Fyndna frelsið Hersir Aron Ólafsson skrifar 8. september 2016 12:09 Ég lyfti borði í gær, fékk smáan skurð á hendi og bað góðan vin um að útvega mér plástur. Hann sagði (eðlilega) nei. Fylgdi svo eftir með; „veistu ekki að það eru tugir manna uppi á spítala akkurat núna með brotna leggi, ónýt augu og drepsóttir – hvaða máli heldurðu að þessi skurður skipti?“. Ég skammaðist mín á stundinni og vafði höndina í eldhúspappír, enda fáránlegt að gera eitthvað mál úr þessu þegar margir höfðu það miklu verra en ég. Ég kom heim seinna um kvöldið og hlammaði mér fyrir framan sjónvarpið með pabba. Þrýsti á tónhæðartakkann með minni pappírsvöfðu krumlu og reyndi að hækka, en ekkert gerðist. Takkinn hlaut að vera bilaður. Ég spurði pabba hvort ekki væri rétt að kaupa fjarstýringu, það væri svo nýmóðins og sniðugt – og flestir nágrannar okkar væru með svoleiðis. Hann snöggreiddist og æpti á mig; „AFSAKAÐU MEÐAN ÉG ÆLI, heldurðu að við getum ekki lesið bara textann? Og hvað heldurðu að gerist ef allir verða með fjarstýringar og geta bara stillt sjónvarpið að vild? Hefurðu ekki séð nágrannana, sem eru allir með fjarstýringar? Augun á þeim eru orðin kössótt, þeir eru sjónvarpssjúkir, þeir ganga veginn til glötunar!“. Ég skammaðist mín enn meira, auðvitað gat ég bara lesið textann og verið lukkulegur með það. Myndin var m.a.s. þýdd af einum virtasta þýðanda þjóðarinnar. Þessi ýktu (en sönnu) dæmi úr mínu eigin lífi eru ágæt endurspeglun þess sem sést í samfélaginu á hverjum degi. Þar sem litlu frelsismálin eru sett í samhengi við eitthvað stórt og skelfilegt og síðan keppst við að gera lítið úr fólkinu sem vekur máls á þeim. Atvikin komu upp í hugann þegar gamalt myndband frá SUS komst í dreifingu á samfélagsmiðlum á dögunum. Þar var rætt við nítján ára gamlan sjálfráða háskólanema sem fannst sæta nokkurri furðu að mega ekki kaupa sér áfenga drykki hér á landi, líkt og henni var þá bannað skv. 18. gr. áfengislaga nr. 75/1998. Ennfremur gat hún ekki sótt skólaskemmtanir með félögum sínum löglega, sem flestar voru haldnar á öldurhúsum bæjarins – en meirihluti háskólanema er yfir 20 ára gamall. Við þetta má reyndar bæta að þrátt fyrir að vera orðin ríflega 20 ára í dag getur þessi sami háskólanemi ekki keypt sér rauðvín, bjór eða annan áfengan drykk í verslun á sunnudögum frekar en nokkur annar landsmaður. Hún má ekki heldur kaupa það í hefðbundnum búðum, og ef hún gerist svo djörf að flytja frá miðpunkti höfuðborgarsvæðisins er ekki hægt að kaupa það yfir höfuð eftir kl 18. Þetta er þó allt vel skiljanlegt, enda myndu minnstu breytingar á fyrirkomulaginu spilla lýðheilsu landans og gera út af við æskuna, líkt og við sjáum í flestum nágrannalöndum okkar – þar sem börn og ungmenni eru líkari tómeygðum áfengisdauðum vofum heldur en mannfólki. Auk þess er talsverður fjöldi bjór- og landasala starfandi hérlendis, sem anna ágætlega eftirspurn þeirra sem ekki eru orðnir 20 ára, eða búa langt frá næstu vínbúð – svo vandamálið er í sjálfu sér ekki stórvægilegt. En aftur að myndbandinu umrædda. Fyrir neðan færsluna voru fjölmargar athugasemdir frá einstaklingum á öllum aldri. Margir þeirra voru mjög ósáttir við frásögn háskólanemans og fannst lítið til vandans koma. Sagði þar m.a. eftirfarandi; „Láttu þá mömmu þína kaupa bjór handa þér!“, „Persónulega finnst mér þetta ekki skipta máli“ og „Hugur minn er hjá börnunum sem fá ekki að kaupa vín,“. Ritari Samfylkingarinnar gróf svo upp færsluna á dögunum og deildi með tilheyrandi athugasemdum frá félögum sínum á borð við „RIP“, „#prayforher“ og „haha“. Við lesturinn læddist að greinarhöfundi sá grunur að margir þeirra sem lögðu orð í belg ættu erfitt með að setja fram nokkra vitræna gagnrýni á það sem lagt var til, og gripu því til þess ráðs að gera grín að viðmælandanum með „vandamálið“ sitt. Að mörgu leyti má vel sammælast um það að vandamál háskólanemans í myndbandinu var ekki ýkja stórt eða alvarlegt, enda reyndi hann hvergi að halda því fram. Einmitt þar liggur hins vegar hundurinn Lúkas grafinn. Vandamálin þurfa ekki endilega að vera stór og hörmuleg til þess að megi tala um þau. Margt af því frelsi sem þykir sjálfsagt í dag var eitt sinn „lítið“ og „asnalegt“ baráttumál. „Láttu þá mömmu þína kaupa bjór handa þér!“ hefur nefnilega hljómað í mörgum útfærslum. „Hlustaðu bara á ríkisrekna útvarpið!“, „Drekktu bara vodkablandaða pilsnerinn og hættu að heimta bjór!“, „Farðu bara í mjólkurbúðina“, „Af hverju þarftu mandarínur? – borðaðu bara rófuna þína!“. Allt hefði þetta eflaust fengið fjölmörg læk á ritvéla-Facebook fortíðarinnar. Það hefur lengi verið ríkt í eyjaskeggjum landsins að vilja hafa vit fyrir öðrum og þess vegna er mikilvægt að sjá í gegnum málflutning þeirra sem hæðast að frelsinu. Ef ég vil skíra dóttur mína Villimey, kaupa mér Tuborg Rå klukkan 21:45, taka út séreignasparnaðinn minn eða byggja mér stúdíóíbúð undir 30m2 þá kemur það ekki nokkrum manni við, og þó það sé kannski fyndið og asnalegt að leggja til breytingar á rótgrónum venjum þá má ekki missa sjónar á þessum kjarna málsins. Frelsið er nefnilega ekki einkaeign þeirra hrokafullu, sem telja sig alltaf hafa rétt fyrir sér. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Ár vondra vinnubragða í Stúdentaráði HÍ Katla Ólafsdóttir,Mathias Bragi Ölvisson Skoðun Ógnin sem við sjáum ekki – Hið falda tungumál ungu kynslóðarinnar á netinu Birgitta Þorsteinsdóttir Skoðun Mannúð og hugrekki - gegn stríðsglæpum og þjóðarmorði Ólafur Ingólfsson Skoðun Myllan sem mala átti gull Andrés Kristjánsson Skoðun Sjö mýtur um loftslagsbreytingar Kristinn Már Hilmarsson,Elva Rakel Jónsdóttir Skoðun Pírati pissar í skóinn sinn Helgi Áss Grétarsson Skoðun Rösk og reiðubúin fyrir landsbyggðina Hópur Röskvuliða Skoðun Fáum presta aftur inn í skólana Rósa Guðbjartsdóttir Skoðun Vanhæfur Sjálfstæðisflokkur Dóra Björt Guðjónsdóttir Skoðun Icelandic Learning is a Gendered Health Issue Logan Lee Sigurðsson Skoðun Skoðun Skoðun Ár vondra vinnubragða í Stúdentaráði HÍ Katla Ólafsdóttir,Mathias Bragi Ölvisson skrifar Skoðun Mannúð og hugrekki - gegn stríðsglæpum og þjóðarmorði Ólafur Ingólfsson skrifar Skoðun Framtíð menntunar – byggjum á trausti, ekki tortryggni Helga Kristín Kolbeins skrifar Skoðun Fé án hirðis Þorvaldur Lúðvík Sigurjónsson skrifar Skoðun Gæludýr geta dimmu í dagsljós breytt Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Myllan sem mala átti gull Andrés Kristjánsson skrifar Skoðun Sjö mýtur um loftslagsbreytingar Kristinn Már Hilmarsson,Elva Rakel Jónsdóttir skrifar Skoðun Pírati pissar í skóinn sinn Helgi Áss Grétarsson skrifar Skoðun Ógnin sem við sjáum ekki – Hið falda tungumál ungu kynslóðarinnar á netinu Birgitta Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Fáum presta aftur inn í skólana Rósa Guðbjartsdóttir skrifar Skoðun Rösk og reiðubúin fyrir landsbyggðina Hópur Röskvuliða skrifar Skoðun Icelandic Learning is a Gendered Health Issue Logan Lee Sigurðsson skrifar Skoðun Goðsögnin um UFS-sjóði sem róttækar „woke"- fjárfestingar Már Wolfgang Mixa skrifar Skoðun Framtíð Öskjuhlíðar Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Vanhæfur Sjálfstæðisflokkur Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Mælt fyrir miklum kjarabótum öryrkja og aldraðra Inga Sæland skrifar Skoðun Mannréttindabrot og stríðsglæpir Rússa í Úkraínu Erlingur Erlingsson skrifar Skoðun Áskorun til Félags íslenskra hjúkrunarfræðinga og Háskóla Íslands Ríkharður Ólafsson,Styrmir Hallsson skrifar Skoðun Ákvarðanir teknar í Reykjavík – afleiðingarnar skella á okkur Hópur Framsóknarmanna í sveitarstjórnum skrifar Skoðun Snjallborgin eða Skuggaborgin Reykjavík: Gervigreindarknúið höfuðborgarsvæði Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Getur Sturlunga snúið aftur? Leifur B. Dagfinnsson skrifar Skoðun Vaka stendur með Menntavísindasviði í verki Gunnar Ásgrímsson skrifar Skoðun Vorbókaleysingar Henry Alexander Henrysson skrifar Skoðun Er þetta í alvöru umdeild skoðun fámenns hóps? Snorri Másson skrifar Skoðun Liðveisla fyrir öll Atli Már Haraldsson skrifar Skoðun Réttur til endurtektarprófa: Jafnræði í námi fyrir alla stúdenta Vera Mist Magnúsdóttir,Guðlaug Eva Albertsdóttir skrifar Skoðun Að standa við stóru orðin Guðmundur Ari Sigurjónsson skrifar Skoðun Aðför að landsbyggðinni – og tilraun til að slá ryki í augu almennings Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Deyr mjólkurkýrin ef eigandi hennar fær eitt viðbótar mjólkurglas? Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Kynlíf veldur einhverfu: Opið bréf til Háskóla Íslands og fjölmiðla Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Margrét Oddný Leópoldsdóttir skrifar Sjá meira
Ég lyfti borði í gær, fékk smáan skurð á hendi og bað góðan vin um að útvega mér plástur. Hann sagði (eðlilega) nei. Fylgdi svo eftir með; „veistu ekki að það eru tugir manna uppi á spítala akkurat núna með brotna leggi, ónýt augu og drepsóttir – hvaða máli heldurðu að þessi skurður skipti?“. Ég skammaðist mín á stundinni og vafði höndina í eldhúspappír, enda fáránlegt að gera eitthvað mál úr þessu þegar margir höfðu það miklu verra en ég. Ég kom heim seinna um kvöldið og hlammaði mér fyrir framan sjónvarpið með pabba. Þrýsti á tónhæðartakkann með minni pappírsvöfðu krumlu og reyndi að hækka, en ekkert gerðist. Takkinn hlaut að vera bilaður. Ég spurði pabba hvort ekki væri rétt að kaupa fjarstýringu, það væri svo nýmóðins og sniðugt – og flestir nágrannar okkar væru með svoleiðis. Hann snöggreiddist og æpti á mig; „AFSAKAÐU MEÐAN ÉG ÆLI, heldurðu að við getum ekki lesið bara textann? Og hvað heldurðu að gerist ef allir verða með fjarstýringar og geta bara stillt sjónvarpið að vild? Hefurðu ekki séð nágrannana, sem eru allir með fjarstýringar? Augun á þeim eru orðin kössótt, þeir eru sjónvarpssjúkir, þeir ganga veginn til glötunar!“. Ég skammaðist mín enn meira, auðvitað gat ég bara lesið textann og verið lukkulegur með það. Myndin var m.a.s. þýdd af einum virtasta þýðanda þjóðarinnar. Þessi ýktu (en sönnu) dæmi úr mínu eigin lífi eru ágæt endurspeglun þess sem sést í samfélaginu á hverjum degi. Þar sem litlu frelsismálin eru sett í samhengi við eitthvað stórt og skelfilegt og síðan keppst við að gera lítið úr fólkinu sem vekur máls á þeim. Atvikin komu upp í hugann þegar gamalt myndband frá SUS komst í dreifingu á samfélagsmiðlum á dögunum. Þar var rætt við nítján ára gamlan sjálfráða háskólanema sem fannst sæta nokkurri furðu að mega ekki kaupa sér áfenga drykki hér á landi, líkt og henni var þá bannað skv. 18. gr. áfengislaga nr. 75/1998. Ennfremur gat hún ekki sótt skólaskemmtanir með félögum sínum löglega, sem flestar voru haldnar á öldurhúsum bæjarins – en meirihluti háskólanema er yfir 20 ára gamall. Við þetta má reyndar bæta að þrátt fyrir að vera orðin ríflega 20 ára í dag getur þessi sami háskólanemi ekki keypt sér rauðvín, bjór eða annan áfengan drykk í verslun á sunnudögum frekar en nokkur annar landsmaður. Hún má ekki heldur kaupa það í hefðbundnum búðum, og ef hún gerist svo djörf að flytja frá miðpunkti höfuðborgarsvæðisins er ekki hægt að kaupa það yfir höfuð eftir kl 18. Þetta er þó allt vel skiljanlegt, enda myndu minnstu breytingar á fyrirkomulaginu spilla lýðheilsu landans og gera út af við æskuna, líkt og við sjáum í flestum nágrannalöndum okkar – þar sem börn og ungmenni eru líkari tómeygðum áfengisdauðum vofum heldur en mannfólki. Auk þess er talsverður fjöldi bjór- og landasala starfandi hérlendis, sem anna ágætlega eftirspurn þeirra sem ekki eru orðnir 20 ára, eða búa langt frá næstu vínbúð – svo vandamálið er í sjálfu sér ekki stórvægilegt. En aftur að myndbandinu umrædda. Fyrir neðan færsluna voru fjölmargar athugasemdir frá einstaklingum á öllum aldri. Margir þeirra voru mjög ósáttir við frásögn háskólanemans og fannst lítið til vandans koma. Sagði þar m.a. eftirfarandi; „Láttu þá mömmu þína kaupa bjór handa þér!“, „Persónulega finnst mér þetta ekki skipta máli“ og „Hugur minn er hjá börnunum sem fá ekki að kaupa vín,“. Ritari Samfylkingarinnar gróf svo upp færsluna á dögunum og deildi með tilheyrandi athugasemdum frá félögum sínum á borð við „RIP“, „#prayforher“ og „haha“. Við lesturinn læddist að greinarhöfundi sá grunur að margir þeirra sem lögðu orð í belg ættu erfitt með að setja fram nokkra vitræna gagnrýni á það sem lagt var til, og gripu því til þess ráðs að gera grín að viðmælandanum með „vandamálið“ sitt. Að mörgu leyti má vel sammælast um það að vandamál háskólanemans í myndbandinu var ekki ýkja stórt eða alvarlegt, enda reyndi hann hvergi að halda því fram. Einmitt þar liggur hins vegar hundurinn Lúkas grafinn. Vandamálin þurfa ekki endilega að vera stór og hörmuleg til þess að megi tala um þau. Margt af því frelsi sem þykir sjálfsagt í dag var eitt sinn „lítið“ og „asnalegt“ baráttumál. „Láttu þá mömmu þína kaupa bjór handa þér!“ hefur nefnilega hljómað í mörgum útfærslum. „Hlustaðu bara á ríkisrekna útvarpið!“, „Drekktu bara vodkablandaða pilsnerinn og hættu að heimta bjór!“, „Farðu bara í mjólkurbúðina“, „Af hverju þarftu mandarínur? – borðaðu bara rófuna þína!“. Allt hefði þetta eflaust fengið fjölmörg læk á ritvéla-Facebook fortíðarinnar. Það hefur lengi verið ríkt í eyjaskeggjum landsins að vilja hafa vit fyrir öðrum og þess vegna er mikilvægt að sjá í gegnum málflutning þeirra sem hæðast að frelsinu. Ef ég vil skíra dóttur mína Villimey, kaupa mér Tuborg Rå klukkan 21:45, taka út séreignasparnaðinn minn eða byggja mér stúdíóíbúð undir 30m2 þá kemur það ekki nokkrum manni við, og þó það sé kannski fyndið og asnalegt að leggja til breytingar á rótgrónum venjum þá má ekki missa sjónar á þessum kjarna málsins. Frelsið er nefnilega ekki einkaeign þeirra hrokafullu, sem telja sig alltaf hafa rétt fyrir sér.
Ógnin sem við sjáum ekki – Hið falda tungumál ungu kynslóðarinnar á netinu Birgitta Þorsteinsdóttir Skoðun
Skoðun Ógnin sem við sjáum ekki – Hið falda tungumál ungu kynslóðarinnar á netinu Birgitta Þorsteinsdóttir skrifar
Skoðun Áskorun til Félags íslenskra hjúkrunarfræðinga og Háskóla Íslands Ríkharður Ólafsson,Styrmir Hallsson skrifar
Skoðun Ákvarðanir teknar í Reykjavík – afleiðingarnar skella á okkur Hópur Framsóknarmanna í sveitarstjórnum skrifar
Skoðun Snjallborgin eða Skuggaborgin Reykjavík: Gervigreindarknúið höfuðborgarsvæði Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar
Skoðun Réttur til endurtektarprófa: Jafnræði í námi fyrir alla stúdenta Vera Mist Magnúsdóttir,Guðlaug Eva Albertsdóttir skrifar
Skoðun Aðför að landsbyggðinni – og tilraun til að slá ryki í augu almennings Ingibjörg Isaksen skrifar
Skoðun Deyr mjólkurkýrin ef eigandi hennar fær eitt viðbótar mjólkurglas? Þórður Snær Júlíusson skrifar
Skoðun Kynlíf veldur einhverfu: Opið bréf til Háskóla Íslands og fjölmiðla Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Margrét Oddný Leópoldsdóttir skrifar
Ógnin sem við sjáum ekki – Hið falda tungumál ungu kynslóðarinnar á netinu Birgitta Þorsteinsdóttir Skoðun