Stjórnarmyndunarviðræður ganga hættulega hægt Andrés Ingi Jónsson skrifar 18. október 2021 12:00 Formenn stjórnarflokkanna telja, einhverra hluta vegna, að stjórnarmyndunarviðræður þeirra gangi vel. Samt eru viðræðurnar nú þegar búnar að taka þrjár vikur - og virðast enn eiga nokkuð í land. Þetta er lengri tími en þurfti í allar stjórnarmyndunarviðræðurnar fyrir fjórum árum - þar sem þó var verið að semja frá grunni, en ekki bara um áframhald samstarfs eins og nú. Árið 2017 voru flokksráð búin að samþykkja stjórnarsáttmála 19 dögum eftir að óformlegar viðræður formanna hófust. Þessi rosalegi hægagangur endurspeglar augljósa núningspunkta á milli stjórnarflokkanna, núningspunkta sem var margvarað við í kosningabaráttunni. Fyrstu vikurnar eftir kosningar virðast hafa snúist um að leysa úr ágreiningi stjórnarflokkanna um stór mál sem strönduðu á síðasta kjörtímabili. Þarna er ekki rætt um framtíðarsýn, heldur horft stíft í baksýnisspegilinn. Gamall áróður í grænum álpappír Grænu málin - náttúruvernd, loftslagið og orkan - eru augljóslega ásteytingarsteinn á milli stjórnarflokkanna. Þetta var öllum augljóst fyrir kosningar. Grænu málin hafa alltaf verið erfið á milli stjórnarflokkanna, en eru orðin mun flóknari eftir að Sjálfstæðisflokkurinn tók upp á því að vefja gömlu stóriðjustefnunni sinni í grænan álpappír. Áfram vill flokkurinn botnvirkja náttúru Íslands, en núna undir því yfirskini að það sé í þágu orkuskipta. Sú græna ríkisstjórn sem við þurfum á þessum tímapunkti verður nefnilega aldrei til á milli þeirra þriggja flokka sem ræða málin makindalega í ráðherrabústaðnum í dag. Ungir umhverfissinnar sýndu það svart á hvítu: Tveir af þessum þremur flokkum fengu algjöra falleinkunn fyrir sýn sína á umhverfismál. Og þær tafir sem einkenna stjórnarmyndunarviðræðurnar kunna að reynast dýrkeyptar. Þingið situr og bíður - loftslagið sett í frost Það var alltaf ljóst að kosningar að hausti myndu þrengja að þingstörfunum. Fyrir áramót bíður Alþingis, eins og venjulega, það stóra verkefni að samþykkja fjárlög. Þau setja rammann um rekstur ríkisins allt næsta ár, setja stefnuna fyrir samfélagið. Hver vika sem formenn stjórnarflokkar taka sér í að togast á um áframhaldandi stjórnarsamstarf er vika sem þinginu er haldið frá störfum - fórna sjö daga vinnu við fjárlög og annað sem þarf að klára fyrir áramót. En það er fleira sem situr á hakanum vegna stjórnarmyndunarviðræðna. Loftslagsráðstefna Sameinuðu þjóðanna, COP26, fer fram eftir um tvær vikur og mikilvægi hennar verður seint ofmetið. „Síðasta tækifærið til að tækla loftslagsbreytingar,” eins og Nicola Sturgeon, fyrsti ráðherra Skotlands, sagði á Hringborði norðurslóða á dögunum. Á COP26 er ætlast til að ríki heims mæti, taki stöðuna fimm árum eftir samþykkt Parísarsáttmálans og auki metnað sinn í loftslagsmálum. Það sé nauðsynlegt ef við ætlum að auka líkurnar á að ná markmiði Parísarsamkomulagsins um að halda hlýnun Jarðar innan við 1,5°C. Allt stefnir hins vegar í að Ísland mæti með rækilega úreld markmið. Metnaður í skiptum fyrir atkvæði Í byrjun árs tilkynnti umhverfisráðherra uppfærð markmið til loftslagssamnings Sameinuðu þjóðanna. Fyrir utan þann trassaskap að það gerðist heilu ári á eftir áætlun þá var ekki um að ræða sjálfstæð markmið fyrir Ísland, heldur ætlaði ríkisstjórnin að skýla sér á bakvið sameiginleg markmið Evrópusambandsins. Þó að samstarf við ESB í loftslagsmálum skipti miklu máli, þá verður Ísland að hafa sjálfstæðan metnað og ganga lengra. Við þingmenn tókumst á um metnað í loftslagsmálum á þingfundi í vor. Stjórnarliðar voru ósammála okkur um að Ísland þyrfti sjálfstætt losunarmarkmið en aðeins nokkrum vikum síðar, eða í kosningabaráttunni sjálfri, skiptu Vinstri græn um takt. Það var ekki fyrr en tilgangurinn var að sækja sér atkvæði sem umhverfisráðherra tók undir kröfuna um að Ísland ætti að lögfesta sjálfstætt markmið um samdrátt í losun - þó að stjórnarliðar hafi síðast í júní fellt tillögu Pírata þess efnis í þingsal. Skemmtileg tilviljun.En nú er hætt við að þessi aukni metnaður sem Vinstri græn fundu í kosningabaráttunni týnist í stjórnarmyndunarviðræðum. Í stað þess að láta málefnin ráða för og mynda ríkisstjórn með flokkunum sem eiga mesta málefnalega samleið með þeim vilja Vinstri græn frekar mynda ríkisstjórn með loftslagsskussum. Og hvernig sem fer, þá eru hverfandi líkur á að umhverfisráðherra mæti með eitthvað nýtt á loftslagsráðstefnuna í nóvember - ráðstefnuna sem munu skipta öllu fyrir framhald baráttunnar við loftslagsbreytingar. Þannig missir Ísland mikilvægt tækifæri úr höndunum. Tækifæri til að sýna metnaðarfulla og skýra stefnu á alþjóðavísu, vera þannig fyrirmynd og hvetja alþjóðasamfélagið áfram. Stíga þau stóru grænu skref sem nauðsynleg eru innan lands og utan. Vera land grænu tækifæranna. Höfundur er þingmaður Pírata Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Andrés Ingi Jónsson Skoðun: Kosningar 2021 Píratar Alþingiskosningar 2021 Mest lesið Matvælaframleiðslulandið Ísland – er framtíð án sérþekkingar? Ólöf Guðný Geirsdóttir,Ólafur Ögmundarson Skoðun Norska leiðin hefur gefist vel – í Póllandi Heiðrún Lind Marteinsdóttir Skoðun Auðbeldi SFS Örn Bárður Jónsson Skoðun 120km hraði á Keflavíkurveginum og netsölur með áfengi Jón Páll Haraldsson Skoðun Af hverju hræðist fólk kynjafræði? Eydís Ásbjörnsdóttir Skoðun Opið hús fyrir útvalda Björn Brynjúlfur Björnsson Skoðun Hópnauðganir/svartheimar! Davíð Bergmann Skoðun Af hverju er Framsóknarfólk hamingjusamast? Árelía Eydís Guðmundsdóttir Skoðun Hvers vegna er ungbarnadauði lægstur á Íslandi? Þórður Þórkelsson Skoðun Skjárinn og börnin Daðey Albertsdóttir,Silja Björk Egilsdóttir,Skúli Bragi Geirdal Skoðun Skoðun Skoðun Matvælaframleiðslulandið Ísland – er framtíð án sérþekkingar? Ólöf Guðný Geirsdóttir,Ólafur Ögmundarson skrifar Skoðun 120km hraði á Keflavíkurveginum og netsölur með áfengi Jón Páll Haraldsson skrifar Skoðun Lausnin liggur fyrir – Landspítali þarf að stíga skrefið Sandra B. Franks skrifar Skoðun Auðbeldi SFS Örn Bárður Jónsson skrifar Skoðun Skjárinn og börnin Daðey Albertsdóttir,Silja Björk Egilsdóttir,Skúli Bragi Geirdal skrifar Skoðun „Er stjúpmamma þín vond eins og í Öskubusku?“ Hafdís Bára Ólafsdóttir skrifar Skoðun Af hverju er Framsóknarfólk hamingjusamast? Árelía Eydís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Norska leiðin hefur gefist vel – í Póllandi Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Opið hús fyrir útvalda Björn Brynjúlfur Björnsson skrifar Skoðun Af hverju hræðist fólk kynjafræði? Eydís Ásbjörnsdóttir skrifar Skoðun Hlustum á okkar landsliðskonur - sýnum Ísrael rauða spjaldið Hrönn G. Guðmundsdóttir,Ragnhildur Hólmgeirsdóttir skrifar Skoðun Hópnauðganir/svartheimar! Davíð Bergmann skrifar Skoðun Valdið og samvinnuhugsjónin Kjartan Helgi Ólafsson skrifar Skoðun NPA breytti lífinu mínu Sveinbjörn Eggertsson skrifar Skoðun Hefur þú tilkynnt um ofbeldi gegn barni? Alfa Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Gildi kærleika og mannúðar Toshiki Toma skrifar Skoðun Hvernig tryggjum við samkeppnishæfni þjóðar? Jón Skafti Gestsson skrifar Skoðun Í minningu Frans páfa - sem tók sér nafn verndardýrlings dýra og náttúru Árni Stefán Árnason skrifar Skoðun Flottu kjötauglýsingarnar í blöðunum... Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Grafarvogsgremjan Þorlákur Axel Jónsson skrifar Skoðun Er ég að svindla? – Um sambýli manns og gervigreindar í sköpun og þekkingu Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Fjármögnuðu stríðsvél Rússlands Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hugleiðingar á páskum Ámundi Loftsson skrifar Skoðun Gremjan í Grafarvogi Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Samlokan á borðinu: Hugleiðingar á föstudeginn langaum sjónvarpsþættina Adolescence Skúli Ólafsson skrifar Skoðun Móttaka skemmtiferðaskipa - hlustað á íbúa Þórdís Lóa Þórhallsdóttir skrifar Skoðun Námsfærni nemenda í íslenskum skólum: Eigum við að lækka rána? Sigríður Ólafsdóttir skrifar Skoðun Snorri byggir skoðun á skólakerfinu á reynslusögum annarra en Guðrún vitnar í ritrýndar heimildir Davíð Routley skrifar Skoðun Þegar mannshjörtun mætast Jóna Hrönn Bolladóttir,Bjarni Karlsson skrifar Skoðun Horft til einkunna og annarra þátta við innritun í framhaldsskóla Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Sjá meira
Formenn stjórnarflokkanna telja, einhverra hluta vegna, að stjórnarmyndunarviðræður þeirra gangi vel. Samt eru viðræðurnar nú þegar búnar að taka þrjár vikur - og virðast enn eiga nokkuð í land. Þetta er lengri tími en þurfti í allar stjórnarmyndunarviðræðurnar fyrir fjórum árum - þar sem þó var verið að semja frá grunni, en ekki bara um áframhald samstarfs eins og nú. Árið 2017 voru flokksráð búin að samþykkja stjórnarsáttmála 19 dögum eftir að óformlegar viðræður formanna hófust. Þessi rosalegi hægagangur endurspeglar augljósa núningspunkta á milli stjórnarflokkanna, núningspunkta sem var margvarað við í kosningabaráttunni. Fyrstu vikurnar eftir kosningar virðast hafa snúist um að leysa úr ágreiningi stjórnarflokkanna um stór mál sem strönduðu á síðasta kjörtímabili. Þarna er ekki rætt um framtíðarsýn, heldur horft stíft í baksýnisspegilinn. Gamall áróður í grænum álpappír Grænu málin - náttúruvernd, loftslagið og orkan - eru augljóslega ásteytingarsteinn á milli stjórnarflokkanna. Þetta var öllum augljóst fyrir kosningar. Grænu málin hafa alltaf verið erfið á milli stjórnarflokkanna, en eru orðin mun flóknari eftir að Sjálfstæðisflokkurinn tók upp á því að vefja gömlu stóriðjustefnunni sinni í grænan álpappír. Áfram vill flokkurinn botnvirkja náttúru Íslands, en núna undir því yfirskini að það sé í þágu orkuskipta. Sú græna ríkisstjórn sem við þurfum á þessum tímapunkti verður nefnilega aldrei til á milli þeirra þriggja flokka sem ræða málin makindalega í ráðherrabústaðnum í dag. Ungir umhverfissinnar sýndu það svart á hvítu: Tveir af þessum þremur flokkum fengu algjöra falleinkunn fyrir sýn sína á umhverfismál. Og þær tafir sem einkenna stjórnarmyndunarviðræðurnar kunna að reynast dýrkeyptar. Þingið situr og bíður - loftslagið sett í frost Það var alltaf ljóst að kosningar að hausti myndu þrengja að þingstörfunum. Fyrir áramót bíður Alþingis, eins og venjulega, það stóra verkefni að samþykkja fjárlög. Þau setja rammann um rekstur ríkisins allt næsta ár, setja stefnuna fyrir samfélagið. Hver vika sem formenn stjórnarflokkar taka sér í að togast á um áframhaldandi stjórnarsamstarf er vika sem þinginu er haldið frá störfum - fórna sjö daga vinnu við fjárlög og annað sem þarf að klára fyrir áramót. En það er fleira sem situr á hakanum vegna stjórnarmyndunarviðræðna. Loftslagsráðstefna Sameinuðu þjóðanna, COP26, fer fram eftir um tvær vikur og mikilvægi hennar verður seint ofmetið. „Síðasta tækifærið til að tækla loftslagsbreytingar,” eins og Nicola Sturgeon, fyrsti ráðherra Skotlands, sagði á Hringborði norðurslóða á dögunum. Á COP26 er ætlast til að ríki heims mæti, taki stöðuna fimm árum eftir samþykkt Parísarsáttmálans og auki metnað sinn í loftslagsmálum. Það sé nauðsynlegt ef við ætlum að auka líkurnar á að ná markmiði Parísarsamkomulagsins um að halda hlýnun Jarðar innan við 1,5°C. Allt stefnir hins vegar í að Ísland mæti með rækilega úreld markmið. Metnaður í skiptum fyrir atkvæði Í byrjun árs tilkynnti umhverfisráðherra uppfærð markmið til loftslagssamnings Sameinuðu þjóðanna. Fyrir utan þann trassaskap að það gerðist heilu ári á eftir áætlun þá var ekki um að ræða sjálfstæð markmið fyrir Ísland, heldur ætlaði ríkisstjórnin að skýla sér á bakvið sameiginleg markmið Evrópusambandsins. Þó að samstarf við ESB í loftslagsmálum skipti miklu máli, þá verður Ísland að hafa sjálfstæðan metnað og ganga lengra. Við þingmenn tókumst á um metnað í loftslagsmálum á þingfundi í vor. Stjórnarliðar voru ósammála okkur um að Ísland þyrfti sjálfstætt losunarmarkmið en aðeins nokkrum vikum síðar, eða í kosningabaráttunni sjálfri, skiptu Vinstri græn um takt. Það var ekki fyrr en tilgangurinn var að sækja sér atkvæði sem umhverfisráðherra tók undir kröfuna um að Ísland ætti að lögfesta sjálfstætt markmið um samdrátt í losun - þó að stjórnarliðar hafi síðast í júní fellt tillögu Pírata þess efnis í þingsal. Skemmtileg tilviljun.En nú er hætt við að þessi aukni metnaður sem Vinstri græn fundu í kosningabaráttunni týnist í stjórnarmyndunarviðræðum. Í stað þess að láta málefnin ráða för og mynda ríkisstjórn með flokkunum sem eiga mesta málefnalega samleið með þeim vilja Vinstri græn frekar mynda ríkisstjórn með loftslagsskussum. Og hvernig sem fer, þá eru hverfandi líkur á að umhverfisráðherra mæti með eitthvað nýtt á loftslagsráðstefnuna í nóvember - ráðstefnuna sem munu skipta öllu fyrir framhald baráttunnar við loftslagsbreytingar. Þannig missir Ísland mikilvægt tækifæri úr höndunum. Tækifæri til að sýna metnaðarfulla og skýra stefnu á alþjóðavísu, vera þannig fyrirmynd og hvetja alþjóðasamfélagið áfram. Stíga þau stóru grænu skref sem nauðsynleg eru innan lands og utan. Vera land grænu tækifæranna. Höfundur er þingmaður Pírata
Matvælaframleiðslulandið Ísland – er framtíð án sérþekkingar? Ólöf Guðný Geirsdóttir,Ólafur Ögmundarson Skoðun
Skoðun Matvælaframleiðslulandið Ísland – er framtíð án sérþekkingar? Ólöf Guðný Geirsdóttir,Ólafur Ögmundarson skrifar
Skoðun Hlustum á okkar landsliðskonur - sýnum Ísrael rauða spjaldið Hrönn G. Guðmundsdóttir,Ragnhildur Hólmgeirsdóttir skrifar
Skoðun Í minningu Frans páfa - sem tók sér nafn verndardýrlings dýra og náttúru Árni Stefán Árnason skrifar
Skoðun Er ég að svindla? – Um sambýli manns og gervigreindar í sköpun og þekkingu Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar
Skoðun Samlokan á borðinu: Hugleiðingar á föstudeginn langaum sjónvarpsþættina Adolescence Skúli Ólafsson skrifar
Skoðun Námsfærni nemenda í íslenskum skólum: Eigum við að lækka rána? Sigríður Ólafsdóttir skrifar
Skoðun Snorri byggir skoðun á skólakerfinu á reynslusögum annarra en Guðrún vitnar í ritrýndar heimildir Davíð Routley skrifar
Skoðun Horft til einkunna og annarra þátta við innritun í framhaldsskóla Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar
Matvælaframleiðslulandið Ísland – er framtíð án sérþekkingar? Ólöf Guðný Geirsdóttir,Ólafur Ögmundarson Skoðun