Nei, stórfé! Hér dugar ei minna! Ólafur Ísleifsson skrifar 22. nóvember 2020 11:00 Kórónuveiran hefur slegið atvinnu- og efnahagslíf hér sem annars staðar bylmingshöggi. Nú þegar grillir í ljós við endann á göngunum þarf stefnu um endurreisn þjóðarbúsins til að uppræta atvinnuleysi og efla hagsæld landsmanna. Til að efla atvinnulífið og eyða böli atvinnuleysis blasir við að ráðast í fjárfestingarátak til að bæta innviði í landinu. Átt er við vegakerfið, flugvelli, hafnir, brýr og fleiri slík vinnuaflsfrek verkefni. Hér eru uppi háar fjárhæðir til arðsamra verkefna. Fyrirsögn greinarinnar er sótt í hin alkunnu ummæli stórskáldsins og hins stórhuga athafnamanns Einars Benediktssonar í Aldamótaljóði sínu. Aðkallandi verkefni Fjölmörg verkefni hafa setið á hakanum um langt skeið þótt ýmislegt gott hafi verið gert. Ekki bætti hrunið úr skák og margvíslegar nýframkvæmdir og viðhald hafa mátt bíða. Ferðamannastraumurinn sýndi að vegakerfið stenst ekki kröfur um burðargetu og öryggi. Treysta þarf flugvelli, vegi, hafnir. Fráveitu- og sorpmál eru víða í ólestri og ógna umhverfi og lýðheilsu. Stór verkefni bíða í orkuvinnslu og orkuflutningum. Hitaveitur og vatnsveitur þarfnast víða endurbóta. Sama á við um fasteignir af ýmsu tagi, skóla og sjúkrahús, dvalar- og hjúkrunarheimili fyrir aldraða. Greining Samtaka iðnaðarins Samtök iðnaðarins (SI) sendu í október 2017 frá sér metnaðarfullt rit undir yfirskriftinni Íslenskir innviðir - Ástand og framtíðarhorfur. Er fjallað um innviði í flugvöllum, vegum, höfnum, fráveitum, hitaveitum, vatnsveitum, úrgangsmálum, orkuvinnslu og orkuflutningum ásamt fasteignum ríkis og sveitarfélaga, meðal annars skóla og sjúkrahús. Með fjárfestingum í innviðum telja samtökin að sé fjárfest í lífsgæðum þjóðarinnar, samkeppnishæfni atvinnulífsins og hagvexti framtíðar. Mikilvægir innviðir Í skýrslunni er svarað áhugaverðri spurningu: Hvert væri kaupverð eða kostnaðarverð sambærilegra innviða með sömu framleiðslu- og þjónustugetu? Svarið er um 3.500 milljarðar króna. Skipting ofangreindrar fjárhæðar er í grófum dráttum: Orkuvinnsla (850–900 milljarðar króna), vegagerð (870–920), fasteignir ríkis og sveitarfélaga (440), orkuflutningar (320) og flugvellir (240–280). Lægsta fjárhæðin er í úrgangsmálum (35–40). Hvað þarf til? Ástand innviða er að almennt talin viðunandi en ekki góð. Búast megi við umtalsverðu viðhaldi til þess að halda uppi starfsemi þessara innviða. Best standa hitaveitur og orkuvinnsla og kalli ekki nema á eðlilegt viðhald. Verst er ástand vega og fráveitna. Aðrir innviðir liggja þarna á milli. Þá er næst leitað svara við spurningunni hvað þurfi til að mannvirki komist í gott ástand og ekki þurfi nema eðlilegt viðhald til að halda stöðu þess óbreyttri. Þessi viðhaldsþörf er áætluð um 370 milljarðar króna eða um 11% af verðmætamatinu að ofan. Þar höfum við það. Nær fjögur hundruð milljarða þarf að dómi þeirra sem best þekkja í atvinnulífinu til að lyfta landinu í viðunandi ástand í þessum efnum. Brettum upp ermar! Viðhaldi innviða hefur að dómi SI verið verulega ábótavant í vegagerð, fasteignum ríkisins, fráveitum og orkuflutningum. Víða um land eru hættulegir vegarkaflar og á hringveginum eru enn hátt í 40 einbreiðar brýr. Samgöngur á höfuðborgarsvæðinu eru kapítuli út af fyrir sig. Þar þarf að styrkja stofnbrautir, koma upp mislægum gatnamótum, beita ljósastýringu og leggja Sundabraut. Umtalsverð raforka nýtist ekki sökum þess að flutningskerfi raforku er ófullkomið. Þetta kallar á fjárfestingar í uppbyggingu meginflutningskerfis til að tryggja nægt framboð raforku um land allt. Skortur er á dvalar- og hjúkrunarheimilum. Uppræta þarf myglu í fjölmörgum opinberum byggingum. Hvaðan kemur fé til framkvæmda? Í ljósi stöðu efnahagsmála gefst nú tækifæri til bæta innviði landsins, bæta lífskjör og eyða atvinnuleysi. Framkvæmdir af þessu tagi duga ekki aðeins í bráð heldur leggja grunn að hagvexti á komandi tímum. Umfang verkefnisins nemur um 15 % af landsframleiðslu 2017 að dómi SI. Hið opinbera getur ekki eitt og sér staðið að framkvæmdum upp á hundruð milljarða á næstu árum. Innlendir jafnt sem erlendir fjárfestar eru áhugasamir um innviðauppbyggingu hér á landi og hér hefur byggst upp þekking á rekstri slíkra verkefna. Einkaaðilar verða að koma að uppbyggingu innviða. Landinu lyft Til að fjármagna framkvæmdir af þessu tagi má sjá fyrir sér að ríkið stofni félag sem nýtir þekkingu og hugvit. Slíkt félag gæti leitað til almennings og boðið lífeyrissjóðum áhugaverða fjárfestingarkosti sem féllu vel að eignasöfnum þeirra. Með þessu væri komið til móts við nauðsyn sjóðanna á að ávaxta ráðstöfunarfé til langs tíma til hagsbóta fyrir sjóðfélaga á efri árum. Verkefnin eru arðsöm og geta staðið undir vænlegri ávöxtun til þeirra sem leggja til fjármagn. Landinu yrði lyft í margvíslegu tilliti. Höfundur er þingmaður Miðflokksins. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Ólafur Ísleifsson Miðflokkurinn Skoðun: Kosningar 2021 Mest lesið Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun Veistu þitt skýjaspor? Hólmfríður Rut Einarsdóttir,Þóra Rut Jónsdóttir Skoðun Hvað veit ég? Ég er bara fangi! Ólafur Ágúst Hraundal Skoðun Hátt reitt til höggs Hjálmar Jónsson Skoðun Árið er 1990 Rebekka Hilmarsdóttir Skoðun Málað sig út í horn Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Það er ákvörðun að beita mannvonsku Gísli Rafn Ólafsson Skoðun Brennt barn forðast eldinn Hrefna Sigurjónsdóttir Skoðun Uppbygging almannahagsmuna á Íslandi Hlynur Már Vilhjálmsson Skoðun Núna er næst! Bjarney Bjarnadóttir,Jóhanna M. Þorvaldsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Hátt reitt til höggs Hjálmar Jónsson skrifar Skoðun Brennt barn forðast eldinn Hrefna Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Varnir gegn gagnagíslatökum Unnur Kristín Sveinbjarnardóttir skrifar Skoðun Uppbygging almannahagsmuna á Íslandi Hlynur Már Vilhjálmsson skrifar Skoðun Málað sig út í horn Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Full orkuskipti ríkisflota og samgönguþjónustu fyrir 2030 Sigurður Friðleifsson skrifar Skoðun Einelti er veruleikabrenglun Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun „Lýtalaus íslenska“ er ekki til Eiríkur Rögnvaldsson skrifar Skoðun Hvatning til mótshaldara Landsmóts hestamanna Linda Karen Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Áróður Kremls gegn Úkraínu og NATO Guðni Freyr Öfjörð skrifar Skoðun Að gefnu tilefni Kristján Hreinsson skrifar Skoðun Það er ákvörðun að beita mannvonsku Gísli Rafn Ólafsson skrifar Skoðun Löng barátta XD fyrir jafnrétti og frelsi Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Árið er 1990 Rebekka Hilmarsdóttir skrifar Skoðun Létt Borgarlína og bráðavandi umferðar Elías B. Elíasson,Þórarinn Hjaltason skrifar Skoðun Bestun Seðlabankastjóra Karl Guðlaugsson skrifar Skoðun Nýr tækniskóli rís við Flensborgarhöfn í Hafnarfirði Ágúst Bjarni Garðarsson skrifar Skoðun Úr samkeppni í einokun? Sigríður Margrét Oddsdóttir,Anna Hrefna Ingimundarsdóttir skrifar Skoðun Að mála sig út í horn Ingólfur Sverrisson skrifar Skoðun Verst fyrir fámennustu ríkin Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hvað getum við tekið á móti mörgum? Gísli Rafn Ólafsson skrifar Skoðun Yazan, Kant og siðleg breytni á Íslandi Gunnar Hersveinn skrifar Skoðun Dauðinn og skattarnir skrifar Skoðun Áskorun ÖBÍ og Þroskahjálpar til ráðherra og þingmanna Alma Ýr Ingólfsdóttir,Unnur Helga Óttarsdóttir skrifar Skoðun Flug frá Keflavík til Köben tekur styttri tíma en meðaltími nauðgunar Guðný S. Bjarnadóttir skrifar Skoðun Hvers vegna getur ein greiðsla á ári frá TR verið góður kostur? Sigurjón Skúlason skrifar Skoðun Í gíslingu Ríkislögmanns, samtryggingar og spillingar Ásthildur Lóa Þórsdóttir skrifar Skoðun Þegar andi Mussolini svífur yfir vötnunum og titlar verða langir Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Af málathöfnum Gauti Kristmannsson skrifar Skoðun Etanól í glansumbúðum Ingibjörg Rósa Björnsdóttir skrifar Sjá meira
Kórónuveiran hefur slegið atvinnu- og efnahagslíf hér sem annars staðar bylmingshöggi. Nú þegar grillir í ljós við endann á göngunum þarf stefnu um endurreisn þjóðarbúsins til að uppræta atvinnuleysi og efla hagsæld landsmanna. Til að efla atvinnulífið og eyða böli atvinnuleysis blasir við að ráðast í fjárfestingarátak til að bæta innviði í landinu. Átt er við vegakerfið, flugvelli, hafnir, brýr og fleiri slík vinnuaflsfrek verkefni. Hér eru uppi háar fjárhæðir til arðsamra verkefna. Fyrirsögn greinarinnar er sótt í hin alkunnu ummæli stórskáldsins og hins stórhuga athafnamanns Einars Benediktssonar í Aldamótaljóði sínu. Aðkallandi verkefni Fjölmörg verkefni hafa setið á hakanum um langt skeið þótt ýmislegt gott hafi verið gert. Ekki bætti hrunið úr skák og margvíslegar nýframkvæmdir og viðhald hafa mátt bíða. Ferðamannastraumurinn sýndi að vegakerfið stenst ekki kröfur um burðargetu og öryggi. Treysta þarf flugvelli, vegi, hafnir. Fráveitu- og sorpmál eru víða í ólestri og ógna umhverfi og lýðheilsu. Stór verkefni bíða í orkuvinnslu og orkuflutningum. Hitaveitur og vatnsveitur þarfnast víða endurbóta. Sama á við um fasteignir af ýmsu tagi, skóla og sjúkrahús, dvalar- og hjúkrunarheimili fyrir aldraða. Greining Samtaka iðnaðarins Samtök iðnaðarins (SI) sendu í október 2017 frá sér metnaðarfullt rit undir yfirskriftinni Íslenskir innviðir - Ástand og framtíðarhorfur. Er fjallað um innviði í flugvöllum, vegum, höfnum, fráveitum, hitaveitum, vatnsveitum, úrgangsmálum, orkuvinnslu og orkuflutningum ásamt fasteignum ríkis og sveitarfélaga, meðal annars skóla og sjúkrahús. Með fjárfestingum í innviðum telja samtökin að sé fjárfest í lífsgæðum þjóðarinnar, samkeppnishæfni atvinnulífsins og hagvexti framtíðar. Mikilvægir innviðir Í skýrslunni er svarað áhugaverðri spurningu: Hvert væri kaupverð eða kostnaðarverð sambærilegra innviða með sömu framleiðslu- og þjónustugetu? Svarið er um 3.500 milljarðar króna. Skipting ofangreindrar fjárhæðar er í grófum dráttum: Orkuvinnsla (850–900 milljarðar króna), vegagerð (870–920), fasteignir ríkis og sveitarfélaga (440), orkuflutningar (320) og flugvellir (240–280). Lægsta fjárhæðin er í úrgangsmálum (35–40). Hvað þarf til? Ástand innviða er að almennt talin viðunandi en ekki góð. Búast megi við umtalsverðu viðhaldi til þess að halda uppi starfsemi þessara innviða. Best standa hitaveitur og orkuvinnsla og kalli ekki nema á eðlilegt viðhald. Verst er ástand vega og fráveitna. Aðrir innviðir liggja þarna á milli. Þá er næst leitað svara við spurningunni hvað þurfi til að mannvirki komist í gott ástand og ekki þurfi nema eðlilegt viðhald til að halda stöðu þess óbreyttri. Þessi viðhaldsþörf er áætluð um 370 milljarðar króna eða um 11% af verðmætamatinu að ofan. Þar höfum við það. Nær fjögur hundruð milljarða þarf að dómi þeirra sem best þekkja í atvinnulífinu til að lyfta landinu í viðunandi ástand í þessum efnum. Brettum upp ermar! Viðhaldi innviða hefur að dómi SI verið verulega ábótavant í vegagerð, fasteignum ríkisins, fráveitum og orkuflutningum. Víða um land eru hættulegir vegarkaflar og á hringveginum eru enn hátt í 40 einbreiðar brýr. Samgöngur á höfuðborgarsvæðinu eru kapítuli út af fyrir sig. Þar þarf að styrkja stofnbrautir, koma upp mislægum gatnamótum, beita ljósastýringu og leggja Sundabraut. Umtalsverð raforka nýtist ekki sökum þess að flutningskerfi raforku er ófullkomið. Þetta kallar á fjárfestingar í uppbyggingu meginflutningskerfis til að tryggja nægt framboð raforku um land allt. Skortur er á dvalar- og hjúkrunarheimilum. Uppræta þarf myglu í fjölmörgum opinberum byggingum. Hvaðan kemur fé til framkvæmda? Í ljósi stöðu efnahagsmála gefst nú tækifæri til bæta innviði landsins, bæta lífskjör og eyða atvinnuleysi. Framkvæmdir af þessu tagi duga ekki aðeins í bráð heldur leggja grunn að hagvexti á komandi tímum. Umfang verkefnisins nemur um 15 % af landsframleiðslu 2017 að dómi SI. Hið opinbera getur ekki eitt og sér staðið að framkvæmdum upp á hundruð milljarða á næstu árum. Innlendir jafnt sem erlendir fjárfestar eru áhugasamir um innviðauppbyggingu hér á landi og hér hefur byggst upp þekking á rekstri slíkra verkefna. Einkaaðilar verða að koma að uppbyggingu innviða. Landinu lyft Til að fjármagna framkvæmdir af þessu tagi má sjá fyrir sér að ríkið stofni félag sem nýtir þekkingu og hugvit. Slíkt félag gæti leitað til almennings og boðið lífeyrissjóðum áhugaverða fjárfestingarkosti sem féllu vel að eignasöfnum þeirra. Með þessu væri komið til móts við nauðsyn sjóðanna á að ávaxta ráðstöfunarfé til langs tíma til hagsbóta fyrir sjóðfélaga á efri árum. Verkefnin eru arðsöm og geta staðið undir vænlegri ávöxtun til þeirra sem leggja til fjármagn. Landinu yrði lyft í margvíslegu tilliti. Höfundur er þingmaður Miðflokksins.
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun
Skoðun Áskorun ÖBÍ og Þroskahjálpar til ráðherra og þingmanna Alma Ýr Ingólfsdóttir,Unnur Helga Óttarsdóttir skrifar
Skoðun Flug frá Keflavík til Köben tekur styttri tíma en meðaltími nauðgunar Guðný S. Bjarnadóttir skrifar
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun