Geðheilbrigði stúdenta Jóna Þórey Pétursdóttir skrifar 25. nóvember 2019 14:00 Í ávarpi heilbrigðisráðherra á heilbrigðisþingi 15. nóv sl. sagði hún að fjármagn er takmarkað í heilbrigðismál. Það er miður, en staðreynd eins og þegar kemur að öllum málaflokkum.Geðheilsa stúdenta á Íslandi Heilsa stúdenta og sérstaklega geðheilsa hefur verið áherslumál Stúdentaráðs síðustu tvö ár. Geðheilbrigðismál og aukið aðgengi að úrræðum fyrir ungt folk til að takast á við andlega heilsu er forgangsmál. Vert er að rifja upp rannsókn frá 2018 þar sem fram kom að 34,4% nemenda í HÍ, HR og HA mældust yfir klínískum mörkum þunglyndi og tæp 20% yfir klínískum mörum kvíða. Stúdentaráð hefur síðan þá fengið frekari kynningu á öðrum rannsóknum sem eru nú til úrvinnslu á geðheilsu stúdenta í Háskóla Íslands og hefur ráðið fengið kynningu á frumniðurstöðum sem sýna að marktækan mun á kvíða, streitu og þunglyndi háskólanema við HÍ, miðað við sama aldurshóp á landsvísu. Þörfin á heilbrigðisþjónustu handa ungu fólki til að takast á við þennan vanda er til staðar. Nemendur í háskóla eru að yngjast með styttingu framhaldsskólans og eru því enn að takast á við þroskaverkefni unglingsáranna til viðbótar við þá miklu breytingu sem það er að hefja háskólanám um leið og flutt er að heiman og skuldsetning hefst með námslánum. Þeir félagslegu þættir sem hafa áhrif á heilsu eru m.a. félagsleg staða (fátækt), streita, vinna, atvinnuleysi, félagsstuðningur og samgöngur en þetta eru allt atriði sem snerta stöðu stúdenta sérstaklega. Hér má því minnast á í framhjáhlaupi að búa þarf vel um námsmenn með góðu námslánakerfi og bættum húsnæðismarkaði.Gerum betur Í frétt á vef landlæknis frá 2017 er staða geðheilsu og forvarna orðuð þannig að „geðheilsa verður ekki til á heilbrigðisstofnunum heldur þar sem fólk lifir sínu daglega lífi. Það sem meira er, geðheilsan verður til í æsku.” Háskólinn sjálfur er hluti af daglegu lífi stúdenta og þar verður geðheilsa óhjákvæmilega til. Háskólinn er einnig síðasti staðurinn þar sem hægt er að ná til svona stórs hóps af ungu fólki í einu og veita þeim fræðslu og forvarnir. Sértækari úrræði síðar kosta bæði einstaklinginn og samfélagið mikið. Með því að efla 1. stigs forvarnir og fræðslu má koma í veg fyrir að nauðsyn verði á sértækari úrræðum seinna á lífsleiðinni. Margt er hægt að gera en taka má dæmi um að ef skólahjúkrunarfræðingar væru starfandi í háskólum landsins, sérstaklega í Háskóla Íslands, yrði hægt að koma til móts við gríðarmargt fólk og myndi það auka aðgengi að heilbrigðisþjónustu. Rannsóknir sýna að skólahjúkrunarfræðingar séu í kjöraðstöðu til að greina geðræn vandamál snemma og takast á við þau auk þess að það hjálpi aðstandendum nemenandans. Þegar kemur að aðgangi að heilbrigðisþjónustu má nefna að stúdentar hlutu ekki niðurfellingu á komugjöldum á heilsugæslu líkt og tilkynnt var um í desember 2018 að gert var fyrir aðra hópa. Þá hafa rannsóknir sýnt að ungmenni séu síst líkleg af aldurshópum til að leita á heilsugæsluna. Í ljósi þessa ætti bæði að efla forvarnarúrræði á öðrum vettvöngum eins og í skólum sem og skoða niðurfellingu komugjalda á heilsugæslur fyrir stúdenta. Nú stendur til að ráða þriðja sálfræðinginn til starfa við HÍ miðað við að einn sálfræðingur í hálfu starfi var við störf árið 2017 til að sinna ca. 13 þúsund nemendum. Þegar um takmarkað fjármagn er að ræða er þörf á að prófa úrræði til að vita hvort forgangsröðun fjármagns í þau úrræði skili sér. Aukin sálfræðiþjónusta í Háskóla Íslands hefur skilað árangri og má taka dæmi um að skor þátttakenda í HAM hópmeðferðum lækkuðu að meðaltali um 4,5 stig á þunglyndiskvarða og 4,4 stig vegna kvíða frá upphafi meðferðar. Aðsókn í Hugleiðsluhóp HÍ, ókeypis hugleiðslu á vegum stúdenta, hefur margfaldast á undanförnum árum og áfram mætti telja en ljóst er að stúdentar sækja í úrræði til að hjálpa sér sjálf. Efling sálfræðiþjónustu á háskólastigi skilar sér. Sjái ríkið hag sinn í því að efla forvarnir og snemmbúin inngrip í daglegu umhverfi ungs fólks, til að bæta geðheilsu þeirra, gefa þeim tól sem þau geta tekið með sér út í lifið til að takast á við andlega erfiðleika, en einnig til að minnka þörf á sértækum úrræðum síðar á lífsleiðinni yrði stigið stórt og jákvætt skref. Forgangsröðum í þágu geðheilbrigðismála. Höfundur er forseti Stúdentaráðs og var greinin flutt sem örerindi á heilbrigðisþingi 15. nóvember sl. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Heilbrigðismál Jóna Þórey Pétursdóttir Skóla - og menntamál Mest lesið Það er verið að ljúga að okkur Hildur Þórðardóttir Skoðun „Við andlát manns lýkur skattskyldu hans“ Þórður Gunnarsson Skoðun Dýrkeyptur aðgangur Stella Guðmundsdóttir Skoðun Aðgangur bannaður Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir Skoðun Íslenskufræðingurinn Sigmundur Davíð Hákon Darri Egilsson Skoðun Styrkleiki íslensku grunnskólanna Jón Páll Haraldsson,Linda Heiðarsdóttir,Ómar Örn Magnússon Skoðun 100 þúsund á mánuði Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir Skoðun Með háskólapróf til að snýta og skeina? Hildur Sólmundsdóttir Skoðun Sjálfstæðisflokkurinn boðar skattalækkanir á þá efnamestu Haukur V. Alfreðsson Skoðun Hvers vegna hefur frammistöðu íslenskra nemenda í PISA farið hrakandi? Jón Páll Haraldsson,Linda Heiðarsdóttir,Ómar Örn Magnússon Skoðun Skoðun Skoðun Að kjósa með nútíma hugsunarhætti Ragnhildur Katla Jónsdóttir skrifar Skoðun Í upphafi skal endinn skoða.. Sigurður F. Sigurðarson skrifar Skoðun Stjórnvöld, virðið frumbyggjaréttinn í íslensku samfélagi Sæmundur Einarsson skrifar Skoðun Handleiðsla og vellíðan í starfi Sveindís Anna Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Eldgos og innviðir: Tryggjum öryggi Suðurnesja Halla Hrund Logadóttir skrifar Skoðun Er aukin einkavæðing lausnin? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Samfélag á krossgötum Finnbjörn A. Hermannsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar Skoðun Hvað er vandamálið? Alexandra Briem skrifar Skoðun Au pair fyrirkomulagið – barn síns tíma? Hlöðver Skúli Hákonarson skrifar Skoðun Fontur – hiti þrjú stig Stefán Steingrímur Bergsson skrifar Skoðun Bankinn gefur, bankinn tekur Breki Karlsson skrifar Skoðun Hægt og hljótt Dofri Hermannsson skrifar Skoðun Kennaraverkfall – sparka í dekkin eða setja meira bensín á bílinn? Melkorka Mjöll Kristinsdóttir skrifar Skoðun Gervigóðmennska fyrir almannafé Kári Allansson skrifar Skoðun Góður granni, gulli betri! Jóna Bjarnadóttir skrifar Skoðun Frelsi er alls konar Jón Óskar Sólnes skrifar Skoðun Betra plan í ríkisfjármálum Sanna Magdalena Mörtudóttir skrifar Skoðun Íslenskufræðingurinn Sigmundur Davíð Hákon Darri Egilsson skrifar Skoðun Dýrkeyptur aðgangur Stella Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Þarf Alþingi að vera í óvissu? Haukur Arnþórsson skrifar Skoðun Stöndum með einyrkjum og sjálfstætt starfandi Kristján Þórður Snæbjarnarson skrifar Skoðun Ætla Íslendingar að standa vörð um orkuauðlindir sínar? Ágústa Ágústsdóttir skrifar Skoðun Evrópa og sjálfstæði Íslands Anna Sofía Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Heilnæmt samfélag, betri lífskjör og jöfn tækifæri fyrir öll Unnur Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Mölunarverksmiðja eða umhverfisvæn matvælaframleiðsla Ása Berglind Hjálmarsdóttir skrifar Skoðun Lifað með reisn - Frá starfslokum til æviloka Þorsteinn Sæmundsson skrifar Skoðun Viðreisn, evran og Finnland Eggert Sigurbergsson skrifar Skoðun Fleiri staðreyndir um jafnlaunavottun – íþyngjandi og kostnaðarsamt regluverk Gunnar Ármannsson skrifar Skoðun Við þurfum þingmann eins og Ágúst Bjarna Valdimar Víðisson skrifar Skoðun Sagnaarfur Biblíunnar – Heildræn sýn á sköpunina Sigurvin Lárus Jónsson skrifar Sjá meira
Í ávarpi heilbrigðisráðherra á heilbrigðisþingi 15. nóv sl. sagði hún að fjármagn er takmarkað í heilbrigðismál. Það er miður, en staðreynd eins og þegar kemur að öllum málaflokkum.Geðheilsa stúdenta á Íslandi Heilsa stúdenta og sérstaklega geðheilsa hefur verið áherslumál Stúdentaráðs síðustu tvö ár. Geðheilbrigðismál og aukið aðgengi að úrræðum fyrir ungt folk til að takast á við andlega heilsu er forgangsmál. Vert er að rifja upp rannsókn frá 2018 þar sem fram kom að 34,4% nemenda í HÍ, HR og HA mældust yfir klínískum mörkum þunglyndi og tæp 20% yfir klínískum mörum kvíða. Stúdentaráð hefur síðan þá fengið frekari kynningu á öðrum rannsóknum sem eru nú til úrvinnslu á geðheilsu stúdenta í Háskóla Íslands og hefur ráðið fengið kynningu á frumniðurstöðum sem sýna að marktækan mun á kvíða, streitu og þunglyndi háskólanema við HÍ, miðað við sama aldurshóp á landsvísu. Þörfin á heilbrigðisþjónustu handa ungu fólki til að takast á við þennan vanda er til staðar. Nemendur í háskóla eru að yngjast með styttingu framhaldsskólans og eru því enn að takast á við þroskaverkefni unglingsáranna til viðbótar við þá miklu breytingu sem það er að hefja háskólanám um leið og flutt er að heiman og skuldsetning hefst með námslánum. Þeir félagslegu þættir sem hafa áhrif á heilsu eru m.a. félagsleg staða (fátækt), streita, vinna, atvinnuleysi, félagsstuðningur og samgöngur en þetta eru allt atriði sem snerta stöðu stúdenta sérstaklega. Hér má því minnast á í framhjáhlaupi að búa þarf vel um námsmenn með góðu námslánakerfi og bættum húsnæðismarkaði.Gerum betur Í frétt á vef landlæknis frá 2017 er staða geðheilsu og forvarna orðuð þannig að „geðheilsa verður ekki til á heilbrigðisstofnunum heldur þar sem fólk lifir sínu daglega lífi. Það sem meira er, geðheilsan verður til í æsku.” Háskólinn sjálfur er hluti af daglegu lífi stúdenta og þar verður geðheilsa óhjákvæmilega til. Háskólinn er einnig síðasti staðurinn þar sem hægt er að ná til svona stórs hóps af ungu fólki í einu og veita þeim fræðslu og forvarnir. Sértækari úrræði síðar kosta bæði einstaklinginn og samfélagið mikið. Með því að efla 1. stigs forvarnir og fræðslu má koma í veg fyrir að nauðsyn verði á sértækari úrræðum seinna á lífsleiðinni. Margt er hægt að gera en taka má dæmi um að ef skólahjúkrunarfræðingar væru starfandi í háskólum landsins, sérstaklega í Háskóla Íslands, yrði hægt að koma til móts við gríðarmargt fólk og myndi það auka aðgengi að heilbrigðisþjónustu. Rannsóknir sýna að skólahjúkrunarfræðingar séu í kjöraðstöðu til að greina geðræn vandamál snemma og takast á við þau auk þess að það hjálpi aðstandendum nemenandans. Þegar kemur að aðgangi að heilbrigðisþjónustu má nefna að stúdentar hlutu ekki niðurfellingu á komugjöldum á heilsugæslu líkt og tilkynnt var um í desember 2018 að gert var fyrir aðra hópa. Þá hafa rannsóknir sýnt að ungmenni séu síst líkleg af aldurshópum til að leita á heilsugæsluna. Í ljósi þessa ætti bæði að efla forvarnarúrræði á öðrum vettvöngum eins og í skólum sem og skoða niðurfellingu komugjalda á heilsugæslur fyrir stúdenta. Nú stendur til að ráða þriðja sálfræðinginn til starfa við HÍ miðað við að einn sálfræðingur í hálfu starfi var við störf árið 2017 til að sinna ca. 13 þúsund nemendum. Þegar um takmarkað fjármagn er að ræða er þörf á að prófa úrræði til að vita hvort forgangsröðun fjármagns í þau úrræði skili sér. Aukin sálfræðiþjónusta í Háskóla Íslands hefur skilað árangri og má taka dæmi um að skor þátttakenda í HAM hópmeðferðum lækkuðu að meðaltali um 4,5 stig á þunglyndiskvarða og 4,4 stig vegna kvíða frá upphafi meðferðar. Aðsókn í Hugleiðsluhóp HÍ, ókeypis hugleiðslu á vegum stúdenta, hefur margfaldast á undanförnum árum og áfram mætti telja en ljóst er að stúdentar sækja í úrræði til að hjálpa sér sjálf. Efling sálfræðiþjónustu á háskólastigi skilar sér. Sjái ríkið hag sinn í því að efla forvarnir og snemmbúin inngrip í daglegu umhverfi ungs fólks, til að bæta geðheilsu þeirra, gefa þeim tól sem þau geta tekið með sér út í lifið til að takast á við andlega erfiðleika, en einnig til að minnka þörf á sértækum úrræðum síðar á lífsleiðinni yrði stigið stórt og jákvætt skref. Forgangsröðum í þágu geðheilbrigðismála. Höfundur er forseti Stúdentaráðs og var greinin flutt sem örerindi á heilbrigðisþingi 15. nóvember sl.
Styrkleiki íslensku grunnskólanna Jón Páll Haraldsson,Linda Heiðarsdóttir,Ómar Örn Magnússon Skoðun
Hvers vegna hefur frammistöðu íslenskra nemenda í PISA farið hrakandi? Jón Páll Haraldsson,Linda Heiðarsdóttir,Ómar Örn Magnússon Skoðun
Skoðun Kennaraverkfall – sparka í dekkin eða setja meira bensín á bílinn? Melkorka Mjöll Kristinsdóttir skrifar
Skoðun Mölunarverksmiðja eða umhverfisvæn matvælaframleiðsla Ása Berglind Hjálmarsdóttir skrifar
Skoðun Fleiri staðreyndir um jafnlaunavottun – íþyngjandi og kostnaðarsamt regluverk Gunnar Ármannsson skrifar
Styrkleiki íslensku grunnskólanna Jón Páll Haraldsson,Linda Heiðarsdóttir,Ómar Örn Magnússon Skoðun
Hvers vegna hefur frammistöðu íslenskra nemenda í PISA farið hrakandi? Jón Páll Haraldsson,Linda Heiðarsdóttir,Ómar Örn Magnússon Skoðun