Markaðsstarf er besta fjárfestingin Jóhannes Þór Skúlason skrifar 24. febrúar 2020 07:00 Í vikunni steig menntamálaráðherra fram fyrir skjöldu ríkisstjórnarinnar og sló skýran takt um að nú væri nauðsynlegt að ríkisvaldið sýndi myndarleg efnahagsleg viðbrögð við niðursveiflunni, m.a. með fjárfestingum í innviðum. Lilja benti réttilega á að staða íslenska ríkisins til slíkra viðbragða hefur líklega aldrei verið jafn góð og nú, erlend staða ríkisins er fádæma góð, ríkisskuldir eru ekki nema 18% af landsframleiðslu, lánshæfismatið er í toppmálum. Hafi einhvern tíma verið færi til að reka ríkissjóð með svolitlum halla um tíma til að veita bráðnauðsynlega innspýtingu í hagkerfið er það einmitt nú. Þessum orðum Lilju er fagnað í atvinulífinu, ekki síst í ferðaþjónustunni hverrar forystufólk (m.a. undirritaður) hafa talað um mikilvægi efnahagslegra viðbragða af hálfu ríkisins allt síðastliðið ár, eða frá því að ferðamannastraumur fór að dragast saman og WOW Air féll í kjölfarið. Því miður hefur ekki bólað á slíku viðbragði hingað til. En nú virðist vera að kvikna á ríkisvélinni. Strax samdægurs tilkynnti forsætisráðherra að von væri á slíkum viðbrögðum í formi tilkynningar um væntanlegar fjárfestingar á vegum ríkisins í innviðum landsins strax á næstu vikum. Er þar væntanlega átt við fjármálaáætlun sem kynna á í mars, og er vel. Í umræðum á Alþingi í kjölfarið komu svo sams konar sjónarmið fram hjá fjármálaráðherra. Allt er þetta ákaflega jákvætt, bæði fyrir forsvarsfólk fyrirtækja sem eftir árið er orðið langeygt eftir skýrum aðgerðum af hálfu ríkisins til að hemja niðursveifluna, en ekki síður fyrir almenning í landinu því að hemill á niðursveifluna er besta leiðin til að koma í veg fyrir að hún bitni að lokum óþarflega mikið á lífskjörum fólks. Getur fjárfesting aukið gjaldeyristekjur? Eitt er það sem þó vantar inn í þessa mynd. Því að þótt það séu vissulega hefðbundin og langreynd viðbrögð við niðursveiflu að ríkið auki fjárfestingar í innviðum þá verður ekki hjá því litið að fyrir lítið hagkerfi eins og Ísland er ekki síður mikilvægt viðbragð að auka gjaldeyrissköpun þjóðarbúsins. Enda verður ekki hjá því litið að sá efnahagslegi öldudalur sem við erum nú að fara í gegn um er magnaður af minnkandi gjaldeyrissköpun í atvinulífinu. Loðnubrestur, lækkandi álverð og minnkandi eftirspurn í ferðaþjónustu leggja sameiginlega til megineldsneytið á niðursveiflubálið. Það má margt gott segja um innviðaframkvæmdir en þær skapa ekki gjaldeyri. Bygging snjóflóðavarnargarða og vegaframkvæmdir eru góðar og örvandi fjárfestingar en búa samt ekki til gjaldeyristekjur sem komið geta í stað loðnubrests eða lækkandi álverðs. Nú er það svo að ef loðnan finnst ekki búum við hana ekki til. Við ráðum heldur ekki við álverð á heimsvísu. En það er ein atvinnugrein þar sem aðgerðir stjórnvalda geta sannarlega skilað árangri og búið til auknar gjaldeyristekjur, og það er ferðaþjónustan. Með því að beina með markvissum hætti auknu fjármagni til markaðssetningar í ferðaþjónustu, sem hluta af aðgerðum til að örva efnahagslífið, getur ríkið unnið að því að ferðamenn komi hingað sem annars hefðu valið aðra áfangastaði. Hjá Íslandsstofu er allt til reiðu og aukið fjármagn sem beint er til markaðssetningar nýtist strax úti á verðmætum mörkuðum íslenskrar ferðaþjónustu. Markaðssetning í ferðaþjónustu er árangursríkasta fjárfestingin Í samhengi fjárfestinga í innviðum til að örva hagkerfið hafa tölur upp á tugi milljarða verið nefndar, jafnvel 50 milljarðar króna. Það fjármagn sem þarf til að ná árangri í aukinni gjaldeyrissköpun af ferðaþjónustu er hvergi nærri þeim tölum að upphæð. Með því að auka framlög ríkisins til markaðssetningar í ferðaþjónustu næstu fimm ár þannig að það jafnist á við framlög samkeppnislandanna Noregs og Finnlands, þ.e. aukningu um c.a. 500 milljónir á ári, má nær tafarlaust ná fram aukningu í gjaldeyrissköpun þjóðarbúsins og þar með í skatttekjum ríkis og sveitarfélaga. Jafnvel aukning um aðeins 100 milljónir á ári (aðeins 1% af 50 milljörðunum sem Lilja nefndi) myndi skila sér beint til baka í auknum gjaldeyristekjum og styðja við atvinnulíf og skapa stjórnvöldum tekjur á móti kostnaði við framkvæmdirnar. Ég fullyrði að ódýrasta og árangursríkasta fjárfestingin fyrir ríkið nú, þ.e. sú fjárfesting sem nær fram mestu efnahagslegu mótvægi fyrir minnst fé, felst í því að leggja aukið fjármagn til markaðssetningar fyrir ferðaþjónustu. Nýlegt dæmi úr markaðssetningarstarfi Íslandsstofu sýnir að fyrir aðeins 18 milljóna króna kostnað við auglýsingabirtingar haustið 2019 mun þjóðarbúið fá inn tvo milljarða króna í gjaldeyristekjur af þeim ferðamönnum sem bókuðu ferðir til Íslands eftir að hafa séð viðkomandi auglýsingaherferð. Tveir milljarðar græddir fyrir átján milljónir greiddar. Ávinningurinn af markaðsfénu er hundrað og ellefu faldur – þ.e. fyrir hverja milljón sem varið var í markaðssetninguna skila 111 milljónir sér til ríkisins í formi gjaldeyristekna. Er til fjárfestir sem myndi fúlsa við slíku fjárfestingatækifæri? Ríkisstjórnin stendur því með mikil tækifæri í höndum á næstu mánuðum, því með því að blanda saman hefðbundum aðgerðum í fjárfestingu í innviðum til að örva hagkerfið getur það varið lágum fjárhæðum í því samhengi til að búa til miklar tekjur inn í hagkerfið. Saman munu þessar tvær aðferðir geta unnið sem myndarlegt efnahagslegt viðbragð stjórnvalda sem mun stytta niðursveifluna, auðvelda atvinnulífi róðurinn í gegn um öldudalinn og forða óþarfa tjóni á lífskjörum almennings.Höfundur er framkvæmdastjóri Samtaka ferðaþjónustunnar. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Ferðamennska á Íslandi Jóhannes Þór Skúlason Mest lesið Hvar er stjarna Framsóknarflokksins í síðustu kosningum núna? „Barnaverndarpáfinn“! Davíð Bergmann Skoðun Opið bréf til samninganefnda KÍ og SÍS Guðrún Eik Skúladóttir Skoðun Hvenær ætlarðu að flytja heim? Jón Þór Kristjánsson Skoðun Leikskólaverkfall - slæmur draumur Jóhanna Dröfn Stefánsdóttir Skoðun Ný Ölfusárbrú – af hverju svona brú? Guðmundur Valur Guðmundsson Skoðun Verstu kennarar í heimi Gígja Bjargardóttir Skoðun Hefðbundnar og lögmætar hvalveiðar Heiðrún Lind Marteinsdóttir,Vilhjálmur Birgisson,Árni Sverrisson Skoðun Vertu ekki að plata mig Helgi Brynjarsson Skoðun Ólögmæt sóun skattfjár Markús Ingólfur Eiríksson Skoðun Ertu karlmaður á miðjum aldri á breytingarskeiðinu? Gunnar Dan Wiium Skoðun Skoðun Skoðun Betri stjórnvöld, ekki meiri stjórnvöld Sigríður María Egilsdóttir skrifar Skoðun Ábendingar Sameinuðu þjóðanna um hvað betur megi fara í mannréttindamálum á Íslandi Þórhallur Guðmundsson skrifar Skoðun Blóðmeramálið til umboðsmanns Árni Stefán Árnason skrifar Skoðun Meira fyrir minna: Bætt nýting opinberra fjármuna Álfrún Tryggvadóttir skrifar Skoðun Ný Ölfusárbrú – af hverju svona brú? Guðmundur Valur Guðmundsson skrifar Skoðun Friðhelgar fótboltabullur Hjálmtýr Heiðdal skrifar Skoðun Sex af níu flokkum á móti hvalveiðum Valgerður Árnadóttir skrifar Skoðun Allt fyrir listina Brynhildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Tryggjum nýliðun bændastéttarinnar Þórdís Bjarnleifsdóttir skrifar Skoðun Óskalisti minn SIgurlín Margrét Sigurðardóttir skrifar Skoðun Aukin stuðningur við ferðasjóð íþróttafélaga dregur úr ójöfnuði Hannes S. Jónsson skrifar Skoðun Það er þetta með traustið Helga Sigrún Harðardóttir skrifar Skoðun Plan Samfylkingar: Svona náum við niður vöxtunum Jóhann Páll Jóhannsson skrifar Skoðun 6000 íbúðirnar sem vantar - í boði borgarinnar Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir skrifar Skoðun Samvinnufélög - sóknarfæri á húsnæðismarkaði? Elín H. Jónsdóttir,Guðrún Johnsen skrifar Skoðun Kæri oddviti Samfylkingarnar í Reykjavíkurkjördæmi suður Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Það er enginn á vakt Áslaug Ýr Hjartardóttir skrifar Skoðun Svalur, Valur og Hvalur Þorvaldur Logason skrifar Skoðun Opið bréf til samninganefnda KÍ og SÍS Guðrún Eik Skúladóttir skrifar Skoðun Ungt fólk og þörfin fyrir skjótar aðgerðir í menntun Fannar Logi Waldorff Sigurðsson skrifar Skoðun Mikilvægasta launaviðtalið Bessí Þóra Jónsdóttir skrifar Skoðun Leikskólaverkfall - slæmur draumur Jóhanna Dröfn Stefánsdóttir skrifar Skoðun Burt með baráttusöngva úr virkjunarkafla stóriðjustefnunnar Andrés Ingi Jónsson skrifar Skoðun Örugg skref Samfylkingar í geðheilbrigðismálum Alma Möller,Elín Anna Baldursdóttir,Sævar Már Gústavsson skrifar Skoðun Meiri árangur…fyrir útvalda Aðalheiður Marta Steindórsdóttir skrifar Skoðun Ertu karlmaður á miðjum aldri á breytingarskeiðinu? Gunnar Dan Wiium skrifar Skoðun Hvenær ætlarðu að flytja heim? Jón Þór Kristjánsson skrifar Skoðun Verndum íslenskuna- líka á Alþingi Íslendinga Helga Dögg Sverrisdóttir skrifar Skoðun Ungt fólk er meira en bara meme og sketsar á TikTok Skúli Bragi Geirdal skrifar Skoðun Hefðbundnar og lögmætar hvalveiðar Heiðrún Lind Marteinsdóttir,Vilhjálmur Birgisson,Árni Sverrisson skrifar Sjá meira
Í vikunni steig menntamálaráðherra fram fyrir skjöldu ríkisstjórnarinnar og sló skýran takt um að nú væri nauðsynlegt að ríkisvaldið sýndi myndarleg efnahagsleg viðbrögð við niðursveiflunni, m.a. með fjárfestingum í innviðum. Lilja benti réttilega á að staða íslenska ríkisins til slíkra viðbragða hefur líklega aldrei verið jafn góð og nú, erlend staða ríkisins er fádæma góð, ríkisskuldir eru ekki nema 18% af landsframleiðslu, lánshæfismatið er í toppmálum. Hafi einhvern tíma verið færi til að reka ríkissjóð með svolitlum halla um tíma til að veita bráðnauðsynlega innspýtingu í hagkerfið er það einmitt nú. Þessum orðum Lilju er fagnað í atvinulífinu, ekki síst í ferðaþjónustunni hverrar forystufólk (m.a. undirritaður) hafa talað um mikilvægi efnahagslegra viðbragða af hálfu ríkisins allt síðastliðið ár, eða frá því að ferðamannastraumur fór að dragast saman og WOW Air féll í kjölfarið. Því miður hefur ekki bólað á slíku viðbragði hingað til. En nú virðist vera að kvikna á ríkisvélinni. Strax samdægurs tilkynnti forsætisráðherra að von væri á slíkum viðbrögðum í formi tilkynningar um væntanlegar fjárfestingar á vegum ríkisins í innviðum landsins strax á næstu vikum. Er þar væntanlega átt við fjármálaáætlun sem kynna á í mars, og er vel. Í umræðum á Alþingi í kjölfarið komu svo sams konar sjónarmið fram hjá fjármálaráðherra. Allt er þetta ákaflega jákvætt, bæði fyrir forsvarsfólk fyrirtækja sem eftir árið er orðið langeygt eftir skýrum aðgerðum af hálfu ríkisins til að hemja niðursveifluna, en ekki síður fyrir almenning í landinu því að hemill á niðursveifluna er besta leiðin til að koma í veg fyrir að hún bitni að lokum óþarflega mikið á lífskjörum fólks. Getur fjárfesting aukið gjaldeyristekjur? Eitt er það sem þó vantar inn í þessa mynd. Því að þótt það séu vissulega hefðbundin og langreynd viðbrögð við niðursveiflu að ríkið auki fjárfestingar í innviðum þá verður ekki hjá því litið að fyrir lítið hagkerfi eins og Ísland er ekki síður mikilvægt viðbragð að auka gjaldeyrissköpun þjóðarbúsins. Enda verður ekki hjá því litið að sá efnahagslegi öldudalur sem við erum nú að fara í gegn um er magnaður af minnkandi gjaldeyrissköpun í atvinulífinu. Loðnubrestur, lækkandi álverð og minnkandi eftirspurn í ferðaþjónustu leggja sameiginlega til megineldsneytið á niðursveiflubálið. Það má margt gott segja um innviðaframkvæmdir en þær skapa ekki gjaldeyri. Bygging snjóflóðavarnargarða og vegaframkvæmdir eru góðar og örvandi fjárfestingar en búa samt ekki til gjaldeyristekjur sem komið geta í stað loðnubrests eða lækkandi álverðs. Nú er það svo að ef loðnan finnst ekki búum við hana ekki til. Við ráðum heldur ekki við álverð á heimsvísu. En það er ein atvinnugrein þar sem aðgerðir stjórnvalda geta sannarlega skilað árangri og búið til auknar gjaldeyristekjur, og það er ferðaþjónustan. Með því að beina með markvissum hætti auknu fjármagni til markaðssetningar í ferðaþjónustu, sem hluta af aðgerðum til að örva efnahagslífið, getur ríkið unnið að því að ferðamenn komi hingað sem annars hefðu valið aðra áfangastaði. Hjá Íslandsstofu er allt til reiðu og aukið fjármagn sem beint er til markaðssetningar nýtist strax úti á verðmætum mörkuðum íslenskrar ferðaþjónustu. Markaðssetning í ferðaþjónustu er árangursríkasta fjárfestingin Í samhengi fjárfestinga í innviðum til að örva hagkerfið hafa tölur upp á tugi milljarða verið nefndar, jafnvel 50 milljarðar króna. Það fjármagn sem þarf til að ná árangri í aukinni gjaldeyrissköpun af ferðaþjónustu er hvergi nærri þeim tölum að upphæð. Með því að auka framlög ríkisins til markaðssetningar í ferðaþjónustu næstu fimm ár þannig að það jafnist á við framlög samkeppnislandanna Noregs og Finnlands, þ.e. aukningu um c.a. 500 milljónir á ári, má nær tafarlaust ná fram aukningu í gjaldeyrissköpun þjóðarbúsins og þar með í skatttekjum ríkis og sveitarfélaga. Jafnvel aukning um aðeins 100 milljónir á ári (aðeins 1% af 50 milljörðunum sem Lilja nefndi) myndi skila sér beint til baka í auknum gjaldeyristekjum og styðja við atvinnulíf og skapa stjórnvöldum tekjur á móti kostnaði við framkvæmdirnar. Ég fullyrði að ódýrasta og árangursríkasta fjárfestingin fyrir ríkið nú, þ.e. sú fjárfesting sem nær fram mestu efnahagslegu mótvægi fyrir minnst fé, felst í því að leggja aukið fjármagn til markaðssetningar fyrir ferðaþjónustu. Nýlegt dæmi úr markaðssetningarstarfi Íslandsstofu sýnir að fyrir aðeins 18 milljóna króna kostnað við auglýsingabirtingar haustið 2019 mun þjóðarbúið fá inn tvo milljarða króna í gjaldeyristekjur af þeim ferðamönnum sem bókuðu ferðir til Íslands eftir að hafa séð viðkomandi auglýsingaherferð. Tveir milljarðar græddir fyrir átján milljónir greiddar. Ávinningurinn af markaðsfénu er hundrað og ellefu faldur – þ.e. fyrir hverja milljón sem varið var í markaðssetninguna skila 111 milljónir sér til ríkisins í formi gjaldeyristekna. Er til fjárfestir sem myndi fúlsa við slíku fjárfestingatækifæri? Ríkisstjórnin stendur því með mikil tækifæri í höndum á næstu mánuðum, því með því að blanda saman hefðbundum aðgerðum í fjárfestingu í innviðum til að örva hagkerfið getur það varið lágum fjárhæðum í því samhengi til að búa til miklar tekjur inn í hagkerfið. Saman munu þessar tvær aðferðir geta unnið sem myndarlegt efnahagslegt viðbragð stjórnvalda sem mun stytta niðursveifluna, auðvelda atvinnulífi róðurinn í gegn um öldudalinn og forða óþarfa tjóni á lífskjörum almennings.Höfundur er framkvæmdastjóri Samtaka ferðaþjónustunnar.
Hvar er stjarna Framsóknarflokksins í síðustu kosningum núna? „Barnaverndarpáfinn“! Davíð Bergmann Skoðun
Hefðbundnar og lögmætar hvalveiðar Heiðrún Lind Marteinsdóttir,Vilhjálmur Birgisson,Árni Sverrisson Skoðun
Skoðun Ábendingar Sameinuðu þjóðanna um hvað betur megi fara í mannréttindamálum á Íslandi Þórhallur Guðmundsson skrifar
Skoðun Kæri oddviti Samfylkingarnar í Reykjavíkurkjördæmi suður Kristinn Karl Brynjarsson skrifar
Skoðun Örugg skref Samfylkingar í geðheilbrigðismálum Alma Möller,Elín Anna Baldursdóttir,Sævar Már Gústavsson skrifar
Skoðun Hefðbundnar og lögmætar hvalveiðar Heiðrún Lind Marteinsdóttir,Vilhjálmur Birgisson,Árni Sverrisson skrifar
Hvar er stjarna Framsóknarflokksins í síðustu kosningum núna? „Barnaverndarpáfinn“! Davíð Bergmann Skoðun
Hefðbundnar og lögmætar hvalveiðar Heiðrún Lind Marteinsdóttir,Vilhjálmur Birgisson,Árni Sverrisson Skoðun