Bergmann skrifar Skoðun Útboð á Fjarðarheiðargöngum Hildur Þórisdóttir skrifar Skoðun Hvert á að fara með íslenskt þjóðfélag? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Svikin loforð gagnvart börnum? Hildur Rós Guðbjargardóttir skrifar Skoðun Að búa til steind getur haft skelfilegar afleiðingar! Elínrós Erlingsdóttir skrifar Skoðun Hvar eru sálfræðingarnir? Pétur Maack Þorsteinsson skrifar Skoðun Íslenska er ekki eina málið Lilja Magnúsdóttir skrifar Skoðun Hvar er grunnskólinn? Kristján Hrafn Guðmundsson skrifar Skoðun Er lýðræðislegt að senda vopn til Úkraínu? Hildur Þórðardóttir skrifar Skoðun Það á ekki að vera dekur að geta sótt sér sálfræðiþjónustu Ólafía Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Um bókun 35, EES samninginn, Evrópusambandið og Bretland Jón Frímann Jónsson skrifar Skoðun Húsnæði fyrir fólk, ekki fjárfesta Gísli Rafn Ólafsson skrifar Sjá meira
Þrjú einkarekin heilbrigðisþjónustufyrirtæki voru meðal 20 arðsömustu fyrirtækja landsins skv. lista Lánstrausts, árið 2016 (Stundin 9. mars 2016), en þjónusta þeirra var að mestu greidd af ríkinu. Þá færist í vöxt hér á landi að fagfjárfestar fjárfesti í heilbrigðisþjónustu. Áður voru þetta fyrst og fremst læknar, sjúkraþjálfarar, aðrar heilbrigðisstéttir sem einka-ráku eigin þjónustu og margs konar félagasamtök, sem ráku heilbrigðisþjónustu án hagnaðarsjónarmiða. Heilbrigðisráðherra Svandís Svavarsdóttir er þessar vikurnar í erfiðri vörn fyrir það sem hún og hennar sérfæðingar meta almannahagsmuni, gegn ásækni Klíníkurinnar í (að þessu sinni) liðskiptaaðgerðir, sem Svandís og hennar ráðgjafar telja betur komið hjá opinberu sjúkrahúsunum LSH, sjúkrahúsinu á Akureyri SAK og sjúkrahúsinu á Akranesi HVE. Til ráðstöfunar sé takmarkað fé og það þjóni ekki almannahagsmunum til lengri tíma að dreifa því á fleiri stofnanir. Rökin eru væntanlega þau að með því sé hægt að nýta betur fjárfestingar, þjálfa starfsfólk og nemendur, manna sólarhringsvaktir og ekki síst geta allan sólarhringinn tekið við flóknari bæklunaraðgerðum m.a. vegna slysa, og endurkomusjúklinga ef eitthvað fer úrskeiðis. Þess vegna sé mikilvægt að styrkja aðstöðu og mannskap þessara þriggja lykilsjúkrahúsa á landinu, opinberra stofnana sem lúta forræði og forgangsröðun þeirra sem stýra opinberu fé til heilbrigðismála og hafa verið kjörnir til þess af okkur, almenningi í landinu. Við kusum ekki Klíníkina til þess að móta stefnu okkar í heilbrigðismálum, en við fyrrgreinda stefnumörkun heilbrigðisyfirvalda vill Klíníkin ekki sætta sig og beitir fyrir sig gamalkunnum aðferðum í hagsmunabaráttu á þessu sviði – sjúklingum. Ofangreint breytir því ekki að of lítið fé hefur farið til nefndra sjúkrahúsa og ekki tekið tillit til margs konar breyttra aðstæðna sem þrengja að þeirra fjárhag, þannig að biðlistar hafa lengst úr hófi. Það er verkefni Svandísar og VG í ríkisstjórninni að bæta úr, en allir flokkar lofuðu að stórauka framlög til heilbrigðismála fyrir síðustu kosningar. Ísland hefur undirgengist þá skyldu skv. Evróputilskipun að bið eftir aðgerðum fari ekki yfir tiltekin tímamörk, þá geti sjúklingar farið til útlanda í sömu aðgerð á kostnað ríkisins. Við það verður ekki ráðið nema með því að stytta biðtímann. Mér finnst raunar sérkennilegt að hægt sé að fara fram hjá fjárlögum með því að fara með aðgerðir og kostnaðinn til útlanda. Klínikin sem milligönguaðili í þeim leiðangri nýtir það grímulaust í sínum áróðri. Viðhorf Íslendinga og hagkvæmni í rekstri: Rannsóknir Rúnars Vilhjálmssonar prófessors á viðhorfum Íslendinga til rekstrarforma í heilbrigðisþjónustu hafa ítrekað sýnt, að mjög mikill meiri hluti Íslendinga vill að heilbrigðisþjónusta sé veitt á opinberum stofnunum og fjármögnuð úr opinberum sjóðum. Þrátt fyrir það hefur opinbert fé til heilbrigðisþjónustu um árabil runnið í vaxandi mæli til einkareksturs meðan opinber rekstur hefur mátt búa við óbreytta stöðu eða jafnvel niðurskurð. Einbeitt ásókn samtaka lækna í opinbert fé hefur skilað þessu í bland við stefnuleysi stjórnvalda hvers tíma og skort á upplýstri opinberri umræðu. Erlendar samanburðarrannsóknir sýna að þegar á heildina er litið er opinber rekstur í heilbrigðisþjónustu að jafnaði nokkru hagkvæmari en einkarekstur (sjá td. The relative efficiency of public and private service delivery, J. Hsu, World Health Report 2010). Þessi samanburður er þó ekki einfaldur en almennt er talið gilda að í opinberum rekstri sé viðskiptakostnaður lægri s.s. við samningagerð, eftirlit, tryggingar og að engar arðsemikröfur eru gerðar. Enn fremur eru líkur minni á oflækningum, þegar fjárhagslegir hvatar eru ekki fyrir hendi við ákvarðanir, heldur einungis hagsmunir sjúklingsins. Engilbert Guðmundsson hagfræðingur ritaði um þennan samanburð afbragðs grein út frá hagfræðilegum sjónarmiðum í Kjarnann þann 8. mars 2016 Hagræði og einkarekstur heilbrigðisþjónustu. Miklu varðar því að allir sem vilja standa vörð um hið opinbera heilbrigðiskerfi á Íslandi styðji Svandísi Svavarsdóttur í hennar baráttu. Ofureflið er töluvert og fjölmiðlar purkunarlaust misnotaðir í þágu einkaaðilanna.
Skoðun Neikvæð samskipti barna og ungmenna á samfélagsmiðlunum Þórarinn Torfi Finnbogason skrifar
Skoðun Flogið á milli landa á endurnýjanlegri orku: Draumsýn eða Raunveruleiki? Gnýr Guðmundsson skrifar