Fjölbreytni, ekki einsleitni Sóley Tómasdóttir og Halldór Auðar Svansson skrifa 22. september 2021 14:30 Íslenskir meirihlutar hafa í gegnum tíðina helst verið myndaðir af fæstum mögulegum flokkum. Þannig hefur ekki þurft að gera málamiðlanir milli margra aðila og allt vesen lágmarkað. Helsta undantekningin frá þessu var Reykjavíkurlistinn, sem samanstóð af mörgum flokkum sem buðu fram sameiginlega stefnuskrá og lista, með það að markmiði að fella ríkjandi meirihluta Sjálfstæðisflokksins í borgarstjórn Reykjavíkur. Reykjavíkurmódelið Svo var það vorið 2014, þegar Besti flokkurinn og Samfylking höfðu verið í meirihluta í fjögur ár. Dagur B. Eggertsson, oddviti Samfylkingarinnar og Björn Blöndal, oddviti Bjartrar framtíðar, höfðu marglýst því yfir að þeir vildu halda samstarfinu áfram eftir kosningar en úrslitin gerðu þeim það svo ekki kleift. Það vantaði einn borgarfulltrúa uppá. Við undirrituð komumst þannig bæði í oddastöðu og áttum samkvæmt hefðinni að keppast um hvort okkar hreppti hnossið – að fá að vera með í meirihlutanum. En við ákváðum að gera það ekki. Morguninn eftir kosningar töluðum við saman og ákváðum að fara ekki án hvors annars í meirihlutasamstarf. Fyrir utan að við höfðum lítinn áhuga á að vera uppfyllingarefni gegn minnstu mögulegu áhrifum, þá töldum við einlæglega að áherslur beggja flokka, Vinstri grænna og Pírata, ættu erindi inn í meirihlutann. Við trúðum því bæði að Vinstri græn myndu stuðla að grænni og femínískari ákvörðunum og að Píratar myndu stuðla að auknu gagnsæi og aukinni virkni borgarbúa og þar með styrkja lýðræðið. Við þurftum ekki að gera þetta, vorum ekki neydd til þess stöðunnar vegna. Við töldum þetta einfaldlega vera bestu leiðina. Úr varð, að myndaður var meirihluti fjögurra flokka sem vann vel saman og lagði grunninn að því sem nú er kallað Reykjavíkurmódelið. Það var auðvitað flókið og úrlausnarefnin mörg, en upphafssetningar meirihlutasáttmálans, sem við tókum okkur rúman tíma til að móta og skrifa, vísuðu okkur alltaf veginn að bestu mögulegu niðurstöðu: „Við sem myndum meirihluta í borgarstjórn Reykjavíkur komum úr ólíkum áttum en stefnum nú að sama markmiði. Með hreinskilni og heiðarleika að leiðarljósi ætlum við að læra hvert af öðru og mynda heild sem er auðugri en summa okkar samanlögð.“ Breyttir tímar Fáflokkahefðin er í raun alveg ótrúlega gamaldags og stríðir gegn öllu því sem telst til góðra stjórnunarhátta, enda sýna rannsóknir á sviði stjórnunarfræða að fjölbreytt sjónarmið og aðferðir tryggja bestan árangur í stefnumótun og ákvarðanatöku. Það er vissulega vesen, krefst þolinmæði, umburðarlyndis og vilja til að hlusta og læra og prófa hluti sem jafnvel hafa verið prófaðir áður en voru kannski bara ekki tímabærir þá. En vesenið er vel á sig leggjandi, eiginlega nauðsynlegt, til að tryggja bestu mögulegu niðurstöðu. Við vitum auðvitað að pólítík snýst um hugmyndafræði. Það flækir málið, enda verða málamiðlanirnar erfiðari eftir því sem fara þarf lengra yfir hina pólítísku ása. Núverandi ríkisstjórn sýnir það glögglega, þar sem hugsjónir þessara gerólíku flokka ná sjaldan fram að ganga. Sum okkar líta á það sem stöðugleika, önnur sem kyrrstöðu. En þessi ríkisstjórn var líka mynduð á gamaldags grunni. Fæð flokka skipti meira máli en hugmyndafræði. Það þótti of mikið vesen að skapa traust milli margra flokka, deila völdum á marga flokka og taka inn sjónarmið margra flokka. Kyrrstöðuríkisstjórn fæstu mögulegu flokka var einfaldasta lausnin en hún var ekkert endilega besta lausnin. Ríkisstjórn næsta kjörtímabils Við undirrituð erum ekki lengur í borgarstjórn, heldur höfum við iðkað okkar pólítík með öðrum hætti undanfarin ár. En við erum sammála um að ákvörðun okkar, vansvefta eftir spennandi kosninganótt, hafi verið farsæl. Við trúum því einlæglega að það sé gott og mikilvægt að margir flokkar vinni saman, að því gefnu að þeir hafi einhverja sameiginlega sýn. Þetta módel hefur haldið áfram í borgarstjórn og það getur verið fyrirmynd á Alþingi. Við vonum að þetta greinarkorn verði forystufólki stjórnmálaflokkanna hvatning til að taka framsýnar ákvarðanir eftir kosningar, þó þær gætu orðið flóknar og krefjandi. Við trúum því að hér verði hægt að mynda ríkisstjórn fjölbreyttra sjónarmiða, helst með ölllum þeim flokkum sem nú bjóða fram og hafa græn, femínísk og lýðræðisleg sjónarmið að leiðarljósi. Sóley Tómasdóttir, fyrrverandi oddviti Vinstri grænna í borgarstjórnHalldór Auðar Svansson, fyrrverandi oddviti Pírata í borgarstjórn Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Sóley Tómasdóttir Halldór Auðar Svansson Skoðun: Kosningar 2021 Mest lesið Opið hús fyrir útvalda Björn Brynjúlfur Björnsson Skoðun Norska leiðin hefur gefist vel – í Póllandi Heiðrún Lind Marteinsdóttir Skoðun Af hverju hræðist fólk kynjafræði? Eydís Ásbjörnsdóttir Skoðun 120km hraði á Keflavíkurveginum og netsölur með áfengi Jón Páll Haraldsson Skoðun Auðbeldi SFS Örn Bárður Jónsson Skoðun Af hverju er Framsóknarfólk hamingjusamast? Árelía Eydís Guðmundsdóttir Skoðun Lausnin liggur fyrir – Landspítali þarf að stíga skrefið Sandra B. Franks Skoðun Skjárinn og börnin Daðey Albertsdóttir,Silja Björk Egilsdóttir,Skúli Bragi Geirdal Skoðun „Er stjúpmamma þín vond eins og í Öskubusku?“ Hafdís Bára Ólafsdóttir Skoðun Hópnauðganir/svartheimar! Davíð Bergmann Skoðun Skoðun Skoðun 120km hraði á Keflavíkurveginum og netsölur með áfengi Jón Páll Haraldsson skrifar Skoðun Lausnin liggur fyrir – Landspítali þarf að stíga skrefið Sandra B. Franks skrifar Skoðun Auðbeldi SFS Örn Bárður Jónsson skrifar Skoðun Skjárinn og börnin Daðey Albertsdóttir,Silja Björk Egilsdóttir,Skúli Bragi Geirdal skrifar Skoðun „Er stjúpmamma þín vond eins og í Öskubusku?“ Hafdís Bára Ólafsdóttir skrifar Skoðun Af hverju er Framsóknarfólk hamingjusamast? Árelía Eydís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Norska leiðin hefur gefist vel – í Póllandi Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Opið hús fyrir útvalda Björn Brynjúlfur Björnsson skrifar Skoðun Af hverju hræðist fólk kynjafræði? Eydís Ásbjörnsdóttir skrifar Skoðun Hlustum á okkar landsliðskonur - sýnum Ísrael rauða spjaldið Hrönn G. Guðmundsdóttir,Ragnhildur Hólmgeirsdóttir skrifar Skoðun Hópnauðganir/svartheimar! Davíð Bergmann skrifar Skoðun Valdið og samvinnuhugsjónin Kjartan Helgi Ólafsson skrifar Skoðun NPA breytti lífinu mínu Sveinbjörn Eggertsson skrifar Skoðun Hefur þú tilkynnt um ofbeldi gegn barni? Alfa Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Gildi kærleika og mannúðar Toshiki Toma skrifar Skoðun Hvernig tryggjum við samkeppnishæfni þjóðar? Jón Skafti Gestsson skrifar Skoðun Í minningu Frans páfa - sem tók sér nafn verndardýrlings dýra og náttúru Árni Stefán Árnason skrifar Skoðun Flottu kjötauglýsingarnar í blöðunum... Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Grafarvogsgremjan Þorlákur Axel Jónsson skrifar Skoðun Er ég að svindla? – Um sambýli manns og gervigreindar í sköpun og þekkingu Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Fjármögnuðu stríðsvél Rússlands Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hugleiðingar á páskum Ámundi Loftsson skrifar Skoðun Gremjan í Grafarvogi Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Samlokan á borðinu: Hugleiðingar á föstudeginn langaum sjónvarpsþættina Adolescence Skúli Ólafsson skrifar Skoðun Móttaka skemmtiferðaskipa - hlustað á íbúa Þórdís Lóa Þórhallsdóttir skrifar Skoðun Námsfærni nemenda í íslenskum skólum: Eigum við að lækka rána? Sigríður Ólafsdóttir skrifar Skoðun Snorri byggir skoðun á skólakerfinu á reynslusögum annarra en Guðrún vitnar í ritrýndar heimildir Davíð Routley skrifar Skoðun Þegar mannshjörtun mætast Jóna Hrönn Bolladóttir,Bjarni Karlsson skrifar Skoðun Horft til einkunna og annarra þátta við innritun í framhaldsskóla Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Skoðun Kristján á Sprengisandi lendir í ágjöf Björn Ólafsson skrifar Sjá meira
Íslenskir meirihlutar hafa í gegnum tíðina helst verið myndaðir af fæstum mögulegum flokkum. Þannig hefur ekki þurft að gera málamiðlanir milli margra aðila og allt vesen lágmarkað. Helsta undantekningin frá þessu var Reykjavíkurlistinn, sem samanstóð af mörgum flokkum sem buðu fram sameiginlega stefnuskrá og lista, með það að markmiði að fella ríkjandi meirihluta Sjálfstæðisflokksins í borgarstjórn Reykjavíkur. Reykjavíkurmódelið Svo var það vorið 2014, þegar Besti flokkurinn og Samfylking höfðu verið í meirihluta í fjögur ár. Dagur B. Eggertsson, oddviti Samfylkingarinnar og Björn Blöndal, oddviti Bjartrar framtíðar, höfðu marglýst því yfir að þeir vildu halda samstarfinu áfram eftir kosningar en úrslitin gerðu þeim það svo ekki kleift. Það vantaði einn borgarfulltrúa uppá. Við undirrituð komumst þannig bæði í oddastöðu og áttum samkvæmt hefðinni að keppast um hvort okkar hreppti hnossið – að fá að vera með í meirihlutanum. En við ákváðum að gera það ekki. Morguninn eftir kosningar töluðum við saman og ákváðum að fara ekki án hvors annars í meirihlutasamstarf. Fyrir utan að við höfðum lítinn áhuga á að vera uppfyllingarefni gegn minnstu mögulegu áhrifum, þá töldum við einlæglega að áherslur beggja flokka, Vinstri grænna og Pírata, ættu erindi inn í meirihlutann. Við trúðum því bæði að Vinstri græn myndu stuðla að grænni og femínískari ákvörðunum og að Píratar myndu stuðla að auknu gagnsæi og aukinni virkni borgarbúa og þar með styrkja lýðræðið. Við þurftum ekki að gera þetta, vorum ekki neydd til þess stöðunnar vegna. Við töldum þetta einfaldlega vera bestu leiðina. Úr varð, að myndaður var meirihluti fjögurra flokka sem vann vel saman og lagði grunninn að því sem nú er kallað Reykjavíkurmódelið. Það var auðvitað flókið og úrlausnarefnin mörg, en upphafssetningar meirihlutasáttmálans, sem við tókum okkur rúman tíma til að móta og skrifa, vísuðu okkur alltaf veginn að bestu mögulegu niðurstöðu: „Við sem myndum meirihluta í borgarstjórn Reykjavíkur komum úr ólíkum áttum en stefnum nú að sama markmiði. Með hreinskilni og heiðarleika að leiðarljósi ætlum við að læra hvert af öðru og mynda heild sem er auðugri en summa okkar samanlögð.“ Breyttir tímar Fáflokkahefðin er í raun alveg ótrúlega gamaldags og stríðir gegn öllu því sem telst til góðra stjórnunarhátta, enda sýna rannsóknir á sviði stjórnunarfræða að fjölbreytt sjónarmið og aðferðir tryggja bestan árangur í stefnumótun og ákvarðanatöku. Það er vissulega vesen, krefst þolinmæði, umburðarlyndis og vilja til að hlusta og læra og prófa hluti sem jafnvel hafa verið prófaðir áður en voru kannski bara ekki tímabærir þá. En vesenið er vel á sig leggjandi, eiginlega nauðsynlegt, til að tryggja bestu mögulegu niðurstöðu. Við vitum auðvitað að pólítík snýst um hugmyndafræði. Það flækir málið, enda verða málamiðlanirnar erfiðari eftir því sem fara þarf lengra yfir hina pólítísku ása. Núverandi ríkisstjórn sýnir það glögglega, þar sem hugsjónir þessara gerólíku flokka ná sjaldan fram að ganga. Sum okkar líta á það sem stöðugleika, önnur sem kyrrstöðu. En þessi ríkisstjórn var líka mynduð á gamaldags grunni. Fæð flokka skipti meira máli en hugmyndafræði. Það þótti of mikið vesen að skapa traust milli margra flokka, deila völdum á marga flokka og taka inn sjónarmið margra flokka. Kyrrstöðuríkisstjórn fæstu mögulegu flokka var einfaldasta lausnin en hún var ekkert endilega besta lausnin. Ríkisstjórn næsta kjörtímabils Við undirrituð erum ekki lengur í borgarstjórn, heldur höfum við iðkað okkar pólítík með öðrum hætti undanfarin ár. En við erum sammála um að ákvörðun okkar, vansvefta eftir spennandi kosninganótt, hafi verið farsæl. Við trúum því einlæglega að það sé gott og mikilvægt að margir flokkar vinni saman, að því gefnu að þeir hafi einhverja sameiginlega sýn. Þetta módel hefur haldið áfram í borgarstjórn og það getur verið fyrirmynd á Alþingi. Við vonum að þetta greinarkorn verði forystufólki stjórnmálaflokkanna hvatning til að taka framsýnar ákvarðanir eftir kosningar, þó þær gætu orðið flóknar og krefjandi. Við trúum því að hér verði hægt að mynda ríkisstjórn fjölbreyttra sjónarmiða, helst með ölllum þeim flokkum sem nú bjóða fram og hafa græn, femínísk og lýðræðisleg sjónarmið að leiðarljósi. Sóley Tómasdóttir, fyrrverandi oddviti Vinstri grænna í borgarstjórnHalldór Auðar Svansson, fyrrverandi oddviti Pírata í borgarstjórn
Skoðun Hlustum á okkar landsliðskonur - sýnum Ísrael rauða spjaldið Hrönn G. Guðmundsdóttir,Ragnhildur Hólmgeirsdóttir skrifar
Skoðun Í minningu Frans páfa - sem tók sér nafn verndardýrlings dýra og náttúru Árni Stefán Árnason skrifar
Skoðun Er ég að svindla? – Um sambýli manns og gervigreindar í sköpun og þekkingu Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar
Skoðun Samlokan á borðinu: Hugleiðingar á föstudeginn langaum sjónvarpsþættina Adolescence Skúli Ólafsson skrifar
Skoðun Námsfærni nemenda í íslenskum skólum: Eigum við að lækka rána? Sigríður Ólafsdóttir skrifar
Skoðun Snorri byggir skoðun á skólakerfinu á reynslusögum annarra en Guðrún vitnar í ritrýndar heimildir Davíð Routley skrifar
Skoðun Horft til einkunna og annarra þátta við innritun í framhaldsskóla Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar