Hinsegin allsstaðar allt árið um kring—líka í sundi Ugla Stefanía Kristjönudóttir Jónsdóttir skrifar 7. ágúst 2020 13:26 Hinsegin dagar hafa nú aftur gengið í garð og eru vitaskuld með breyttu samkomulagi í ár. Í stað viðburða og göngu verða Hinsegin dagar nú eingöngu í netheimum eða í hátíðardagskrá Hinsegin daga á RÚV. Hinsegin dagar eru fastur sessur í íslensku samfélagi og munum við alltaf halda Hinsegin daga, sama þó svo að það verði heima þetta árið.Hinsegin dagar eru nefnilega tími þar sem við minnum fólk á að fagna fjölbreytileikanum í hvítvetna. Við beinum sjónum okkar að því hversu langt við höfum komist en einnig hversu langt við eigum enn í land. Þó svo að miklar framfarir hafi átt sér stað á undanförnum áratugum, eins og má sjá í þáttunum Svona fólk eftir Hrafnhildi Gunnarsdóttur, þá er það langt því frá að baráttunni sé lokið. Fordómafullar raddir rísa enn upp á ári hverju í kringum Hinsegin daga og grassera fordómar í kommentakerfum landsins að vanda, sem og þegar önnur hinsegin málefni ber á góma í þjóðfélagsumræðunni. Þrátt fyrir að við sem samfélag gefum okkur út fyrir að vera svo opin og fordómalaus, þá upplifir hinsegin fólk ennþá fordóma í sínu daglega lífi á Íslandi, hvort sem það er í netheimum, út á götu, á vinnustað, innan fjölskyldu, þegar það leitar sér þjónustu eða þegar það gerir hversdagslega hluti eins og að fara í sund. Á síðasta ári komst það í fréttir að kvartað hefði verið undan því að tvær konur hefðu sakleysislega kysst í sundi og þær teknar á tal af sundlaugarverði. Þetta dæmi er því miður ekkert einsdæmi og lendir hinsegin fólk ítrekað í því að hinseginleiki þeirra er sagður óviðeigandi á opinberum vettvangi. Það er óþarfi að segja að slíkar kvartanir hefðu varla borist hefði verið um karl og konu að ræða, en sambönd milli karla og kvenna eru nær allstaðar sýnileg, bæði meðal fólks á almannafæri, í sjónvarpi og á samfélagsmiðlum án kvartana. Trans fólk upplifir einnig oft fordóma þegar það sækir sér sundstaði landsins, en undanfarin ár hafa komið upp all nokkur dæmi þar sem trans fólk hefur verið tekið á tal fyrir að nota klefa í samræmi við kynvitund. Þar má nefna að trans karli hefur verið vísað upp úr laug fyrir að nota karlaklefa og tvær trans konur teknar á tal af starfsfólki fyrir að nota kvennaklefa, og sagt að þær ættu að nota kynlausu klefa sem finna má í helstu sundlaugum í Reykjarvíkurborg. Þó svo að kynhlutlausir klefar á sundstöðum borgarinnar séu mikilvægt skref til að tryggja aðgengi kynsegin fólks og þeirra sem skilgreina sig ekki sem karla eða konur, þá verður að passa að slíkir klefar verði ekki til þess að aðgreina allt trans fólk, enda eiga trans konur og trans karlar rétt á því að nota klefa í samræmi við kynvitund og kynskráningu. Í Mannréttindastefnu Reykjavíkurborgar og nýlegum lög um kynrænt sjálfræði 80/2019 er kveðið skýrt á um að fólk hljóti sömu réttindi og aðrir af sama kyni þegar kynskráningum er breytt. Ég vona því að yfirvöld sjái sóma sinn í að leysa úr ágreiningsmálum með mannréttindi og aðgengi efst í huga og sýni í verki að mannréttindi hinsegin fólks séu virt að vettugi þegar á hólminn er komið. Það er einfaldlega lýðheilsumál að trans fólk hafi aðgengi að sundlaugum, líkamsrækt og íþróttaiðkun hérlendis og er mikilvægt að sveitarfélög og yfirvöld fari að lögum og sé skýrt í sinni afstöðu gagnvart aðgengi trans fólks af þeirri þjónustu. Trans fólk eins og annað fólk þarf að hafa óheft aðgengi að slíku, einfaldlega til að tryggja líkamlega og andlega velferð þeirra, og að þau geti æft þær íþróttir sem þau kjósa að æfa. Rannsóknir sýna að aðgengi að líkamsrækt getur aukið andlega líðan fólks til muna, og er slíkt því sérstaklega mikilvægt fyrir þjóðfélagshópa líkt og trans fólks, þar sem andleg líðan þeirra er oft verri af sökum fordóma og útskúfunar í samfélaginu.Langstærstur hluti trans fólk hefur flest allt hrökklast frá því að nýta sér sundlaugar, líkamsræktar stöðvar eða að iðka íþróttir af ótta við fordóma, útskúfun og að aðgengi þeirra sé heft. Það gerir það að verkum að trans fólk forðast hversdagslega hluti eins og að kíkja í sund með vinum og vandamönnum og hefur lang flest trans fólk ekki farið í sund í mörg ár ef ekki áratugi. Þetta er vandamál sem við eigum öll að láta okkur varða og vinna í því að búa til samfélag þar sem við getum öll notið okkar, hvort sem það er að skreppa í sund eða iðka íþrótt sem við brennum fyrir. Á þessum Hinsegin dögum hvet ég því fólk til þess að standa við bakið á því hinsegin fólki í hvítvetna—ekki bara þessa vikuna heldur allt árið um kring. Standið varðberg um fólkið í kringum ykkur og standið gegn fordómum og fáfræði á vinnustaðnum ykkar, heima hjá ykkur, á opinberum vettvangi, og jafnvel í jólahlaðborði með fjölskyldunni. Hinseginleiki á aldrei að vera feimnismál og hinsegin fólk á skilið pláss, virðingu og ást líkt og við öll. Gleðilega Hinsegin daga, nú sem alltaf. Höfundur er formaður Trans Íslands - félags trans fólks á Íslandi. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Er rúmdýnan þín hægt og rólega að murka úr þér líftóruna? Gunnar Dan Wiium Skoðun Orðræða seðlabankastjóra veldur mér áhyggjum Ágúst Bjarni Garðarsson Skoðun Skynsemi Miðflokksins Ása Lind Finnbogadóttir Skoðun Er Miðflokkurinn fyrir ungt fólk? Anton Sveinn McKee Skoðun Opið bréf til fjölmiðla Magnús Guðmundsson Skoðun Svarar ekki kostnaði að bjarga sjálfum sér Kári Helgason Skoðun Kæra sig ekki um evruna Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Aftur til fortíðar Birta Karen Tryggvadóttir Skoðun Er padda í vaskinum? Vilborg Gunnarsdóttir Skoðun Það er verið að hafa okkur að fíflum. Davíð Bergmann Skoðun Skoðun Skoðun Um mennsku og samfélag Bolli Pétur Bollason skrifar Skoðun Er rúmdýnan þín hægt og rólega að murka úr þér líftóruna? Gunnar Dan Wiium skrifar Skoðun Sársaukafull vaxtarmörk Berglind Ósk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Skynsemi Miðflokksins Ása Lind Finnbogadóttir skrifar Skoðun Tölum íslensku Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Er Miðflokkurinn fyrir ungt fólk? Anton Sveinn McKee skrifar Skoðun Svarar ekki kostnaði að bjarga sjálfum sér Kári Helgason skrifar Skoðun Um orkuskort, auðlindir og endurvinnslu Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Er padda í vaskinum? Vilborg Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Neikvæð samskipti barna og ungmenna á samfélagsmiðlunum Þórarinn Torfi Finnbogason skrifar Skoðun Rannsökum og ræðum menntakerfið Kolbrún Þ. Pálsdóttir skrifar Skoðun Kæra sig ekki um evruna Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Opið bréf til fjölmiðla Magnús Guðmundsson skrifar Skoðun Horfið á möguleikana í samfélagslegri ábyrgð Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun Aftur til fortíðar Birta Karen Tryggvadóttir skrifar Skoðun Að kjarna orku þjóðar Ísak Einar Rúnarsson skrifar Skoðun Orðræða seðlabankastjóra veldur mér áhyggjum Ágúst Bjarni Garðarsson skrifar Skoðun Flogið á milli landa á endurnýjanlegri orku: Draumsýn eða Raunveruleiki? Gnýr Guðmundsson skrifar Skoðun Það er verið að hafa okkur að fíflum. Davíð Bergmann skrifar Skoðun Útboð á Fjarðarheiðargöngum Hildur Þórisdóttir skrifar Skoðun Hvert á að fara með íslenskt þjóðfélag? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Svikin loforð gagnvart börnum? Hildur Rós Guðbjargardóttir skrifar Skoðun Að búa til steind getur haft skelfilegar afleiðingar! Elínrós Erlingsdóttir skrifar Skoðun Hvar eru sálfræðingarnir? Pétur Maack Þorsteinsson skrifar Skoðun Íslenska er ekki eina málið Lilja Magnúsdóttir skrifar Skoðun Hvar er grunnskólinn? Kristján Hrafn Guðmundsson skrifar Skoðun Er lýðræðislegt að senda vopn til Úkraínu? Hildur Þórðardóttir skrifar Skoðun Það á ekki að vera dekur að geta sótt sér sálfræðiþjónustu Ólafía Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Um bókun 35, EES samninginn, Evrópusambandið og Bretland Jón Frímann Jónsson skrifar Skoðun Húsnæði fyrir fólk, ekki fjárfesta Gísli Rafn Ólafsson skrifar Sjá meira
Hinsegin dagar hafa nú aftur gengið í garð og eru vitaskuld með breyttu samkomulagi í ár. Í stað viðburða og göngu verða Hinsegin dagar nú eingöngu í netheimum eða í hátíðardagskrá Hinsegin daga á RÚV. Hinsegin dagar eru fastur sessur í íslensku samfélagi og munum við alltaf halda Hinsegin daga, sama þó svo að það verði heima þetta árið.Hinsegin dagar eru nefnilega tími þar sem við minnum fólk á að fagna fjölbreytileikanum í hvítvetna. Við beinum sjónum okkar að því hversu langt við höfum komist en einnig hversu langt við eigum enn í land. Þó svo að miklar framfarir hafi átt sér stað á undanförnum áratugum, eins og má sjá í þáttunum Svona fólk eftir Hrafnhildi Gunnarsdóttur, þá er það langt því frá að baráttunni sé lokið. Fordómafullar raddir rísa enn upp á ári hverju í kringum Hinsegin daga og grassera fordómar í kommentakerfum landsins að vanda, sem og þegar önnur hinsegin málefni ber á góma í þjóðfélagsumræðunni. Þrátt fyrir að við sem samfélag gefum okkur út fyrir að vera svo opin og fordómalaus, þá upplifir hinsegin fólk ennþá fordóma í sínu daglega lífi á Íslandi, hvort sem það er í netheimum, út á götu, á vinnustað, innan fjölskyldu, þegar það leitar sér þjónustu eða þegar það gerir hversdagslega hluti eins og að fara í sund. Á síðasta ári komst það í fréttir að kvartað hefði verið undan því að tvær konur hefðu sakleysislega kysst í sundi og þær teknar á tal af sundlaugarverði. Þetta dæmi er því miður ekkert einsdæmi og lendir hinsegin fólk ítrekað í því að hinseginleiki þeirra er sagður óviðeigandi á opinberum vettvangi. Það er óþarfi að segja að slíkar kvartanir hefðu varla borist hefði verið um karl og konu að ræða, en sambönd milli karla og kvenna eru nær allstaðar sýnileg, bæði meðal fólks á almannafæri, í sjónvarpi og á samfélagsmiðlum án kvartana. Trans fólk upplifir einnig oft fordóma þegar það sækir sér sundstaði landsins, en undanfarin ár hafa komið upp all nokkur dæmi þar sem trans fólk hefur verið tekið á tal fyrir að nota klefa í samræmi við kynvitund. Þar má nefna að trans karli hefur verið vísað upp úr laug fyrir að nota karlaklefa og tvær trans konur teknar á tal af starfsfólki fyrir að nota kvennaklefa, og sagt að þær ættu að nota kynlausu klefa sem finna má í helstu sundlaugum í Reykjarvíkurborg. Þó svo að kynhlutlausir klefar á sundstöðum borgarinnar séu mikilvægt skref til að tryggja aðgengi kynsegin fólks og þeirra sem skilgreina sig ekki sem karla eða konur, þá verður að passa að slíkir klefar verði ekki til þess að aðgreina allt trans fólk, enda eiga trans konur og trans karlar rétt á því að nota klefa í samræmi við kynvitund og kynskráningu. Í Mannréttindastefnu Reykjavíkurborgar og nýlegum lög um kynrænt sjálfræði 80/2019 er kveðið skýrt á um að fólk hljóti sömu réttindi og aðrir af sama kyni þegar kynskráningum er breytt. Ég vona því að yfirvöld sjái sóma sinn í að leysa úr ágreiningsmálum með mannréttindi og aðgengi efst í huga og sýni í verki að mannréttindi hinsegin fólks séu virt að vettugi þegar á hólminn er komið. Það er einfaldlega lýðheilsumál að trans fólk hafi aðgengi að sundlaugum, líkamsrækt og íþróttaiðkun hérlendis og er mikilvægt að sveitarfélög og yfirvöld fari að lögum og sé skýrt í sinni afstöðu gagnvart aðgengi trans fólks af þeirri þjónustu. Trans fólk eins og annað fólk þarf að hafa óheft aðgengi að slíku, einfaldlega til að tryggja líkamlega og andlega velferð þeirra, og að þau geti æft þær íþróttir sem þau kjósa að æfa. Rannsóknir sýna að aðgengi að líkamsrækt getur aukið andlega líðan fólks til muna, og er slíkt því sérstaklega mikilvægt fyrir þjóðfélagshópa líkt og trans fólks, þar sem andleg líðan þeirra er oft verri af sökum fordóma og útskúfunar í samfélaginu.Langstærstur hluti trans fólk hefur flest allt hrökklast frá því að nýta sér sundlaugar, líkamsræktar stöðvar eða að iðka íþróttir af ótta við fordóma, útskúfun og að aðgengi þeirra sé heft. Það gerir það að verkum að trans fólk forðast hversdagslega hluti eins og að kíkja í sund með vinum og vandamönnum og hefur lang flest trans fólk ekki farið í sund í mörg ár ef ekki áratugi. Þetta er vandamál sem við eigum öll að láta okkur varða og vinna í því að búa til samfélag þar sem við getum öll notið okkar, hvort sem það er að skreppa í sund eða iðka íþrótt sem við brennum fyrir. Á þessum Hinsegin dögum hvet ég því fólk til þess að standa við bakið á því hinsegin fólki í hvítvetna—ekki bara þessa vikuna heldur allt árið um kring. Standið varðberg um fólkið í kringum ykkur og standið gegn fordómum og fáfræði á vinnustaðnum ykkar, heima hjá ykkur, á opinberum vettvangi, og jafnvel í jólahlaðborði með fjölskyldunni. Hinseginleiki á aldrei að vera feimnismál og hinsegin fólk á skilið pláss, virðingu og ást líkt og við öll. Gleðilega Hinsegin daga, nú sem alltaf. Höfundur er formaður Trans Íslands - félags trans fólks á Íslandi.
Skoðun Neikvæð samskipti barna og ungmenna á samfélagsmiðlunum Þórarinn Torfi Finnbogason skrifar
Skoðun Flogið á milli landa á endurnýjanlegri orku: Draumsýn eða Raunveruleiki? Gnýr Guðmundsson skrifar