Láttu mig vera Kolbrún Baldursdóttir skrifar 8. nóvember 2019 07:15 Í dag 8. nóvember er hinn árlegi Dagur gegn einelti og kynferðisofbeldi í öllum aldurshópum. Í tilefni dagsins er vert að staldra við og skoða hvar við erum stödd með þessi erfiðu, viðkvæmu mál. Þessi grein fjallar um aðgerðir gegn einelti meðal barna. Enda þótt margt hafi áunnist í eineltismálum, forvörnum og viðbrögðum við þeim er enn einelti í skólum, íþróttum- og tómstundum barna. Það er átakanlegt að heyra barn lýsa hvernig því hefur verið strítt, það elt og hrellt, í það sparkað eða slegið, að því hæðst, það hrætt og hunsað. Því lengur sem einelti varir og því grófara sem það er, því meiri er skaðsemin. Afleiðingar vara oft alla ævi, brotin sjálfsmynd og félagslegt óöryggi. Einelti hefur alvarlegar afleiðingar bæði fyrir þolendur en einnig fyrir gerendur. Minningin um að hafa verið lagður í einelti lifir og minningar um að hafa lagt í einelti eru ekki síður þrautseigar. Barn sem er þolandi eineltis á þá ósk heitast að gerandinn láti það vera. Láttu mig vera segir það þegar áreitið byrjar, stundum á leið í eða úr skólanum, á göngunum, í frímínútum, á netinu eða hvar sem er þar sem þolandi og gerandi mætast og sá síðarnefndi fær tækifæri til að koma höggi á þolandann. Birtingarmyndir eineltis eru margar og stundum er einelti svo vel falið að aðeins þolandinn verður var við það.Hvernig miðar okkur í baráttunni við einelti? Víst miðar okkur áfram en hversu hratt og vel er spurning. Sem sálfræðingur voru eineltismálin ein af mínum sérfræðimálum og kom ég í starfi mínu iðulega að ýmist fræðslu eða úrvinnslu mála. Sem borgarfulltrúi vil ég reyna að fylgjast með hvernig fram vindur og reyna að hafa áhrif þótt staða mín og hlutverk sé annars eðlis. Í því skyni lagði ég fram í borgarráði fyrir skömmu tillögu þess efnis að skóla- og frístundarsvið og skólasamfélagið kortleggðu stöðu eineltismála í skólum borgarinnar með tilliti til forvarna, viðbragða og vinnsluferla kvörtunarmála. Markmiðið með kortlagningu sem þessari er að finna út hvernig skólar sinna forvörnum, hver eru viðbrögð skólanna við kvörtunum um einelti, hver er málastaða skólanna þegar kemur að eineltismálum og hvernig er hlúð að þolendum og unnið með gerendum? Yfirlit af þessu tagi gæti gefið vísbendingar um hvernig miðar með þennan erfiða málaflokk og hvort þurfi að samræma aðgerðir milli skóla. Það er mikilvægt að skólar borgarinnar standi jafnfætis hvað varðar forvarnir, viðbragðsáætlun og úrvinnsluferli. Að öðrum kosti er verið að mismuna börnum eftir skólum. Í einum skóla er vinna með forvarnir og eineltismál e.t.v. til fyrirmyndar á meðan henni er ábótarvant í öðrum skóla. Í tillögunni lagði ég jafnframt til að kannað yrði hjá öllum skólum eftirfarandi: Tiltæk verkfæri, aðferðir og úrræði, sértæk og almenn til að geta meðtekið og unnið úr eineltiskvörtun með faglegum hætti Hvort tilkynningareyðublað og viðbragðsáætlun sé heimasíðu skóla? Hvort lýsing á úrvinnsluferli kvörtunarmála sé aðgengileg á heimasíðu skóla? Hvort upplýsingar um eineltisteymi skólans sé á heimasíðu skóla? Ekki meir Einelti meðal barna má ekki ná fótfestu, hvað þá að þrífast. Byrja þarf á grunninum og það er að útskýra fyrir börnum um leið og þroski leyfir á orðbundin, táknrænan og myndrænan hátt hvaða hegðun er ekki liðin. Sú hegðun sem er ekki liðin er að hóta, meiða: berja, klípa, slá, hrinda, hrækja á, eða sýna dónaskap og/eða útiloka. Barn sem stríðir og meiðir í leikskóla er í áhættu með að halda því áfram í grunnskóla og til fullorðinsára ef ekki er unnið með vandann strax í byrjun. Fræðslan þarf einnig að fela í sér hvað þýðir að vera fylgjandi. Ef barn er t.d. að horfa á og hlægja með, þá finnst gerandanum hann vera sniðugur og er líklegri til að stríða og meiða aftur. Þetta þurfa börnin að vita. Áminna skal börnin ítrekað að taka aldrei þátt í að vera vond/ur við aðra. Verði þau vör við að einhver sé að stríða eða meiða eiga þau að láta strax einhvern fullorðinn vita. Umræðan um góða samskiptahætti þarf að vera dagleg bæði í leik- og grunnskólum, í íþróttum- tómstundum og á frístundaheimilum. Barn sem hrekkir, stríðir eða leggur í einelti glímir iðulega við sjálft við vanlíðan og óöryggi. Orsakir/áhættuþættir eru oft blanda af innri og ytri þáttum. Þessar breytur þarf að finna til að geta unnið með þær svo barnið geti slökkt á eineltishegðun sinni. Það er ekki síður mikilvægt að vinna með sjálfsmynd geranda en þolanda. Vinna þarf einnig með allan hópinn/bekkjarandann. Við megum einfaldlega aldrei sofna á verðinum í þessum málum. Ef það gerist miður okkur ekki áfram heldur stöndum í stað.Höfundur er sálfræðingur og borgarfulltrúi Flokks fólksins. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Börn og uppeldi Kolbrún Baldursdóttir Skóla - og menntamál Mest lesið „Naktir elskendur, Helga og Bjarni, liggja í faðmlögum, handleggjabenda á rauðum rúmfötum, umvafin mildri birtu“ Sigþór U. Hallfreðsson Skoðun 10 staðreyndir um verðbólgu og ríkisfjármál Konráð S. Guðjónsson Skoðun Krossinn er fallegur Skoðun Þetta reddast eða hvað? Marinó G. Njálsson Skoðun Læknar, heilbrigðisstarfsfólk og lykill að lausninni Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir Skoðun Break á ólympíuleikunum og önnur gildi í dansi Brynja Pétursdóttir Skoðun Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun Opið bréf til stjórnarformanns Haga Björn Sævar Einarsson Skoðun Ég má það fyrst ég kemst upp með það Eva Hauksdóttir Skoðun „Smækkunar“gler Viðskiptaráðs Erna Bjarnadóttir Skoðun Skoðun Skoðun Læknar, heilbrigðisstarfsfólk og lykill að lausninni Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir skrifar Skoðun 10 staðreyndir um verðbólgu og ríkisfjármál Konráð S. Guðjónsson skrifar Skoðun „Naktir elskendur, Helga og Bjarni, liggja í faðmlögum, handleggjabenda á rauðum rúmfötum, umvafin mildri birtu“ Sigþór U. Hallfreðsson skrifar Skoðun Krossinn er fallegur skrifar Skoðun Þetta reddast eða hvað? Marinó G. Njálsson skrifar Skoðun Að gráta í rigningunni - og dansa Jón Þór Ólafsson skrifar Skoðun „Smækkunar“gler Viðskiptaráðs Erna Bjarnadóttir skrifar Skoðun Ekki henda! Eyjólfur Pálsson skrifar Skoðun Break á ólympíuleikunum og önnur gildi í dansi Brynja Pétursdóttir skrifar Skoðun Frigg nemendagrunnur – bylting í íslensku skólastarfi Þórdís Jóna Sigurðardóttir skrifar Skoðun Opið bréf til stjórnarformanns Haga Björn Sævar Einarsson skrifar Skoðun Alvarlegar afleiðingar kynferðislegrar áreitni á vinnustöðum Dagný Aradóttir Pind skrifar Skoðun Er Helguvík ein af stærstu ruslakistum Íslands? Margrét S. Þórólfsdóttir,Ragnhildur L. Guðmundsdóttir,Þórólfur J. Dagsson skrifar Skoðun Manstu þegar Messenger var ekki til? Aldís Stefánsdóttir skrifar Skoðun „Flestum í Noregi er illa við EES“ Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Óheillaþróun á íslenskum vinnumarkaði Gunnar Sigvaldason,Árni B. Björnsson skrifar Skoðun Að virkja upp í loft Snæbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Sjálfstæðisflokkurinn, the party of hungry children Ian McDonald skrifar Skoðun Talsmenn tolla gefa engan afslátt Ragnar Sigurður Kristjánsson skrifar Skoðun Samstaða kennara skiptir máli Rakel Linda Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Hvað er fram undan í íslenskum stjórnmálum? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Leiðin til að elska mig Kristín Magdalena Ágústsdóttir skrifar Skoðun Nauðsynlegt að sameina verndun og nýtingu orku með stuðningi staðla Haukur Logi Jóhannsson skrifar Skoðun Hamstrar barnið þitt blýanta? Berglind Sunna Bragadóttir skrifar Skoðun Ég má það fyrst ég kemst upp með það Eva Hauksdóttir skrifar Skoðun Ætlar Akureyrarbær að snuða íbúa? Sunna Hlín Jóhannesdóttir,Hilda Jana Gísladóttir skrifar Skoðun Miðaldra á hjúkrunarheimili! Jóhanna Ólafsdóttir skrifar Skoðun Strandveiðar - stórlega styrktur atvinnuvegur Ingvar Þóroddsson skrifar Skoðun Sérðu það sem ég sé? Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Hver á vindinn? Ebba Margrét Magnúsdóttir skrifar Sjá meira
Í dag 8. nóvember er hinn árlegi Dagur gegn einelti og kynferðisofbeldi í öllum aldurshópum. Í tilefni dagsins er vert að staldra við og skoða hvar við erum stödd með þessi erfiðu, viðkvæmu mál. Þessi grein fjallar um aðgerðir gegn einelti meðal barna. Enda þótt margt hafi áunnist í eineltismálum, forvörnum og viðbrögðum við þeim er enn einelti í skólum, íþróttum- og tómstundum barna. Það er átakanlegt að heyra barn lýsa hvernig því hefur verið strítt, það elt og hrellt, í það sparkað eða slegið, að því hæðst, það hrætt og hunsað. Því lengur sem einelti varir og því grófara sem það er, því meiri er skaðsemin. Afleiðingar vara oft alla ævi, brotin sjálfsmynd og félagslegt óöryggi. Einelti hefur alvarlegar afleiðingar bæði fyrir þolendur en einnig fyrir gerendur. Minningin um að hafa verið lagður í einelti lifir og minningar um að hafa lagt í einelti eru ekki síður þrautseigar. Barn sem er þolandi eineltis á þá ósk heitast að gerandinn láti það vera. Láttu mig vera segir það þegar áreitið byrjar, stundum á leið í eða úr skólanum, á göngunum, í frímínútum, á netinu eða hvar sem er þar sem þolandi og gerandi mætast og sá síðarnefndi fær tækifæri til að koma höggi á þolandann. Birtingarmyndir eineltis eru margar og stundum er einelti svo vel falið að aðeins þolandinn verður var við það.Hvernig miðar okkur í baráttunni við einelti? Víst miðar okkur áfram en hversu hratt og vel er spurning. Sem sálfræðingur voru eineltismálin ein af mínum sérfræðimálum og kom ég í starfi mínu iðulega að ýmist fræðslu eða úrvinnslu mála. Sem borgarfulltrúi vil ég reyna að fylgjast með hvernig fram vindur og reyna að hafa áhrif þótt staða mín og hlutverk sé annars eðlis. Í því skyni lagði ég fram í borgarráði fyrir skömmu tillögu þess efnis að skóla- og frístundarsvið og skólasamfélagið kortleggðu stöðu eineltismála í skólum borgarinnar með tilliti til forvarna, viðbragða og vinnsluferla kvörtunarmála. Markmiðið með kortlagningu sem þessari er að finna út hvernig skólar sinna forvörnum, hver eru viðbrögð skólanna við kvörtunum um einelti, hver er málastaða skólanna þegar kemur að eineltismálum og hvernig er hlúð að þolendum og unnið með gerendum? Yfirlit af þessu tagi gæti gefið vísbendingar um hvernig miðar með þennan erfiða málaflokk og hvort þurfi að samræma aðgerðir milli skóla. Það er mikilvægt að skólar borgarinnar standi jafnfætis hvað varðar forvarnir, viðbragðsáætlun og úrvinnsluferli. Að öðrum kosti er verið að mismuna börnum eftir skólum. Í einum skóla er vinna með forvarnir og eineltismál e.t.v. til fyrirmyndar á meðan henni er ábótarvant í öðrum skóla. Í tillögunni lagði ég jafnframt til að kannað yrði hjá öllum skólum eftirfarandi: Tiltæk verkfæri, aðferðir og úrræði, sértæk og almenn til að geta meðtekið og unnið úr eineltiskvörtun með faglegum hætti Hvort tilkynningareyðublað og viðbragðsáætlun sé heimasíðu skóla? Hvort lýsing á úrvinnsluferli kvörtunarmála sé aðgengileg á heimasíðu skóla? Hvort upplýsingar um eineltisteymi skólans sé á heimasíðu skóla? Ekki meir Einelti meðal barna má ekki ná fótfestu, hvað þá að þrífast. Byrja þarf á grunninum og það er að útskýra fyrir börnum um leið og þroski leyfir á orðbundin, táknrænan og myndrænan hátt hvaða hegðun er ekki liðin. Sú hegðun sem er ekki liðin er að hóta, meiða: berja, klípa, slá, hrinda, hrækja á, eða sýna dónaskap og/eða útiloka. Barn sem stríðir og meiðir í leikskóla er í áhættu með að halda því áfram í grunnskóla og til fullorðinsára ef ekki er unnið með vandann strax í byrjun. Fræðslan þarf einnig að fela í sér hvað þýðir að vera fylgjandi. Ef barn er t.d. að horfa á og hlægja með, þá finnst gerandanum hann vera sniðugur og er líklegri til að stríða og meiða aftur. Þetta þurfa börnin að vita. Áminna skal börnin ítrekað að taka aldrei þátt í að vera vond/ur við aðra. Verði þau vör við að einhver sé að stríða eða meiða eiga þau að láta strax einhvern fullorðinn vita. Umræðan um góða samskiptahætti þarf að vera dagleg bæði í leik- og grunnskólum, í íþróttum- tómstundum og á frístundaheimilum. Barn sem hrekkir, stríðir eða leggur í einelti glímir iðulega við sjálft við vanlíðan og óöryggi. Orsakir/áhættuþættir eru oft blanda af innri og ytri þáttum. Þessar breytur þarf að finna til að geta unnið með þær svo barnið geti slökkt á eineltishegðun sinni. Það er ekki síður mikilvægt að vinna með sjálfsmynd geranda en þolanda. Vinna þarf einnig með allan hópinn/bekkjarandann. Við megum einfaldlega aldrei sofna á verðinum í þessum málum. Ef það gerist miður okkur ekki áfram heldur stöndum í stað.Höfundur er sálfræðingur og borgarfulltrúi Flokks fólksins.
„Naktir elskendur, Helga og Bjarni, liggja í faðmlögum, handleggjabenda á rauðum rúmfötum, umvafin mildri birtu“ Sigþór U. Hallfreðsson Skoðun
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun
Skoðun „Naktir elskendur, Helga og Bjarni, liggja í faðmlögum, handleggjabenda á rauðum rúmfötum, umvafin mildri birtu“ Sigþór U. Hallfreðsson skrifar
Skoðun Alvarlegar afleiðingar kynferðislegrar áreitni á vinnustöðum Dagný Aradóttir Pind skrifar
Skoðun Er Helguvík ein af stærstu ruslakistum Íslands? Margrét S. Þórólfsdóttir,Ragnhildur L. Guðmundsdóttir,Þórólfur J. Dagsson skrifar
Skoðun Nauðsynlegt að sameina verndun og nýtingu orku með stuðningi staðla Haukur Logi Jóhannsson skrifar
„Naktir elskendur, Helga og Bjarni, liggja í faðmlögum, handleggjabenda á rauðum rúmfötum, umvafin mildri birtu“ Sigþór U. Hallfreðsson Skoðun
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun