Fyrsti íslenski hamborgarinn gæti hafa verið seldur 1941 Kristján Már Unnarsson skrifar 20. mars 2019 21:00 Nanna Rögnvaldardóttir er höfundur fjölda matreiðslubóka og heldur úti fésbókarsíðu um mat fortíðarinnar. Stöð 2/Sigurjón Ólason. Leitin að fyrsta íslenska veitingastaðnum sem seldi Íslendingum hamborgara er að verða æsispennandi. Áhorfendur Stöðvar 2 og lesendur Vísis hafa sent fréttastofunni fjölda ábendinga síðastliðinn sólarhring. Sagt var frá leitinni í fréttum Stöðvar 2. Það er víst óhætt að slá því föstu; Staðarskáli í Hrútafirði var ekki fyrstur sumarið 1960 til að selja hamborgara. Í janúar sama ár auglýsti Smárabar í Vestmannaeyjum hamborgara. Enn fyrr, 1957, auglýsti Ísborg í Austurstræti í Reykjavík hamborgara og franskar kartöflur. Í október 1956 var hægt að fá „hamburger allan daginn“ á Kjörbarnum í Lækjargötu.Árið 1956 þekktu Íslendingar ekki hamborgarann betur en svo að dagblaðið Tíminn kallaði hann samloku og hafði heitið hamborgari innan sviga.Grafík/Tótla.„Mér skilst að það hafi verið farnir að fást hamborgarar í Vestmannaeyjum fyrir 1960. Og síðan í veitingaskálanum við Hvítárbrúna, þar eru hamborgarar á boðstólum 1956. Þannig að fólk gat fengið sér hamborgara þegar það var á leiðinni norður, - fyrir tíma Staðarskála,“ segir Nanna Rögnvaldardóttir, höfundur fjölda matreiðslubóka og sérfræðingur um matarsögu Íslendinga. Í Alþýðublaðinu sumarið 1956 er sagt frá því að á Hvítárbökkum í Borgarfirði sé „kjörrestaurant“ og þar sé hamborgari á boðstólum.Fyrsti íslenski hamborgarinn gæti hafa verið seldur árið 1941 í Matstofunni, sem var í Aðalstræti 9. Það hús stóð þar sem steinhúsið er hægra megin.Stöð 2/Sigurjón Ólason.En kannski var fyrsti íslenski hamborgarastaðurinn í elstu götu Reykjavíkur, í Aðalstræti. Þar er elsti staðurinn sem Nanna hefur fundið og hét Matstofan. „Bandaríski herinn kemur hingað í júlí 1941 og í sama mánuði er byrjað að bjóða upp á hamborgara þarna,“ segir Nanna.Er þetta elsta heimild um hamborgara á Íslandi? Auglýsing Matstofunnar birtist í blaðinu Daily Post, sem gefið var út fyrir hermenn setuliðsins.Grafík/Tótla.Gréta, 14 ára, systir Jakobínu Ámundadóttur, við kaffihúsið í Hjarðarholti við Öskjuhlíð. Þar er núna Skógarhlíð 12.Mynd/Fjölskyldan frá Hjarðarholti.Í kaffihúsi við Öskjuhlíð eru amerískir hermenn sagðir hafa kennt vertinum Jakobínu Ámundadóttur að gera fyrir sig hamborgara á stríðsárunum. Hún opnaði kaffihúsið þegar Bretar hófu að leggja Reykjavíkurflugvöll og hugsaði það fyrir Íslendinga í Bretavinnunni. Þegar Ameríkanarnir komu fóru þeir að stunda staðinn og þeir vildu fá hamborgara og franskar. Þeir kenndu henni að gera hamborgara og bakari í Reykjavík bakaði svo brauðið fyrir hana, samkvæmt upplýsingum systurdóttur Jakobínu, Írisar Árnadóttur. „Síðan eru þó nokkrir staðir á stríðsárunum sem eru að bjóða upp á hamborgara, auglýsa þá í blöðum sem eru gefin út fyrir hermenn, eins og Daily Post og White Falcon,“ segir Nanna Rögnvaldardóttir. En það er eins og Íslendingar hafi ekki kynnst hamborgaranum á stríðsárunum. Í ferðapistli árið 1952 frá Ameríku lýsir blaðamaður Vísis, Thorolf Smith, honum sem ókunnu fyrirbæri; „hamburger sem er einskonar malaður bauti milli tveggja brauðsneiða“.Ferðapistill Thorolfs Smith, blaðamanns Vísis, úr Ameríkuför 1952, lýsir hamborgaranum sem ókunnu fyrirbæri.Í frétt frá 1954 um matarstríð í mötuneyti Hamilton-félagsins á Keflavíkurflugvelli lýsir hneykslaður Íslendingur því að hafa fengið hinn ameríska hamborgara í aðalrétt hjá amerískum yfirmatsveini; honum hafi verið skilað aftur til föðurhúsanna.Frásögn frá árinu 1954 í vikublaðinu Frjáls þjóð, sem barðist gegn bandarískum áhrifum á Íslandi, bendir til þess að sumir Íslendingar hafi verið fráhverfir þessum ameríska mat af pólitískum ástæðum.Grafík/Tótla.„Þegar ameríski herinn kemur aftur þá byrja þeir í Keflavík; þá er staður þar sem er með hamborgara. Og svo hérna í Reykjavík eru komnir hamborgarastaðir 1956,“ segir Nanna. Annar var Ísborg í Austurstræti en hinn Kjörbarinn í Lækjargötu.Svona auglýsti Kjörbarinn í Lækjargötu hamborgara í október árið 1956.Grafík/Tótla.Af öllum þessum frumherjum lifir bara Staðarskáli. Hann gæti því verið sá staður sem lengst hefur selt hamborgara á Íslandi. „Jú, ætli hann megi ekki eiga það. Ég hugsa það nú,“ svarar Nanna hlæjandi. Frétt Stöðvar 2 um sögu hamborgarans á Íslandi má sjá hér: Borgarbyggð Einu sinni var... Húnaþing vestra Keflavíkurflugvöllur Matur Reykjanesbær Reykjavík Um land allt Vestmannaeyjar Tengdar fréttir Hvaða veitingastaður seldi fyrsta hamborgara á Íslandi? Getur verið að fyrstu hamborgarar á Íslandi hafi verið seldir í Hrútafirði og fyrstu hamborgarabrauðin bökuð á Blönduósi? Í Staðarskála telja menn að fyrsti hamborgarinn hafi verið snæddur þar. 19. mars 2019 20:45 Segir kokteilsósuna alíslenska „Það var Maggi í Aski sem fann þetta upp,“ segir Úlfar Eysteinsson matreiðslumeistari um uppruna kokteilsósunnar. 29. október 2014 13:56 Fyrsti hamborgarinn á Íslandi var ekki seldur í Staðarskála Bara della, segir matreiðslubókahöfundur og áhugamanneskja um matarsögu Íslendinga. 20. mars 2019 10:51 Hrútfirðingum finnst þeir eiga Staðarskála Staðarskáli er stærsta fyrirtæki í Húnavatnssýslum og þar hafa þeir afgreitt uppundir áttahundruð pylsur á dag ofan í viðskiptavini og yfir eitthundrað lítra af kjötsúpu. 18. mars 2019 21:45 Mest lesið Ása hyggst selja húsið og flytur ásamt börnum sínum Erlent Kosningavaktin: Íslendingar ganga að kjörborðinu Innlent Læknar á lokastigi og nýr taktur hjá kennurum Innlent Ráku háttsettan herforingja sem sakaður var um lygar Erlent Sundhnúksgígaröðin að verða búin Innlent Kæla öll „hraunaugu“ og loka þeim Innlent Ögurstund runnin upp í Karphúsinu Innlent Fjölskyldan brást vel við nýju húðflúri þingmannsins Innlent Vinstrið muni bera sigur úr býtum að öllu óbreyttu Innlent „Þetta var mjög skrýtin stemning“ Erlent Fleiri fréttir Frægasti köttur landsins týndur Enginn drukkinn jólasveinn í jólaþorpi Hafnarfjarðar Engar ruslatunnur í Grindavík Kapphlaup við tímann í Karphúsinu og eggjaskortur í aðdraganda jóla Í símanum undir stýri og bíllinn mikið skemmdur Læknar á lokastigi og nýr taktur hjá kennurum Biskup fagnar hækkun sóknargjalda Sundhnúksgígaröðin að verða búin Vinstrið muni bera sigur úr býtum að öllu óbreyttu Breyting á eldgosinu og stór dagur í Karphúsinu Ögurstund runnin upp í Karphúsinu Fjölskyldan brást vel við nýju húðflúri þingmannsins Kæla öll „hraunaugu“ og loka þeim Minni virkni í miðgígnum Vextir og kosningar í Sprengisandi Réttindalausir stútar á ferðinni Engar sýnilegar breytingar á hraunflæði eða krafti Ók á ljósastaur við Grensásveg Eldur kviknaði í bíl í Mosfellsbæ Læknar fara þokkalega bjartsýnir inn í morgundaginn Viðreisn stærst samkvæmt nýrri kosningaspá en mjótt á munum Sjálfstæðisflokkurinn hafi lagt til niðurskurð á hverju ári Hefur gefið Landgræðslunni 26 milljónir króna í formi fræja Mikilvægt að Bláa lónið geti opnað sem fyrst Hvetja íbúa Suðurnesja til að spara heita vatnið Varnaraðgerðir í Svartsengi og umdeild yfirhalning hjá Jaguar Ísland virðir handtökuskipan á hendur Netanjahú Fjölmiðlabann í kjaradeilu kennara Hildur hnýtir í Sigurð og sakar hann um ýkjur Straumar valda álagi á varnargarða og staðan viðkvæm Sjá meira
Leitin að fyrsta íslenska veitingastaðnum sem seldi Íslendingum hamborgara er að verða æsispennandi. Áhorfendur Stöðvar 2 og lesendur Vísis hafa sent fréttastofunni fjölda ábendinga síðastliðinn sólarhring. Sagt var frá leitinni í fréttum Stöðvar 2. Það er víst óhætt að slá því föstu; Staðarskáli í Hrútafirði var ekki fyrstur sumarið 1960 til að selja hamborgara. Í janúar sama ár auglýsti Smárabar í Vestmannaeyjum hamborgara. Enn fyrr, 1957, auglýsti Ísborg í Austurstræti í Reykjavík hamborgara og franskar kartöflur. Í október 1956 var hægt að fá „hamburger allan daginn“ á Kjörbarnum í Lækjargötu.Árið 1956 þekktu Íslendingar ekki hamborgarann betur en svo að dagblaðið Tíminn kallaði hann samloku og hafði heitið hamborgari innan sviga.Grafík/Tótla.„Mér skilst að það hafi verið farnir að fást hamborgarar í Vestmannaeyjum fyrir 1960. Og síðan í veitingaskálanum við Hvítárbrúna, þar eru hamborgarar á boðstólum 1956. Þannig að fólk gat fengið sér hamborgara þegar það var á leiðinni norður, - fyrir tíma Staðarskála,“ segir Nanna Rögnvaldardóttir, höfundur fjölda matreiðslubóka og sérfræðingur um matarsögu Íslendinga. Í Alþýðublaðinu sumarið 1956 er sagt frá því að á Hvítárbökkum í Borgarfirði sé „kjörrestaurant“ og þar sé hamborgari á boðstólum.Fyrsti íslenski hamborgarinn gæti hafa verið seldur árið 1941 í Matstofunni, sem var í Aðalstræti 9. Það hús stóð þar sem steinhúsið er hægra megin.Stöð 2/Sigurjón Ólason.En kannski var fyrsti íslenski hamborgarastaðurinn í elstu götu Reykjavíkur, í Aðalstræti. Þar er elsti staðurinn sem Nanna hefur fundið og hét Matstofan. „Bandaríski herinn kemur hingað í júlí 1941 og í sama mánuði er byrjað að bjóða upp á hamborgara þarna,“ segir Nanna.Er þetta elsta heimild um hamborgara á Íslandi? Auglýsing Matstofunnar birtist í blaðinu Daily Post, sem gefið var út fyrir hermenn setuliðsins.Grafík/Tótla.Gréta, 14 ára, systir Jakobínu Ámundadóttur, við kaffihúsið í Hjarðarholti við Öskjuhlíð. Þar er núna Skógarhlíð 12.Mynd/Fjölskyldan frá Hjarðarholti.Í kaffihúsi við Öskjuhlíð eru amerískir hermenn sagðir hafa kennt vertinum Jakobínu Ámundadóttur að gera fyrir sig hamborgara á stríðsárunum. Hún opnaði kaffihúsið þegar Bretar hófu að leggja Reykjavíkurflugvöll og hugsaði það fyrir Íslendinga í Bretavinnunni. Þegar Ameríkanarnir komu fóru þeir að stunda staðinn og þeir vildu fá hamborgara og franskar. Þeir kenndu henni að gera hamborgara og bakari í Reykjavík bakaði svo brauðið fyrir hana, samkvæmt upplýsingum systurdóttur Jakobínu, Írisar Árnadóttur. „Síðan eru þó nokkrir staðir á stríðsárunum sem eru að bjóða upp á hamborgara, auglýsa þá í blöðum sem eru gefin út fyrir hermenn, eins og Daily Post og White Falcon,“ segir Nanna Rögnvaldardóttir. En það er eins og Íslendingar hafi ekki kynnst hamborgaranum á stríðsárunum. Í ferðapistli árið 1952 frá Ameríku lýsir blaðamaður Vísis, Thorolf Smith, honum sem ókunnu fyrirbæri; „hamburger sem er einskonar malaður bauti milli tveggja brauðsneiða“.Ferðapistill Thorolfs Smith, blaðamanns Vísis, úr Ameríkuför 1952, lýsir hamborgaranum sem ókunnu fyrirbæri.Í frétt frá 1954 um matarstríð í mötuneyti Hamilton-félagsins á Keflavíkurflugvelli lýsir hneykslaður Íslendingur því að hafa fengið hinn ameríska hamborgara í aðalrétt hjá amerískum yfirmatsveini; honum hafi verið skilað aftur til föðurhúsanna.Frásögn frá árinu 1954 í vikublaðinu Frjáls þjóð, sem barðist gegn bandarískum áhrifum á Íslandi, bendir til þess að sumir Íslendingar hafi verið fráhverfir þessum ameríska mat af pólitískum ástæðum.Grafík/Tótla.„Þegar ameríski herinn kemur aftur þá byrja þeir í Keflavík; þá er staður þar sem er með hamborgara. Og svo hérna í Reykjavík eru komnir hamborgarastaðir 1956,“ segir Nanna. Annar var Ísborg í Austurstræti en hinn Kjörbarinn í Lækjargötu.Svona auglýsti Kjörbarinn í Lækjargötu hamborgara í október árið 1956.Grafík/Tótla.Af öllum þessum frumherjum lifir bara Staðarskáli. Hann gæti því verið sá staður sem lengst hefur selt hamborgara á Íslandi. „Jú, ætli hann megi ekki eiga það. Ég hugsa það nú,“ svarar Nanna hlæjandi. Frétt Stöðvar 2 um sögu hamborgarans á Íslandi má sjá hér:
Borgarbyggð Einu sinni var... Húnaþing vestra Keflavíkurflugvöllur Matur Reykjanesbær Reykjavík Um land allt Vestmannaeyjar Tengdar fréttir Hvaða veitingastaður seldi fyrsta hamborgara á Íslandi? Getur verið að fyrstu hamborgarar á Íslandi hafi verið seldir í Hrútafirði og fyrstu hamborgarabrauðin bökuð á Blönduósi? Í Staðarskála telja menn að fyrsti hamborgarinn hafi verið snæddur þar. 19. mars 2019 20:45 Segir kokteilsósuna alíslenska „Það var Maggi í Aski sem fann þetta upp,“ segir Úlfar Eysteinsson matreiðslumeistari um uppruna kokteilsósunnar. 29. október 2014 13:56 Fyrsti hamborgarinn á Íslandi var ekki seldur í Staðarskála Bara della, segir matreiðslubókahöfundur og áhugamanneskja um matarsögu Íslendinga. 20. mars 2019 10:51 Hrútfirðingum finnst þeir eiga Staðarskála Staðarskáli er stærsta fyrirtæki í Húnavatnssýslum og þar hafa þeir afgreitt uppundir áttahundruð pylsur á dag ofan í viðskiptavini og yfir eitthundrað lítra af kjötsúpu. 18. mars 2019 21:45 Mest lesið Ása hyggst selja húsið og flytur ásamt börnum sínum Erlent Kosningavaktin: Íslendingar ganga að kjörborðinu Innlent Læknar á lokastigi og nýr taktur hjá kennurum Innlent Ráku háttsettan herforingja sem sakaður var um lygar Erlent Sundhnúksgígaröðin að verða búin Innlent Kæla öll „hraunaugu“ og loka þeim Innlent Ögurstund runnin upp í Karphúsinu Innlent Fjölskyldan brást vel við nýju húðflúri þingmannsins Innlent Vinstrið muni bera sigur úr býtum að öllu óbreyttu Innlent „Þetta var mjög skrýtin stemning“ Erlent Fleiri fréttir Frægasti köttur landsins týndur Enginn drukkinn jólasveinn í jólaþorpi Hafnarfjarðar Engar ruslatunnur í Grindavík Kapphlaup við tímann í Karphúsinu og eggjaskortur í aðdraganda jóla Í símanum undir stýri og bíllinn mikið skemmdur Læknar á lokastigi og nýr taktur hjá kennurum Biskup fagnar hækkun sóknargjalda Sundhnúksgígaröðin að verða búin Vinstrið muni bera sigur úr býtum að öllu óbreyttu Breyting á eldgosinu og stór dagur í Karphúsinu Ögurstund runnin upp í Karphúsinu Fjölskyldan brást vel við nýju húðflúri þingmannsins Kæla öll „hraunaugu“ og loka þeim Minni virkni í miðgígnum Vextir og kosningar í Sprengisandi Réttindalausir stútar á ferðinni Engar sýnilegar breytingar á hraunflæði eða krafti Ók á ljósastaur við Grensásveg Eldur kviknaði í bíl í Mosfellsbæ Læknar fara þokkalega bjartsýnir inn í morgundaginn Viðreisn stærst samkvæmt nýrri kosningaspá en mjótt á munum Sjálfstæðisflokkurinn hafi lagt til niðurskurð á hverju ári Hefur gefið Landgræðslunni 26 milljónir króna í formi fræja Mikilvægt að Bláa lónið geti opnað sem fyrst Hvetja íbúa Suðurnesja til að spara heita vatnið Varnaraðgerðir í Svartsengi og umdeild yfirhalning hjá Jaguar Ísland virðir handtökuskipan á hendur Netanjahú Fjölmiðlabann í kjaradeilu kennara Hildur hnýtir í Sigurð og sakar hann um ýkjur Straumar valda álagi á varnargarða og staðan viðkvæm Sjá meira
Hvaða veitingastaður seldi fyrsta hamborgara á Íslandi? Getur verið að fyrstu hamborgarar á Íslandi hafi verið seldir í Hrútafirði og fyrstu hamborgarabrauðin bökuð á Blönduósi? Í Staðarskála telja menn að fyrsti hamborgarinn hafi verið snæddur þar. 19. mars 2019 20:45
Segir kokteilsósuna alíslenska „Það var Maggi í Aski sem fann þetta upp,“ segir Úlfar Eysteinsson matreiðslumeistari um uppruna kokteilsósunnar. 29. október 2014 13:56
Fyrsti hamborgarinn á Íslandi var ekki seldur í Staðarskála Bara della, segir matreiðslubókahöfundur og áhugamanneskja um matarsögu Íslendinga. 20. mars 2019 10:51
Hrútfirðingum finnst þeir eiga Staðarskála Staðarskáli er stærsta fyrirtæki í Húnavatnssýslum og þar hafa þeir afgreitt uppundir áttahundruð pylsur á dag ofan í viðskiptavini og yfir eitthundrað lítra af kjötsúpu. 18. mars 2019 21:45