Björgun Wells Fargo eftir reginhneyksli

Tim Sloan, forstjóri Wells Fargo bankans sem varð uppvís að reginhneyksli fyrir tveimur árum, segir að hann sé „besti banki í heimi“. Hann rökstyður mál sitt með því að vísa til vaxtar í innlánum og útlánum og arðsemi af rekstri. Þetta ætti, í hans huga, að benda til þess að bankanum hafi tekist að ná aftur vopnum sínum eftir að hafa ratað í ógöngur.

Þeir sem ekki stýra bankanum líta málið öðrum augum. Í viðtölum Financial Times við fjárfesta, fræðimenn, keppinauta og starfsmenn kemur fram að vörumerkið hafi beðið álitshnekki, starfsmenn haldi aftur af sér því þeir óttist að endurtaka fyrri mistök og erfitt sé að draga línu í sandinn og halda áfram eftir það sem á undan er gengið.

Óvægin sölumenning

Sölumenningin í viðskiptabankastarfsemi Wells Fargo var óvægin. Illa ígrundað hvatakerfi leiddi til þess að starfsmenn opnuðu milljónir af fölskum reikningum og þeir höfðu hagsmuni viðskiptavina ekki að leiðarljósi þegar selt var úr hilluborði bankans.

Stjórnendur og stjórn bankans horfðu fram hjá þessu þar til að vinnubrögðin voru gerð opinber árið 2016. Fyrstu viðbrögð bankans voru að segja upp lágt settum starfsmönnum. Rúmlega fimm þúsund manns var gert að taka pokann sinn, segir í fréttaskýringu Financial Times.

Almenningur, stjórnmála- og embættismenn voru ekki ginnkeyptir fyrir því að nóg hefði verið að losa sig við skemmdu eplin á gólfinu. Af þeim sökum var stjórn bankans skipt út, sömu sögu er að segja af mörgum æðstu stjórnendum og gerð var atlaga að því að breyta vinnustaðamenningunni.

Atkvæðaveiðar

Þekktir stjórnmálamenn hafa sagt að Sloan, sem leiddi heildsölubankasvið Wells Fargo þegar misferlið átti sér stað, sé ekki hæfur til að leiða bankann. Sloan segir að þau ummæli hafi verið látin falla í atkvæðaveiðum.

Seðlabanki Bandaríkjanna hefur sett takmörk á efnahagsreikning Wells Fargo. Hann má ekki verða stærri en tvær billjónir dollara. Takist bankanum ekki að komast undan þeim skilmálum eru auknar líkur á að Sloan þurfi að víkja úr starfi.

Afkoma bankans hefur verið býsna stöðug miðað við hve umfangsmikið hneykslið var. Verðkennitölur bankans eru ekki lengur hærri en annarra banka heldur í takt við það sem gengur og gerist hjá öðrum stórum bandarískum bönkum og það glittir í vöxt.

Að því sögðu eru markmið forsvarsmanna Wells Fargo háleitari. Bankinn skaraði áður fyrr fram úr hvað varðar arðsemi, verðkennitölur og orðspor. Nú er stóra spurningin hvort hægt verði að ná sömu hæðum aftur. Um það er efast.

Sé nú enn einn bankinn

David Ellison, sjóðsstjóri hjá Henn­essy Large Cap Financial Fund, segir að fyrirtækjum sem hafi ratað í svipuð vandræði takist „aldrei“ að fá aftur yfirverð fyrir hlutabréfin. Viðskiptavinir geti nefnilega leitað annað. Nú sé Wells Fargo einungis enn einn stóri bankinn sem sé keimlíkur keppinautunum.

Perry Pelos, framkvæmdastjóri heildsölubankasviðs Wells Fargo, segir að gamli bankinn hafi stært sig af því að ákvarðanataka væri ekki miðstýrð. „Það er gott fyrir suma þætti en ekki aðra. Vandinn var að við gerðum það með allt.“

Fram kemur í fréttaskýringu Financial Times að lýsingin geri minna úr vandanum en efni standa til. Hjá bankanum ríkti frumkvöðlaandi, deildum og stjórnendum var uppálagt að taka ákvarðanir og eltast við vöxt í takt við aðstæður á hverju markaðssvæði fyrir sig. Nema hvað þeir höfðu frjálsar hendur. Menningin á vinnustaðnum tryggði að ríkt eftirliti var með útlánaáhættu en sömu sögu er ekki að segja af eftirliti með áhættu af rekstri.

Hneykslið vakti spurninguna: Hvað ef skipulagið sem lagði grunninn að árangri bankans í fortíð væri í raun ósjálfbært?

Orðspor bankans var að hann væri betri í að meta lánaáhættu og væri betra vörumerki þegar kemur að innlánum en aðrir. Bankinn var einn af fjórum stærstu eignum Berkshire Hathaway – ásamt American Express, Coca-Cola og IBM – og Warren Buffett hafði lofað bankann fyrir framúrskarandi stjórnun.

Þetta orðspor endurspeglaðist í hlutabréfaverði bankans. Hlutabréfin voru metin á tvisvar sinnum bókfærðar eignir sé litið fram hjá viðskiptavild og óefnislegum eignum. Á sama mælikvarða voru Bank of America og JPMorgan metnir á einn og einn og hálfan. Nú hafa verðkennitölur Wells Fargo lækkað og er bankinn metinn með sama hætti og Bank of America. JPMorgan er sá eini af stóru bönkunum sem metinn er á tvo á þennan mælikvarða.

Miðstýring dregur úr arðsemi

Gerard Cassidy, greinandi hjá RBC, segir að það að Wells Fargo hafi verið eins lítið miðstýrður og raun bar vitni, sem leiddi til hneykslisins, hafi verið ein af ástæðunum fyrir því hve reksturinn gekk vel. Hann telur að bankinn verði ekki aftur metinn á yfirverði með núverandi viðskiptaháttum. Wells Fargo hafi komið á ferlum sem hafi í för með sér að arðsemin verði ekki framúrskarandi.

Fram kemur í fréttaskýringu Financial Times að fjöldi útlána hafi ekki dregist saman í krísunni þó að þau hafi hætt að vaxa um skeið en nú vaxi þau um tvö prósent. Áður en hneykslið komst í dagsljósið fyrir tveimur árum var vöxturinn fimm prósent. Viðskiptavinir yfirgáfu því ekki bankann.

Áskorunin sem Wells Fargo stendur frammi fyrir er að afla nýrra viðskiptavina. En það þýðir einmitt að bankinn þurfi að hefjast aftur handa við að selja. Fjármálastjóri Wells Fargo, John Shrewsberry, segir að starfsmenn hugsi nú um að allt sé eftir bókinni og setja upplifun viðskiptavina í forgrunn í stað hugarfarsins að selja viðskiptavinum alltaf æ meira.