Íris Hrund Sigurðardóttir er þrítug þriggja barna móðir sem var fullfrísk þegar hún veiktist af Covid-19 í september. Hún fór tiltölulega létt í gegnum sjálf veikindin en svo komu alvarleg eftirköst. Hún var mikið veik í um þrjá mánuði og þurfti að minnka við sig í vinnu um 50%.
„Ég var með Covid- 19 í tvær vikur og var ekki mikið veik. Það var svo þegar ég hafði náð mér af sjúkdómnum sem ég varð virkilega veik. Einkennin var mikið orkuleysi, höfuðkvalir og almenn flensueinkenni. Ég hélt um tíma að ég myndi hreinlega ekki ná mér og fékk mikinn heilsukvíða,“ segir Íris.
Íris segir að henni hafi verið bent á að leita til heilsugæslunnar.
„Fljótlega eftir útskrift hafði ég samband við spítalann vegna veikindanna og mér var sagt að hafa samband við heilsugæsluna. Ráðin sem ég fékk voru að bíða og sjá til. Ég beið lengi og var alveg að missa trúnna á að ég myndi ná bata. En hann er að koma núna hægt og rólega en svo koma bakslög inná milli ef ég geri of mikið. Þá fæ ég hita og slappleika, flensuenkenni,“ segir Íris sem er ennþá í hálfu starfi vegna einkennanna.
Íris segir að hreyfing hafi hjálpað mikið.
„Mín leið að bata hefur verið hreyfing og líkamsrækt. Þegar ég byrjaði á því þá hófst batinn minn,“ segir Íris.
Áskorun til heilbrigðisyfirvalda
Hún segir afar slæmt fyrir fólk í sinni stöðu þegar líkamsrækt og sund lokar eins og undanfarnar vikur í samkomubanni og hefur skorað á heilbrigðisyfirvöld að þau bjóði hópnum upp á sértæka lausn.
„Ég sendi heilbrigðisráðherra og sóttvarnalækni áskorun. Þar óska ég þess þegar það er samkomubann eins og hefur verið síðustu vikur, að ein líkamsræktarstöð og ein sundlaug í hverju sveitarfélagi hafi opið fyrir þann hóp af fólki sem hefur læknast og lokið einangrun vegna Covid-19. Þetta er afar mikilvægt fyrir fólk sem er í minni stöðu að geta viðhaldið batanum. Þegar erum loksins aftur farin að finna einhvern bata og getum hreyft okkur þá er lokað á okkur og við þurfum aftur að taka því rólega, það veldur bakslagi. Þó að nú sé verið að aflétta þá má alveg búast við að samkomutakmarkanir verði aftur hertar og þá er mikilvægt að fólk eins og ég hafi eitthvað úrræði,“ segir Íris.
Hún segist hafa fundið mikinn stuðning frá fólki sem er í sambærilegri stöðu á Facebook en þar er hópur fólks sem hefur veikst af Covid-19. Svörin frá ráðuneytinu hafi verið að áskorunin verði tekin fyrir.
Segist ekki hafa fengið neina aðstoð
Hjá Þróunarmiðstöð heilsugæslunnar er síða sem fjallar um skipulag þjónustu við sjúklinga með langdregin einkenni eftir COVID-19. Þar kemur fram að samþætting heilbrigðisþjónustu og skýrt skipulag sé mikilvæg fyrir meðferð fólks í slíkri stöðu.
Íris segist ekki hafa fengið neina slíka aðstoð vegna veikinda sinna, það skorti úrræði.
„Mér finnst lítil sem engin viðbrögð koma frá heilbrigðisyfirvöldum fyrir fólk sem er að þjást af langvarandi eftirköstum vegna Covid. Það er auðvitað hægt að fara í endurhæfingu á stofnun en þar eru biðlistar og slík meðferð hentar ekki endilega öllum. Það er engin umræða, það er eins og eftirköst Covid séu ekki til. Það væri frábært að geta fengið aðstoð í heilbrigðisþjónustunni við andlegum og líkamlegum eftirköstum Covid. Það er komið ár síðan þeir fyrstu voru sýkjast og það er ekkert úrræði komið. Við báðum ekki um að fá Covid. Við erum bara hérna úti að reyna að ná heilsunni okkar aftur,“ segir Íris að lokum.
75 bíða eftir meðferð
Þrjár stofnanir sjá um endurhæfingu vegna langvarandi áhrifa af Covid en eru um áttatíu í eða hafa lokið meðferð. Annar eins fjöldi er á biðlista hjá Reykjalundi.
Þórir Haraldsson forstjóri Heilsustofnunar í Hveragerði segir geta verið flókið að ná heilsu ef fólk hefur langvarandi eftirköst af Covid.
„Alvarlegasta einkennið og algengasta hjá fólki sem er að glíma við alvarleg eftirköst af Covid-19 er síþreyta. Þá hefur fólk hefur ekki krafta til að sinna grunnþörfum daglegs lífs. Þessi einkenni eru oft mjög erfið viðureignar og það þarf að gæta mjög að einstaklingsbundinni endurhæfingu. Það sem margir flaska á er að fara í stigvaxandi álag til að auka þrek og þol. Sú aðferð á hins vegar ekki við um þennan hóp. Það þarf að fara afar varlega. Það er ákveðin aðferðafræði sem þarf að beita á slík einkenni. Innlögn hér hefur hentað þessum hópi afar vel. Þá getur fólk einbeitt sér að batanum,“ segir Þórir.
