Jafnrétti og kvenhetjan Tahirih Inga Daníelsdóttir skrifar 14. mars 2019 14:03 Það verða ekki allir frægir á einni nóttu og sömuleiðis lifa ekki allir frægð sína. En þó er líklega sjaldgæft að nöfn eða afrek fólks séu fyrst að verða ljós í almannavitund meira en 150 árum eftir andlátið. Nú eftir áramótin kom út á íslensku bókin Áfram konur – 150 ára barátta fyrir frelsi, jafnrétti og systralagi. Höfundarnir eru norskar konur en Silja Aðalsteinsdóttir þýddi bókina á íslensku. Titillinn lýsir umfjöllunarefni bókarinnar en framsetning efnisins með knöppum texta í teiknimyndaformi gerir hana sérlega aðlaðandi fyrir unglinga og ungmenni sem eru að glöggva sig á heiminum og mynda sér skoðanir. Okkur sem eldri erum er líklega tamt að eigna Vesturlöndum hugmyndir um mannréttindi og þróun kvenréttinda. Nafnið Tahirih hefur ekki farið hátt eða okkur verið kennt að persnesk kona hafi markað þáttaskil í kvenréttindabaráttu fyrir meira en 150 árum – fyrr en nú að henni eru gerð nokkur skil í þessari nýju bók. Hún var þó líklega þekktari sem ljóðskáld. Tahirih var fædd fyrir 1820 en ekki er vitað nákvæmlega um árið. Á þeim tíma var konum í Persíu ekki ætluð bókmennt en hún fékk þó að vera áheyrandi að trúarbragðakennslu föður síns sem var múlla (kenndi íslamska guðfræði), að því tilskyldu að hún væri falin bak við tjald. Fjórtán ára var hún gefin í hjónaband en eiginmaðurinn sætti sig aldrei við framferði hennar eða skoðanir, hvorki varðandi stöðu kvenna né í trúmálum, hann skildi við hana og meinaði henni að hitta börnin sín. Tahirih notaði hvert tækifæri til að tala um réttindi og stöðu kvenna. Þegar hún steig það afdrifaríka skref að taka niður blæjuna á fundi og fyrir framan karlmenn olli það svo miklu uppnámi að einn fundargesta svipti sig lífi en Thahirih galt fyrir baráttu sína með áralöngu stofufangelsi og á endanum með lífi sínu. Árið 1852 var hún kyrkt með slæðunni sinni og líkinu fleygt. Baráttukonan vissi vel að hverju hún gekk og eftirminnileg eru orð hennar: „Þið getið drepið mig þegar ykkur þóknast en þið getið ekki stöðvað sókn kvenna til frjálsræðis.“ Á síðari árum hefur saga Tahirih spurst út á Vesturöndum og orðið fólki innblástur. Má m.a. nefna lögfræðifyrirtækið Tahirih Justice Center sem veitir ókeypis lögfræðiaðstoð konum og stúlkum sem eru innflytjendur í Bandaríkjunum til að verja þær gagnvart hvers kyns ofbeldi og órétti en reynir einnig að beita sér í stefnumótun um málefni kvenna. Það er kaldhæðnislegt að sama dag og ég fékk í hendur bókina Áfram konur, þar sem hlutur Tahirih í mannkynssögunni er kynntur fyrir almennum lesendum, skuli berast þær fréttir af konu í heimalandi hennar Íran, mannréttindalögfræðingnum Nasri Sotoudeh, að hún hafi verið dæmd til 148 svipuhögga og 38 ára fangelsisvistar. Og fyrir hvað? Jú ekki síst fyrir að berjast gegn þeirri lagaskyldu að konur skuli bera slæðu. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Er rúmdýnan þín hægt og rólega að murka úr þér líftóruna? Gunnar Dan Wiium Skoðun Orðræða seðlabankastjóra veldur mér áhyggjum Ágúst Bjarni Garðarsson Skoðun Skynsemi Miðflokksins Ása Lind Finnbogadóttir Skoðun Er Miðflokkurinn fyrir ungt fólk? Anton Sveinn McKee Skoðun Opið bréf til fjölmiðla Magnús Guðmundsson Skoðun Svarar ekki kostnaði að bjarga sjálfum sér Kári Helgason Skoðun Kæra sig ekki um evruna Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Aftur til fortíðar Birta Karen Tryggvadóttir Skoðun Er padda í vaskinum? Vilborg Gunnarsdóttir Skoðun Það er verið að hafa okkur að fíflum. Davíð Bergmann Skoðun Skoðun Skoðun Um mennsku og samfélag Bolli Pétur Bollason skrifar Skoðun Er rúmdýnan þín hægt og rólega að murka úr þér líftóruna? Gunnar Dan Wiium skrifar Skoðun Sársaukafull vaxtarmörk Berglind Ósk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Skynsemi Miðflokksins Ása Lind Finnbogadóttir skrifar Skoðun Tölum íslensku Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Er Miðflokkurinn fyrir ungt fólk? Anton Sveinn McKee skrifar Skoðun Svarar ekki kostnaði að bjarga sjálfum sér Kári Helgason skrifar Skoðun Um orkuskort, auðlindir og endurvinnslu Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Er padda í vaskinum? Vilborg Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Neikvæð samskipti barna og ungmenna á samfélagsmiðlunum Þórarinn Torfi Finnbogason skrifar Skoðun Rannsökum og ræðum menntakerfið Kolbrún Þ. Pálsdóttir skrifar Skoðun Kæra sig ekki um evruna Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Opið bréf til fjölmiðla Magnús Guðmundsson skrifar Skoðun Horfið á möguleikana í samfélagslegri ábyrgð Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun Aftur til fortíðar Birta Karen Tryggvadóttir skrifar Skoðun Að kjarna orku þjóðar Ísak Einar Rúnarsson skrifar Skoðun Orðræða seðlabankastjóra veldur mér áhyggjum Ágúst Bjarni Garðarsson skrifar Skoðun Flogið á milli landa á endurnýjanlegri orku: Draumsýn eða Raunveruleiki? Gnýr Guðmundsson skrifar Skoðun Það er verið að hafa okkur að fíflum. Davíð Bergmann skrifar Skoðun Útboð á Fjarðarheiðargöngum Hildur Þórisdóttir skrifar Skoðun Hvert á að fara með íslenskt þjóðfélag? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Svikin loforð gagnvart börnum? Hildur Rós Guðbjargardóttir skrifar Skoðun Að búa til steind getur haft skelfilegar afleiðingar! Elínrós Erlingsdóttir skrifar Skoðun Hvar eru sálfræðingarnir? Pétur Maack Þorsteinsson skrifar Skoðun Íslenska er ekki eina málið Lilja Magnúsdóttir skrifar Skoðun Hvar er grunnskólinn? Kristján Hrafn Guðmundsson skrifar Skoðun Er lýðræðislegt að senda vopn til Úkraínu? Hildur Þórðardóttir skrifar Skoðun Það á ekki að vera dekur að geta sótt sér sálfræðiþjónustu Ólafía Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Um bókun 35, EES samninginn, Evrópusambandið og Bretland Jón Frímann Jónsson skrifar Skoðun Húsnæði fyrir fólk, ekki fjárfesta Gísli Rafn Ólafsson skrifar Sjá meira
Það verða ekki allir frægir á einni nóttu og sömuleiðis lifa ekki allir frægð sína. En þó er líklega sjaldgæft að nöfn eða afrek fólks séu fyrst að verða ljós í almannavitund meira en 150 árum eftir andlátið. Nú eftir áramótin kom út á íslensku bókin Áfram konur – 150 ára barátta fyrir frelsi, jafnrétti og systralagi. Höfundarnir eru norskar konur en Silja Aðalsteinsdóttir þýddi bókina á íslensku. Titillinn lýsir umfjöllunarefni bókarinnar en framsetning efnisins með knöppum texta í teiknimyndaformi gerir hana sérlega aðlaðandi fyrir unglinga og ungmenni sem eru að glöggva sig á heiminum og mynda sér skoðanir. Okkur sem eldri erum er líklega tamt að eigna Vesturlöndum hugmyndir um mannréttindi og þróun kvenréttinda. Nafnið Tahirih hefur ekki farið hátt eða okkur verið kennt að persnesk kona hafi markað þáttaskil í kvenréttindabaráttu fyrir meira en 150 árum – fyrr en nú að henni eru gerð nokkur skil í þessari nýju bók. Hún var þó líklega þekktari sem ljóðskáld. Tahirih var fædd fyrir 1820 en ekki er vitað nákvæmlega um árið. Á þeim tíma var konum í Persíu ekki ætluð bókmennt en hún fékk þó að vera áheyrandi að trúarbragðakennslu föður síns sem var múlla (kenndi íslamska guðfræði), að því tilskyldu að hún væri falin bak við tjald. Fjórtán ára var hún gefin í hjónaband en eiginmaðurinn sætti sig aldrei við framferði hennar eða skoðanir, hvorki varðandi stöðu kvenna né í trúmálum, hann skildi við hana og meinaði henni að hitta börnin sín. Tahirih notaði hvert tækifæri til að tala um réttindi og stöðu kvenna. Þegar hún steig það afdrifaríka skref að taka niður blæjuna á fundi og fyrir framan karlmenn olli það svo miklu uppnámi að einn fundargesta svipti sig lífi en Thahirih galt fyrir baráttu sína með áralöngu stofufangelsi og á endanum með lífi sínu. Árið 1852 var hún kyrkt með slæðunni sinni og líkinu fleygt. Baráttukonan vissi vel að hverju hún gekk og eftirminnileg eru orð hennar: „Þið getið drepið mig þegar ykkur þóknast en þið getið ekki stöðvað sókn kvenna til frjálsræðis.“ Á síðari árum hefur saga Tahirih spurst út á Vesturöndum og orðið fólki innblástur. Má m.a. nefna lögfræðifyrirtækið Tahirih Justice Center sem veitir ókeypis lögfræðiaðstoð konum og stúlkum sem eru innflytjendur í Bandaríkjunum til að verja þær gagnvart hvers kyns ofbeldi og órétti en reynir einnig að beita sér í stefnumótun um málefni kvenna. Það er kaldhæðnislegt að sama dag og ég fékk í hendur bókina Áfram konur, þar sem hlutur Tahirih í mannkynssögunni er kynntur fyrir almennum lesendum, skuli berast þær fréttir af konu í heimalandi hennar Íran, mannréttindalögfræðingnum Nasri Sotoudeh, að hún hafi verið dæmd til 148 svipuhögga og 38 ára fangelsisvistar. Og fyrir hvað? Jú ekki síst fyrir að berjast gegn þeirri lagaskyldu að konur skuli bera slæðu.
Skoðun Neikvæð samskipti barna og ungmenna á samfélagsmiðlunum Þórarinn Torfi Finnbogason skrifar
Skoðun Flogið á milli landa á endurnýjanlegri orku: Draumsýn eða Raunveruleiki? Gnýr Guðmundsson skrifar