Ætla að biðja þjóðina að sækja smitrakningaforrit í símana sem safnar upplýsingum um ferðir hennar Birgir Olgeirsson skrifar 24. mars 2020 18:35 Víðir Reynisson, yfirlögregluþjónn almannavarnadeildar ríkislögreglustjóra, ásamt Ölmu Möller Landlækni. Smitrakningaforritið verður notað af smitrakningateymi sóttvarnalæknis og ríkislögreglustjóra. Það verður á forræði embætti Landlæknis. Vísir/Vilhelm Gunnarsson Almannavarnir stefna að því að koma smitrakningaforriti í loftið á mánudag. Verður þjóðin beðin um að sækja forritið í síma sína sem fylgist með ferðum fólks og getur þannig hraðað smitrakningavinnu til muna. Smitrakningateymi sóttvarnalæknis og ríkislögreglustjóra hefur unnið hörðum höndum að því að rekja kórónuveirusmit hér á landi undanfarnar vikur. Verkið er torsótt, ræða þarf við smitaða og biðja þá um að rifja upp hverja þeir hafa verið í samskiptum við á því tímabili sem talið er að þeir hafa verið smitandi. Þar gæti minnið þvælst fyrir fólki og mun forritið því nýtast vel. Skilaboð send í alla síma landsins „Við stefnum að því að senda skilaboð í alla síma á landinu með tengil inn grunn þar sem hægt verður að sækja appið, á app-store eða slíkt. Það nýtist okkur síðan þegar við þurfum að hafa samband við þá einstaklinga sem hafa verið nálægt einhverjum sem hefur verið smitaður. Þá getum við sent skilaboð á alla þá sem hafa verið í ákveðinni fjarlægð frá honum í ákveðinn tíma,“ segir Víðir Reynisson, yfirlögregluþjónn hjá almannavarnadeild ríkislögreglustjóra. Víðir segir forritið nauðsynlegt til að rekja smit hratt og örugglega þegar smitum fer ört fjölgandi. „Þetta er margfalt fljótlegra og það skiptir máli í þessu þegar hraðinn fer að aukast í þessu að ná til þeirra sem fyrst sem eru smitaðir,“ segir Víðir. Notað í Singapúr og í skoðun í Bretlandi Hann segir almannavarnir hafa skoðað hvað aðrar þjóðir hafa gert við smitrakningu. Suður Kórea hefur rakið ferðir smitaðra með hjálp farsímagagna. Fyrir rúmri viku fengu íbúar Singapúr skilaboð frá yfirvöldum í síma sína þar sem þeir voru beðnir um að sækja forrit sem nefnist Trace Together. Þegar það hefur verið sótt þarf að stimpla inn símanúmerið sitt. Forritið notast svo við Bluetooth til að rekja síma sem viðkomandi er nálægt. Forritið sem almannavarnir ætla að nota styðst hins vegar við GPS-staðsetningarkerfi en ekki Bluetooth. Víðir segir GPS vera einfaldara í notkun. Þá segir Víðir Breta hafa skoðað þessa lausn en hún sé ekki tilbúin þar í landi. Tvöfalt leyfi notenda Að sækja gögn í síma varðar persónuverndarlöggjöf. Ef yfirvöld myndu vilja sækja gögnin án leyfis farsímanotenda til að rekja smit þyrfti að setja ný lög þess efnis. Forritið einfaldar það. Þegar það er sett upp er óskað samþykkis í tvígang frá notandanum þar sem hann gefur leyfi fyrir upplýsingasöfnuninni sem almannavarnir munu síðan nota við smitrakningu, komi til þess. „Við erum í samvinnu við Persónuvernd og þau leiðbeina okkur í þessu. Við munum sækja um leyfi ef það þarf. Þegar lokakerfislýsingin liggur fyrir og hvernig öll gagnavinnslan er og hvernig er farið með gögnin er þetta að minnsta kosti tilkynningarskylt. Ef það er leyfisskylt sækjum við að sjálfsögðu leyfi fyrir því,“ segir Víðir. Eingöngu ætlað smitrakningateyminu Hann segir farsímanotendur ekki geta séð gögnin. „Farsímanotandinn veitir bara heimild til að síminn hans gefi upplýsingar inn í gagnagrunninn til okkar. Þú munt ekki sjá í rauntíma hvort einhver smitaður sé nálægt þér. Þetta er bara fyrir okkur að styðjast við. Ef þú ert með einhvern sýktan einstakling, þá getum við til dæmis kallað eftir upplýsingum hvaða símar voru nálægt honum á vissu tímabili,“ segir Víðir. 60 prósent þjóðar þarf til að kerfið virki En til að þetta kerfi virki þá þurfa að lágmarki sextíu prósent Íslendinga að vera með þetta forrit í símunum sínum. Víðir hvetur þjóðina til að sækja þetta forrit þegar að því kemur til að berjast gegn þessum faraldri. „Ég held að það muni allir vilja taka þátt í þessu. Þetta eru upplýsingar sem verður eytt strax að notkun lokinni. Síðan mun fólk eyða forritinu úr símunum sínum þegar faraldurinn er yfirstaðinn. Það verður enginn gagnagrunnur til framtíðar til við þetta. Þetta er bara á meðan verkefnið stendur yfir. Það verða ytri eftirlitsaðilar sem fara yfir það með okkur og þetta er gert á ábyrgð Landlæknis. Öllum kröfum verður fylgt og öllum gögnum eytt í kjölfarið á faraldrinum.“ Víðir segir að gögnin verði notuð til viðmiðunar við smitrakningu. „Símarnir þurfa að vera nálægt hvor öðrum í ákveðinn tíma. Það er hluti af skilgreiningunni sem við erum með. En þetta verður alltaf til viðmiðunar, það þarf alltaf að hafa samband við fólkið. Segjum sem svo að fólk hafi lagt bíl hlið við hlið á bílastæði og verið þar í tíu mínútur. Það er engin smitleið þar á milli. Með því að rekja þetta með þessum hætti flýtum við fyrir upplýsingagjöf til fólks en það þarf alltaf að fara fram þessi handavinna í kjölfarið.“ Halda smitrakningu eins lengi áfram og mögulegt er Víðir segir smitrakningateymið ætla að halda smitrakningu eins lengi áfram og mögulegt er. „Við sjáum að stór hluti af þeim sem við hringjum í sem hafa verið staðfestir með smit eru í sóttkví. Það er ennþá yfir helmingur. Það þýðir að við erum að hægja á útbreiðslunni verulega, því það fólk er ekki á ferðinni í samfélaginu. Á meðan við náum því munum við halda því áfram. En þetta þyngist auðvitað með fjölda þeirra sem smitast.“ Faraldur kórónuveiru (COVID-19) Mest lesið „Þeir liggja hérna eins og hráviði út um allt“ Innlent Ásthildur Lóa setur húsið umdeilda á sölu Innlent Ræddi við foreldra og hætta við miklar hækkanir Innlent Móðirin hafi þurft að sárbæna hann til að hitta barnið á spítala Innlent Segjast hafa uppgötvað nýjan lit sem ekki hefur sést áður Erlent Viðbragð lögreglu og sjúkraflutningamanna í nágrenni Selfoss Innlent Vance átti í skoðanaskiptum við hægri hönd páfans Erlent „Þetta er orðið pínu þreytt, tveir bílar á sex dögum“ Innlent Bjóst ekki við að ríkisstjórnin héldi meirihluta Innlent Unglingur stakk óboðinn gest í bakið til að verja fjölskyldumeðlim Innlent Fleiri fréttir Vanþekking ráðherra sé áhyggjuefni Margar fjölskyldur fastar í fátækt svo árum skiptir Ásthildur Lóa setur húsið umdeilda á sölu Gagnrýnir dómsmálaráðherra fyrir að fara með rangt mál um dvalarleyfi Trump-stjórnin virðist ekki hafa neitt plan Skrítið ef ríkið hefur ekki áhuga á Háholti Maðurinn er laus úr haldi „Við megum mótmæla því að verið sé að drepa saklaust fólk“ Ræddi við foreldra og hætta við miklar hækkanir Einn í haldi lögreglu vegna konu með skerta meðvitund Falla frá gjaldskrárhækkunum og árásir á tímum vopnahlés Bjóst ekki við að ríkisstjórnin héldi meirihluta Viðbragð lögreglu og sjúkraflutningamanna í nágrenni Selfoss Vestfjarðaleiðin verði Hringvegur númer tvö Ferill fyrrum forsætisráðherra og verðlaunaður sagnfræðingur í Sprengisandi Rólegheitaveður á páskadag Ökumaður undir aldri í bílaeltingarleik við lögreglu Mótmæla brottvísun Oscars Gagnrýnir brattar hækkanir: „Þetta er bara dapurlegt“ Eitthvað búi að baki „meira en þrá hans eftir friði“ Engin tengsl milli þolenda og gerenda Tortryggni í garð Rússa og ungmennaráð sem fékk ekkert að segja Móðirin hafi þurft að sárbæna hann til að hitta barnið á spítala Handtekinn á Húsavík með tölvert magn fíkniefna Bora tilraunaholu til að framleiða heitt vatn á höfuðborgarsvæðinu „Það er eitthvað við það að vera hérna“ Koma strandaglópunum heim í kvöld Áhyggjuefni að brotaþolar treysti ekki dómstólum Unglingur stakk óboðinn gest í bakið til að verja fjölskyldumeðlim Fólskuleg líkamsárás og strandaglópar í suðri Sjá meira
Almannavarnir stefna að því að koma smitrakningaforriti í loftið á mánudag. Verður þjóðin beðin um að sækja forritið í síma sína sem fylgist með ferðum fólks og getur þannig hraðað smitrakningavinnu til muna. Smitrakningateymi sóttvarnalæknis og ríkislögreglustjóra hefur unnið hörðum höndum að því að rekja kórónuveirusmit hér á landi undanfarnar vikur. Verkið er torsótt, ræða þarf við smitaða og biðja þá um að rifja upp hverja þeir hafa verið í samskiptum við á því tímabili sem talið er að þeir hafa verið smitandi. Þar gæti minnið þvælst fyrir fólki og mun forritið því nýtast vel. Skilaboð send í alla síma landsins „Við stefnum að því að senda skilaboð í alla síma á landinu með tengil inn grunn þar sem hægt verður að sækja appið, á app-store eða slíkt. Það nýtist okkur síðan þegar við þurfum að hafa samband við þá einstaklinga sem hafa verið nálægt einhverjum sem hefur verið smitaður. Þá getum við sent skilaboð á alla þá sem hafa verið í ákveðinni fjarlægð frá honum í ákveðinn tíma,“ segir Víðir Reynisson, yfirlögregluþjónn hjá almannavarnadeild ríkislögreglustjóra. Víðir segir forritið nauðsynlegt til að rekja smit hratt og örugglega þegar smitum fer ört fjölgandi. „Þetta er margfalt fljótlegra og það skiptir máli í þessu þegar hraðinn fer að aukast í þessu að ná til þeirra sem fyrst sem eru smitaðir,“ segir Víðir. Notað í Singapúr og í skoðun í Bretlandi Hann segir almannavarnir hafa skoðað hvað aðrar þjóðir hafa gert við smitrakningu. Suður Kórea hefur rakið ferðir smitaðra með hjálp farsímagagna. Fyrir rúmri viku fengu íbúar Singapúr skilaboð frá yfirvöldum í síma sína þar sem þeir voru beðnir um að sækja forrit sem nefnist Trace Together. Þegar það hefur verið sótt þarf að stimpla inn símanúmerið sitt. Forritið notast svo við Bluetooth til að rekja síma sem viðkomandi er nálægt. Forritið sem almannavarnir ætla að nota styðst hins vegar við GPS-staðsetningarkerfi en ekki Bluetooth. Víðir segir GPS vera einfaldara í notkun. Þá segir Víðir Breta hafa skoðað þessa lausn en hún sé ekki tilbúin þar í landi. Tvöfalt leyfi notenda Að sækja gögn í síma varðar persónuverndarlöggjöf. Ef yfirvöld myndu vilja sækja gögnin án leyfis farsímanotenda til að rekja smit þyrfti að setja ný lög þess efnis. Forritið einfaldar það. Þegar það er sett upp er óskað samþykkis í tvígang frá notandanum þar sem hann gefur leyfi fyrir upplýsingasöfnuninni sem almannavarnir munu síðan nota við smitrakningu, komi til þess. „Við erum í samvinnu við Persónuvernd og þau leiðbeina okkur í þessu. Við munum sækja um leyfi ef það þarf. Þegar lokakerfislýsingin liggur fyrir og hvernig öll gagnavinnslan er og hvernig er farið með gögnin er þetta að minnsta kosti tilkynningarskylt. Ef það er leyfisskylt sækjum við að sjálfsögðu leyfi fyrir því,“ segir Víðir. Eingöngu ætlað smitrakningateyminu Hann segir farsímanotendur ekki geta séð gögnin. „Farsímanotandinn veitir bara heimild til að síminn hans gefi upplýsingar inn í gagnagrunninn til okkar. Þú munt ekki sjá í rauntíma hvort einhver smitaður sé nálægt þér. Þetta er bara fyrir okkur að styðjast við. Ef þú ert með einhvern sýktan einstakling, þá getum við til dæmis kallað eftir upplýsingum hvaða símar voru nálægt honum á vissu tímabili,“ segir Víðir. 60 prósent þjóðar þarf til að kerfið virki En til að þetta kerfi virki þá þurfa að lágmarki sextíu prósent Íslendinga að vera með þetta forrit í símunum sínum. Víðir hvetur þjóðina til að sækja þetta forrit þegar að því kemur til að berjast gegn þessum faraldri. „Ég held að það muni allir vilja taka þátt í þessu. Þetta eru upplýsingar sem verður eytt strax að notkun lokinni. Síðan mun fólk eyða forritinu úr símunum sínum þegar faraldurinn er yfirstaðinn. Það verður enginn gagnagrunnur til framtíðar til við þetta. Þetta er bara á meðan verkefnið stendur yfir. Það verða ytri eftirlitsaðilar sem fara yfir það með okkur og þetta er gert á ábyrgð Landlæknis. Öllum kröfum verður fylgt og öllum gögnum eytt í kjölfarið á faraldrinum.“ Víðir segir að gögnin verði notuð til viðmiðunar við smitrakningu. „Símarnir þurfa að vera nálægt hvor öðrum í ákveðinn tíma. Það er hluti af skilgreiningunni sem við erum með. En þetta verður alltaf til viðmiðunar, það þarf alltaf að hafa samband við fólkið. Segjum sem svo að fólk hafi lagt bíl hlið við hlið á bílastæði og verið þar í tíu mínútur. Það er engin smitleið þar á milli. Með því að rekja þetta með þessum hætti flýtum við fyrir upplýsingagjöf til fólks en það þarf alltaf að fara fram þessi handavinna í kjölfarið.“ Halda smitrakningu eins lengi áfram og mögulegt er Víðir segir smitrakningateymið ætla að halda smitrakningu eins lengi áfram og mögulegt er. „Við sjáum að stór hluti af þeim sem við hringjum í sem hafa verið staðfestir með smit eru í sóttkví. Það er ennþá yfir helmingur. Það þýðir að við erum að hægja á útbreiðslunni verulega, því það fólk er ekki á ferðinni í samfélaginu. Á meðan við náum því munum við halda því áfram. En þetta þyngist auðvitað með fjölda þeirra sem smitast.“
Faraldur kórónuveiru (COVID-19) Mest lesið „Þeir liggja hérna eins og hráviði út um allt“ Innlent Ásthildur Lóa setur húsið umdeilda á sölu Innlent Ræddi við foreldra og hætta við miklar hækkanir Innlent Móðirin hafi þurft að sárbæna hann til að hitta barnið á spítala Innlent Segjast hafa uppgötvað nýjan lit sem ekki hefur sést áður Erlent Viðbragð lögreglu og sjúkraflutningamanna í nágrenni Selfoss Innlent Vance átti í skoðanaskiptum við hægri hönd páfans Erlent „Þetta er orðið pínu þreytt, tveir bílar á sex dögum“ Innlent Bjóst ekki við að ríkisstjórnin héldi meirihluta Innlent Unglingur stakk óboðinn gest í bakið til að verja fjölskyldumeðlim Innlent Fleiri fréttir Vanþekking ráðherra sé áhyggjuefni Margar fjölskyldur fastar í fátækt svo árum skiptir Ásthildur Lóa setur húsið umdeilda á sölu Gagnrýnir dómsmálaráðherra fyrir að fara með rangt mál um dvalarleyfi Trump-stjórnin virðist ekki hafa neitt plan Skrítið ef ríkið hefur ekki áhuga á Háholti Maðurinn er laus úr haldi „Við megum mótmæla því að verið sé að drepa saklaust fólk“ Ræddi við foreldra og hætta við miklar hækkanir Einn í haldi lögreglu vegna konu með skerta meðvitund Falla frá gjaldskrárhækkunum og árásir á tímum vopnahlés Bjóst ekki við að ríkisstjórnin héldi meirihluta Viðbragð lögreglu og sjúkraflutningamanna í nágrenni Selfoss Vestfjarðaleiðin verði Hringvegur númer tvö Ferill fyrrum forsætisráðherra og verðlaunaður sagnfræðingur í Sprengisandi Rólegheitaveður á páskadag Ökumaður undir aldri í bílaeltingarleik við lögreglu Mótmæla brottvísun Oscars Gagnrýnir brattar hækkanir: „Þetta er bara dapurlegt“ Eitthvað búi að baki „meira en þrá hans eftir friði“ Engin tengsl milli þolenda og gerenda Tortryggni í garð Rússa og ungmennaráð sem fékk ekkert að segja Móðirin hafi þurft að sárbæna hann til að hitta barnið á spítala Handtekinn á Húsavík með tölvert magn fíkniefna Bora tilraunaholu til að framleiða heitt vatn á höfuðborgarsvæðinu „Það er eitthvað við það að vera hérna“ Koma strandaglópunum heim í kvöld Áhyggjuefni að brotaþolar treysti ekki dómstólum Unglingur stakk óboðinn gest í bakið til að verja fjölskyldumeðlim Fólskuleg líkamsárás og strandaglópar í suðri Sjá meira