Er sjálfsábyrgð á íslenskum konum? Erna Bjarnadóttir, Jóna Dóra Karlsdóttir, Margrét Hildur Ríkharðsdóttir og Una María Óskarsdóttir skrifa 9. apríl 2021 11:01 Undanfarnar vikur hefur mikið verið fjallað um breytt fyrirkomulag á skimun fyrir leghálskrabbameini meðal íslenskra kvenna. Enginn þarf að velkjast í vafa um að einhver misbrestur hefur orðið í undirbúningi og innleiðingu á nýju fyrirkomulagi. Viðbrögð þeirra stjórnvalda sem í hlut eiga eru ýmist að drepa málinu á dreif, fullyrða að um óþarfa ótta sé að ræða, svara ekki bréfum eða svara þeim seint, nú eða vísa vandanum á Covid-19 sjúkdóminn. Það vakti athygli okkar að lesa í grein Arnars Þórs Jónssonar í Morgunblaðinu þar sem hann minnti á að ýmsir öryggishemlar lýðræðis og borgaralegs frelsis hafa slaknað á tímum Covid-19: Sem dæmi nefndi hann að aðgerðir stjórnvalda vegna kórónaveirunnar hafa stórlega hamlað öllu félagsstarfi og þar með veikt borgaralegt aðhald gagnvart miðstýrðu valdi. Svo segir: „Niðurstaðan af öllu þessu er sú að lamandi hönd hefur verið lögð á lýðræðislega virkni borgaranna. Sagan sýnir að þegar frjáls félagasamtök veikjast verður auðveldara fyrir fulltrúa ríkisvalds (og þeirra sem tala sem málsvarar siðferðilegs meirihluta) að beita borgarana kúgun og ofríki með tilheyrandi skerðingu frelsis og réttinda.“ Já, það er vandasamt að ætla að boða til kröfugöngu eða hvers kyns mótmæla til að vekja athygli á málum sem varða heill almennings. Hér er ég aftur að vísa til þess málefnis sem vikið var að í upphafi. Til að bregðast við var hins vegar stofnaður hópur á samfélagsmiðlinum Facebook undir nafninu „Aðför að heilsu kvenna“. Staðan nú í fyrstu viku apríl 2021 er sú að konur bíða enn niðurstöðu úr greiningu á sýnum sem tekin voru eftir að endurtaka þurfti sýnatöku vegna klúðurs Heilsugæslu höfuðborgarsvæðisins við að taka við þessu verkefni. Nokkrar sannar örsögur úr hversdagnum lýsa þessu ástandi nánar. Kona fór í skimun 27. nóvember 2020, hefur greinst þrisvar með krabbamein. Endurtaka þurfti sýnatöku 3. mars 2021. Sýnið virðist hafa týnst eða eins og viðkomandi segir „Fannst loksins“ og var enn á Íslandi í byrjun apríl. Því er enn engin niðurstaða komin. Jæja hver vill vera í svona sporum! Kona fór í skimun í nóvember 2020, saga um keiluskurð, endurtekin sýnataka í byrjun mars 2021, engin niðurstaða ennþá. Kona fór í skimun í janúar 2021. Símtal frá heilsugæslunni 31. mars sl., korter í páska, greind með frumubreytingar og sagt að kvennadeild LSH myndi hafa samband. Hringir sjálf að morgni 6. apríl sl. og þá hafði ekki borist þangað beiðni frá lækni á heilsugæslunni. Þurfti að beita hörku til að fá tíma strax 9. apríl nk., annars löng bið. Saga margra er lík þessari: „Ég er búin að bíða í ca 3 vikur, en beið upp undir 4 mánuði eftir niðurstöðum úr fyrri skimun og greindist með veiruna, þarf víst að skoða betur. Mjög stressandi.“ Konum er ýmist sagt að þær fái upplýsingar um niðurstöðu skimunar inni á island.is eða heilsuvera.is. Í fyrsta lagi kennið starfsfólki hver eru réttu svörin en svo kærum við okkur ekkert um svör þarna. Fjöldi fólks er ekki með rafræn skilríki sem dæmi. Við viljum upphringingu eða vinsamlegt bréf með niðurstöðu og réttum leiðbeiningum um næstu skref. Enn eru engin svör komin við skimunarsýnum sem tekin hafa verið á þessu ári. Sögurnar eru enn fleiri og okkur svíður að lesa eða hlusta á hverja og eina þeirra og erum sumar sjálfar í þessum hópi. Nú í byrjun apríl eru konur svo enn að spyrja í hópnum „Aðför að heilsu kvenna“ hvar þær komist í leghálsspeglun, hvar sé hægt að panta tíma, hvar sé styst bið? Afsakið, en hvert er hlutverk þeirra sem tóku við þessu verkefni og leyfðu sér þar að auki að tala um óþarfa ótta meðal kvenna. Á þetta kannske að vera einhverskonar jafningjafræðsla? Í því fyrirkomulagi sem var við lýði fram til síðustu áramóta var með bréfi gefið upp símanúmer hjá Krabbameinsfélagi Íslands eða Sjúkrahúsinu á Akureyri og gengið frá tíma í framhaldinu. Ekkert vesen! Það kann að vera að það sé ekki dagaspursmál að fá niðurstöðu um hvort frumubreytingar séu til staðar en öll bið og óvissa vikum og mánuðum saman veldur konum kvíða og áhyggjum. Þetta varðar fjölskyldur þeirra og þar með okkur öll. Í fullri einlægni: Hæstvirtur heilbrigðisráðherra, Landlæknir og framkvæmdastjóri Heilsugæslu höfuðborgarsvæðisins. Er þetta í fullri alvöru ykkar besta boð ykkar til íslenskra kvenna og fjölskyldna þeirra rétt fyrir sumarmál vorið 2021? Fyrir mánuði áttum við fund um þetta mál með heilbrigðisráðherra og afhentum 5.440 undirskriftir undir áskorun vegna málsins. Hættið nú að hundsa bréf okkar, viðvaranir okkar og fagfélaga lækna, sem og raddir kvenna og karla sem hafa tjáð sig á samfélagsmiðlum. Gangið nú hreint til verks og vindið ofan af þessu óefni sem málið er komið í. Erna Bjarnadóttir, Jóna Dóra Karlsdóttir, Margrét Hildur Ríkharðsdóttir og Una María Óskarsdóttir Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Skimun fyrir krabbameini Erna Bjarnadóttir Heilbrigðismál Mest lesið Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun Veistu þitt skýjaspor? Hólmfríður Rut Einarsdóttir,Þóra Rut Jónsdóttir Skoðun Hátt reitt til höggs Hjálmar Jónsson Skoðun Hvað veit ég? Ég er bara fangi! Ólafur Ágúst Hraundal Skoðun Það er ákvörðun að beita mannvonsku Gísli Rafn Ólafsson Skoðun Árið er 1990 Rebekka Hilmarsdóttir Skoðun Málað sig út í horn Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Brennt barn forðast eldinn Hrefna Sigurjónsdóttir Skoðun Uppbygging almannahagsmuna á Íslandi Hlynur Már Vilhjálmsson Skoðun Halldór 29.06.2024 Halldór Skoðun Skoðun Hátt reitt til höggs Hjálmar Jónsson skrifar Skoðun Brennt barn forðast eldinn Hrefna Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Varnir gegn gagnagíslatökum Unnur Kristín Sveinbjarnardóttir skrifar Skoðun Uppbygging almannahagsmuna á Íslandi Hlynur Már Vilhjálmsson skrifar Skoðun Málað sig út í horn Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Full orkuskipti ríkisflota og samgönguþjónustu fyrir 2030 Sigurður Friðleifsson skrifar Skoðun Einelti er veruleikabrenglun Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun „Lýtalaus íslenska“ er ekki til Eiríkur Rögnvaldsson skrifar Skoðun Hvatning til mótshaldara Landsmóts hestamanna Linda Karen Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Áróður Kremls gegn Úkraínu og NATO Guðni Freyr Öfjörð skrifar Skoðun Að gefnu tilefni Kristján Hreinsson skrifar Skoðun Það er ákvörðun að beita mannvonsku Gísli Rafn Ólafsson skrifar Skoðun Löng barátta XD fyrir jafnrétti og frelsi Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Árið er 1990 Rebekka Hilmarsdóttir skrifar Skoðun Létt Borgarlína og bráðavandi umferðar Elías B. Elíasson,Þórarinn Hjaltason skrifar Skoðun Bestun Seðlabankastjóra Karl Guðlaugsson skrifar Skoðun Nýr tækniskóli rís við Flensborgarhöfn í Hafnarfirði Ágúst Bjarni Garðarsson skrifar Skoðun Úr samkeppni í einokun? Sigríður Margrét Oddsdóttir,Anna Hrefna Ingimundarsdóttir skrifar Skoðun Að mála sig út í horn Ingólfur Sverrisson skrifar Skoðun Verst fyrir fámennustu ríkin Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hvað getum við tekið á móti mörgum? Gísli Rafn Ólafsson skrifar Skoðun Yazan, Kant og siðleg breytni á Íslandi Gunnar Hersveinn skrifar Skoðun Dauðinn og skattarnir skrifar Skoðun Áskorun ÖBÍ og Þroskahjálpar til ráðherra og þingmanna Alma Ýr Ingólfsdóttir,Unnur Helga Óttarsdóttir skrifar Skoðun Flug frá Keflavík til Köben tekur styttri tíma en meðaltími nauðgunar Guðný S. Bjarnadóttir skrifar Skoðun Hvers vegna getur ein greiðsla á ári frá TR verið góður kostur? Sigurjón Skúlason skrifar Skoðun Í gíslingu Ríkislögmanns, samtryggingar og spillingar Ásthildur Lóa Þórsdóttir skrifar Skoðun Þegar andi Mussolini svífur yfir vötnunum og titlar verða langir Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Af málathöfnum Gauti Kristmannsson skrifar Skoðun Etanól í glansumbúðum Ingibjörg Rósa Björnsdóttir skrifar Sjá meira
Undanfarnar vikur hefur mikið verið fjallað um breytt fyrirkomulag á skimun fyrir leghálskrabbameini meðal íslenskra kvenna. Enginn þarf að velkjast í vafa um að einhver misbrestur hefur orðið í undirbúningi og innleiðingu á nýju fyrirkomulagi. Viðbrögð þeirra stjórnvalda sem í hlut eiga eru ýmist að drepa málinu á dreif, fullyrða að um óþarfa ótta sé að ræða, svara ekki bréfum eða svara þeim seint, nú eða vísa vandanum á Covid-19 sjúkdóminn. Það vakti athygli okkar að lesa í grein Arnars Þórs Jónssonar í Morgunblaðinu þar sem hann minnti á að ýmsir öryggishemlar lýðræðis og borgaralegs frelsis hafa slaknað á tímum Covid-19: Sem dæmi nefndi hann að aðgerðir stjórnvalda vegna kórónaveirunnar hafa stórlega hamlað öllu félagsstarfi og þar með veikt borgaralegt aðhald gagnvart miðstýrðu valdi. Svo segir: „Niðurstaðan af öllu þessu er sú að lamandi hönd hefur verið lögð á lýðræðislega virkni borgaranna. Sagan sýnir að þegar frjáls félagasamtök veikjast verður auðveldara fyrir fulltrúa ríkisvalds (og þeirra sem tala sem málsvarar siðferðilegs meirihluta) að beita borgarana kúgun og ofríki með tilheyrandi skerðingu frelsis og réttinda.“ Já, það er vandasamt að ætla að boða til kröfugöngu eða hvers kyns mótmæla til að vekja athygli á málum sem varða heill almennings. Hér er ég aftur að vísa til þess málefnis sem vikið var að í upphafi. Til að bregðast við var hins vegar stofnaður hópur á samfélagsmiðlinum Facebook undir nafninu „Aðför að heilsu kvenna“. Staðan nú í fyrstu viku apríl 2021 er sú að konur bíða enn niðurstöðu úr greiningu á sýnum sem tekin voru eftir að endurtaka þurfti sýnatöku vegna klúðurs Heilsugæslu höfuðborgarsvæðisins við að taka við þessu verkefni. Nokkrar sannar örsögur úr hversdagnum lýsa þessu ástandi nánar. Kona fór í skimun 27. nóvember 2020, hefur greinst þrisvar með krabbamein. Endurtaka þurfti sýnatöku 3. mars 2021. Sýnið virðist hafa týnst eða eins og viðkomandi segir „Fannst loksins“ og var enn á Íslandi í byrjun apríl. Því er enn engin niðurstaða komin. Jæja hver vill vera í svona sporum! Kona fór í skimun í nóvember 2020, saga um keiluskurð, endurtekin sýnataka í byrjun mars 2021, engin niðurstaða ennþá. Kona fór í skimun í janúar 2021. Símtal frá heilsugæslunni 31. mars sl., korter í páska, greind með frumubreytingar og sagt að kvennadeild LSH myndi hafa samband. Hringir sjálf að morgni 6. apríl sl. og þá hafði ekki borist þangað beiðni frá lækni á heilsugæslunni. Þurfti að beita hörku til að fá tíma strax 9. apríl nk., annars löng bið. Saga margra er lík þessari: „Ég er búin að bíða í ca 3 vikur, en beið upp undir 4 mánuði eftir niðurstöðum úr fyrri skimun og greindist með veiruna, þarf víst að skoða betur. Mjög stressandi.“ Konum er ýmist sagt að þær fái upplýsingar um niðurstöðu skimunar inni á island.is eða heilsuvera.is. Í fyrsta lagi kennið starfsfólki hver eru réttu svörin en svo kærum við okkur ekkert um svör þarna. Fjöldi fólks er ekki með rafræn skilríki sem dæmi. Við viljum upphringingu eða vinsamlegt bréf með niðurstöðu og réttum leiðbeiningum um næstu skref. Enn eru engin svör komin við skimunarsýnum sem tekin hafa verið á þessu ári. Sögurnar eru enn fleiri og okkur svíður að lesa eða hlusta á hverja og eina þeirra og erum sumar sjálfar í þessum hópi. Nú í byrjun apríl eru konur svo enn að spyrja í hópnum „Aðför að heilsu kvenna“ hvar þær komist í leghálsspeglun, hvar sé hægt að panta tíma, hvar sé styst bið? Afsakið, en hvert er hlutverk þeirra sem tóku við þessu verkefni og leyfðu sér þar að auki að tala um óþarfa ótta meðal kvenna. Á þetta kannske að vera einhverskonar jafningjafræðsla? Í því fyrirkomulagi sem var við lýði fram til síðustu áramóta var með bréfi gefið upp símanúmer hjá Krabbameinsfélagi Íslands eða Sjúkrahúsinu á Akureyri og gengið frá tíma í framhaldinu. Ekkert vesen! Það kann að vera að það sé ekki dagaspursmál að fá niðurstöðu um hvort frumubreytingar séu til staðar en öll bið og óvissa vikum og mánuðum saman veldur konum kvíða og áhyggjum. Þetta varðar fjölskyldur þeirra og þar með okkur öll. Í fullri einlægni: Hæstvirtur heilbrigðisráðherra, Landlæknir og framkvæmdastjóri Heilsugæslu höfuðborgarsvæðisins. Er þetta í fullri alvöru ykkar besta boð ykkar til íslenskra kvenna og fjölskyldna þeirra rétt fyrir sumarmál vorið 2021? Fyrir mánuði áttum við fund um þetta mál með heilbrigðisráðherra og afhentum 5.440 undirskriftir undir áskorun vegna málsins. Hættið nú að hundsa bréf okkar, viðvaranir okkar og fagfélaga lækna, sem og raddir kvenna og karla sem hafa tjáð sig á samfélagsmiðlum. Gangið nú hreint til verks og vindið ofan af þessu óefni sem málið er komið í. Erna Bjarnadóttir, Jóna Dóra Karlsdóttir, Margrét Hildur Ríkharðsdóttir og Una María Óskarsdóttir
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun
Skoðun Áskorun ÖBÍ og Þroskahjálpar til ráðherra og þingmanna Alma Ýr Ingólfsdóttir,Unnur Helga Óttarsdóttir skrifar
Skoðun Flug frá Keflavík til Köben tekur styttri tíma en meðaltími nauðgunar Guðný S. Bjarnadóttir skrifar
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun