Skoðun

Ósýnilegt misrétti

Mordekaí Elí Esrason skrifar

Opið bréf til landsmanna

Kæru Íslendingar, gleðilegt ár! Ég vona að þið séuð búin að ná ykkur eftir ofátið sem fylgir jólum og áramótum.

Atvinnuleitin

Engum finnst atvinnuleit auðveld eða skemmtileg, en hún er eitt af því sem við þurfum að kljást við í okkar daglega lífi. Þú dregur fram hæfni þína og áhuga á því starfi sem þú ert að leitast eftir, kynnir þér fyrirtæki sem gætu passað hæfileikum þínum, markmiðum og áhuga. Til að sækja um starf þarftu svo að passa upp á að ferilskráin þín sé flekklaus og auðlesanleg. Oft er einnig gerð krafa um kynningarbréf, og það má sko alls ekki endurnýta. Það kannast allir við þetta ferli, ekki satt?

Svo loksins færðu svar, einhver hefur áhuga á að kynnast þér betur og leist vel á umsóknina þína. Þau ætla sér að bjóða þér í viðtal, þetta vekur hjá þér tilhlökkun af því að viðtalið færir þér einu skrefi nær þínum draumi. Þú lætur þau vita að þú sért þakklátur fyrir boðið og að þau viðurkenni hæfileika þína. En þú bíður samt áfram eftir tímasetningu viðtalsins. Næsta morgun færðu tölvupóst frá atvinnurekandanum um boð í viðtal og ert beðinn um að staðfesta hvort þú komist á þeim tíma sem óskað er eftir af þér. Þá kemur að stóru stundinni, þú lætur þau vita að þú þurfir á táknmálstúlki að halda fyrir viðtalið. Það eru nokkrir möguleikar á svari sem þú getur átt von á...

- Ekkert mál! Hvar get ég pantað túlk? Láttu mig endilega vita og ég panta túlk fyrir þig!

- Hmm... Ég er ekki viss um að þessi staða henti þér. Engin frekari samskipti í kjölfarið.

- Engin svör, þú ýtir á og biður eftir svörum, kannski er viðkomandi mjög upptekinn og hefur ekki séð fyrsta svarið frá þér. Loks kemur svar: „Það er búið að ráða í starfið.“

Það versta er, annað og þriðja svarið er lang algengast. Nú ertu kominn aftur á byrjunarreit og veist ekki hvernig þú átt að snúa þér, hvað næst? Held ég bara áfram? Mikið hefur verið talað og barist fyrir jafrétti hér á landi, samt sem áður er enn alveg ofboðsleg mismunun og fordómar gagnvart minnihlutahópum hér á landi.

Það kemur fyrir að manni sé boðið í viðtal, sem er frábært, en svo fer allt viðtalið í að sanna fyrir atvinnurekandanum að þú sért full fær um að sinna því starfi sem þú sóttist eftir þrátt fyrir heyrnarleysi í stað þess að ræða styrki þína og hæfileika sem gætu nýst í starfi. Oftar en ekki í þessu jafnréttissamfélagi sem við búum í er spyrillinn kona, kona sem er svo blind af sínum forréttindum á að vera heyrandi að hún gleymir því hversu hart hún og kynsystur hennar hafa þurft að berjast fyrir þeirra réttindum í samfélaginu, að hún áttar sig ekki á því að það sem hún er að gera er að mismuna á sömu forsendum og karlar gerðu, og sumir gera enn, gagnvart henni og kynsystrum hennar hér áður fyrr. Í einu slíku viðtali fékk ég eftirminnilega spurningu: „af hverju ætti ég að ráða þig ef það þýðir að ég þurfi að gera breytingar á hvernig samskipti fara fram á vinnustaðnum?“ Ég svaraði með því að benda á kaldhæðnina í spurningunni í ljósi sögunnar: „Ég skil ekki hvernig þú getur sagt þetta í ljósi þess að kynsystur þínar fengu vafalaust sömu spurningu í upphafi þeirra baráttu, hvernig eiga samskiptin að vera ef það er kona á vinnustaðnum?“.

Nú ertu í okkar sporum, hvernig líður þér með það?

Heyrnarlausir með gott vald á íslensku, eða óíslenskumælandi starfsfólk?

Það er ákveðin spurning sem íslenskir atvinnurekendur þyrftu að íhuga. Er betra að ráða starfsfólk til vinnu sem kann ekki stakt orð í íslensku heldur en heyrnarlausan einstakling sem talar reiprennandi íslenskt táknmál og er lesandi og skrifandi á hið ástkæra ylhýra. Það virðist að minnsta kosti vera mun auðveldara fyrir útlendinga að fá vinnu en döff fólk. Hvar er virðingin sem við eigum verðskuldaða? Erum við virkilega ennþá talin minna virði en heyrandi fólk líkt og hugsunarhátturinn var gagnvart konum og lituðu fólki hér áður fyrr? Ég hef engan áhuga á því að vinna í vernduðu umhverfi, enda myndi það eingöngu benda til aðskilnaðar milli hinna máttugu og þeirra minnimáttar.

Latning og höfnun

Latning er stórvandi á meðal fólks, hún hefur áhrif á andlega heilsu og leiðir mann inn í depurð og hvíða fyrir höfnun og fordómum. Við byrjum að hugsa hvort það sé virkilega þess virði að vera hér og að styðja við hinn „heyrandi“ efnahag þegar við erum ekki metin að verðleikum og eigum ekki séns í að vaxa í starfi. Hvar munum við finna hamingju og stöðuleika í lífinu með endalausa veggi fyrir framan nefið á okkur?

Því miður hafa ekki verið gerðar rannsóknir á því hvernig fordómar og mismunun á vinnustöðum hefur haft áhrif á döff einstaklinga á Íslandi. Fordómar spila stóra rullu í atvinnulífi heyrnarlausra, sem endar á uppsagnarbréfi þeirra vegna óánægju í starfi, ómöguleika á því að vaxa í starfi, eða eftirtektarlaus stjórnun.

Að lokum hverjir eru atvinnumöguleikar okkar? Heyrandi fólk virðist vera með fyrirfram ákveðnar hugmyndir um það hvað við getum og getum ekki gert. Það eru ákveðin skilaboð til kvenna sem fylgja þessum skrifum mínum; lítið í eigin barm áður en þið takið ákvörðun um að ráða okkur ekki, þið hafið verið í okkar sporum. Fyrir unga fólkið, það er gaman að vera í kringum ungt döff fólk!

Höfundur er döff í leit að jafnrétti.




Skoðun

Sjá meira


×