Aulahrollur þjóðrembingsins Kristinn Hrafnsson skrifar 2. júlí 2020 15:43 Fyrir tæpum tuttugu árum bjó ég um skeið í Edinborg með fjölskyldunni. Bar það þá helst til tíðinda yfir hafið frá Íslandi og í fréttamiðla ytra, að íslensk stjórnvöld hefðu smalað saman erlendum mótmælendum sem fyrirhuguðu að mótmæla opinberri heimsókn leiðtoga Kína og sett þá í fangabúðir á Suðurnesjum. Þannig voru fréttirnar í BBC. Þetta var ekki góð landkynning og mér varð dulítið illt í hjartanu þegar skoskir vinir voru varfærnislega að spyrja út í málið. Það kom sjálfum mér dálítið á óvart að mér stæði ekki á sama hvað fólkið þarna út í heimi héldi um föðurlandið mitt. Þannig blundar í hjartanu vottur af þjóðarstolti, jafnvel þó maður sjálfur hafi talið sig ósköp sigldan og „international“. Ættjarðarást er líka holl og góð enda byggð á væntumþykju gagnvart fallegu landi og stórbrotinni náttúru. Það er þó ekki hægt að fyllast miklu stolti yfir sögu þjóðarinnar enda markast hún af óblíðum refsingum náttúruafla, vanþróun og fádæma harðræði gegn lítilmagnanum. Það má vera helst nokkur þjóðaránægja með að hafa tórað. Þegar ég var í Írak 2007 tók ég viðtal við einn af æðstu stjórnendum í her landsins. Þetta var fremur óáhugavert viðtal og tekið af hálfgerðri skyldu vegna aðstæðna, enda var maðurinn bara að básúna stefnu leppstjórnar í herteknu landi. En hann var vel menntaður og lesinn. Þegar ég spurði hann áhugalítill um vonir hans um framtíð eigin lands, sem sannarlega var í rúst, enn logandi í átökum m.a. stjórnlausum og illvígum trúarbragðavígum sem fóru úr böndunum af því innrásaraðilinn hafði ekkert plan, horfði hann á mig og tók til máls: „Af hverju ættum við ekki að eiga von um að geta risið úr öskustó eins og þið Íslendingar. Þið voruð stórkostlega vanþróuð þjóð allt fram að Seinni heimstyrjöldinni. Þið eigið ykkar sögu um trúarbragðaátök - afhausuðuð þið ekki biskup? Ykkur tókst á tiltölulega skömmum tíma, 2-3 áratugum að rísa úr volæðinu og vanþróuninni og eruð nú á meðal þróuðustu þjóða heims. Þannig að af hverju ættum við ekki að geta það líka?“ Söguþekking íraska hershöfðingjans kom mér ánægjulega á óvart en ég lét ógert að fara í karp um ólíkar aðstæður og ólíkt sprengjuregni á Írak hefði Íslandi verið kastað inn í nútímann með gullregni herja bandamanna. Mestpart lenti gullið í vösum fámennrar elítu en vissulega sáldraðist eitthvað af gyllta duftinu framhjá söfnunarsílóum pólitískrar spillingar og þyngdi aðeins vasa fátæklinga. Þetta er hin íslenska útgáfa brauðmolakenningarinnar. Þær grunnaðstæður sem þá skópust eru að mestu enn við lýði. Á síðari tímum hefur þjóðin alið af sér afreksfólk sem hefur gert garðinn frægan í útlöndum, sér í lagi á listasviðinu en árangur íþróttamanna hefur einnig verið með ágætum, þegar vel árar. Yfir þeim árangri getum við öll verið stolt sem þjóð. Það er meira að segja dálítið sætt að belgja sig aðeins út yfir Gleðibanka og víkingaklappi en gleymum bara ekki Kaupþingsbanka og Rannsóknarskýrslu Alþingis. Síðustu daga hafa erlendir vinir mínir og samstarfsmenn sent mér skilaboð og lýst ánægju með Eurovision kvikmynd Will Ferrell. Þeir hlógu að góðlátlegu gríni sem gert var að Íslendingum, þessari skrítnu smáþjóð með stóra drauma. Mér sýnist að þjóðin hafi líka skilið hvað þetta saklausa grín er góð landkynning. Við hlæjum með og móðgumst ekki enda sá gagnrýnandi BBC um að móðgast fyrir okkar hönd. Við hlæjum að honum líka. Í morgun sá ég svo ensku myndbandsútgáfuna af lógókynningu KSÍ og hjartað í mér sökk. Þegar smábelgingur ættjarðarástar yfirkeyrist með svona hræðilegum hætti í yfirgengilegan rembing verður manni bumbult. Það er hárfín lína þarna sem menn mega ekki fara yfir en þarna er stokkið yfir hana heljarstökk - í fullum herklæðum. Af því að í hjarta mínu er mér ekki alveg sama er ég að vona að það taki ekki nokkur maður eftir þessari erlendu útgáfu myndbandsins. Er eiginlega að vona að KSÍ sjái bara sóma sinn í að láta það hægt og hljótt hverfa af vefnum. Ég vona líka að fólk skilji að það er reginmunur á sæluhrolli víkingaklappsins og aulahrolli þjóðrembingsins. Höfundur er ritstjóri Wikileaks. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein KSÍ Auglýsinga- og markaðsmál Mest lesið „Við andlát manns lýkur skattskyldu hans“ Þórður Gunnarsson Skoðun Dýrkeyptur aðgangur Stella Guðmundsdóttir Skoðun Íslenskufræðingurinn Sigmundur Davíð Hákon Darri Egilsson Skoðun Aðgangur bannaður Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir Skoðun Hvers vegna hefur frammistöðu íslenskra nemenda í PISA farið hrakandi? Jón Páll Haraldsson,Linda Heiðarsdóttir,Ómar Örn Magnússon Skoðun Það er verið að ljúga að okkur Hildur Þórðardóttir Skoðun Ævintýralegar eftiráskýringar Hildur Sverrisdóttir Skoðun Loftslagskvíði Sjálfstæðisflokksins Gunnar Bragi Sveinsson Skoðun Gervigóðmennska fyrir almannafé Kári Allansson Skoðun Við þurfum þingmann eins og Ágúst Bjarna Valdimar Víðisson Skoðun Skoðun Skoðun Stjórnvöld, virðið frumbyggjaréttinn í íslensku samfélagi Sæmundur Einarsson skrifar Skoðun Handleiðsla og vellíðan í starfi Sveindís Anna Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Eldgos og innviðir: Tryggjum öryggi Suðurnesja Halla Hrund Logadóttir skrifar Skoðun Er aukin einkavæðing lausnin? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Samfélag á krossgötum Finnbjörn A. Hermannsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar Skoðun Hvað er vandamálið? Alexandra Briem skrifar Skoðun Au pair fyrirkomulagið – barn síns tíma? Hlöðver Skúli Hákonarson skrifar Skoðun Fontur – hiti þrjú stig Stefán Steingrímur Bergsson skrifar Skoðun Bankinn gefur, bankinn tekur Breki Karlsson skrifar Skoðun Hægt og hljótt Dofri Hermannsson skrifar Skoðun Kennaraverkfall – sparka í dekkin eða setja meira bensín á bílinn? Melkorka Mjöll Kristinsdóttir skrifar Skoðun Gervigóðmennska fyrir almannafé Kári Allansson skrifar Skoðun Góður granni, gulli betri! Jóna Bjarnadóttir skrifar Skoðun Frelsi er alls konar Jón Óskar Sólnes skrifar Skoðun Betra plan í ríkisfjármálum Sanna Magdalena Mörtudóttir skrifar Skoðun Íslenskufræðingurinn Sigmundur Davíð Hákon Darri Egilsson skrifar Skoðun Dýrkeyptur aðgangur Stella Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Þarf Alþingi að vera í óvissu? Haukur Arnþórsson skrifar Skoðun Stöndum með einyrkjum og sjálfstætt starfandi Kristján Þórður Snæbjarnarson skrifar Skoðun Ætla Íslendingar að standa vörð um orkuauðlindir sínar? Ágústa Ágústsdóttir skrifar Skoðun Evrópa og sjálfstæði Íslands Anna Sofía Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Heilnæmt samfélag, betri lífskjör og jöfn tækifæri fyrir öll Unnur Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Mölunarverksmiðja eða umhverfisvæn matvælaframleiðsla Ása Berglind Hjálmarsdóttir skrifar Skoðun Lifað með reisn - Frá starfslokum til æviloka Þorsteinn Sæmundsson skrifar Skoðun Viðreisn, evran og Finnland Eggert Sigurbergsson skrifar Skoðun Fleiri staðreyndir um jafnlaunavottun – íþyngjandi og kostnaðarsamt regluverk Gunnar Ármannsson skrifar Skoðun Við þurfum þingmann eins og Ágúst Bjarna Valdimar Víðisson skrifar Skoðun Sagnaarfur Biblíunnar – Heildræn sýn á sköpunina Sigurvin Lárus Jónsson skrifar Skoðun Hvers vegna hefur frammistöðu íslenskra nemenda í PISA farið hrakandi? Jón Páll Haraldsson,Linda Heiðarsdóttir,Ómar Örn Magnússon skrifar Skoðun Iðkum nægjusemi, nýtum náttúruna Borghildur Gunnarsdóttir,Ósk Kristinsdóttir skrifar Sjá meira
Fyrir tæpum tuttugu árum bjó ég um skeið í Edinborg með fjölskyldunni. Bar það þá helst til tíðinda yfir hafið frá Íslandi og í fréttamiðla ytra, að íslensk stjórnvöld hefðu smalað saman erlendum mótmælendum sem fyrirhuguðu að mótmæla opinberri heimsókn leiðtoga Kína og sett þá í fangabúðir á Suðurnesjum. Þannig voru fréttirnar í BBC. Þetta var ekki góð landkynning og mér varð dulítið illt í hjartanu þegar skoskir vinir voru varfærnislega að spyrja út í málið. Það kom sjálfum mér dálítið á óvart að mér stæði ekki á sama hvað fólkið þarna út í heimi héldi um föðurlandið mitt. Þannig blundar í hjartanu vottur af þjóðarstolti, jafnvel þó maður sjálfur hafi talið sig ósköp sigldan og „international“. Ættjarðarást er líka holl og góð enda byggð á væntumþykju gagnvart fallegu landi og stórbrotinni náttúru. Það er þó ekki hægt að fyllast miklu stolti yfir sögu þjóðarinnar enda markast hún af óblíðum refsingum náttúruafla, vanþróun og fádæma harðræði gegn lítilmagnanum. Það má vera helst nokkur þjóðaránægja með að hafa tórað. Þegar ég var í Írak 2007 tók ég viðtal við einn af æðstu stjórnendum í her landsins. Þetta var fremur óáhugavert viðtal og tekið af hálfgerðri skyldu vegna aðstæðna, enda var maðurinn bara að básúna stefnu leppstjórnar í herteknu landi. En hann var vel menntaður og lesinn. Þegar ég spurði hann áhugalítill um vonir hans um framtíð eigin lands, sem sannarlega var í rúst, enn logandi í átökum m.a. stjórnlausum og illvígum trúarbragðavígum sem fóru úr böndunum af því innrásaraðilinn hafði ekkert plan, horfði hann á mig og tók til máls: „Af hverju ættum við ekki að eiga von um að geta risið úr öskustó eins og þið Íslendingar. Þið voruð stórkostlega vanþróuð þjóð allt fram að Seinni heimstyrjöldinni. Þið eigið ykkar sögu um trúarbragðaátök - afhausuðuð þið ekki biskup? Ykkur tókst á tiltölulega skömmum tíma, 2-3 áratugum að rísa úr volæðinu og vanþróuninni og eruð nú á meðal þróuðustu þjóða heims. Þannig að af hverju ættum við ekki að geta það líka?“ Söguþekking íraska hershöfðingjans kom mér ánægjulega á óvart en ég lét ógert að fara í karp um ólíkar aðstæður og ólíkt sprengjuregni á Írak hefði Íslandi verið kastað inn í nútímann með gullregni herja bandamanna. Mestpart lenti gullið í vösum fámennrar elítu en vissulega sáldraðist eitthvað af gyllta duftinu framhjá söfnunarsílóum pólitískrar spillingar og þyngdi aðeins vasa fátæklinga. Þetta er hin íslenska útgáfa brauðmolakenningarinnar. Þær grunnaðstæður sem þá skópust eru að mestu enn við lýði. Á síðari tímum hefur þjóðin alið af sér afreksfólk sem hefur gert garðinn frægan í útlöndum, sér í lagi á listasviðinu en árangur íþróttamanna hefur einnig verið með ágætum, þegar vel árar. Yfir þeim árangri getum við öll verið stolt sem þjóð. Það er meira að segja dálítið sætt að belgja sig aðeins út yfir Gleðibanka og víkingaklappi en gleymum bara ekki Kaupþingsbanka og Rannsóknarskýrslu Alþingis. Síðustu daga hafa erlendir vinir mínir og samstarfsmenn sent mér skilaboð og lýst ánægju með Eurovision kvikmynd Will Ferrell. Þeir hlógu að góðlátlegu gríni sem gert var að Íslendingum, þessari skrítnu smáþjóð með stóra drauma. Mér sýnist að þjóðin hafi líka skilið hvað þetta saklausa grín er góð landkynning. Við hlæjum með og móðgumst ekki enda sá gagnrýnandi BBC um að móðgast fyrir okkar hönd. Við hlæjum að honum líka. Í morgun sá ég svo ensku myndbandsútgáfuna af lógókynningu KSÍ og hjartað í mér sökk. Þegar smábelgingur ættjarðarástar yfirkeyrist með svona hræðilegum hætti í yfirgengilegan rembing verður manni bumbult. Það er hárfín lína þarna sem menn mega ekki fara yfir en þarna er stokkið yfir hana heljarstökk - í fullum herklæðum. Af því að í hjarta mínu er mér ekki alveg sama er ég að vona að það taki ekki nokkur maður eftir þessari erlendu útgáfu myndbandsins. Er eiginlega að vona að KSÍ sjái bara sóma sinn í að láta það hægt og hljótt hverfa af vefnum. Ég vona líka að fólk skilji að það er reginmunur á sæluhrolli víkingaklappsins og aulahrolli þjóðrembingsins. Höfundur er ritstjóri Wikileaks.
Hvers vegna hefur frammistöðu íslenskra nemenda í PISA farið hrakandi? Jón Páll Haraldsson,Linda Heiðarsdóttir,Ómar Örn Magnússon Skoðun
Skoðun Kennaraverkfall – sparka í dekkin eða setja meira bensín á bílinn? Melkorka Mjöll Kristinsdóttir skrifar
Skoðun Mölunarverksmiðja eða umhverfisvæn matvælaframleiðsla Ása Berglind Hjálmarsdóttir skrifar
Skoðun Fleiri staðreyndir um jafnlaunavottun – íþyngjandi og kostnaðarsamt regluverk Gunnar Ármannsson skrifar
Skoðun Hvers vegna hefur frammistöðu íslenskra nemenda í PISA farið hrakandi? Jón Páll Haraldsson,Linda Heiðarsdóttir,Ómar Örn Magnússon skrifar
Hvers vegna hefur frammistöðu íslenskra nemenda í PISA farið hrakandi? Jón Páll Haraldsson,Linda Heiðarsdóttir,Ómar Örn Magnússon Skoðun