Samkomutakmarkanir ekki leitt til fleiri fæðinga á Vesturlöndum Sunna Kristín Hilmarsdóttir skrifar 20. mars 2021 07:01 Þótt það komi kannski einhverjum á óvart að fæðingartíðni sé ekki upp á við þá er það einmitt það sem vísindamenn sem rannsaka fólksfjölgun og mannfjölda búast við í kjölfar faraldursins. Vísir/Getty Nýlegar rannsóknir og bráðabirgðatölfræði í Bandaríkjunum og Evrópu leiða í ljós að ekki hefur orðið sprenging í fæðingum í upphafi þessa árs eins og einhverjir bjuggust ef til vill við þegar samkomutakmarkanir voru settar á víða um heim vegna kórónuveirufaraldursins; fólk hefði lítið annað að gera en að fjölga sér. Þvert á móti hefur fæðingartíðni lækkað mjög. Rannsóknir sýna að fæðingartíðni hefur ekki verið lægri í Bandaríkjunum í heila öld og svipuð staða er uppi víða í Evrópu. Fjallað er um málið á vef BBC og rætt við hina þýsku Frederike. Hún er 33 ára og flutti inn til foreldra sinna í byrjun faraldursins til að aðstoða þau við að sinna eldri ástvini. Hún segir að fyrst hafi hún litið á það sem gjöf að fá tækifæri til að gefa af sér með þessum hætti en eftir nokkra mánuði helltist yfir hana tómleikatilfinning. Frederike er einhleyp og áttaði sig á því að faraldurinn með öllum sínum takmörkunum gerði það að verkum að hún gæti ekki hitt neinn til að stofna fjölskyldu með. „Mér finnst tíminn svo dýrmætur og líf mitt hefur verið sett á pásu,“ segir hún. Hún prófaði stefnumótaforrit en það var ekki mjög rómantískt að fara út að labba í kuldanum. Sagan sýnir að fæðingum fækkar í kreppum og heimsfaröldrum.Vísir/Getty Kemur vísindamönnum ekki sérstaklega á óvart Frederike segist hugsa um að hún verði mögulega komin úr barneign þegar faraldrinum lýkur loks endanlega. „Ég sit bara innandyra þessi ár sem ég gæti verið að eignast barn.“ Og þótt það komi kannski einhverjum á óvart að fæðingartíðni sé ekki upp á við þá er það einmitt það sem vísindamenn sem rannsaka fólksfjölgun og mannfjölda búast við. „Faraldurinn var svo slæmur að þetta kemur ekki á óvart þótt það sé engu að síðu sjokkerandi að sjá þetta raungerast,“ segir Philip N Cohen, prófessor í félagsfræði við Háskólann í Maryland í Bandaríkjunum. Í rannsókn sem hagfræðingar Brookings-stofnunarinnar í Bandaríkjunum birtu í júní í fyrra spáðu þeir því að fæðingum myndi fækka um allt að hálfa milljón milli ára á árinu 2021. Ítalía fór mjög illa út úr fyrstu bylgju faraldursins í fyrravetur en myndin er tekin á sjúkrahúsi í Bologna í apríl í fyrra. Fjölmargir Ítalir hafa gefið það upp á bátinn að eignast börn.Getty/Michele Lapin Tæp fjörutíu prósent hætt við að eignast börn Á svipuðum tíma var birt könnun sem gerð var á meðal Evrópubúa sem sýndi að 50 prósent fólks í Frakklandi og Þýskalandi sem hafði planað barneignir á árinu 2020 ætlaði að fresta því. Sama könnun sýndi að 37 prósent fólks á Ítalíu var alveg hætt við að eignast börn. Sóttvarnastofnun Bandaríkjanna áætlar að fæðingartíðni í landinu hafi lækkað um átta prósent í desembermánuði í fyrra. Þá sýna bráðabirgðatölur frá Ítalíu að fæðingartíðni hafi lækkað um 21,6 prósent á fyrstu mánuðum þessa árs. Fæðingartíðni á Spáni hefur svo aldrei verið lægri síðan mælingar hófust; lækkunin nemur 20 prósentum. Tölur frá Frakklandi, Kóreu, Tævan, Eistlandi, Lettlandi og Litháen benda til svipaðrar þróunar þar sem fæðingartíðni í desember 2020 eða janúar 2021 er sú lægsta í tuttugu ár. Vísindamenn við Max Planck-stofnunina í Þýskalandi spáðu því í október í fyrra að fæðingartíðni í Bandaríkjunum í febrúar á þessu ári myndi lækka um 15,2 prósent. Vísindamennirnir telja að lækkun fæðingartíðninnar haldi áfram allt fram í ágúst. Gangi sú spá eftir mun lækkunin vara lengur en hún gerði eftir kreppuna 2008 og kreppuna miklu 1929. Yfirvöld í Indónesíu hafa óttast sprengingu í fæðingum vegna þess að aðgengi fólks að getnaðarvörnum hefur versnað í faraldrinum.Getty/Budiono/ Sijori images/Barcroft Media Efnahagshorfur hafa að öllum líkindum mest áhrif Joshua Wilde, einn vísindamannanna við Max Planck- stofnunina, segir kreppur og heimsfaraldra venjulega leiða til lægri fæðingartíðni heldur en hærri. „Maður hefði þegar fyrstu bylgjunni lauk að allir hefðu verið „Jæja, nú er kominn tími til að eignast þessi börn sem við ætluðum okkur,““ segir Wilde. Það gerðist hins vegar ekki. „Fólk, ef það hefur ákveðið að bíða, þá ætlar það að bíða lengi.“ Sumir hafa jafnvel ákveðið að eignast ekki barnið sem var í framtíðaráætlunum fyrir faraldurinn. Talið er að efnahagshorfur eigi stærstan þátt í þessari þróun þar sem sagan sýnir fylgni á milli góðæris og hærri fæðingartíðni. Efnahagsleg óvissa hefur aftur á móti leitt til lægri tíðni. Þá er rétt að halda því til haga að staðan er ekki sú sama alls staðar í heiminum enda ekki öll í þeirri aðstöðu að geta valið hvenær eða hvort þau eignist barn. Þannig áætla Sameinuðu þjóðirnar að næstum tólf milljónir kvenna í 115 löndum hafi misst aðgang að þjónustu á borð við getnaðarvarnir í faraldrinum. Það gæti leitt til þess að 1,4 milljónir kvenna yrðu óléttar án þess að ætla sér það. Stjórnvöld í Indónesíu fóru til dæmis í herferð fóru til dæmis í herferð þar sem aðgengi fólks að getnaðarvörnum varð mun verra vegna áhrifa Covid á heilbrigðiskerfið. Bílar með stórum hátölurum keyrðu um og úr hátölurunum heyrðust skilaboð á borð við „Feður, vinsamlegast hafið stjórn á ykkur!“ Ekki viss um að óvenju margar fæðingar væru afleiðingar samkomubanns Samkvæmt upplýsingum frá Hagstofu Íslands munu upplýsingar um fjölda fæðinga hér á landi á fyrstu þremur mánuðum þessa árs liggja fyrir í apríl. Í fyrra fæddust 1.080 á fyrsta ársfjórðungi. Í lok síðasta mánaðar sagði fréttastofa frá óvenju mörgum fæðingum á fæðingarvakt Landspítalans á síðustu tveimur vikunum í febrúar. Anna Sigríður Vernharðsdóttir yfirljósmóðir á fæðingarvakt Landspítalans kvaðst ekki viss um að óvenju margar fæðingar væru afleiðingar samkomubannsins. „Kannski en það eru ekkert óvenjulega mörg börn að fæðast eins og í þessum mánuðum eða við eigum ekkert von á óvenjulega mörgum börnum á næstu mánuðum,“ sagði Anna Sigríður. Faraldur kórónuveiru (COVID-19) Bandaríkin Samkomubann á Íslandi Mest lesið Maður hætt kominn eftir ísbjarnarárás Innlent Um þúsund bréfberar misst fingur eða framan af fingri á fimm árum Erlent Bugaðar á bak við eldavélina að baka fyrir TikTok Innlent Úkraínumenn aðstoða uppreisnarmenn í Malí gegn Wagner-liðum Erlent „Fólkið verður hreinlega að rísa upp“ Innlent Mælir gegn notkun á teflonvörum Innlent Þolinmæði Færeyinga gagnvart Norðurlandaráði á þrotum Erlent Illvænlegar vendingar á veðurspánni fyrir helgina Veður Skorar á Guðrúnu að fallast ekki á lausn Helga frá störfum Innlent Grunar vinstriöfgamenn um græsku Erlent Fleiri fréttir Þriðja stelpan látin í Southport Fjöldamorðingi í My Lai látinn Grunar vinstriöfgamenn um græsku Þolinmæði Færeyinga gagnvart Norðurlandaráði á þrotum Um þúsund bréfberar misst fingur eða framan af fingri á fimm árum Átta enn í lífshættu eftir árásina mannskæðu í Southport Einn látinn í mótmælunum Reyna að fá Ísrael til að ráðast ekki á Beirút Úkraínumenn aðstoða uppreisnarmenn í Malí gegn Wagner-liðum Mótmæli vegna endurkjörs Venesúelaforseta Tvö börn stungin til bana í Southport Grunaður árásarmaður sautján ára gamall Skoða dómsátt í barnaníðsmáli íslensks morðingja Fjöldi barna stunginn á Norðvestur-Englandi Kynnir breytingar á hæstarétti og friðhelgi forseta Íslendingur handtekinn vegna skemmdarverka í Mexíkó Á fjórða þúsund manna glímir við mikla elda í Kaliforníu Maduro endurkjörinn í afar óeðlilegum kosningum Lést af völdum langvinnrar lungateppu og astma Óttast stigmögnun átaka við landamæri Ísrael og Líbanon Mikið undir í forsetakosningum Venesúela Ísrael hét hefndum og hæfði skotmörk í Líbanon Biður eiginkonuna afsökunar á að hafa misst giftingarhringinn í Signu Ellefu ungmenni létust í loftárás á fótboltavöll Börn stærsti hluti látinna eftir árás á skóla FBI dregur forstjórann í land og staðfestir að Trump hafi orðið fyrir byssukúlu Útskýrir ummælin um barnlausar kattarkonur Þriðja ungmennið handtekið vegna drápsins í Landskrónu Fundu óvænt merki um mögulegt örverulíf á Mars Weinstein lagður inn á sjúkrahús með Covid-19 og lungnabólgu Sjá meira
Þvert á móti hefur fæðingartíðni lækkað mjög. Rannsóknir sýna að fæðingartíðni hefur ekki verið lægri í Bandaríkjunum í heila öld og svipuð staða er uppi víða í Evrópu. Fjallað er um málið á vef BBC og rætt við hina þýsku Frederike. Hún er 33 ára og flutti inn til foreldra sinna í byrjun faraldursins til að aðstoða þau við að sinna eldri ástvini. Hún segir að fyrst hafi hún litið á það sem gjöf að fá tækifæri til að gefa af sér með þessum hætti en eftir nokkra mánuði helltist yfir hana tómleikatilfinning. Frederike er einhleyp og áttaði sig á því að faraldurinn með öllum sínum takmörkunum gerði það að verkum að hún gæti ekki hitt neinn til að stofna fjölskyldu með. „Mér finnst tíminn svo dýrmætur og líf mitt hefur verið sett á pásu,“ segir hún. Hún prófaði stefnumótaforrit en það var ekki mjög rómantískt að fara út að labba í kuldanum. Sagan sýnir að fæðingum fækkar í kreppum og heimsfaröldrum.Vísir/Getty Kemur vísindamönnum ekki sérstaklega á óvart Frederike segist hugsa um að hún verði mögulega komin úr barneign þegar faraldrinum lýkur loks endanlega. „Ég sit bara innandyra þessi ár sem ég gæti verið að eignast barn.“ Og þótt það komi kannski einhverjum á óvart að fæðingartíðni sé ekki upp á við þá er það einmitt það sem vísindamenn sem rannsaka fólksfjölgun og mannfjölda búast við. „Faraldurinn var svo slæmur að þetta kemur ekki á óvart þótt það sé engu að síðu sjokkerandi að sjá þetta raungerast,“ segir Philip N Cohen, prófessor í félagsfræði við Háskólann í Maryland í Bandaríkjunum. Í rannsókn sem hagfræðingar Brookings-stofnunarinnar í Bandaríkjunum birtu í júní í fyrra spáðu þeir því að fæðingum myndi fækka um allt að hálfa milljón milli ára á árinu 2021. Ítalía fór mjög illa út úr fyrstu bylgju faraldursins í fyrravetur en myndin er tekin á sjúkrahúsi í Bologna í apríl í fyrra. Fjölmargir Ítalir hafa gefið það upp á bátinn að eignast börn.Getty/Michele Lapin Tæp fjörutíu prósent hætt við að eignast börn Á svipuðum tíma var birt könnun sem gerð var á meðal Evrópubúa sem sýndi að 50 prósent fólks í Frakklandi og Þýskalandi sem hafði planað barneignir á árinu 2020 ætlaði að fresta því. Sama könnun sýndi að 37 prósent fólks á Ítalíu var alveg hætt við að eignast börn. Sóttvarnastofnun Bandaríkjanna áætlar að fæðingartíðni í landinu hafi lækkað um átta prósent í desembermánuði í fyrra. Þá sýna bráðabirgðatölur frá Ítalíu að fæðingartíðni hafi lækkað um 21,6 prósent á fyrstu mánuðum þessa árs. Fæðingartíðni á Spáni hefur svo aldrei verið lægri síðan mælingar hófust; lækkunin nemur 20 prósentum. Tölur frá Frakklandi, Kóreu, Tævan, Eistlandi, Lettlandi og Litháen benda til svipaðrar þróunar þar sem fæðingartíðni í desember 2020 eða janúar 2021 er sú lægsta í tuttugu ár. Vísindamenn við Max Planck-stofnunina í Þýskalandi spáðu því í október í fyrra að fæðingartíðni í Bandaríkjunum í febrúar á þessu ári myndi lækka um 15,2 prósent. Vísindamennirnir telja að lækkun fæðingartíðninnar haldi áfram allt fram í ágúst. Gangi sú spá eftir mun lækkunin vara lengur en hún gerði eftir kreppuna 2008 og kreppuna miklu 1929. Yfirvöld í Indónesíu hafa óttast sprengingu í fæðingum vegna þess að aðgengi fólks að getnaðarvörnum hefur versnað í faraldrinum.Getty/Budiono/ Sijori images/Barcroft Media Efnahagshorfur hafa að öllum líkindum mest áhrif Joshua Wilde, einn vísindamannanna við Max Planck- stofnunina, segir kreppur og heimsfaraldra venjulega leiða til lægri fæðingartíðni heldur en hærri. „Maður hefði þegar fyrstu bylgjunni lauk að allir hefðu verið „Jæja, nú er kominn tími til að eignast þessi börn sem við ætluðum okkur,““ segir Wilde. Það gerðist hins vegar ekki. „Fólk, ef það hefur ákveðið að bíða, þá ætlar það að bíða lengi.“ Sumir hafa jafnvel ákveðið að eignast ekki barnið sem var í framtíðaráætlunum fyrir faraldurinn. Talið er að efnahagshorfur eigi stærstan þátt í þessari þróun þar sem sagan sýnir fylgni á milli góðæris og hærri fæðingartíðni. Efnahagsleg óvissa hefur aftur á móti leitt til lægri tíðni. Þá er rétt að halda því til haga að staðan er ekki sú sama alls staðar í heiminum enda ekki öll í þeirri aðstöðu að geta valið hvenær eða hvort þau eignist barn. Þannig áætla Sameinuðu þjóðirnar að næstum tólf milljónir kvenna í 115 löndum hafi misst aðgang að þjónustu á borð við getnaðarvarnir í faraldrinum. Það gæti leitt til þess að 1,4 milljónir kvenna yrðu óléttar án þess að ætla sér það. Stjórnvöld í Indónesíu fóru til dæmis í herferð fóru til dæmis í herferð þar sem aðgengi fólks að getnaðarvörnum varð mun verra vegna áhrifa Covid á heilbrigðiskerfið. Bílar með stórum hátölurum keyrðu um og úr hátölurunum heyrðust skilaboð á borð við „Feður, vinsamlegast hafið stjórn á ykkur!“ Ekki viss um að óvenju margar fæðingar væru afleiðingar samkomubanns Samkvæmt upplýsingum frá Hagstofu Íslands munu upplýsingar um fjölda fæðinga hér á landi á fyrstu þremur mánuðum þessa árs liggja fyrir í apríl. Í fyrra fæddust 1.080 á fyrsta ársfjórðungi. Í lok síðasta mánaðar sagði fréttastofa frá óvenju mörgum fæðingum á fæðingarvakt Landspítalans á síðustu tveimur vikunum í febrúar. Anna Sigríður Vernharðsdóttir yfirljósmóðir á fæðingarvakt Landspítalans kvaðst ekki viss um að óvenju margar fæðingar væru afleiðingar samkomubannsins. „Kannski en það eru ekkert óvenjulega mörg börn að fæðast eins og í þessum mánuðum eða við eigum ekkert von á óvenjulega mörgum börnum á næstu mánuðum,“ sagði Anna Sigríður.
Faraldur kórónuveiru (COVID-19) Bandaríkin Samkomubann á Íslandi Mest lesið Maður hætt kominn eftir ísbjarnarárás Innlent Um þúsund bréfberar misst fingur eða framan af fingri á fimm árum Erlent Bugaðar á bak við eldavélina að baka fyrir TikTok Innlent Úkraínumenn aðstoða uppreisnarmenn í Malí gegn Wagner-liðum Erlent „Fólkið verður hreinlega að rísa upp“ Innlent Mælir gegn notkun á teflonvörum Innlent Þolinmæði Færeyinga gagnvart Norðurlandaráði á þrotum Erlent Illvænlegar vendingar á veðurspánni fyrir helgina Veður Skorar á Guðrúnu að fallast ekki á lausn Helga frá störfum Innlent Grunar vinstriöfgamenn um græsku Erlent Fleiri fréttir Þriðja stelpan látin í Southport Fjöldamorðingi í My Lai látinn Grunar vinstriöfgamenn um græsku Þolinmæði Færeyinga gagnvart Norðurlandaráði á þrotum Um þúsund bréfberar misst fingur eða framan af fingri á fimm árum Átta enn í lífshættu eftir árásina mannskæðu í Southport Einn látinn í mótmælunum Reyna að fá Ísrael til að ráðast ekki á Beirút Úkraínumenn aðstoða uppreisnarmenn í Malí gegn Wagner-liðum Mótmæli vegna endurkjörs Venesúelaforseta Tvö börn stungin til bana í Southport Grunaður árásarmaður sautján ára gamall Skoða dómsátt í barnaníðsmáli íslensks morðingja Fjöldi barna stunginn á Norðvestur-Englandi Kynnir breytingar á hæstarétti og friðhelgi forseta Íslendingur handtekinn vegna skemmdarverka í Mexíkó Á fjórða þúsund manna glímir við mikla elda í Kaliforníu Maduro endurkjörinn í afar óeðlilegum kosningum Lést af völdum langvinnrar lungateppu og astma Óttast stigmögnun átaka við landamæri Ísrael og Líbanon Mikið undir í forsetakosningum Venesúela Ísrael hét hefndum og hæfði skotmörk í Líbanon Biður eiginkonuna afsökunar á að hafa misst giftingarhringinn í Signu Ellefu ungmenni létust í loftárás á fótboltavöll Börn stærsti hluti látinna eftir árás á skóla FBI dregur forstjórann í land og staðfestir að Trump hafi orðið fyrir byssukúlu Útskýrir ummælin um barnlausar kattarkonur Þriðja ungmennið handtekið vegna drápsins í Landskrónu Fundu óvænt merki um mögulegt örverulíf á Mars Weinstein lagður inn á sjúkrahús með Covid-19 og lungnabólgu Sjá meira