Lélegur plástur á blæðandi sár Isabel Alejandra Díaz skrifar 27. nóvember 2020 09:30 Háskóli Íslands greindi frá því í byrjun mánaðarins að honum hafi borist um tvöfalt fleiri umsóknir í framhaldsnám á næsta vormisseri samanborið við síðasta ár. Þá fjölgaði stúdentum á þessu haustmisseri um rúmlega 2.000 samkvæmt nýjustu tölum háskólans. Þessi fjölgun er raunar viðbúin en hana má rekja til samfélagsástandsins og áherslu stjórnvalda á að menntakerfið sé lausnin við kreppunni. Í haust var nýtt námsátakkynnt til leiks sem ber heitið Nám er tækifæri og gerir einstaklingi sem hefur verið í atvinnuleit í 6 mánuði eða lengur kleift að fara í fullt nám án þess að missa rétt sinn til atvinnuleysisbóta. Stúdentaráð lítur jákvæðum augum á að úrræðið stuðli að því að fólk snúi aftur í nám eða haldi áfram, enda spornar það gegn langtímaatvinnuleysi þessa hóps. Til viðbótar er það samfélaginu okkar til hagsbóta þegar til lengri tíma er litið og auðgar mannflóruna innan háskólasamfélagsins. Aftur á móti má setja spurningamerki við það að téð úrræði sé ekki víðtækara og komi ekki til með að nýtast núverandi stúdentum, og sömuleiðis að ekkert annað úrræði sé sett á fót fyrir stúdenta, sem eins og aðrir hópar samfélagsins hafa orðið atvinnulausir og vilja stunda nám. Stúdentar hafa nefnilega verið að kalla eftir fjárhagslegu öryggi allt frá því að faraldurinn hófst og raunar löng áður. Þeim hefur hins vegar verið mætt með skammtímalausnum á borð við sumarstörfum sem voru aðeins til tveggja mánaða yfir mikilvægt þriggja mánaða tímabil og ekki sniðin að fjölbreyttum hópi framhalds- og háskólanema sem þau áttu að grípa. Atvinnuleysisbótakrafa stúdenta í námshléum hefur verið virt að vettugi jafnvel þó hún byggi meðal annars á þeirri staðreynd að af launum stúdenta sé greitt atvinnutryggingagjald í atvinnuleysistryggingasjóð, eins og hjá öðrum vinnandi landsmönnum. Nám er tækifæri vekur þó einnig undrun af öðrum ástæðum. Einstaklingur sem ákveður að nýta sér úrræðið getur verið á atvinnuleysisbótum í 6 mánuði og námi samhliða. Þegar þessum 6 mánuðum er lokið þarf viðkomandi að snúa sér að Menntasjóði námsmanna eftir fjárhagsaðstoð sé hann ekki kominn með öruggt starf, eða eins og stendur í lýsingunni gerir átakið ‘’þér kleift að halda áfram í námi með námsláni frá Menntasjóði námsmanna’’. Menntasjóðurinn er kerfið sem stjórnvöld vilja meina að sé bakland stúdenta og að meðal annars þess vegna sé ekki þörf á veita þeim rétt til atvinnuleysisbóta.Námslánakerfið hefur aftur á móti ekki náð að þjóna tilgangi sínum sem jöfnunartæki þó svo að það hafi verið farið í heildarendurskoðun á því, sem má réttilega furða sig á og gagnrýna í miðjum heimsfaraldri. Vegna þessa má segja að átakið Nám er tækifæri muni á endanum leiða til vítahringsins sem er valið á milli náms og vinnu, ef hana er að fá, eða hreinlega til gjárinnar sem stúdentar falla í vegna fjárhagslegs óöryggis. Staða stúdenta í íslensku menntakerfi er sú að mikill meirihluti þeirra vinnur meðfram námi. Samkvæmt fyrstu tölum EUROSTUDENT VII vinna 72% íslenskra stúdenta til þess að geta framfleytt sér. Þeir vinna yfirleitt allt árið um kring og nýta einna helst sumarið til þess að vinna sér inn fé fyrir 3 mánaða tímabilið sem námslánakerfið lánar ekki fyrir og einnig komandi skólaár. Samkvæmt Húsnæðis- og mannvirkjastofnun hefur atvinnuleysi ungs fólks á aldrinum 18-24 ára rúmlega tvöfaldast og fjöldi starfandi einstaklinga dregist saman um 14.5%. Atvinnuleysistölur Vinnumálastofnunar frá 13. nóvember sýna einnig að rúm 46% atvinnulausra er ungt fólk á aldrinum 18-34 ára. Þá skal taka fram að stúdentar eru ekki taldir með í þessum tölum þar sem þeir eru ekki á atvinnuleysisskrá vegna þess að þeir eru undanskildir atvinnuleysistryggingakerfinu. Aðgerðir stjórnvalda í þágu stúdenta í gegnum faraldurinn hafa ekki verið miðaðar að þeim stóra hópi sem stúdentar mynda og geta ekki talist sem haldbærar lausnir til lengri tíma. Megináhersla er lögð á að menntun leiði þjóðina út úr þessari kreppu en það er ekki geranlegt nema að aðrar ráðstafanir séu til staðar, þannig að núverandi stúdentar og aðrir sem nú íhuga að snúa aftur í nám hafi tækifæri að sækja í að námi loknu. Langtímalausnir fyrir allan stúdentahópinn eru nauðsynlegar til að koma í veg fyrir að afleiðingar atvinnuleysis hafi frekari neikvæð áhrif. Stúdentum þarf þegar í stað að veita viðunandi kjör til frambúðar. Höfundur er forseti Stúdentaráðs Háskóla Íslands. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Hagsmunir stúdenta Isabel Alejandra Díaz Mest lesið Loftslagsávinningur Coda Terminal er gífurlegur Sigurður Loftur Thorlacius Skoðun Skaðinn í leyndri meðferð á heimilum Matthildur Björnsdóttir Skoðun Að verða fórnarlamb íslenskra skattyfirvalda Arnar Pálsson Skoðun „Eru ekki allir pínu einhverfir í dag?“ Andrea Ólafsdóttir Skoðun Bóluefni eða veirur Ágúst Kvaran Skoðun Tilgangur atvinnurekstrarbanns Lárus Sigurður Lárusson Skoðun Betri leið til að velja keppendur inn á Ólympíuleika Pawel Bartoszek Skoðun Af glyðrugangi eftirlitsstofnana Ester Hilmarsdóttir Skoðun 3.200 aumingjar (mín skoðun) Ole Anton Bieltvedt Skoðun Um vanda stúlkna í skólum Ragnar Þór Pétursson Skoðun Skoðun Skoðun „Eru ekki allir pínu einhverfir í dag?“ Andrea Ólafsdóttir skrifar Skoðun Betri leið til að velja keppendur inn á Ólympíuleika Pawel Bartoszek skrifar Skoðun Tilgangur atvinnurekstrarbanns Lárus Sigurður Lárusson skrifar Skoðun Að verða fórnarlamb íslenskra skattyfirvalda Arnar Pálsson skrifar Skoðun Loftslagsávinningur Coda Terminal er gífurlegur Sigurður Loftur Thorlacius skrifar Skoðun Bóluefni eða veirur Ágúst Kvaran skrifar Skoðun Skaðinn í leyndri meðferð á heimilum Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Af glyðrugangi eftirlitsstofnana Ester Hilmarsdóttir skrifar Skoðun Linnulaus þjáning íbúa á Gaza Hrafnhildur Sverrisdóttir skrifar Skoðun Munurinn á þjóðerniskennd versus sálernis þarfar upplifun Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Verða rangfærslur að sannleika, ef þær eru endurteknar nógu oft!? Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Svifhrifavaldar Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Forseti ÍSÍ hvattur til að hefja tiltektina í eigin starfsemi Sigurður G. Guðjónsson skrifar Skoðun Hvernig og hvenær en ekki hvort Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Það er víst hægt að semja um aðildarskilmála! Mörg dæmi sanna það! Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Orðatónar: Aukinn orðaforði og lesskilningur barna með íslenskri tónlist Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Tilfinningalegur athyglisbrestur og heilbrigt tilfinningalíf Jón Þór Ólafsson skrifar Skoðun Reglurnar eru óumsemjanlegar Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun 3.200 aumingjar (mín skoðun) Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Ber endurhæfing ávöxt? skrifar Skoðun Heimur á heljarþröm skrifar Skoðun Foreldrar á 4. vaktinni Sara Rós Kristinsdóttir,Lóa Ólafsdóttir skrifar Skoðun Norður-Kórea er víða Ingvar Smári Birgisson skrifar Skoðun Það getur verið gott að búa til steind Ari Trausti Guðmundsson skrifar Skoðun Uppskeruhátíð öldrunarfræða á Norðurlöndum Sirrý Sif Sigurlaugardóttir skrifar Skoðun Gullverðlaun í mengun Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Skoðun Gen og glæpir Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Skoðun 10 tæknilegir yfirburðir rafbíla Sigurður Ingi Friðleifsson skrifar Skoðun Um vanda stúlkna í skólum Ragnar Þór Pétursson skrifar Skoðun Land, borgir og samgöngur Guðjón Sigurbjartsson skrifar Sjá meira
Háskóli Íslands greindi frá því í byrjun mánaðarins að honum hafi borist um tvöfalt fleiri umsóknir í framhaldsnám á næsta vormisseri samanborið við síðasta ár. Þá fjölgaði stúdentum á þessu haustmisseri um rúmlega 2.000 samkvæmt nýjustu tölum háskólans. Þessi fjölgun er raunar viðbúin en hana má rekja til samfélagsástandsins og áherslu stjórnvalda á að menntakerfið sé lausnin við kreppunni. Í haust var nýtt námsátakkynnt til leiks sem ber heitið Nám er tækifæri og gerir einstaklingi sem hefur verið í atvinnuleit í 6 mánuði eða lengur kleift að fara í fullt nám án þess að missa rétt sinn til atvinnuleysisbóta. Stúdentaráð lítur jákvæðum augum á að úrræðið stuðli að því að fólk snúi aftur í nám eða haldi áfram, enda spornar það gegn langtímaatvinnuleysi þessa hóps. Til viðbótar er það samfélaginu okkar til hagsbóta þegar til lengri tíma er litið og auðgar mannflóruna innan háskólasamfélagsins. Aftur á móti má setja spurningamerki við það að téð úrræði sé ekki víðtækara og komi ekki til með að nýtast núverandi stúdentum, og sömuleiðis að ekkert annað úrræði sé sett á fót fyrir stúdenta, sem eins og aðrir hópar samfélagsins hafa orðið atvinnulausir og vilja stunda nám. Stúdentar hafa nefnilega verið að kalla eftir fjárhagslegu öryggi allt frá því að faraldurinn hófst og raunar löng áður. Þeim hefur hins vegar verið mætt með skammtímalausnum á borð við sumarstörfum sem voru aðeins til tveggja mánaða yfir mikilvægt þriggja mánaða tímabil og ekki sniðin að fjölbreyttum hópi framhalds- og háskólanema sem þau áttu að grípa. Atvinnuleysisbótakrafa stúdenta í námshléum hefur verið virt að vettugi jafnvel þó hún byggi meðal annars á þeirri staðreynd að af launum stúdenta sé greitt atvinnutryggingagjald í atvinnuleysistryggingasjóð, eins og hjá öðrum vinnandi landsmönnum. Nám er tækifæri vekur þó einnig undrun af öðrum ástæðum. Einstaklingur sem ákveður að nýta sér úrræðið getur verið á atvinnuleysisbótum í 6 mánuði og námi samhliða. Þegar þessum 6 mánuðum er lokið þarf viðkomandi að snúa sér að Menntasjóði námsmanna eftir fjárhagsaðstoð sé hann ekki kominn með öruggt starf, eða eins og stendur í lýsingunni gerir átakið ‘’þér kleift að halda áfram í námi með námsláni frá Menntasjóði námsmanna’’. Menntasjóðurinn er kerfið sem stjórnvöld vilja meina að sé bakland stúdenta og að meðal annars þess vegna sé ekki þörf á veita þeim rétt til atvinnuleysisbóta.Námslánakerfið hefur aftur á móti ekki náð að þjóna tilgangi sínum sem jöfnunartæki þó svo að það hafi verið farið í heildarendurskoðun á því, sem má réttilega furða sig á og gagnrýna í miðjum heimsfaraldri. Vegna þessa má segja að átakið Nám er tækifæri muni á endanum leiða til vítahringsins sem er valið á milli náms og vinnu, ef hana er að fá, eða hreinlega til gjárinnar sem stúdentar falla í vegna fjárhagslegs óöryggis. Staða stúdenta í íslensku menntakerfi er sú að mikill meirihluti þeirra vinnur meðfram námi. Samkvæmt fyrstu tölum EUROSTUDENT VII vinna 72% íslenskra stúdenta til þess að geta framfleytt sér. Þeir vinna yfirleitt allt árið um kring og nýta einna helst sumarið til þess að vinna sér inn fé fyrir 3 mánaða tímabilið sem námslánakerfið lánar ekki fyrir og einnig komandi skólaár. Samkvæmt Húsnæðis- og mannvirkjastofnun hefur atvinnuleysi ungs fólks á aldrinum 18-24 ára rúmlega tvöfaldast og fjöldi starfandi einstaklinga dregist saman um 14.5%. Atvinnuleysistölur Vinnumálastofnunar frá 13. nóvember sýna einnig að rúm 46% atvinnulausra er ungt fólk á aldrinum 18-34 ára. Þá skal taka fram að stúdentar eru ekki taldir með í þessum tölum þar sem þeir eru ekki á atvinnuleysisskrá vegna þess að þeir eru undanskildir atvinnuleysistryggingakerfinu. Aðgerðir stjórnvalda í þágu stúdenta í gegnum faraldurinn hafa ekki verið miðaðar að þeim stóra hópi sem stúdentar mynda og geta ekki talist sem haldbærar lausnir til lengri tíma. Megináhersla er lögð á að menntun leiði þjóðina út úr þessari kreppu en það er ekki geranlegt nema að aðrar ráðstafanir séu til staðar, þannig að núverandi stúdentar og aðrir sem nú íhuga að snúa aftur í nám hafi tækifæri að sækja í að námi loknu. Langtímalausnir fyrir allan stúdentahópinn eru nauðsynlegar til að koma í veg fyrir að afleiðingar atvinnuleysis hafi frekari neikvæð áhrif. Stúdentum þarf þegar í stað að veita viðunandi kjör til frambúðar. Höfundur er forseti Stúdentaráðs Háskóla Íslands.
Skoðun Verða rangfærslur að sannleika, ef þær eru endurteknar nógu oft!? Ole Anton Bieltvedt skrifar
Skoðun Forseti ÍSÍ hvattur til að hefja tiltektina í eigin starfsemi Sigurður G. Guðjónsson skrifar
Skoðun Það er víst hægt að semja um aðildarskilmála! Mörg dæmi sanna það! Ole Anton Bieltvedt skrifar
Skoðun Orðatónar: Aukinn orðaforði og lesskilningur barna með íslenskri tónlist Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar