Skoðun

Hreyfing ung­menna – fjölgum hreyfi­stundum!

Ingvar Arnarson skrifar

Samkvæmt nýlegri rannsókn á Íslandi kemur fram að fjórir af hverjum fimm nemendum í 6., 8. og 10. bekk eru ekki að hreyfa sig nægilega mikið .

Hvað getum við gert? Hvernig fáum við sem flesta til að hreyfa sig?

Það er hægt að fara margar leiðir en fyrir mér er ein leið sem getur náð til sem flestra. Ég hef lengi unnið sem íþróttakennari í framhaldsskóla. Þegar ég byrjaði að kenna í Fjölbrautaskólanum í Garðabæ, sem ég hef kennt í síðustu 15 ár, var skipulag íþrótta/hreyfingu þannig að nemendur mættu einu sinni í viku í íþróttatíma. Nemandi átti að klára eina einingu á önn í íþróttum/hreyfingu og á bak við eina einingu áttu að vera 20 klukkustundir af hreyfingu. Stuttu eftir að ég byrjaði að kenna sá ég að þetta kerfi var ekki til þess fallið að skila nemendum miklum ávinning af hreyfingu. Þegar við fórum að skoða fyrirkomulagið út frá faglegu sjónarhorni sáum við að skipulagið var ekki að skila þeim ávinningi sem til var ætlast og ákváðum að gera breytingar út frá vísindalegum staðreyndum og tókum mið af ráðleggingum frá Embætti landlæknis, en þær eru settar fram í samvinnu við helstu sérfræðinga á sviði hreyfingar hér á landi.

Í framhaldinu ákváðum við íþróttakennararnir að leggja til breytingar hjá okkur, við settum saman hugmyndir og lögðum fyrir skólastjórnendur sem tóku vel í breytingarnar og voru sammála þeim rökum sem við höfðum fram að færa.

Breytingar til árangurs

Við vildum leiðbeina nemendum um að temja sér heilbrigða lífshætti og upplifa ávinning af þeirri hreyfingu og því ákváðum við að fjölga hreyfistundum á viku, í samræmi við ráðleggingar frá Embætti landlæknis. Þegar að við vildum breyta því lentum við á vegg. Það er bara ákveðinn fjöldi eininga sem má fara í íþróttir/hreyfingu til stúdentsprófs. Til að klífa þennan vegg ákváðum við að fjölga einingum á önn en á móti fækka önnum sem nemendur þurfa að vera í íþróttum/hreyfingu. Þannig fjölguðum við hreyfistundum úr einni stund á viku í átta annir yfir í tvisvar til þrisvar sinnum á viku yfir fjórar annir. Við höfðum áhyggjur af því að vera að fækka önnum en mátum það þó svo að nemendur sem venja sig á hreyfingu tvisvar til þrisvar sinnum í viku eru líklegri til að velja íþróttir/hreyfingu sem valeiningar á stúdentsprófi eða temja sér hreyfingu í framhaldinu sem lífstíl.

Við ákváðum að leyfa nemendum að halda áfram að velja það sem þau hafa áhuga á og finnst skemmtilegt. Einnig fórum við markvisst að tala við þau um þau forréttindi sem þau væru að fá með því að geta hreyft sig á vinnutíma, mikilvægt að njóta þess og nýta sér sem allra best. Þó svo að við höfðum verið með mikið úrval af áföngum í gamla kerfinu ákváðum við samhliða aukningu hreyfistunda á viku að auka úrval áfanga enn frekar. Þar lentum við líka á veggjum, okkur vantaði aðstöðu, fjöldi í hópum þurfti oft að vera mikill til að áfangi fengist kenndur o.fl. En með góðu samstarfi við þá sem reka íþróttamannvirki bæjarins og með stjórnendum skólans þá gekk þetta upp að mestu leyti.

Ávinningurinn

Þessar hugmyndir hafa nú verið keyrðar í nokkur ár með góðum árangri. Íþróttir urðu vinsælar! Viðhorf nemenda gagnvart hreyfingu og skólabragur hafa tekið miklum breytingum og sjáum við það mest á auknum vinsældum og aðsókn. Nemendur sem voru búnir með þær einingar sem þeir þurftu til stúdentsprófs fóru að taka íþróttir/hreyfingu sem val einingar á stúdentsprófi og þó nokkrir tóku íþróttir/hreyfingu þó svo þær einingar skiluðu engu inn í stúdentspróf þeirra, einungis þeim til ánægju. Höfum fengið að heyra frá mörgum nemendum að þeim finnist nauðsynlegt að hafa íþróttaáfanga í töflu á hverri önn, því þeim líði betur og hreyfingin veiti þeim mikla ánægju.

Með þessum breytingum fundu margir nemendur hreyfingu sem hentaði þeim, náðu árangri og erum við nokkuð viss um að nemendur búi vel að þeirri reynslu sem við buðum þeim uppá þegar kemur að því að ástunda reglulega hreyfingu í framtíðinni.

Áskorun til þeirra sem stjórna framtíðinni

Að mínu mati er augljóst hvernig við getum brugðist við til að tryggja að sem flest börn og ungmenni fái reglubundna hreyfingu óháð uppruna, efnahag og fjölskylduaðstæðum. Í grunn- og framhaldsskólum landsins getum við náð til sem flestra hvað varðar hreyfingu og hefur það aldrei verið mikilvægara en núna að fjölga hreyfistundum í skólum. En til þess að það sé hægt þarf viðhorfs- og stefnubreytingu. Raunin hefur því miður verið önnur, hreyfistundum í framhaldskólum hefur farið fækkandi og breytingar sem gerðar hafa verið á námskrá hafa í raun verið til þess fallnar að draga jafnvel úr hreyfingu, reynt var að setja hámark á einingar sem máttu fara í hreyfingu og svo með styttingu stúdentsprófs fækkuðu margir skólar einingum í íþróttum/hreyfingu til stúdentsprófs. Í sumum framhaldsskólum er engin aðstaða fyrir hreyfingu og hreyfistundir ekki undir leiðsögn kennara, hreyfingu er jafnvel úthýst, nemendur sendir í líksræktarstöð þar sem að sumir afplána í stað þess að njóta.

Mig langar að hvetja þau sem stjórna framtíðinni til að breyta rétt og fjölga hreyfistundum í skólum, það eitt og sér mun skila sér margfalt til samfélagsins! Ávinningurinn af fjölgun hreyfistunda er ómetanlegur, áhrifin á andlega og líkamlega heilsu eru óumdeild og hefur bein áhrif á kostnað samfélagsins af velferðar- og heilbrigðisþjónustu. Tökum höndum saman og fjölgum hreyfistundum og kennum börnum og ungmennum mikilvægi þess að hreyfa sig reglulega.

Höfundur er íþróttakennari í Fjölbrautaskólanum í Garðabæ




Skoðun

Sjá meira


×